Vísir - 21.10.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Slmii .
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 21. október 1943.
240. tbl.
40 Pólverjar skotnir.
Þjóðverjar hafa skotið 40
gísla í Varsjá í Póllandi.
Alls voru sextíu menn teknir j
Iiöndum vegna þess að Þjóð- |
verjar sögðu að tveir þýzkir her- j
menn hefði verið drepnir í borg- j
inni. Fjörulíu gíslanna voru síð-
an valdir úr og tuttugu skotnir
i hvorri þeirra gatna, þar sem
drápin á Þjóðverjunum höfðu
farið fram.
Loftárás á Diiren.
Flugvirki Bandaríkjanna fóru
í leiðangur til Þýzkalands frá
Bretlandi í gær.
Ráðizt var á mikilvæga málm-
verksmiðju í borginni Diiren,
sem er miðja vega milli Aachen
og Köln, við jámbrautina milli
þessara borga. Þykir verksmiðj-
an svo mikilvæg, að það rétt-
læti að h’eil flugsveit væri send
til að granda henni.
Önnur amerisk sprengjusveit
réðst á flugvelli í Hollandi.
Þess er getið i fréttum, að
flugvirki hafi aldrei notið vernd-
ar eins margra Thunderbolt-
véla í árás á Þýzkaland. Auk
þess voru Spitfire-vélar með i
leiðangrinum. Átta sprengju-
flugvélar vantar, en 11 orustu-
vélar Þjóðverja voru skotnar
niður.
Rannsókn stríðs-
glæpa.
Nefnd stofnud.
Fulltrúar flestra banda-
mannaþjóðanna hafa samþykkt
að stofna tafarlaust nefnd, er
rannsaki stríðsglæpi.
Var haldinn fundur um mál-
ið i utanríkismálaráðuneytinu
i London í gær en þar voru full-
trúar 15 þjóða, meðal annars
jreirra, sem verst liafa orðið fyr-
ir barðinu á nazistum í striðinu.
Sir John Simon var í forsæti
fundarins og skýrði hann frá
þvi, að brezka stjórnin liefði á-
kveðið að sjá um, að meðal
vopnahlésskilmálanna verði
skilyrði um það, að bandamönn-
um verði afhentir stríðsglæpa-
menn meðal andstæðinganna,
svo að hægt verði að koina fram
við þá refsingu.
Lottárásaótti í Ung-
verjalandi.
Brottflutningur barna er nú
hafinn frá Budapest, höfuðborg
Ungverjalands.
Síðan bandamenn byrjuðu á
árásum sinum sunnan frá Mið-
jarðarhafi á lönd í Evrópu, Iief-
ir mikill ótti gripið menn í þeim
löndum, sem veitt hafa Hitler
stuðning. Búast Ungverjar við
árásum á Budapest, því að þar
eru margar verksmiðjur, sem
starfa fyrir Þjóðverja. Skipanir
hafa verið gefnar um að styrkja
loftvarnir í öllum borgum og
að flytja skuli 150,000 börn frá
Budapest.
Ástralskur flugmaður hefir
verið sæmdur Viktoriukrossin-
um fyrir hetjuskap. Hann var
skotinn niður í 52. fugferð sinni
yfir Nýju-Gunineu. (Það er liægt
að sæma látna menn Viktoríu-
krossinum.)
Hæsta fallhlífarstökk í heimi
Þéssi maður, sem hér sést mynd af, er læknir í ameríska hern-
um og liánn liefir stokkið út úr flugvél í meiri hæð en nokkur
maður annar. Hann stökk út i 40,200 feta hæð, til þess að reyna
nýja súrefnisgrímu. Á leiðinni niður missti hann af sér annan
hanzkann og kól fyrir bragðið á hendinni, því að þar uppi var
45 stiga frost.
Bretar hafa
grefið Itölum
loforð.
ekki
nein
Atök í vændum milli Sforza og Badoglio.
Utanríkisráðuneytið brezka gaf í gær út tilkynningu, þar
sem því er harðlega mótmælt, að Bretastjórn hafi gefið
Badogliostjórninni nokkurt loforð um lönd eftir styrjöldina.
Væri allar slíkar fregnir uppspuni einn.
Ráðuneytið sagði, að Þjóð-
verjar hefði að undanförnu
breitt út þær fregnir, að Bretar
hefði keypt Badoglio-stjórnina
til þátttöku með bandainönnum
með því að lieita henni, að
gangast fyrir því eftir stríðið,
að llalir fengi að lialda eyjum
þeiin, sem þeir hafa i Eyjahafi
— Tylftareyjum — og jafnvel
einhverjum fleiri löndum, sem
hafa verið tekin af þeim.
Segja Bretar, að þetta só
ekki gert í öðrum tilgangi en að
reyna að koma af stað missætti
milli þeirra og Grikkja, sem
geti aldrei jiolað það, að ítalir
verði meðhöndlaðir öðruvisi en
þeir eiga skilið með stríðsþátt-
töku þeirra.
Sforza
tekur forustu.
1 fregn frá Alsír i morgun
segir, að Sforza greifi, sem er
kominn til ítalíu, muni að lík-
indum verða kosinn formaður
eins stj órnmálaf lokkanna
ítölsku í dag. Heitir sá flokkur
„athafnaflokkurinn“, sem veitir
honum stuðning.
Ef jies^i fregn reynist sönn
imm hún tákna upphaf átaka
milh Badoglios og stjórnar hans
annarsvegar og flokks Sforza og
annara flokka, sem eru andvígir
Badoglio, hinsvegar.
i
Harðastir bardagar
á miðvíg’stöðvunum.
Sóknin á ítalíu heldur áfram
og eru bardagar harðastir um
miðbilc vígstöðvanna. Þjóðverj-
ar eyðleggja allt á undanhald-
inu og skjóta meira að segja
nautgripi fyrir bændum.
Fimmti herinn hefir tekið 17
þorp undangengna sólarhringa
og er kominn af rótum Masico-
fjallgarðsins, sem Þjóðverjar
búast um í. Eru fjöll þessi um
16 kni. fyrir nörðan Volturno-
fljót. Þau eru allt að 8000 m. há.
N.-Guinea:
Japanir í gagn-
sókn.
Japanir eru byrjaðir gagn-
sókn milli Madang og Finsc-
hafen.
Herstjórnartilkynning Mac-
Arthurs í morgun greinir frá
því, að þeir liafi unnið litið eitt
á, en manntjón þeirra sé mikið.
Þeir liafa reynt öðru sinni að
komast á land að baki ba-nda-
mönnum, eu sú tilraun mis-
tókst eins og sú fyrri.
Flugmenn bandamanna liafa
skotið niður 17 japanskar or-
ustuvélar yfir Salomonseyjum.
Þjóðverjar taka Susak
Þjóðverjar hafa tekið hafnar-
borgina Susak í Jugoslaviu,
skammt frá Fiume.
Jugoslavneska herstjórnin til-
kynnti þelta í gær og sagði, að
Þjóðverjar hefði neyðzt til að
tefla fram miklu liði, meðal
annars um 100 skriðdrekum,
• r
Rússar nálgast aðra ]arn-
braut frá Dnjepro-
petrovsk.
Mótipýrua S®|«överja
orðin mjög: öfiug:.
BcrlíiiarRmar kvíðnir.
ókn Rússa suður frá Kremensjug heldur áfram
af líkum hraða og áður, enda þótt Þ jóðver jar
virðist nú vera búnir að átta sig eftir fyrsta
ósigurinn, þegar Rússar brutust í gegnum varnir þeirra.
Harðnar vöm þeirra með hverri klukkustund og tefla
þeir fram æ meira liði, sem þeir flytja að frá öðrum
hlutum vígstöðvanna.
Rússar stefna nú til borgarinnar Krivoi Rog, sem er hvorl
Iveggja i senn, mikil iðnaðarborg og mikilvæg samgöngumið-
stöð. Sögðu suinar fregnir í gærkvöldi, að þeir ætti eftir um
40 km. þangað, en leiðin væri ekki eins löng til járnbrautar-
innar, sem liggur uin borgina, því að hún kemur úr norðaustri.
* Erlendir blaðamenn í Rúss-
landi búast við þvi, að bardag-
ar verði mjög harðir um Krivoi
Rog, því að ef Rússar taki þá
horg, megi megnið af þýzka lið-
inu í bugðunni þar fyrir austan
teljast daúðadæmt. Hafa flug-
menn orðið varir við mikla lið-
flutninga i grennd við borgina
og segja líka frá því, að mikill
mannf jöldi vinni að þvi að
treysta víggirðingarnar við
liana.
Rússar sóttu fram allt að 10
km. á þessum vigstöðvum i gær
og náðu nokkrum bæjum úr
liöndum, Þjóðverja. Voru meðal
þeirra þrjár stöðvar á járn-
hrautinni, sem þeir rufu í fyrra-
ciag, svo að þeir hafa náð enn
betri tökum á lienni.
Kvíði í Þýzkalandi.
Sænskir fréttaritarar í Berlín
síma blöðúm sínum, að það
hafi vakið mikinn ugg og kvða,
að Rússar skyldi liafa getað
brotizt yfir Dnjepr, því að þar
hafði herstjórnin Jjotzt geta
stöðvað sókn Rússa.
Fréttaritari Stockholms-tidn-
ingen símar, að menn geri sér
j nú fyllilega ljóst í Berlín, liversu
illa horfir á austurvígstöðvun-
um. Menn sjái, að það sé ætlan
Rússa að hrekja Þjóðverja frá
Dnjepr út á bersvæði, þar sem
litið sé nm varnir af náttúrunn-
ar liendi. Aftontidningen birtir
þá fregn frá fréttaritara sinum,
að það hafi verið dapurlegasti
dagur Berlinarbúa, síðan strið-
ið liófst, þegar þeir fréttu, að
Rússar hefði brotizt yfir Dnjepr.
i
Milli Gomel
og Kiev.
Rússar liafa tvö brúarstæði
yfh* Dnjepr milli Gomel og Kiev
og segir í fregnum þaðan í gær,
að hersveitir þeirra liafi unnið
nokkuð á. Reyna Rússar að um-
kringja Gomel og hafa tekið sex
virki í sókninni framhjá borg-
inni.
Götubardagar geisa enn í
Melitopol og hafa Þjóðverjar
flutt þangað mikið af skriðdrck-
um.
sem flestir voru fluttir frá Norð-
ur-ltalíu.
Ennfreniur skýrði lierstjóru
Jugoslava frá Jiví i tær, að her-
sveitir hennar heí’ði hrundið á-
hlaupum Þjóðyerja, er Jieir
reyndu að ganga á land á þrem
eyjuni undan Dalmatiu.
Arás á Leipzig
í nótt,
Bretar heimsóttu Leipzig í
nótt sem leið.
Fóru hinar stóru flugvélar
þeirra þangað, en Leipzig hefir
aldrei orðið fyrir árás. Fyrsta
tilkynning flugmálaráðuneyt-
isins sagði ekkert um árangur
árásarinnar. Bretar misstu
17 flugvélar.
Ponncl látinn.
Sir Dudley Pound, fyrrum
yfirflotaforingi Breta, cr lát-
inn. Hann lét af störfum fvrir
skemmstu sakir vanheilsu.
Bílvegnr á
¥atnahjalla.
Ferðafélag Akureyrar efndi
til 7 skemmliferða s. 1. sumar,
en nokkrar ferðir féllu niður
vegna óhagstæðs tíðarfars.
Lcngsta ferðin var farin lil
Austurlands, um Fljótsdalshér-
að, til Seyðisfjarðar og Eski-
fjarðar. Ein ferð var farin i
Herðubreiðarlindir, gengu þrír
leiðangursinanna á Herðubreið
og héldu síðan áleiðis til Öskju
en urðu að snúa við vegna ill-
viðra.
Gönguferðir voru farnar á
Vaðlalieiði um Kambsskarð og á
Staðarhnjúk'.
Ein aðalframkvæmd Ferða-
félags Akureyrar er vegarlagn-
ing suður Vatnahjalla, þannig
að bilfært verði i Eystri-Polla á
Eyfirðingavegi, en með því
kemst á bílvegasamband við
Sprengisand. í sumar voru fimin
vinnuferðir farnar i Vatnahjalla-
veg með góðri þátttöku, cn auk
þess fór vegaverkstjóri félags-
ins, Þorsteinn Þorsteinsson, eft-
irlitsferð þangað seint í maí-
mánuði ásamt fleiri mönnum og
var þá gert við skemmdir, sem
vorleysingar höfðu valdið. —
Enn þarf allmikilla aðgerða til
að Vatnalijallavegur verði fær
bifreiðum, því að hann er bratt-
ur og erfiður. Ferðafélagið hefir
fengið loforð fyrir 2000 kr. styrk
úr fjallvegasjóði til þessarar
vegagerðar.
Þá er um þessar mundir ver-
Verzlunarh verfi
Hannover í rústum.
Myndir, sem hafa verið tekn-
ar af Hannover eftir síðustu á-
rásir bandamanna, sýna, að óg-
urlegt tjón hefir orðið í borg-
inni.
1 viðskiptahverfi hennar er
næstum liverl hús i rúst. Þjóð-
verjar höfðu spennt net yfir
nokkurn liluta horgarinnar, fyr-
ir næst-siðustu árás, til þess að
blekkja flugmennina, en þeir
liöfðu flestir verið svo oft yfir
lienni, að Jieir gátu samt áttað
sig og vörpuðu sprengjum sín-
um á netið. Eftir þá árás brunnu
eldar í borginni í þrjá sólar-
hringa.
í síðustu árás á Kassel telja
Bretar sig liafa laskað 30 verk-
smiðjur mjög mikið, en aðrar
minna. í síðusu stórárás á Berlin
urðu um 100 verksmiðjur fyrir
margskonar skemmdum.
Alþingi:
Frv. um breyt*
ingu fjárhags-
ársins.
Ríkisstjórnin hefir lagt fram
frv. til laga um að fjárhagsár
ríkisins skuli vera frá 1. júlí til
30. júní.
Segir i atliugasemdum við
frv., að leggja skuli fjárlagafrv.
fram á reglulegu þingi, sem
kömi saman i febrúar, en nú sé
svo komið, að lítt gerlegt sé að
ákveða tekjur og gjöld ríkisins
svo langt fram i tímann. Fjár-
lagafrumvörpin verða því að
mörgu leyti handahóf, en á þvi
má ráða mikla bót með því að
færa áætlunartimabilið fram um
hálft ár. Auk þessa mundi, ef
þetta fjárhagsár yrði, lögfest,
ríkisgeikningur fyrir næsta fjáv-
liagsár á undan geta verið full-
ln’iinn og prentaður fyrir nþðjan
febrúar. Fengi Alþingi hann ])á
hálfu ári yngri en nú.
Fjárhagsár Breta og Dana eru
frá 1. apríl til 30. marz, en
Bandaríkjanna, Sviþjóðar og
Noregs frá 1. júlí til 30. júni.
33018
Hver fékk
Hallgrímskirkju-
húsið?
Dregið var í húshapp-
drætti Hallgrímskirkju
um hádegið hjá lög-
manni. Kom upp númer
33918.
Ætlunin hafði verið að
draga í gærkveldi, en
vegna óviðráðanlegra or-
saka var ekki hægt að
gera það fyrr en í dag. —
ið að safna fé i sælnhússjóð fé-
lagsins. Hefir 7 manna nefnd
verið kosin til að safna fénu
og liafa þegar safnazt um 6 þús.
krónur.