Vísir - 17.01.1945, Blaðsíða 4

4
V T S IR
Miðvikudaginn 17. janúar
V I S I R
DAGBLAÐ
*Otgefandi:
BLAÐACTGÁFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f
Skörin íæiist npp í bekldnn.
T oksins eru skattafrumvörp stjórnarinnar ölt
^ komin fram í dagsljósið. Er varla ofsagt,
að farið hafi verið inn á flestar þær fjáröfl-
unarleiðir, er stjórninni standa opnar. Tekju-
skatturinn hefir verið hækkaður, öll síma-
gjöld liækkuð um 50%, vitagjöld, stimpil-
gjald, lestagjald hækkuð um 60%, tollur af
innlendri framleiðslu um 50%, eignarskattur
um 50%. Og síðast en ekki sízt, veltuskatt-
ur á félög og einstaklinga, sem einhver við-
skipti reka, er nemur samtals 9—10 millj-
ónum króna.
1 fljótu bragði gera menn sér ekki grein
fyrir hvaða skattabrjólæði hér er á ferðinni.
En jiegar farið er að athuga þetta nánar og
í Ijós kemur hvílík blóðtaka þetta er fvrir
alla, sem hlut eiga að máli, þá getur engum
ílulizt, að þessi skattpíning er sjúkleg ráð-
stöfun, örþrifaráð til þess að halda eyðslu
Iiins opinbera og kvörn dýrtíðarinnar í full-
um gangi. Meðan svo er, er hægt að benda á
að allt gangi sinn gang, að allt sé í framför,
að ekkert sé að óttast, þótt strengja þurfi
hverja taug til að útvega það fé, sem mvlía
dýrtíðarinnar þarf til að geta snúizt.
Hér á landi stynja allir undan sköttunum
til hins opinbera, áður en farið er að leggja
á ])á hinav nýju klyfjar. Skattarnir eru ])ann-
ig, að þjóðin sjálf lítur á ])á sem óréttlátar
álögur. Þegar þjóðin hættir að virða einhver
l<)g, ])á eru þau brotin og ekkert lögregluvald
getur reist rönd við, þegar svo er komið. Með
liinum síðustu skattatillögum befir skörin
færzt upp í bckkinn. Skattahrjálæðið er kom-
ið í algleyming, og það cru lítil líkindi til að
skattalög verði virt af þjóðinni sem skvldi,
íyr en hún finnur að skattarnir eru orðnir
sanngjarnir og viturlegir. Nú eru þeir hvorugt.
Ríkisstjórnin segir, að þessir óviturlegu
skattar séu nauðsvnlegir. Aðrir segja, að þeir
séu það ekki. Stjórnin verður að leggja á skatt-
ána vegna þess, að hún var neydd til að fylgja
þeirri stefnu socia 1 ista-flokkanna, að halda
nppi framleiðslukostnaðinum í landinu og
halda við hinni miklu verðbólgu, sem nú er.
Þetta er.kallað að „sporna gegn lækkun vinnu-
Iauna“. Stjórnin valdi ekki þá leiðina, sem vit-
urlegri var, „að klífn niður stigann“, eins og
Mhl. heimtaði áður cn stjórnin var mynduð.
Slík aðferð hefði tryggt vinnulaunin og gert
óþarfar þær miklu skattaálögur, sem nú er
hlaðið á landsmenn.
Stærsti skatturinn cr veltuskatturinn og er
áætlað, að tekjur af honum nemi 9- -10 millj-
ónum króna. Þetta er ósanngjarnasti skattur,
sem lagður hefir verið á hér á landi, vegna
þess að ekkert tillit er tekið til afkomu skatt-
greiðenda. Þeir verða að greiða skattinn af
veltu sinni, hvort sem þeir tapa eða græða á
rekstrinum. Skatturinn er ó engan hátt frá-
dráttarhæfur og er })ví raunverulega eignar-
skattur. Hver^i mun slíkur skattur hafa ver-
ið lagður á þannig, að fyrirtækin sjálf verði
að bera hann, auk allra annara skatta.
Er hér lengra gengið í ósanngirni gagnvart
skattgreiðendum en venja er í siðuðum lönd-
um.
Stýiimannaskólannnt beist 20 þús.
kióna gjöf til sjóðssfoínunai.
Skólmn á nú 60—70 þás. kr, í sfóðum.
j^týrimannaskólanúm barst
nýlega stórgjöf, að upp-
hæð 20 þúsund krónur. -—-
Með gjöf þessan á að
mynda styrktarsjóð, er beri
nafn Ingvars Guðjónssonar,
ítgerðarmanns.
Ingvar Guðjónsson útgerð-
armaður lauk farmanna-
prófi við Styrimannaskólann
órið 1915 og upp frá þvi bar
hann alltaf hlýjan hug til
skólans.
Annars er ])essi 20 þúsund
króna gjöf gefin til minning-
ar um Ingvar, svo og um
Kristinu Árnadóttur, móður
Ingvars, og loks um Kristinu
Eyjólfsdóttur, móður frú
Magneu Halldórsdóttur, konu
Frímanns Guðjónssonar
bryta. En þeir Frímann og
Ingvar vóru bræður.
Sjóðnum á að verja til þess
að styrkja fótæka en efnilega
némendur til náms á Stýri-
mannaskólanum.
Stýrimannaskólinn á ])rjá
aðra sjóði, að upj)hæð 40 -50
þús. kr„ sem aðallega skak
varið til styrktar nemendum
skólans, og ])á fyrst og fremst
þeim, sem féþurfa eru eða
skara fram úr við nám.
Sjóðir þessir eru: Styrktar-
sjóður nemenda, Iíorta- og
bókasafnssjóður og Verð-
launa- og styrktarsjóður Páls
Halldórssonar, skóíastjóra.
Auk þess hafa skólanum
borizt tvær nxinningargjafir,
dánargjöf frú Elísabetar
Gunnarsson og gjöf frá Geir
Sigurðssyni skij)stjóra. Námu
gjafir þessar um 5 þúsund
krónum.
Yisir hefir fengið upplýs-
ingar um sjóði þessa og til-
gang þeirra hjá Eriðriki
Olafssyni, skólastjóra Stýri-
maiínaskólans, sem hefir
sjóðina i vörzlum sínum.
Stvrktarsjóður nemenda
er bæði sjúkrasjóður og al-
mennur styrktarsjóður,
sem nemendur eiga að
stjórna sjálfir. Er hann að
upphæð 15.000 krónur og cr
veitl úr honum árlega eftir
umsóknum og þörfum nem-
enda.
Korta- og bókasafnssjóð-
urinn var gefinn af Þorgilsi
Ingvarssyni hahkafulltrúa
og konu hans, Ágústínu Vigg-
ósdóttur, til minningar uní
Viggó son þeirra. sem var
nemandi í S týrimannaskó 1-
anum, en fórst in'eð „Heklu"
sumarið 1911. Tilgangurinn
með sjóðnum er að liann
kaupi og eignist dýrar náms-
bækur og kort og láni svo
fátækum piltum í skóíanum.
Sjóður þessi er 5—6 þús. kr.
að upphæð.
Verðlauna- og styrktar-
sjóður Páls Halldórssonar
skólasljóra var stofnaður af
samkennurum og nemend-
um Páls árið 1912. Tilgang-
ur með sjóðnum er að verð-
launa pilta, sem ljúka prófi
við skólann, fyrir framúr-
skarandi kunnáttu og skyldu-
rækni við námið. Ennfremur
til þess að stvrkja efnitega
nemendur til framhaldsnáms
í siglingafræði við erlenda
skóla, og í þriðja lagi til }æss
að veita kennurum skólans
ulanfararstyrk til að kynna
sér ýmsar nýungar í sam-
handi við kennsluna. Þessi
sjóður er nú um 25 þúsund
krónur.
Páll Halldórsson hefir unn-
ið skólanum allra manna
lengst, eða í 40 ár, og þar af
var hann 37 ár skóíastjóri.
Af þessu leiðir og að hann
liefir útskrifað fleiri skip-
stjóraefni en nokkur skóla-
stjóri annar. Páll var alh’a
manna vinsælastur, en þó
stjórnsamur og Töggsamur,
reglumaður og prúðmenni
í hvívetna.
Dánargjöf l'rú Elísahetar
Gunnarssoh (ekkju Jóns
Gunnarssonar samáhvrgðar-
stjóra) er 4000 kr. að upj)-
hæð óg á að verja henni til
þess að kappa eitthvað til
skrauts eða nytja í skólan-
um. Þessi gjöf er frá 1941.
Þá má loks geta þess, að við
skólauppsögn Stýrimanna-
skólans s. 1. vor afhenti Geir
Sigurðsson skipstjóri skólan-
um 1000 krónur að gjöf, sem
upj)haf að sjóði til þess að
reisa hrjóstlikan í skólahús-
inu af Marlcúsi heitnum
Bjarnasyni, einuni aðal
hvatamanni að stofnun
Stýrimannaskólans og fyrsta
skólastjóra háns. Væri vel
viðeigandi, að í'leiri nem-
endur og velunnarar Mark-
úsar heitins lijálpuðu til
að efla sjóðinn, svo að lík-
anið komist sem fyrst upp.
— Og nú fyrir nokkuru
síðan kom annar gamall
nemandi Markúsar heitins
til slíölastjóra Stýrimanna-
skólans ög afhenti honum
500 krónur í þennan sama
sjóð. Var þetta ólafúr Thor-
oddsen, skiþstjpri frá Vatns-
dal við Palrcksfjörð, en' flciri
leggjá hér væntanlega hond
að verki.
Verldall
- yfirvoíandi.
Verkalýðs- og sjómannafé-
lag Iveflavíkur hefir boðað
verkfall frá og með 22. janú-
ar n. k„ ef samningar hafa
ekki tekizt við atvinnurek-
endur fyrir þann tíma.
Ef til þessa verkfalls kem-
ur, mun það að öllum líkind-
um ná til alls landverkafólks
þar syðra. Krefjast verka-
menn ])ar sama grunnkaups
og horgað er hér í Reykjavík,
eða kr. 2,45 um tímann, en
til ])essa liaaf þeir hal't kaup
samkvæmt gamla Dagshrún-
artaxtanum, kr. 2.10 um lclst.
í grunnkaujij,
Póstflng vesto
cm haf.
f morgun birti Alþýðub'að-
ið þá fregn, að póstsamgöng-
ur loftleiðis myndu bráðlega
hefjast milli íslands og
Bandaríkjanna.
Skýrði blaðið svo frá, að
ríkissljórninni liefði Jjorizt
simskeyli frá Guðmundi
Illíðdal, j)óst. og simamála-
stjóra, sem um þesar mundir
dvelur vestra, þess efnis, að
sanmingar hefðu lekizt um
flugpóstsamgöngur miJli
landanna.
Vísir sneri sér lil hlaða-
fulltrúa rikisstjórnarinnar í
morgun og staðfcsti lniim
fregnina.
BERG9IAL
Leiklist.in Það má með sanni segja, að mik-
úti um land. ið sé leikið í þessu landi um þess-
ar mundir. Yarla líður svo nokk-
urt kveld, að útvarpið birti ekki auglýsingar um
leiksýningar liingað og þangað úti um land. Á
inörgum þessara staða hafa að vísu farið fram
leiksýningar við og við á undaijförnum vetr-
um, en J)að mun alveg eins daemi, að eips viða
sé leikið og á þessum velri. Svo mikið er vist, að
útvarpið mun aldrei hafa flutt eins mikið af aug-
lýsingum um leiksýningar útj um land og nú í
vetur.
Mörg leikritin eru góðkunningjar liér.
. *
„Ráðskonan“ Ráðskona þeirra Bakkabræðra
á ísafirði. liefir til dæmis hrugðið sér
vestur til fsafjarðar, ef eg man
réti og ber ekki á öðru en að hún ætli að verða
eins vinsæl á heimilinu J)ar og hjá nágrönnum
okkar í Hafnarfirði. Siðast þegar eg heyrði aug-
lýsingu um hana, var tilkynnt, að 'nú kæmi hún
fram í fjórtánda sinn og mun það met i þejin
iandsfjórðungi.
Þá hefir Fjalia-Eyvindur verið á fenð í Borg-
arfirði eða að minnsta kosli í Borgarnesi, ein-
hvers staðar austur í sveiiuin hefir verið Jeikið
leikrit, sem heitir „Kvenfóikið heflir okkur“,
J)á er’ Þorlákur þreytti einhvers staðar úti á
Iandi og ekki má gleyma „Saklausa svallaran-
um“, sem var fyrir löngu orðinn leiður á
„skömmluninni“ hér og hugði betra til fanga
úti um land.
Yafalaust eru flciri leikrit í gangi hingað og
þangað um iandið, þótt þau hafi ekki verið aug-
týst á öldum ljósvakans,
=K
Fleiri skemml- Þessi mikli leiklistaráliugi barst
r.nir í sveitum. í tal hjá mönnum tv.eini, seni
eg hitti í gær. Annar er búsettur
i sveit og hefir sjálfur tekið þátt í undirhún-
ingi margvístegra skemmtana i sínu byggðar-
tagi. Hann.sagðist vera þess fullviss, að ef hægl
væri u’i vcita fólki út um sveitir einkum ungu
kynslóðinni — fleiri og heilhrigðari skemmtan-
ir ipnan sveitnnna. þá væri hann sannfærður
ú)n ;;.ð u'nga t'.ólkið leitaði ekki eins ört til kaup-
f.taðnnna og einknm Heykjavikur. Eitt af þvi,
sein unga fólkið saknaði, ef Jiað hefði einu sinni
kynnzt kaup.staðalifiiju, væri skemmtanirnar,
sem l)ar væri að hafa og væri Jjað ekki nema
eðiijegt, að æskan vildi geta skennut sér. Á því
væru margvislegir örðugleikat’ í sveituiuun, eins
og allir vitá og meðat annars sá’, að erfitt væri
að komá af stað skemmtunum að vetrarlagi.
I.eiksýningar hefðu oft talsverðan kostnað í för
með sér, ef þær æltu að vera sómasamlega úi'
garði gerðar, jafnvel þar sem ekki eru gerðar
sérstaklega, miktar kröfur og fólögin heí'ðu ekki
úr eins mikiu fé að spiia og æskilegt væri
Að lokum sagði maður þessi, að hann hefði
lengi átt J>á hugmynd, að leikstarfsemi í sveit-
um yrði styrkt nokkuð af þv'í opinbera, til þess
að hægt væri að hatda henni upþi, Ekki þyrfti
mikiðvá hverjum stað, því að Iitil fjárhæð mundi
geta komið niiktu til leiðar í þessuni efnum.
*
Áfengis- Þá er komið að þeim þættinum, er
málin enn. rætt var um í tveim hr.éftim, sem eg
birli gær. Að Jæssu sinni hirti eg
aðeins eitt bréf, en mun næstu daga birta eitt-
hvað af þeim, sem eftir eru. Fáein nafnlaus
br’éf hefi eg fengið, og vérða þau ekki birt.
Bréf þelta er eftir „J. H.“ Hann segir m. a.:
. Hvað mundi svo verða, ef opnaðir yrði
fleiri útsölhstaðir? Eg er sannfærður um, að
það mundi hafa í för með sér stórum aukinn
drykkjuskap, sém mundi alls ekki fara minnk-
andi .... fyrr en þá eftir óratíma, þegar áfeng-
ið væri lniið að éyðileggja marga unga og efni-
iega menn. Nei, ])að er áreiðanlega ekki leiðin
að fjölga sölustöðunum.
Maðurinn hefir haft áfcngi um liönd frá því
áður en sögur liófust. Ilefir hann lært að
fara með jiað, öðlazt. drykkjumenningu á þess-
um ölduni? Eg lield ekki og er þeirrar skoð-
unar, nð hánn sé engu færari um að læra það
á þessari menningaröld en þeim sem liðnar eru.
I’e.ss vegna á að taka frá honum atlt áfengi, alveg
eins og bnífur og skæri eru tekin af börnlun, af
því að þau verkfæri eru ekki „barná meðfæri.“
En jafnframt yerður að sýna mönnum fram á
skaðserni áfengisins. Sú leið hefir ekki vcrið
reynd að verulegu leyti og það ér tiana, sem nú
á að reyna ....“
Eg ér nú húihn að birta þrjú bindindisbréf
og tek næst eitt andstæðingsbréf.