Vísir - 02.07.1943, Blaðsíða 2

VISIR
Ný starfstilhögun á
Slökkvistöðinni.
___• t
Brunavörðnni fj’ölgað og: vaktir þrískiptar.
Viðtal við Pétur Ingimundarson, slökkviliðsstjóra.
J tileí’ni af því, að nýlega hefir verið gerð breyting
á fyrirkomulagi við vaktaskiptingu á slökkvi-
stöðinni, snéri Vísir sér til Péture Ingimundarsonar
slökkviliðsstjóra og spurðist fyrir um ])ær breytingar
sem gerðar hefðu verið. Fer hér á eftir frásögn síökkvi-
liðsst jórans:
Brunamálanefnd.
vísir?
DAGBLAÐ
Ötgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 66 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 36 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Kynlegir kvistir.
JjAÐ eru til undarlegir
menn, — menn, sem þykj-
ast berjast fyrir þjóð sína og
vilja lienni vel í öllum grein-
um. í því sambandi skiptir
ekki máli, hvort þjóðin er smá
eða stór, — livort það eru Norð-
menn eða íslendingar, — eðl-
ið hlýtur alltaf að vera samt
við sig. Norðmenn öðluðust
fullt sjálfstæði 1905. Islending-
ar æskja þess og eiga rétt á
því nú. t»eir hafa aldrei farið
dult með að þeir eigi þennan
rétt og muni nota hann er fvll-
ing timans er komin. Alþingi
hefir hvað eftir annað ákveðið
sambandsslit er sambandslaga-
sáttmálainn væri útrunninn.
Enginn flokkur hefir skorizt úr
leik, en allir verið á einu máli.
Þegar á á að herða, renna þeir
af hólminum, sem hæst hafa
látið, og fullyrða jafnvel að
Islendingar eigi ekki rétt á
sjálfstæði, með þvi að það
„brjóti í hága við norrænar
sambúðarvenjur“. Heilaga ein-
feldni!
Þessir undarlegu menn þykj-
ast herjast fyrir jafnfrétti allra
manna, en hljóta þeir ekki
jafnframt að berjast fyrir jafn-
rétti allra þjóða. Er það ein-
vörðungu þeirra eigin þjóð,
sem er réttlaus og verður að
skipa skör lægra en öllum öðr-
um þjóðum? Hefir íslenzka
þjóðin frá öndverðu ekki unn-
að frelsinu, og hefir hún ekki
um aldir barizt fyrir þvi að
öðlast það hnoss? Hefir hún
ekki með starfi sínu og striði
sýnt og sannað, að henni vegn-
ar því aðeins vel, að hún njóti
frjálsræðis? Er þá yfirleitt um
það að ræða, að þessari smá-
þjóð á úthjara veraldar detti
í hug að semja af sér nokkurn
rétt varðandi sjálfstæði sitt og
tilveru?
Menn mega ekki rugla þvi
tvennu saman, hvort íslenzka
þjóðin á skilyrðislausan rétt
til sjálfstæðis, eða hvort hún
þarf að semja við Dani um ýms
önnur mál vegna sambandsslit-
anna. Það eru með öllu óskyld
mál. Um sjálfstæðismálið verð-
ur ekki samið, en um allt ann-
að milli himins og jarðar. Þótt
styrjöldin gerbreyti og umbylti
öllu, má aldrei svo fara, að hún
láti íslenzku þjóðina gleyma
rétti sínum og kröfum vegna
þess réttar. Það eru engar sam-
búðarvenjur til meðal nor-
rænna þjóða, sem réttlæta það
að íslendingar tvínóni í sjálf-
stæðismálinu. Það er leitt, að
upp skuli hafa komið deilur
um þetta mál, sem allir eru
í rauninni sammála um, en sýn-
ir hinsvegar að flokkshagsmun-
ir geta stangazt óþyrmilega við
þjóðarhagsmuni, ef menn eru
svo skammsýnir, að miða ein-
göngu við líðandi stund og hitt,
á hvern hátt þeir geti lagt stein
í götu pólitísks andstæðings.
Andstaðan gegn sjálfstæðis-
kröfum Islendinga stafar ein-
göngu af þvi, að sumir menn
eru þannig gerðir, að þeir geta
ekki unnað öðrum að vera á
sama máli og þeir og þurfa því
óhjákvæmilega að skipta um
skoðun. í sjálfstæðismálinu eru
Fyrir 1J4 ári var samþykkt
af hæjarráði að skipa menn í
nefnd til þess að semja nýja
brunareglugerð fyrir Reykja-
víkurbæ. Nefnd þessi var svo
skipuð þ. 11. okt. 1941, og eiga
sæti í lienni þeir dr. Björn
Björnsson, Kristján Reykdal
fulltrúi, Jón Oddgeir Jónsson
fulltrúi, Jón Sigurðsson verk-
frajðingur og Pétur Ingimund-
arson slökkviliðsstjóri. Lög-
fræðilegur leiðbeinandi nefnd-
arinnar er Ólafur Sveinbjörns-
son lögfræðingur.
Nefndin tók til starfa og er
hún um það bil að ljúka við
frumvarp til reglugerðar um
brunamálin.
Eitt þeirra mála, sem lágu
fyrir nefndinni var athugun á
því, hvað gera þyrfti til þess
að hæta öryggið á Slökkvistöð-
inni.
Utköll.
Áður en nýja breytingin varð
voru vaktirnar á stöðinni tví-
skiptar, og var þá hver varð-
flokkur 24 klst. á verði sam-
fleytt. Var þessu þannig hag-
að, að aðeins einn varðmann-
anna hafði næturvakt, og átti
hann að gegna útköllun yfir
nóttina, en aðrir varðmenn
liöfðu svefntima sinn á stöð-
inni sjálfri, en voru svo vakt-
ir, ef hrunaliðið var kallað út.
Var þessu skipt á milli mann-
anna þannig, að hver einstak-
ur vakti sína nótt.
Eftir því sem bærinn óx, varð
þetta ótryggara, enda hafa
störf slökkviliðsins vaxið gríð-
arlega með liverju ári. T. d.
má geta þess, að fyrsta árið
(1918), sem ég var slökkviliðs-
stjóri, var brunaliðið ekki kall-
að út nema 23 sinnum, en ár-
ið 1942 var það kallað út í 196
skipti, og á þessu ári, sem nú
er hálfnað, eru útköllin þegar
orðin 108.
Sjúkraflutningar.
Það, sem einnig hefir aukið
starfið gífurlega mikið, er hinn
sívaxandi sjúkraflutningur, —
en hann höfum við allan með
höndum, hæði innan bæjar og
utan. T. d. má geta þess, að
árið sem leið voru fluttir um
1750 sjúklingar, og i sambandi
við það skal tekið fram, afr
sjúklingar, sem fluttir eru „í
ljós“, verður að fara með tvær
ferðir, en við teljum aldrei
nema aðra ferðina.
Vaktaskipting.
Að öllu þessu athuguðu lá
það fyrst fyrir nefndinni að
gera sem hagkvæmastar breyt-
ingar á vörzlu stöðvarinnar til
frekara öryggis fyrir bæinn.
Þurfti því fyrst og fremst að
fjölga mönnum við stöðina, og
var talið, í sambandi við það,
rétt að breyta fyrirkomulaginu
á vöktunum og fá þríslciptar
vaktir í stað hinna tvískiptu.
Bæjarstjórn og hæjarráð Rvík-
ur tók þessari málaleitan vel.
í rauninni ekki skiptar skoð-
anir, — én það eru til undar-
legir menn.
Þ. 20. marz s.l. var 10 nýjum
slökkviliðsmönnum skipað í j
vaktir, því að þá fór breytingin I
fram á vaktaskiptingu. Var
þá vöktunum þrískipt strax
og er vaktatíminn nú hreyttur
þannig, að til dæmis A-
vakt kemur á stöðina kl. 8 að
kvöldi, og er leyst af kl. 6 að
morgni af B-vakt, en B-vaktin
hefir svo vörzlu á hendi frá
kl. 6 f. h. til kl. 1 e. h., en þá
tekur C-vakt við og er til kl.
8 að kvöldi.
Fyrir utan það, livað menn-
irnir eru mikið óþvingaðri með
þessu fyrirkomulagi, er þetta
mjög þýðingarmikið fyrir allt
öryggi, þar sem mennirnir eru
alltaf viðhúnir, fyrirvaralaust.
Að nóttu til er þetta sérstak-
lega aukin trygging, því áður
var aðeins einn maður vak-
andi, þegar úkall átti sér stað,
en nú eru þeir sex. Annars má
geta þess, að í bæjum erlendis,
álíka og Reykjavík og stærri,
telzt venjulega svo til, að einn
fastur slökkviliðsmaður sé fyr-
ir hvert þúsund íbúa, en þessari
tölu höfum við ekki enn náð
nemayað hálfu leyti.
Sjúkrabifreiðar.
— Við höfum nú nýlega feng-
ið einn nýjan sjúkraflutninga-
vagn og annar mun vera á leið-
inni, og geri ég þá ráð fyrir, að
það muni nægja fyrst um sinn.
Auk nýja bíísins, sem við erum
búnir að fá, höfum við tvo eldri
bíla, sem eru 8 og 9 ára gamlir
og nokkuð farnir að ganga úr
sér, en nú sem stendur er ver-
ið að endurnýja þá.
Slökkvitæki.
— Við erum vel byrgir af
allskonar slökkvitækjum, og
eigum við það mikið að þakka
því, að í sambandi við loftvarn-
ir hæjarins voru keyptar tíu
sterkar vatnsdælur, sem
Hreinlæti.
Heilbrigðislögreglan hefir nú lok-
ið við allsherjar skoðun á þrifnað-
arástandi í bænum. Hefir komið í
Ijós, að ástandið er verst í bakgörð-
um og á lóðum að húsabaki, þar
sem ókunnugir ganga ekki um. Það
er ljót tegund af óhreinlæti, að
hugsa fyrst og fremst um það, að
sýnast og láta sig litlu skipta óþrifn-
aðinn, ef hann ekki sést. Þó eru
merkilega mikil brögð að þessu, eft-
ir því, sem athuganir lögreglunnar
hafa leitt í ljós. í mörgum tilfell-
um varð lögreglan vör við óþrifn-
að, sem bersýnilega hafði viðgeng-
izt árum saman, en sem ekki var
nema stundarverk að Iagfæra.
Það þætti ekki myndarlegt heim-
ili, þar sétri ruslinu væri ýtt út í
horn eða undir gólfteppi. Það þykir
heldur ekki kurteisi að spýta á bak
við mublur, 'en þó er þetta alveg
samskonar sóðaskapur og það að
hirða ekki þar sem ekki sést til.
Kaupmennska.
Napóleon sagði í háði um Eng-
lendinga, þegar hann þóttist hafa
ráð þeirra í hendi sér, líkt og Hit-
ler hugði til skamms tíma, að Eng-
lendingar væru kaupmangaraþjóð.
Eg hef stundum verið að hugsa um
])að, hvort Englendingar hafi þá
fengizt jafnmikið við kaupmennsku
og íslendingar gera nú, því að síð-
slökkviliðið hefir yfir að ráða,
ef þörf gerist. Auk þessa höf-
um við 8000 metra af slöngum
og ýmislegt af öðrum smærri
útbúnaði, sem við höfum feng-
ið smátt og smátt. Þessi áhöld
eru að miklu leyti geymd í
smáum liúsum, sem til þess
liafa verið gerð, en þau eru
dreifð á hentuga staði víðsveg-
ar um hæinn.
fiskviÉii Ifest-
mannaeyiRoa aukinn
um 400 smál. i velur
Skipastóll Vestmannaeyinga
hefir i vetur verið aukinn svo
að nemur nærri ¥)0 smálest-
um bráttó. Mest eru það bát-
ar, sem smíðaðir hafa verið í
skipasmíðastöðvunum í Eyj-
'um, en eitt lbO brúttó smálesta
skip hefur verið keypt í Fær-
eyjum.
Fimm nýir bátar liafa verið
smíðaðir í Eyjum í vetur, fjór-
ir í Skipasmíðastöð Vest-
mannaeyja og einn lijá Drátt-
arbraut Vestmannaeyja h.f.
Samtals eru bátar þessir um
200 hrúttó smálestir að stærð,
og allir hinir vönduðustu í hví-
vetna. Þá hafa gagngerðar end-
urbætur verið gerðar á nokk-
urum hátum og þeir verið
stækkaðir.
Aðeins einn hátur um 20
smál. að stærð, tapaðist á vetr-
|num, en annar var keyptur
í hans stað.
Er hér um ánægjulega stækk-
un fiskiflotans að ræða, er
bendir til mikilla aukinna at-
hafna meðal útgerðarmanna í
Vestmannaeyjum.
Næturvörður:
Reykjavíkur Apótek.
Hjúskapur.
1 dag verða gefin saman í hjóna-
band ungfrú stud. theol. Geirþrúð-
ur H. Sivertsen (Jóns Sivertsen)
og Sverrir Bernhöft stórkaupmað-
ur. Heimili þeirra verður í Garða-
stræti 44.
ustu verzlunarskýrslur, frá 1941,
herma að hér á landi hafi þá í árs-
lok verið 1363 fastar verzlanir, þar
af 162 heildverzlanir og 1201 smá-
verzlanir. Eftir þessu er meir en
hundraðasti hver Islendingur kaup-
maður, og af fulltíða fólki eitthvað
fertugasti hver maður. — 1 Reykja-
vík er hlutfallið minna, því að hér
eru tiltölulega fleiri verzlanir en
annarsstaðar, eða 824, þar af 672
smáverzlanir og 152 heildverzlanir.
Hér er því fimmtugasti hver íbúi
kaupmaður eða 27. hver fulltíða
maður. Á Akureyri eru 65 verzl-
anir (61 smásöluverzl og 4 heildv.).
Á síðasta ári fjölgaði verzlunum
enn, en fáar voru Iagðar niður, svo
að við erum víst orðin ennþá meiri
kaupmangaraþjóð en nokkru sinni
áður.
Samkværat áætlun.
Herráðið sat við kaffiborðið í
morgun. „Innrásin verður í nótt,“
sagði Cári Thorlax. „Hitler segir
að Churchill hafi sagt það sjálfur.“
— „Úr því hann sagði það, þá skil
eg ekki, hvers vegna hann sagði
ekki hvar hún yrði,“ sagði Bernódús
hissa. „Hann hefir sagt hvar,“ skar
ísax úr. „Ha?“ sögðu hinir og létu
bollana síga. „Munið þið ekki, að
hann sagði að innrásin yrði gerð
þar sem......“ — „Þar sem hvað?“
— „Þar sem Þjóðverjar ættu sízt
von á því,“ lauk Isax máli sínu.

Scrutator:
JZjoudjdik. cdllmmnwgs
Samtal við Jakob Gíslason verkfræðing.
TAKOB GÍSLASON VERKFRÆÐINGUR, forstöðumaður
* Rafmagnseftirlits ríkisins, er nýkominn heim frá Banda-
ríkjunum, en þangað fór hann erinda Rafmagnseftirlitsins til
þess að athuga, hvernig hægt væri að sanrræma notkun þeirra
raftækja og vara, sem fyrir vestan tíðkast, við það, sem notað
hefir verið hér á landi.
Vísir liafði tal af Jakobi í morgun og lét hann hið bezta af
förinni. Kvað hann sig hafa séð margt og merkilegt nýjunga í
rafmagnstækni og að árangur-af för sinni hefði orðið góður. —
Valur IsMsieistori.
Vann Ii.R. 2:1
Fyrri hálfleikurinn í gær-
kveldi, sem lauk með 2:1 fyrir
Val, var fjörlega leikinn.' Ellert
skoraði fyrsta markið, en Björg-
úlfur annað, en rétt áður en
hálfleik lauk, skoraði Jón Jóns-
son fyrir KR prýðilega fallegt
markt af löngu færi.
Síðari hálfleikur var daufari,
enda hvessti. Valur hafði haft
meiri sókn í fyrri hálfleik, en nú
hertu KR-ingar sig, og mátti
ekki á milli sjá, livor harðar
sækti. Hálfleiknum lauk 0:0, og
vann Valur því 2:1 og þar með
íslandsmeistaratitilinn. Áhprf-
endur voru óvenjulega margir.
Hafnarí jörð vant-
ar leikvelli.
Hafnfirðingur einn kom á
ritstjórnarskrifstofur blaðsins í
gær og skýrði frá síðasta af-
reki bæjarstjórans þar syðra í
uppeldismálum æskulýðsins
þar.
Eins og flestir vita, er ekki til
neinn leikvöllur í Hafnarfirði
og íþróttavöllurinn svonefndi
til liáborinnar skammar fyrir
bæjarfélagið. Börnin geta því
hvergi verið að leikum nema
á götunni, en það er stórhættu-
legt eins og gefur að skilja, ekki
sízt þegar þess er gætt, hvernig
hafnfirzkar götur eru.
Nú fyrir skemmst tóku
nokkrir drengir upp á því að
leika sér á túnbletti bak við
bæjarskrifstofurnar. Gátu þeir
þannig sloppið úr rykinu á göt-
unni og verið að heilhrigðum
leikjum. En þetta þótti bæjar-
stjóranum óhæfa, tók sig til og
rak drengina út á götuna!
Hafnfirzkum foreldrum
finnst það sæmra fyrir bæjar-
stjóra, að liann leyfði drengj-
unum að leika sér þarna, úr þvi
að hann og menn hans hafa
ekki séð þeim fyrir öðrum leik-
völlum en götunni. Það er varla
hægt að hafa meiri tekjur af
túninu en svo sem 200 krónur
á ári. Sumum finnst það ekki
of há fjárveiting til aukins
heilbrigðis og bætts uppeldis i
Hafnarfirði.
fslendingur og hezn-
aðazframleiðslan.
Fyrir skemmstu var raf-
magnstækjaverksmiðju Vestur-
Islendingsins C. H. Thordarson
í Chicago, sæmd heiðursvérð-
launum af hálfu Bandaríkja-
stjórnar fyrir framúrskarandi
starf verksmiðjunnar í þágu
stríðssóknar þjóðarinnar.
Verðlaun þau, sem hér er um
að ræða, eru veitt pf hermála-
stjórn Bandaíkjanna og nefnast
„Army—Navy „E“ Award“.
Afhending verðlaunanna til
verksmiðjunnar og starfsfólks-
ins fór fram í veglegri veizlu,
sem haldin var í einum af
helztu samkomustöðum Chi-
cagoborgar þ. 20. apríl síðastl.
— Það sem aðallega er ólikt
í Ameríku frá því sem liér tíðk-
ast, segir Jakob, eru pípur til
raflagna, tenglar og öryggi.
Pípurnar eru gerðar í alll öðr-
um víddum, því að Ameríku-
menn nota þumlungamál, þar
sem við notum metramál. Píp-
ur þær, sem aðallega kemur til
ufála að nota hér, eru víðari
en hér hefir tíðkazt, en þynuri.
— Tenglarnir eru mjög frá-
brugðnir. Tíðkast þar bæði
þriggja tinda tenglar og tengl-
ar með 2 flötum tindum. Þó
fann eg tengla af sömu tegund
og hér eru notaðir, og verður
hægt að panta þá.
— Öryggin eru mjög ólík því
sem við eigum að venjast. En
þar sem hér er farið að smíða
öryggi, verður því haldið á-
fram, en öryggi ekki keypt að
vestan, enda myndi það kosta
gagngerða breytirigu á straum-
borðum. Þá er ótalið, að hér
vantaði nauðsynlega vatnsþétt-
ar lagnir, sem við leggjum
venjulega með blýstrengjum.
Ameríkanar leggja þær í píp-
um, og virðist mér sem við
verðum að taka upp þeirra að-
ferð. Aftur á móti nota þeir
samskonar ljósaperur og ljósa-
stæði — skrúfuganga, og er ]>að
okkur mikill hagur.
— Það hefir mikla þýðingu,
segir Jakoh að lokum, að við
getum Iagað okkur sem mest
eftir þeirri „standard“ vöru,
sem framleidd er í Bandaríkj-
Unum. Á þessum tímum er bæði
dýrt og stundum beinlínis ó-
mögulegt að fá þær gerðir, sem
hér hafa tíðkazt. Hinsvegar
standa Bandaríkin svo framar-
lega í rafmagnstækni, að flest-
ir geta eittlivað af þeim lært.
Þar vestra eru miklir erfiðleik-
ar um allt vélaefni og málma,
og er allt slikt afgreitt sam-
kvæmt sérstökum leyfum og
forgangsleyfum, og verður því
að kaupa það, sem algengast
er og mest er framleitt.
Hig:
vantar íbúð strax.
Jón Þozsteinsson
skósmiður, Lækjargötu 6.
Ritvélar
Nýjustu gerð af skrifstofu-
ritvélum selur
LEIKNIR. i
Sömuleiðis stál-skjalaskáp
(4 skúffur). Simi 3459.
Lítill
SiiiiMðor
í Vatnsendalandi, lil sölu. —
Uppl. Bárugötu 4, kjallaran-
um.