Vísir - 22.03.1944, Qupperneq 1

Hitstjórar:
kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
ÍSkrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar ] Blaðamenn Slmii
Auglýsingar 1 1660
Gjaldkeri S llnur
Afgreiðsla
34. ár. Reykjavík, miðvikudaginn 22. marz 1944. 67. tbl.
Strandbðgg ð ei i
MiðjaÉrhafi.
Franska herstjórnin skýrir
frá strandhöggi, sem unnið hef-
ir verið á eyju í Miðjarðarhafi.
Eyja þessi er milli Korsiku
og meginlands Italíu, en er ekki
nafngreind í tilkynningunni.
Var Þjóðverjum komið gersam-
lega á óvart og unnu frönsku
vikingarnir öll þau verk, sem
þeim voru ætluð, en er þeir
liéldu aftur til Korsíku, tóku
þeir með sér 36 þýzka fanga.
Orustuskip skjóta á
á Mili'hringrifið.
Orustuskip Bandaríkjanna
eru nú aftur farin að láta til sín
taka á Marshalleyjum.
1 tilkynningu frá Nimitz flota-
foringja í Pearl jHarhor er
þess getið, að amerísk orustu-
skip liefði á sunnudag verið
látin skjóta á Mili-hringrifið
austarlega á eyjaklasanum, en
síðan voru sprengjuvélar látnar
heimsækja það á eftir. Þessi
árás orustuskipanna þykir
tákna það, að Bandaríkjamenn
ætli sér að taka Mili-hringrifið,
bráðlega.
Þá er þess jafnframt getið í
fyrsta sinn, að tvíhreyfla Mit-
chell-vélar liafi bækistöðvar á
Marshall-eyjum. Þær hafa með-
al annars ráðizt á Ponape.
IVIn þýxkum flug:-
vélnm gfrandað.
Þjóðverjar gerðu enn árásir
víða á enskar borgir í gærkveldi.
Sumar flugvélanna réðust á
London og vörpuðu niður
nolikrum sprengjum, einkum
íkveikjusprengjum og komu
upp eldar á nokkrum stöðum.
En brezka varnarliðið tók alls-
staðar liraustlega á móti Þjóð-
verjum og voru níu af flugvél-
um þeirra skotnar niður.
A 2, hundrað
ílugstöðvarskip.
Bandamenn hafa smíðað
meira en hundrað lítil flug-
stöðvarskip í stríðinu.
Knox, flotamálaráðherra
Bandaríkjanna, upplýsti það á
fundi með blaðamönnum í gær,
að Bandarikin hefði afhent
Bretum 38 flugstöðvarskip —
livert 10 þúsund smálestir á
stærð — með láns- og leigulaga-
kjörum. Sjálf hefði Bandaríkin
nú 50 slik skip.
Sé það meðtalið, sem Bretar
liafa smíðað af þessum skipum,
en þeir voru frumkvöðlar á
þessu sviði, liafa bandamenn
smíðað á annað hundrað slík
skip.-
Þjóðverjar aðvaraðir
á klukku-
stundarfresti.
Þjóðverjar eru nú farnir að
tilkynna oftar en áður, ef flug-
menn bandamanna eru yfir
landinu. Verður þetta tilkynnt á
klukkustundarfresti framvegis
að öllu jöfnu, cn ef stórbreyt-
ingar verða milli venjulegra til-
kynnnga, þá verður aukatil-
kynning send út.
Rúmenar halda
leynifund.
Talaö um stjórnar—
breytingu.
Fimm stunda leynifundur
var haldinn í Bukarest í gær,
segir í fregn frá Ankara.
Fundinn sátu helztu stjórn-
mála- og hernaðarleiðtogar
Rúmena, en er fundinum var
lokið, gekk hermálaráðherrann
á fund fulltrúa þýzlcu herstjórn-
arinnar i borginni. Líklegt er
talið, að Rúmenum sé nú alvara
að reyna að slíta bandalaginu við
Þjóðverja.
Ný stjórn
í Rúmeníu?
I fregnum, sem borizt hafa
til Ankara, er talið líklegt, að
Hitler hyggi á stjórnarbreyt-
ingu i Rúmeníu, til þess að
reyna að styrkja aðstöðií sína
þar enn frekar. Er talað urn
stjórn manna úr Járnvarðlið-
inu, en forsætisráðlierra verði
Dragolino, hershöfðingi.
Japanir bugaðir á
Admiralty-eyjum.
Setulið Japana á Admirality-
eyjum hefir nú verið brotið á
bak aftur.
Fyrir sex dögum gengu
Bandaríkjamenn á land á
stærstu eyjunni, Manus, og tókst
þeim að ná aðalborginni þar,
Lorungau, á vald sitt eftir fjóra
daga. Eru Japanir nú á flólta til
fjalla. Mikið af liðinu á Manus
hafði verið sent til Los Negros
og féll þar í gagnáhlaupum
Japana. Varð lítið um varnir
hjá þeim eftir það.
Aðfaranótt mánudags gerðu
Moskito-vélar árásir á Berlin,
Aachen, Köln og Diisseldorf.
•
Lílil frönsk herskip hafa
sökkt 3 þýzkum flutningaskip-
um á Miðjarðarhafi.
Uarnir ipu, Rwn-
eniu ob Ungverjainnðs
samræoEdar.
Árdegisblöðin í London
birta þáer fregnir eftir út-
varpinu í Ankara, að Þjóð-
verjar muni ekki aðeins hafa
tekið öll völd í Ungverja-
Landi, heldur og í Búlgaríu
og Rúmeníu. Er þetta gert,
segir Ankara, til þess að sam-
ræma varnirnar í Dónárlönd-
um, því að ráðstafanir þær,
sem gerðar hafa verið í Ung-
ver jalandi koma ekki að haldi
ef allt er látið reka á reið-
anum þar fyrir austan.
Amerískur ílughers-
höfðingi ferst.
Það var tilkynnt í London í
fyrradag, að einn af flughers-
höfðingjum 8. flughers Banda-
ríkjamanna hefði farizt.
Flugmaður þessi hét Russel
Wilson var talinn einn slyng-
asti sprengjuflugmaður Banda-
ríkjanna. Hann fór i broddi
flugsveita sinna i fyrstu loft-
árásina á Berlín, en komst ekki
heim aftur. Þegar flugvél lians
átti eftir fáeinna sekúndna flug,
unz kasta sléyldi sprengjunum,
var hún hæfð svo að einn hreyfl-
anna stóð i hjörtu báli. Wilson
hélt þó áfram, þangað til liann
var búinn að varpa sprengjum
sínum, en þá tilkynnti hann
sveit sinni, að hann gæti ekki
fylgzl með henni lengur og yrði
hún að lialda áfram án hans. Er
hann hafði tilkynnt þetta, missti
hann stjórn á flugvélinni og liún
lirapaði brennandi til jarðar.
Gagnsókn sú, sem Jajianir
hófu á Bougainville, er farin
út um þúfur og misstu þeir þús-
undir manna.
Engin itrslit sjánnleg
í Cassino-ornstnnni.
Bandamenn eiga undir högg að sækja.
1 dag er sjötti dagur orustunn-
ar um Cassino og má enn ekki
á milli sjá, hvor muni hafa bet-
ur.
Orustan er háð með allt öðr-
um hætti en venjulegar orust-
ur, því að einungis smáflokkar
eigast við. En grimmdin er
samt ægileg og skiptast á á-
hlaup1 og gagnáhlaup.
Bandamenn eiga við mikla
örðugleika að stríða við Cass-
ino, því að lið þeirra hefir mjög
lítið olnbogarúm, til að beita
herbrögðum gegn Þjóðverjum.
Á eina hliðina er Rapido-áin, á
aðra Guarigliano-áin og á þriðju
hliðina Cassino-fjallið, þar sem
Þjóðverjar halda enn rústum
klaustursins. Bandamenn geta
ekki farið á snið við varnir
Þjóðverja og verða þvi, nauð-
ugir viljugir, að sækja beint
framan að þeim, beint í byssu-
kjaftana.
Upp í móti.
En það eru ýmsar aðrar að-
stæður, sem valda því, hvað
bandanrenn standa höllum fæti.
Þeir verða að sækja upp í móti
og allar stöðvar þeirra eru
lægra settar en stöðvar Þjóð-
verja, svo að þeir geta skotið
niður á bandamenn eins og þá
lystir og gerir það þeim ómögu-
legt að safnast saman í liópa til
áhlaupa. Hefir stórskota- og
vélbj'ssuskothríð Þjóðverja far-
ið dagvaxandi síðan um helg-
ina, er þeir fengu talsverðan
liðsauka til bæjarins.
Flutningamir.
En þessi góða aðstaða Þjóð-
verja hefir ekki einungis þann
árangur, að þeir geta hindrað
liðssamdrátt bandamanna. Það
leiðir einnig af henni, að banda-
menn geta ekki flutt til sín
birgðir nema í flugvélum eða
á næturþeli. Einn liermanna-
liópur handamanna liafði t. d.
ekki fengið neinar birgðir í
rúma tvo sólarhringa, þegar
flugvél var látin varpa vistum
og hergögnum niður til lians.
Rússar rjúfa járnbrautina
milli Balti og Cernauti.
Menntamálaráð ut-
hlutar 180.000 kr.
Styrkup tii fpæöimanna og náms-
manna erlendi«;.
Menntamálaráð hefir nú úthlutað styrkjum til fræðimanna
og til námsmanna erlendis.
Fræðimannastyrkir.
Menntamálaráð Islands hefir
úthlutað þannig fræðimanna-
styrk þeim, að upphæð kr.
30000,00, sem veittur er á 15.
gr. fjárlaga 1944:
J
1800 kr.:
Skúli Þórðarson, mag. art.,
Steingrímur Þorsteinsson, mag.
art., Þorkell Jóhannesson,
doktor.
1200 kr.:
Árni Pálsson, fyrrv. prófes-
sor, Guðmundur Finnbogason,
doktor, Guðni Jónsson, mag.
art., Jóhann Sveinsson, mag.
art., Kristján Albertsson, rithöf.,
Sverrir Kristjánsson, sagnfræð-
ingur, Þorleifur Bjarnason, rit-
höf., Þorsteinn Þ. Þorsteinsson,
rithöf.
900 kr.:
Ásgeir Hjartarson, sagnfræð-
ingur, Arnór Sigurjónsson,
fyrrv. skólastj., Bjöi*n Guð-
finnsson, lektor, Björn Sigfús-
son, mag. art., Björn Þórólfsson,
doktor, Finnur Sigmundsson,
Bismarkshafi
alveg lokað.
Orustuskip skýt-
ur á Kavieng.
Öllum leiðum Japana út úr
Bismarkshafi hefir nú Verið lok
að, segir í tilkynningu frá Mac-
Arthur í morgun.
Landgöngusveitir úr flotan-
um ameríska hafa gengið á land
á tveim smáeyjum skammt frá
Kavieng á Nýja-írlandi og er
þannig búið að „innsigla“ sið-
ustu bækistöð Japana þarna.
Herskip skutu á Kavieng fyr-
ir skemmstu og lögðu borgina
í rústir með 1000 smálestum
sprengikúlna. Var orustuskipið
i flotadeildinni og er það i fyrsta
sinn, sem amerískt orustuskip
fer inn á Bismarkshaf.
Beisitig: fýrir
nróðnrsstörf,
Atílee varaforsætisráðherra
ræddi í brezka þinginu í gær um
brot brezkra manna, sem vinna
að útvarpssendingum möndul-
veldanna.
Hann sagði, að þeir mundu
vissulega verða dregnir fyrir lög
og dóm að stríðinu loknu, en ]) ’>
yrði ekki farið með þá eins og
venjulega striðsglæpariienn.
Þeir verða flultir lieim til Brct-
íands, ef þeir nást og dærndir
eftir þeinr brezkum lögum, sem
þeir hafa brotið.
bókavörður, Geir Jónasson,
magister, Guðbrandur Jónsson,
prófessor, Indriði Indriðason,
rithöf., Lárus Blöndal, bóka-
vörður, Lúðvík Kristjánsson,
fræðimaður, Þorvaldur Þórar-
insson, lögfræðingur.
600 kr.:
Einar Guðmundsson, þjóð-
sagnaritari, Jóhann Hjaltason,
rithöf., Jón Thorarensen, prest-
ur, Kristleifur Þorsteinsson,
fræðimaður, Pétur Jónsson,
fræðimaður, Stefán Jónsson,
fræðimaður, Þorsteinn Bjarna-
son, fræðimaður.
Úthlutun námsstyrkja.
Menntamálaráð liefir einnig
úthlutað námsstyrkjum til ís-
lendinga erlcndis, samkvæmt
fjárlögum 1914,' og hljóta þessir
styrki:
Framhaldsstyrkir:
5000 kr. Rögnvaldur Sigur-
jónsson píanóleikari. 3600 kr.
Bragi Magnússon (íþróttir),
Eiríkur Ásgeirsson (landbún.),
Hjörtur Eldjárn (sauðfjár-
rækt), Jóhann Jakobsson (efna-
fræði), Sigurbjörn Þorbjörns-
son (hagfr.), Unnsteinn Stefáns-
son (grasafr.) og Þórhallur
Halldórsson (mjólkurfr.). 2400
kr. Ása Jónsdóttir (uppeldisfr.),
Ásgrímur Jónsson (garðyrkja),
Drífa Viðar (málaralist), Edda
Kvaran (leiklist), Hildur Kal-
man (leiklist), Hilmar Krist-
jónsson (vélfr.), Margrét Ei-
ríksdóttir (hljómlist), Sigr. Val-
I geirsdóttir (íþr.) og Þorsteinn
! Hannesson (söngur). 1800 kr.
Edvard Friðriksson (mjólk),
í Jóhannes Bjarnason (vélfr.),
! Jón M. Stefánsson (búfr.) og
. Páll Sveinsson (sandgræðsla).
I ’
Nýir styrkir.
3600 kr. Haraldur Ásgeirsson
| (verkfr.), Jón Pálsson (flugvéla-
verkfr.), Vigfús Jakobsson
! (skógrækt) og Þór Guðjónsson
(fiskifr.). 3000 kr. Baldur Lin-
dal (verkfr.), Björn Th. Bald-
vinsson (listasaga), Guðjón Á.
Kristinsson (hagfr.), Jón R.
Guðjónsson (viðskiptafr.), Jón-
as G. Kristinsson (skipaverkfr.)
og Þráinn Löve (lífeðlisfr.).
2000 kr. Björn Ilalldórsson
(hagfr.), Gunnar Magnússon
(iðnfr.), Halldór Jónsson (garð-
yrkja), Haukur Gunnarsson
(yerzl..), Hörður Ágústsson
(teikn.), Kjartan Sigurjónsson
(söngur), Njáll Símonarson
(verzl.), Pálmi Möller (tannl.),
Rögnvaldur Johnsen (bygg.),
Rcgnv. Sæmundsson (uppeld-
isfr.), og Viggó Maaek (verk-
fr.). 1800 kr. ívar Daníelsson
(lyffr.) og Sig. Jónsson (lyffr.).
1500 kr. Alda Möller (leiklisl),
Frh. á 3. síðu.
Stórkostlegur
ósigur blasir
við Þjóðverjum.
Hættan færist óðum
nær Tarnopol.
ðstaða Þjóðverja á
suðurvígstöðvunum í
Austur-Evrópu versnuðu
enn til muna í gær, er fram-
sveitum Rússa tókst. að
rjúfa jámbrautina milli
Balti og Cemauti.
Braut þessi var mjög mikil-
væg fyrir Þjóðverja, hvort held-
ur sem var til að flytja varalið
og birgðir á vettvang eða forða
því liði, sem berst í Bessarabíu.
Halda Rússar áfram að senda lið
lið vestur yfir Dnjestr, en mót-
spyrna Þjóðverja á þeim slóðum
fer þó óðum vaxandi. Þeir
reyna auk þess að gera steypi-
árásir á brýr Rússa á ánni. —
Rússar tóku alls um 40 bæi í
Bessarabíu i gær.
1 fregnum Þjóðverja var frá
því sagt í gær, að Rússar hefði
komið sér upp brúm yfir Bug
lijá Pervomaisk og í^ovo
Odessa, en tekizt liefði að minka
sVfi,iTáðasvæði þeirra á vestri
bakka árinnar. Rússar segja
hinsvegar, að þeir geri sér vonir
um að geta umkringt Pervom-
aisk. Þeir nálgast einnig Nikola-
jev.
Önnur Sedan-orusta.
Wesson hershöfðingi, lier-
mplasérfræðingur brezka út-
varpsins, flutti í fyrrakveld
ræðu um aðstöðuna í S.-Rúss-
landi. Segir hann, að sókn
Rússa j>ar sé að líkiridum annar
mesti ósigur Þjóðverja í stiúð-
inu.'Sá fyrsti var við Stalingrad,
þar sem þeir misstu ekki aðeins
stóran her, heldur og frumkvæð-
ið jafnframt.
Nú geti Rússar valið um
margar leiðir, til þess að fylgja
þessum ósigri eftir, en að lík-
indum yrði þeim mestur hagur
í að sveigja suður til Svarta-
hafsins. Þá mundu Þjóðverjar
vakna af martröð sinni og
komast að raun um það, að
hægt er að endurtaka Sedan-
orustuna.
(1. september 1870 gafst
Napoleon 3. upp við Sedan með
megninu af liði sínu, 86.000
manns — fyrir Bismark).
Hættan færist
nær Tarnopol.
Rúsneskar hraðsveitir kom-
ust í gær á þjóðveginn milli
Brodi og Tarnopol. Hefir hætt-
an færst mjög nær Tarnopol við
þetta, ekki sízt vegna þess, að
Rússar tóku einnig í gær borg-
ina Verba, sem er ekki langt frá
Brodi og stendur við járnbraut-
ina til Lwow.
Brezkir kafbátar hafa sökkt
10 skipum undanfarnar vilcur á
N.-Adriahafi, Miðjarðarhafi og
við Asíu. Sex að auki var að
líkindum sökkt og átta löskuð-
ust.
★
Bygging bermálaráðuneyt-
isins í Sofia eyðilagðist í árás
Breta á borgina aðfaranólt 16.
| þessa mánaðar.