Vísir - 21.11.1944, Side 1

R!tstj<5rar:
Kristján Guðlaugsscn
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn
Auglýsingar
Gjaldkerl
Afgreiðsla
Slmti
1660
5 linur
34. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 21. nóvember 1944s
235. tbl.
/
Ný borhola á Reykj-
um.
Nýlega er búið að bora nýja
holu á Reykjum, sem gefur
8—í) lítra á sekúdu, bg er hún
n ú komin í samband. Er
stefnl að því að auka vatns-
magnið í Hitaveitu Revkja-
víkur, og hefir það verið að
smáaukast að undanförnu.
Búið er að leggja í nærri
2700 hús tiér í bænum og er
bæjarlögninni í tiöfuðdrátt-
um lokið. Hinsvegar er ekki
búið að ganga að fullu frá
dælustöðinni í Öskjuhlíðinni;
sem ætlað er að auka þrýst-
inginn þegar kaldast er í
veðri.
Nýlega er og lokið við að
ganga að fullu frá fjórða
geyminum á Öskjuhlíðinni,
en framkvæmdir töfðust um
tíma við hann vegna járn-
smíðaverkfallsins.
Hitaveitustjóri tjáði Vísi að
eyðsla lieita vatnsins væri enn
,svo mikil að skammta yrði
vatnið á næturnar. Væri ósk-
andi að bæjarbúar sæu sóma
sinn í því að eyða tieitu vatni
ekki að óþörfu.
linstri £ylkmgfa.rai*iniir
her§in§ ve§tan Rínar
þpka
§ig:raðnr.
Orustusiup hæft í liöfn
a Uorneo.
Amerískar flugvélar réðust á
laugardag á höfnina í Brunei á
norðvesturströnd Borneo.
Þar í böfninni var japönsk
flotadeild til að taka eldsneytis-
birgðir og tókst að liæfa tvö
stærstu lierskipin, orustuskip
og stórt beitiskiþ. Fyrrnefnda
skipið varð fyrir finim sprengj-
um, en hitt fyrir fjórum. Þau
brunnu l)æði, er frá var horfið.
Flol ta iiiön iB u ui
f jölgar fráHoi’egi
S'ænsk blöð segja frá því, að
flóttamannastraumurinn frá
Noregi til Svíþjóðar fari vax-
andi.
Kemur fólk jafnvel stundum ]
í stórhópum yfir landamærin og |
segir það frá mörgum sögum J
um illvirki Þjóðverja og kvisl- |
inga. 1 Norður-Noregi er illri
meðferð á landsbúum, einkum
viðbrugðið.
Þjóðverjar halda líka áfram
handtökum á þekktum mönn-
um í Oslo, einkum prestum.
Síðan innrásin liófst hafa
duflaslæðar bandamanna slætt
upp rúmlega 1600 tundurdufl
fjæir ströndum Frakklands og
Belgiu.
Dr. Subasitcli, forsætisráð-
herra jugoslavnesku stjórnar-
innar, er kominn til Moskva og
liefir þegar rætt við Molotov.
Tuttugu og sex Bandaríkja-
menn fórust og fjórir særðust,
er amerísk flugvél hrapaði til
jarðar fyrir norðan Brighton í
Englandi í fyrradag.
HvirfilRiylur yfir
Lejto.
Hvirfilbylur hefir gengið um
Leyte og stöðvað hernaðarað-
gerðir.
Veðrið gat þó ekki komið í
veg fyrir það, að Bandaríkja-
menn liafa getað þrpngt lítið
eitt hringinn um þá 2000 Japani,
seni umkringdir voru í fjöllun-
um á Mið-Leyte.
1400 japönskum kaup-
förum sökkt.
Síðan Bandaríltin lentu í
stríðinu fyrir tæpum þrem árr
um hefir floti þeirra sökkt
samtals 1400 kaupförum Jap-
ana.
Skip þessi voru samtals rúm-
ar fjórar mflljónir smálesta að
stærð og með mörgum þeirra
fórst'mikill fjöldi licrmanna. Á
þessu sama tímabili flutti flot-
inn 1,2 milljónir hermanna til
fjandmanrialanda og grandaði
alls 10,000 flugvélum Japana.
Þjóðverjar búast við sókn Rússa ml
Eystrasalts og Karpatafjalla.
Lokasóknin hafiixi gegn Liban.
Þjóðverjar búast við því, að
Rússar hefji sókn þá og þegar
milli Eystrasalts og Karpata-
fjatla.
1 þýzkum útvarpsfregnum var
í gær sagt frá miklum herflutn-
ingum Rússa til vigstöðvanna í
Austur-Prússlandi, vígstöðv-
anna milli A.-Prússlands og
Varsjár og syðst í Póllandi, suð-
ur undir hliðum Kárpatafjalla.
Sóknin ])ar mundi beinast gegn
Slesíu og iðjuhéruðum Þjóð-
verja þar.
Auðvitáð er ekki hægt að
segja neilt um það með vissu,
hvar Rússar muni leita á í vetr-
arsókn sinni, en í fregnum frá
Moskva er sagt, að veður og
faéri sé orðið hagslætt. Jörð er
nú alls staðar stirðnuð eftir
tiaustblotana og hægt að aka
þyngstu liergögngum hvar sem
er, án þess að hætta sé á því,
að þau liggi í.
Þjóðverjax hraktir
úr Durazzo.
Atbanskir skæruliðar hafa
náð hafnarborginni Durazzo á
sitt vatd.
Alhanar hafa vérið í stöðugri
sókn gegn Þjóðverjum síðustu
vikur og náð meðal annars Tir-
ana og Cettinje úr höndum
þeirra. Er þeim mikill styrkur
að því, að hrezkar liersyeitir
herjast með þeim. Hafa þær
mikið stórskotalið, en það skorti
fyrstu liersveitir bandamanna,
sem sendar voru yfir Adriahaf
til að berjast með mönnum Tit-
os.
Flugvirki ráðast
á Japan.
Kvikmynd af lýðveldistökunni verður gerð
í Ameríku.
Myndin verður í eðlilegum litum og tekur 2 klst.
að sýna hana.
Thor Thors, sendihei’ra Is-
110 flugvélar eyðilagðar
við Manilla.
Hin stóru flugvirki Banda-
ríkjamanna gerðu í morgun
harða árás ádðjuver á Kyusyu.
Engar fregnir hafa borizt um
tjón af þessari árás, en meira
er v^tað um árás, sem amerísk-
ar flugvélar af flugslöðvarskip-
um gerðu á Manilla á laugar-
dag. Eyðilagðar voru alls um
110 flugvélar Japana, en 3 skip-
um var söklct í höfnina. Eitt
þeirra var olíuskip.
Eins og kunnugt er, réð
nefnd sú, er sá um hátíðahöldin
í tilefni af lýðveldishátíðinni,
til sín þrjá menn til að taka
kvikmyndir af hátíðahöldun-
um.
Fyrir þessu Vali urðu ljós-
myndararnir Kjartan Ó. Bjarna-
son, Edvarð Sigurgeirsson og
Vigfús Sigurgeirss. Verða kvik-
myndir þessara mamia send-
ar vestur um haf á næstunni, til
að láta fullgera þær þar. 1 ráði
er að skeyta þær saman í eina
stóra kvikmynd, sem taka mun
allt að tveimur tímum að sýna.
Framan við myndina verður
nokkurs konar formáli um land
og þjóð, áður en kemur að sjálf-
um hátiðahöldunum. Inn í þessa
kvikmynd verða tekjrir kaflar
úr helztu ræðum þeim, er flutt- !
ar voru, svo og klukknahring-
ingin um allt land og annað
það, cr fram fór. Að sjálfsögðu
verður eingöngu íslenzk hljóm-
list í myndinni og mun Páll Is-
ólfsson sjá um þann þátt. —
Kvikmyndin verður i eðlilegum
lituin og á að vera hin full-
komnasta í alla staði.
90 íulltriiar á llan§t-
þing'i (Jmdæmis*
stnknnnar.
Ályktanir um lokun áfengfsverzlun-
arinnar, héraðabönn og vínveitingar
á skemmtunum.
Rússar vinna á
í Ungverjatandi.
Miktir bardagar halda áfram
i norðurliéruðum Ungverja-
lands, þrátt fyrir óliagstælt veð-
ur. Rússar tólcu meðal annars
þorp, sem var um 3 km. frá
„járnbrautarborginni Miskols.
Leggja Þjóðverjar mikið kapp
á að verja þá borg, því að þaðan
liggur járnbraut norðvestur til
Slóvakíu.
í grend við Erlau, sem er
skamt frá Budapest, tóku Rúss.
ar nokkur þorp.
Sókn hjá Libau.
Þjóðverjar segja, að Rússar
sé byrjaðir inikla sókn hjá
Libau í Lettlandi, en í borginni
og umhverfi hennar er talsvert
þýzkt lið króað inni. Þá segja
Þjóðverjar og frá þvi, að Rússar
geri álilaup á varnir Þjóðverja
á eina tanganum, sem þeir hafa
enn á valdi sínu í Eysýslu.
Umdæmisstúka Suðurlands
háði hið árlega haustþing sitt
hér í Reykjavík dagana 18. og
19. þ. m. Sóttu þingið um 90
fulltrúar frá 17 undirstúkum,
4 barnastúkum og 2 þingstúk-
um, og auk þess margir gestir.
I uppliafi þingsins tóku 8 um-
dæmisstúkustigið og siðan gaf
UT. Jón Gunnlaugsson skýrslu
um störf framkvæmdanefndar-
innar í sumar. Hafa flestar
stúkur í umdænrinu verið heim-
sóttar, útbreiðslulundir haldnir
og stofnaðar 2 nýjar stúkur í
Arnessýslu og þingstúka í
Rangárvallasýslu.
Á sunnudaginn flutti séra
Árelíus Nielsson, sóluiarprestur
á Eyrarbakka, mjög athyglis-
vert erindi á þinginu um
skemmtanalíf í landinu.
Heiðursfélagar Umdæmis-
stúkunriar voru kosin: Guðgeir
Jónsson og kona hans, frú Guð-
rún Sigurðardóttir, Jón Helga-
son prentsmiðjustjóri og Pétur
Eyvindsson trésmiður. Hafa
þau öll verið í Reglunni siðan
um og fyrir aldamót og starf-
að mikið fýrir hana.
Margar ályktanir voru gerð-
ar á þinginu, og þar á meðal
voru þessar tillögur samþykkt-
ar:
1. Umdæmisþingið telur að á-
fengisneyzla tandsmanna sé
orðin slíkt þjóðarböl, voði
lands í Wasliington, mun hafa
milligöngu um hvar kvikmynd-
in verður fullgerð, og vérður
það sennflega hjá einhverju
kvikmyndafyrirtæki í Holly-
wood. Vonast er til að myndin
geti komizt hingað aftur á
næsta vori, og verður hún þá
sýnd um allt land.
fyrir uppvaxandi kynslóð
og siðferði þjóðarinnar, og
vansæmd öllu samkvæmis-
og félagslífi í landinu, að
ekki verði við slikt unað.
Telur þingið brýna þörf
þess, að fundin verði hið
bráðasta einhver markviss
leið til úrbóta þessum þjóð-
arósóma og voða. Þingið
skorar því á forystukrafta
bindindismálanna i landinu,
og jafnframt á þing og
stjórn landsins, að hefjast
handa lrið hráðasta með ein-
hverjar þær aðgerðir, er
koriri að verulegum notum,
en telur þó að alger lokun
áfengisverzlunarinnar sé hin
eina fullnægjandi lausn.
Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 1 háð í Reykja-
vík 18. og 19. nóv. 1944
skorar á rikissjórnina að
gera nú þegar ráðstafanir til
þess að lögin um héraða-
bönn geti komið til fram-
kvæmda sem allra fyrst.
Umdæmisþingið skorar á
stjórnir stjórnmálaflokka,
íþróttafélaga og annarra fé-
laga, að vera vel á verði um
að á skemmtunum, sem
haldnar eru á þeirra ábyrgð,
eigi vinveitingar sér ekki
stað og ölvuðum mönnum
ekki leyft að taka þátt í
skemmtunum þeirra.
Vestmannaeyingar
vilja fá símstöð sína
stækkaða.
Þingsályktunartillaga
frá lóhanni Jósefssyni.
Komið hefir fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar frá
Jóhanni Jósefssyni um stækkun
símastöðvarinnar í Vestmanna-
eyjum. Fylgir ályktuninni, á-
samt greinargerð, bréf frá bæj-
arstjóranum í , Vestmannaeyj-
um, til póst- og símamátastjóra,
þar sem hann skýrir þörfina
fyrir þessari stækkun.
I greinargerðinni segir, að
með því að embættismaður sá,
er hér um ræði (þ. e. póst- og
símamálastjóri), virðist ekki
ennþá liafa tekið afstöðu til
málsins, sé málið tekið upp á
þingi til flutnings, þar eð það
ástand, sem nú ríkir i þessum
málum í Vestmannaeyjum, sé
alveg óþolandi og liafi raunar
verið svo um langan aldur, þó
að litilla umbóta liafi lil þessa
orðið vart af liálfu póst- og
símamálastjóra.
Er mikill áhugi ríkjandi fyr-
ir þessu máli í Vestmannáeyj-
um og vænta Eyjaslceggjar að
gerðar verði ráðstafanir til
stæklcunar símastöðvarinnar
strax á næsta ári.
Frakkar sækja
norður með Rín
fréftír
I O.O.F. = Ob. 1 P. =M 1
1261123874
Útvarpið í lcvöld.
ívl. 18.30 Dönskukennsla, 1. fl.
19.00 Enskukennsla, 2. fl. 19.25
Þingfréttir. 20.20 Tónleikar Tón-
listarskólans: Dumky-tríóið eftir
Dvorsjak (Tríó Tónlistarskólans
leikur). 20.45 Erindi: Of sóttur
sjór, IV.: Vandamálið eins og það
blasir . nú vi'Ö (Árni FriÖriksson
m^gister). 21.10 Hljómplötur: Lög
leikin á cello. 21.10 íslenzkir nú-
tímahöfundar: Halldór Kiljan Lax-
ness les úr skáldritum sínum. 21.40
Hljómplötur: Kirkjutónlist.
Leikfélag Reykjavíkur
hefir nú sýnt franska gamanleik-
inn „Hann“ fjórum sinnum fyrir
fullu húsi og við ágætar undirtektir
og blaðadóma. Næsta sýning verður
á miðvikudagskvöld kl. 8.
Bandamenn nagast
Diiren.
j|ókn Frakka milli Belfort og
Sviss hefir haft þær af-
leíðingar, að fylkingararmur
Þjóðverja á þeim hluta víg-
stöðvanna — vinstri armur-
inn — hefir beðið mikinn
ósigur.
Sigur Frakka byggist einkum
á því, að Þjóðverjar gerðu ekki
ráð fyrir því, að liægt mundi að
liefja öfluga sókn í fjallaliéruð-
unum þarna og liöfðu því megn-
ið af liði sínu norðar. En þegar
Frakkar voru komnir í gegnum
fjöllin var í rauninni liægðar-
leikur að hrekja Þjóðverja af
Alsace-slétlunni og hrjótast
niður að Rin.
Norður með Rín.
Jafnskjótt og Frakkar kom-
ust niður að Rin, tóku þeir að
skjóta á stöðvar Þjóðverja
austan fljótsins, en aðrar sveit-
ir stefndu norður með því í átt-
ina til Mulhouse (Mulhausen)
og voru samkvæmt síðustu
fregnum rúmlega 10 km. frá
horginni.
Hersveitum Þjóðverja í Vo-
gesafjöllum stafar mikil liætta
af þessari sókn Frakka, því að
þeir geta ált von á þvi, að
franskar hersveitir komi þeim í
opna skjöldu þá og þegar.
Sóknin til Saar.
Fyrir norðan Melz liefir flótti
einnig borstið í lið Þjóðverja.
Nálgasl menn Patlons borgir
Saar-dældarinnar jafnt og þétt,
en eiga i snörpum bardögum
við baksveitir þýzka hersins. I
Metz var allri skipulegri mót-
spyrnu lokið, þegar tvær sveit-
ir Bandaríkjamanna mættust á
aðallorgi horgarinnar.
Áhlaupin
sitt á hvað.
Bretar og Bandaríkjamenn,
sem sækja inn í Þýzkaland frá
Belgíu og Hollandi eiga í ein-
hverjum liörðustu bardögum
sínum frá því að gengið var á
land. Þjóðverjar gera í sifellu
gagnáhlaup og beita allt að 30
skriðdrekrim í einu, en verða þó
smám saman að láta undan
síga.
(Næturakstur
annast B. S. Aðalstöðin, sírrii
1383-
Næturvörður
er í Lyfjabúðinni Iðunni.
Tjarnarbíó
sýriir þessa dagana enska mynd,
Fáni herdeildarinnar, um leynistarf-
semina í Belgiu. Byggist myndin á
sönnum viðburðum. Aðalhlutverk
leika Clive Brooks, Jane Baxter, og
Clifford Evans.
Gamla Bíó
sýnir nú skopmyndina Rio Rita
með gamanleikurtmum Bud Abbott
og Lou Costello.
Nýja Bíó
sýnir nú myndina Æfintýri í
leikhúsi. Fjallar myndin um ástir
dansmeyja. Aðalhlutverk leika, Bar-
bara Stanwyck og Michacl O’Shea.