Vísir - 15.07.1943, Blaðsíða 3

VISIR
Áttræður á morgun:
Sigurður Thoroddsen
fyrrverandi yfirkennari.
^IIGURÐUR THORODDSEN fyrrverandi lands-
verkfræðingur oí* síðar yfirkennari við Mennta-
skólann í Reykjavík verður áttræður á morgun, 16. júlí.
Hann fæddist að Leirá í Borgarfirði, sonur Jóns Thor-
oddsens sýslumanns og skálds og konu hans Ólínar
Þorvaldsdóttur Sívertsen frá Hrappsey. Sigurður lauk
stúdentsprófi frá Latínuskólanum 1882 og verkfræði-
prófi frá fjöllistaskólanum í Kaupmannahöfn í janúar
1891 og tók við störfum sem fyrsti landsverkfræðingur
Islands í júní 1891.
1 tilefni af þvi að í síðasta mánuði voru liðin finuntiu ár, siðan
er Sigurður hóf verkfræðistarf sitt hér á landi, kjöri Verkfræð-
ingafélag Islands hann heiðursfélaga sinn með svofelldri grein-
argerð:
„Þegar Sigurður Thoroddsen
lýkur prófi við Fjöllistaskóla
Kaupmannahafnar árið 1891
og gerist landsverkfræðingur,
— eins og starfið þá var nefnt
— 1893, leggur hann fyrstur
íslendinga út á braut verkfræð-
ianar.
Um þær mundir var lítið um
verklegar framkvæmdir og
mannvirkjagerð hér öll á
bernskustigi; átti það rót sína
Kennsla í verkstjóm.
Starf hins fyrsta verkfræð-
ings var ekki einasta fólgið í að
gera tillögur um ný mannvirki
og leysa af hendi verkfræðileg
störf við byggingu þeirra, held-
ur varð einnig að kenna verk-
stjórum og smiðum, — skapa
stétt kunnáttumanna, -— er gæti
leyst af hendi hin vandasömustu
verk, svo að eigi þyrfti að sækja
til þess erlenda starfskrafta.
að rekja til fjárskorts og fá-
mennis. Hér voru ekki mann-
virki, er staðið hpfðu öldum
saman, eins og altítt er með
öðrum menningarþjóðum.
Meir en helmingur þjóðar-
innar bjó í torfhúsum; vegir
voru því nær engir og sára fáar
brýr; einstaka steinhús liöfðu
verið gerð, en vatnsveitur,
bryggjur eða hafnarmannvirki
þekktust hér eigi. Það var ekki
nema á nokkurra ára fresti, að
við bættist vegspotti, brú eða
steinhús. Þegar í það var ráð-
ist, varð að sækja erienda, sér-
fróða menn til framkvæmda, og
það var eins og enginn gæti
hugsað sér annað.
Það var því siður en svo
glæsilegt að leggja fyrir sig
verkfræði.
Brautryðjandasiarf.
Ótrauður hóf Sigurður Thor-
oddsen starf sitt, er hann tólc
stjórn vegamálanna í sínar
hendur. Mörg viðfangsefni biðu
hans og ó mörgum erfiðleikum
þurfti að sigrast.
Starfsskilyrðin er hinn fyrsti
verkfræðingur átti við að búa,
voru gjörólík þeim, er við verk-
fræðingar eigum nú að venjast.
Þá var enga reynslu við að
siyðjast; til verkstjórnar kunnu
menn fátt, og hörgull var á
lærðum smiðum.
Á fyrstu starfsárum sínum
gerði Sigurður Thoroddsen til-
lögur og áætlanir um marga þá
vegakafla, sem enn í dag eru
liinir mikilsverðustu í vegakerfi
landsins. Hann átti frumkvæði
að þeim brúm, er gerðar voru
hér um og eftir aldamótin, —
og stóð fyrir byggingu þeirra.
Margar voru l>ær mikil niann-
virki, einnig á nútima mæli-
lcvarða.
Var Jxissi þáttur starfsins ærið
mikilvægur og erfiður, því ein-
mitt um þessar mundir voru
liinar fyrstu járnbrýr gerðar
hér, en byggingu þeirra voru
menn óvanir, þar eð áður var
liér eingöngu um trébrýr að
ræða.
Brúa- og vegagerðir.
Það tókst fljótt að vinna bug
á þyr j unarerf iðleikum; hver
brúin var gerð annari meiri,
og framkvæmdir komust fljótt
í það liorf, að vegakerfi landsins
jókst árlega svo að um munaði.
Af þeim framkvæmdum, sem
hér er átt við, — um aldamótin
— má nefna Hellisheiðarveginn,
hina veglegu hengibrú á Jök-
ulsá í Axaiýirði, brýrnar á
Blöndu, Örnólfsdalsá, Hörgá og
Sogið, er bera starfi hins fyrsta
verkfræðings ljósan vott. Enn-
fremur byggði hann brúna á
Þjórsá, þótt aðrir hafi lagt til
hennar hin fyrstu drög.
Liðnir eru nú fimm tugir ára
síðan Sigurður Thoroddsen hóf
starf sitt. Hann ruddi öðrum
braut, svo að nú starfa hér yfir
fimm tugir verkfræðinga.
Ómetanlegt gagn hefir að
verkum hans orðið, hinar glæsi-
legu brýr juku álit verklegrar
menningar i landinu og urðu
hin mesta hvatning til marg-
háttaðra framfara.“
Undirbúning-urinn.
Áður en Sigurður hæfi starf
sitt hér á landi, starfaði liann
rúmlega ár að verkfræðings •
störfum í Danmörku, en næsta
ár dvaldi liann í Noregi og
kynnti sér þar vegalagningar
með tilstyrk Alþingis, enda
þóttu staðhættir þar svipaðir
aðstæðum hér heima. En i júli
1893 var hann skipaður lands-
verkfræðingur, eins og embætti
vegamálastjóra var þá nefnt.
og tók liann þá þegar til ósjilltra
málanna.
Vegir og brýr.
Fyrsta verk Sigurðar var að
mæla upp vegarstæði Hellis-
heiðarvegarins, sem ætlaður var
hestvögnum. Lagði Sigurður
veginn þar sem hann er nú, og
hefir örlitlu verið breytt um
vegarstæði, þótt ólíku sé sam-
an að jafna, hestvögnum og bif-
reiðum. Ilestavagnavegir máttu
ekki hafa nema vissan lág-
markshalla, miklu lægri en bif-
reiðavegir. Vegina varð því að
leggja i miklu fleiri bugðum en
nú tíðkast. Það var mikil fram-
för í vegagerð, þegar Kamba-
vegurinn var lagður. Gamli
vegurinn hafði legið næstum
því beint af augum og var ill-
fær fyrir lestaferðir, vegna mik-
ils halla. Um hestvagnaferðir
var ekki að ræða. Kambavegur-
inn hefir síðan verið styttur til
muna, eftir þvi sem farartækj-
um hefir fleygt fram. Er hann
nú miklu brattari allur en gamli
vegurinn var, enda niiklu styttri.
En um hestvagnaakstur er nú
ekki lengur að ræða á þeim vegi.
Mestu brýrnar, sem Sigurður
hafði með höndum, voru Jökuls-
árbrúin, Þjórsárbrú og Lagar-
fljótsbrú. Það var 1894—1895,
sem hann sá um eða hafði eftir-
lit með byggingu Þjórsárbrúar-
innar. Næst lét hann byggja brú
yfir Örnólfsdalsá lijá Norð-
tungu, og um sama leyti, 1897,
var byggð brúin á Blöndu, fyrsta
fasta. járnbrúin. Hit.t voruhengi-
brýr nema Lagarfljótsbrúin.
1900 var byggð hengibrú yfir
Hörgá.
Yfirkennarinn.
Haustið 1904 var Sigurður
settur stærðfræðikennari við
Menntaskólann, sem þá nefnd-
ist Lærði skólinn. Gegndi hann
jafnframt störfum landsverk-
fræðings, þar til Jón lieitinn
Þorláksson svili hans tók við í
febrúar 1905. Ennfremur vann
liann áfram að liengibrúnum á
Jökulsá og Soginu, sem hann
hafði teiknað og hafði smiði á.
Þær voru vígðar sumarið eftir,
1905. En i meir en þrjátiu ár
gegndi hann siðan kennaraem-
bættinu við Menntaskólann, þar
til 1935. Var hann þá kominn
yfir sjötugt og kominn yfir
hæsta aldurstakniark embættis-
manna og orðinn einn af yfir-
kennurum skólans.
Iþróttamaðurinn.
Þrátt fyrir háan aldur er Sig-
urður Thoroddsen léttdr i spori
og kvikur í hreyfingum. Getur
hann eflaust þakkað það i-
þróttaáhuga -sinum og fjöl-
breyttum áhugamálum. Alla
ævi liefir liann liaft mikinn á-
liuga fyrir iþróttum, verið
skautamaður með afbrigðum,
góður leikfimismaður, skíða-
maður og göngumaður. Þegar
kennarar Menntaskólans komu
saman til leikfimisiðkana fáum
árum áður en Sigurður lét af
störfum, kom það í ljós, að elzti
kennarinn var þeirra miklu fim-
astur. Sem dæmi má nefna, að
hann stökk 1 % meter í hástökki
með venjulegu leikfimisstökki,
og myndi l>að teljast ágætur á-
rangur hjá ungum manni, að
minnsta kosti gerðu fæstir nem-
endur betur.
Sigurður er kvæntur frú Mar-
íu Kristínu, dóttur þeirra frú
Kristínar (f. Briem) og Val-
garðs Claessen ríkisféhirðis.
Hefir l>eim orðið sex harna
auðið, en þau eru frú Sigriður,
kona Tómasar Jónssonar borg-
arritara,Valgarður verkfræðing-
ur, rafveitustjóri í Ilafnarfirði,
frú Kristín, gift Bruno Kress,
Jónas bæjarfógeti í Neskaup-
stað, Gunnar alþingismaður og
Mafgrét stúdent, nú í Ameríku.
Mun það mála sannast að þau
lijón hafi átt barnalán mikið.
T¥ý l»ók
sem hvert heimili þarf að eignast.
Heilsurækt og mannamein
heitir ný bók, sem kemur út i haust. Þessi bók er að miklu leyti þýðing á nýúikominni amer-
ískri lækningabók, sem margir af kunnustu læknum Bandarikjanna hafa unnið að.
Átján læknar í Revkjavik hafa unnið að íslenzku útgáfunni, sem er sniðin fyrir íslend-
inga, með því að bæta inn í ýmsu, sem máli skiptir hér á landi, sleppa öðru, sem eingöngu er
miðað við Ameriku, en margir kaflar eru meira eða minna umsamdir og sumir alveg frum-
samdir af íslenzku læknunum, þar sem það hefir verið talið til bóta.
Bókin er samin með það fyrir augum, að veita almenningi fræðslu um læknisfræði nú-
tímans, sem er í stöðugri þróun og stefnir meir og meir i þá átt að koma i veg fyrir sjúkdóma,
með þvi að auka ekki einungis hreysti og heilbrigði, heldur einnig andlega og likamlega vel-
líðan. Margur ólæknandi sjúkdómur stafar af vanþekkingu, og öruggasta ráðið til að koinast
hjá hvers konar vanheilsu, er að afla sér þeirrar þekkingar, sem læknisfræði nútímans ræð-
ur yfir.
Þessir læknar hafa unnið að islenzku iitgáfunni:
Bjarni Jónsson, Guðm. Thoroddseai, Gunnlaugur Claessen, Halldór Hansen, Hann-
es Guðmundsson, Helgi Tómasson, Jóhann Sæmundsson, Jón Hj. Sigurðsson,
Katrín Thoroddsen, Kristín Ölafsdóttir, Kristján Sveinsson, Niels Dungal, Ólaf-
ur Geirsson, Ólafur Þorsteinsson, Snorri Hallgrímsson, Theódór Skúlason, Val-
týr Albertsson og Þórður Þórðarson.
Um útgáfuna annast Niels Dungal. Bókin verður yfir 800 bls., með mörgum mjndum.
Til að gera... sem flestum
kleift að eigraagt þessa bók, j
er öllum gefinn kostur á j
að gerast áskrifendur að
henni \ shirtingsbandi fyrir
kr. 95,00, em bókhlöðuverð
er ákveðið kr. 150,00. Á
móti áskriftumf tekur Snorri
Hallgrímsson, dr. med., póst- ;
hólf 673, Rvík, til ágústloka.
¥
Munið að vanheilsa stafar oft af vanþekkingu.
Bókaútgáfan DAGRENNING, Rvík.
Hr. dr. med. Snorri Hallgrímsson,
Pósthólf 673, Reykjavík.
Undirritaður óskar hér með að gerast kaup-
andi að bókinni IÍEILSURÆKT OG MANNA-
IÍIE3N. Andvirðið, kr. 95,00, að viðbættu póst-
kröfu og burðargjaldi, mun eg greiða við mót-
töku.
Nafn...............................
' Heimili r_-_._______________________.....
V Póststöð ______________........________________
Bilstlórl
óskar eftir vinnu við að aka
vörubíl. Tilboð, .merkt:
„Bill“, sendist blaðinu fyrir
föstudagskvöld.
SPORTHÍJFUR
STORMBLÚSSUR
VATTTEPPI
BAKPOKAR
SVEFNPOKAR.
| Grettisgötu 57.
Bílstjóri
óskast nú þegar í Verksmiðj-
una Sanitas. Framtíðar at-
vinna.
Ungur
skósmiður
utan af landi, óskar eftir
verksmiðjuvinnu. Húsnæði
verður að fylgja. — Uppl. í
síma 5809 frá kl. 6—8 e. h.
í dag og á morgun.
Munu þau á þessum tímamótum
geta litið yfir farinn veg og
rifjað upp margt og merkilegt,
sem á daga þeirra hefir drifið.
En fjölmargir vinir þeirra um
allt land munu óska þeim góðra
og giftusamra daga.
Engar ljósmyndir
verða teknar fyrr en 5. ágúst, vegna sumairleyfa.
en ljósmyndir, sem hafa verið loíaðar fyrir
mánudag n. k. mega vitjast til laugardags 17. þ.
m. — Þetta tilkynnist heiðruðum viðskiptavin-
um til þess að þeir ónáði sig ekki að öþörfu á
Ijósmyndastofuna.
. i \ '
Loftur, Bld.
Ntnlku
vantar í eldhúsið á Vífilsstöðum. Uppl. gefur ráðskonan í síma
5611.
Ráðskona eða
matreiðslukona
óskast á stórt sveitaheimili skammt frá Reykjavik. Kaup frá
600—800 kr. yfir mánuðinn. — A. v. á.
BEZT AÐ AUGLÝSA I VÍSL