Vísir - 06.04.1945, Blaðsíða 4

VTSIR
Föstudaginn 6. april 194.1
’4
VSSIR
DAGBLAÐ
Útgeí'andi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Skipulag miðbæjarms.
Hð ])ví hefur þráfaldlega verið vikið hér i
** hlaðinu, að nauðsyn bæri til að skipu-
lag bæjarins yrði endanlega ákveðið, en um
leið yrði horfið að því ráði, að byggja hæ-
inn upp innan frá, í stað þess að þenja liann
út að óþörfu með öllum þeim kostnaði, sem
jþví er samfara. Eins og sakir standa, horfir
skipulagsle^'sið til mestu vandræða og hef-
ir þegar valdið beinu fjárhagslegu tjóni fyr-
ir einstaklinga. Má sem dæmi nefna, að ný-
lega var auglýst til sölu ei.nl.iver ákjósanleg-
asta lóð við eina af aðalgötum bæjarins, og
Jék mörgum hugur á að festa kaup á lóð-
Ínni, og hefði þá væntanlega fengist gott verð
fyrir hana. En er menn fóru. að athuga niál-
ið nánar, kom upp úr kafinu, að samkvæmt
tiilögum verkfræðinga bæjarins átti gata að
íramlengjast þvert í gegnum lóðina og urðu
þá eftir af henni sárfáir fermetrar og lóðin
ú engan hátt hentug sem byggipgarlóð, er
kyo var koinið. Al’ söhinni varð þvi ekki og
ikoma það sér mjög illa, eins og á stóð.
Þá má ennfremur nefna, að menn, sem
eiga lóðir við miðbæinn, fá eklci að byggja
ú þeim, einfaldlega af þeirri ástæðu, að
skijndagið er ekki ákveðið, en nokkur reip-
dráttur milli þeirra aðila sem um málið
íjalla veldur því, að engin endanleg niður-
síaða hefir náðst. Svo búið má ekki lengur
standa, og endanleg niðurstaða verður að
fást sem fvrst. Bæjarfélagið sjálft stórskað-
ast á þessum drætti, en verður stöðugt að
inna af hendi óþörf útgjöld Vegna gatna-
gerða, ásamt öllu þvi scm slíkri nýsköpun
ívlgir.
Þegar skipulag miðbæjarins verður ákveð-
ið, þarf að gera það af fullri víðsýni og horfa
ekki i þótt nokkur kostnaður vcrði samfara
breytingum þeim, sem gerðar verða. Slíkur
kostnaður getur aldrei orðið mjög tilfinn-
anlegur, einkum ef greiðslum er dreift á
anörg ár, en fvrir hæjarfclagið sjiarast hins-
vegar ve'ruleg útgjöld, ef horfið „verður að
því ráði, að bvggja miðbæinn upp, í stað
þ,ess að úthluta byggingarlóðum utanbæj-ar.
IIús í miðbæniim munu ylirlcitt vera fjór-
ar hæðir, og mun það meðfram stafa af því
Iiversu göturnar eru þröngar, en engin skyn-
Sanileg ástæða virðist liggja til þess, að ekki
íverði leyfðar hærri byggingar, þar sem slíkt
hentar, enda eru lóðir miðbæjarins of verð-
mætar til þess, að þær verði ekki nýttar svo
yel, sem unnt er.
Miðbærinn verður að skipta um svip. Nú
ér hann í rauninni svartur hlettur á bæn-
«m. Eins og sakir standa, eru nienn eð koma
sér upp húsum i útjöðrum bæjarins, sem
kosta ærið fé, eri5 hljóta að falla stórlega í
verði að styrjöldinni lokinni. Hitt er aftur
staðreynd, að liús á hentugum lóðum falla
ekki eins mikið í verði og hin, sem eru byggð
á óhentugum lóðum, og út frá því sjónar-
miði ætti að leggja áherzlu á að slik hús,
sem byggð eru fyrir okurverð, séu byggð
inni í bænum. Með því einu móti eru lík-
indi til að þau verði ckki óviðráðanlegur
baggi á eigcndunum.
Félögum 4 Náttúrulækningafélagí
Islands fjöigaði um helming s I. ár.
Félagið tekiar maistoin, gróðisrhús og
Aðalfuntlur Náttúrulækn.
ingafélag’s fslands var hald-
inn 4. þ. m. Varaforseti fé-
Iagsins gaf skýrslu um starf-
s.emi félagsins á síðasta
starfsári.
Félögum hefir fjölgað úr
751 upp í 1438 á árinu, eða
nærri tvöfalda'zt. Þar al eru
uxri hundrað nianns i deild
sem tekin er til starfa á Akur-
éyri.
Á síðasla aðalfundi var á-
kveðið að setja upp malsölu á
vegum félagsins á Skálholts-
stíg 7. Tók matslofan til
starfa 22. júní síðaslliðinn.
Þar borða að staðaldri um
130 manns í löstu fæði. Em
90 hafa þar allt fæði en limir
eina máltið eða hálft fæði.
Yfirleitt virðist rikja ánægja
milli matþega yfir fséðinu og
hefir orðið að vísa fjölda
manns frá vegna þrengsla.
Fyrst í slað var i'æðið kr.
100 á mánuði en var lækkað
nokknt eftir að matstotan
tók til starfa niður i kr. 130 á
mánuði. lvomið hcfir til ovða
að hafa einhverjar veilingar
milli máltíða en ekki er það
ákveðið enn. Miklir eríiðleik.
ar hafa verið á uni húsnæði
fvrir stavfsfolk matstofunnar
og varð félagið að testa kaiip
á liúsnæði til að geta haldið
starfsfólki matstofunnar.
Kevpti það húseignina nr.
15 B við Grundarslig. Stjórn
matstofunnar er í höndum
félagsstjórnarinnar en hún
hefir falið Birni L. Jónssyni
að annast alla frainkvæmda-
stjóru matsölunnar. Auk
ráðskommnar, Önnu Guð-
mundsdóttur, vinna íimni
stúlkur á matstofunni. Eitt af
viðfangsefnum matstofuTlnar
hefir vcrið að útvega til
landsins ýmsar matvörur,
sem ekki liafa verið fluttar
inn áður svo sem ýmsar teg-
undir bauna og mjöls og ýms.
ar tegundir af þurrkuðu
grænmcti. Hel'ir þetta lánazt
vonum framar með aðstoð
ýmissa verzlaua hér i bænum.
Em starfsemi félags.ins að
öðru leyti er það að segja, að
það llefir beitt sér fvrir
margskonar slaj'tsenii innan
takmarka sinna á árinu.
Fundir liafa verið haldnir 9
alls, grasaferð var farin til
Ilveravalla og tóku yíir 20
inanns þátt í þeirri ferð. Árs-
skemmtun félagsins var hald-
in fyrir félagsmenn i Alþýðu-
húsinu með sama sniði og ár-
ið áður. Þá hcfir fé.lagið beitt
sér fyrir bókaútgáfu. Fyrsta
bók þess var „Matur og meg-
in“, sem seldist upp á skömni-
um tima og auk þess hefir
það gefið út fleiri bækur, sem
allar haaf selzt vel. Þá hctir
félagið í hyggju, að beita sér
fyrir rckstri gróðurhúsa lil
öflunar grænmetis og annara
nauðsynja, sem félaginu er
mikil þörf á vegna matstof-
unnar.
Að öðru leyti gal varafor-
seti þess að horfur félagsins
gagnvart framtiðinni væru
góðar. Það befði vakið öldu,
sem óðum gripi meira og
meira um sig í þá átt að
hvelja fólk til heilbrigðara
mataræðis og sést’ þess
merki meðal annars í því að
ýmsar verzlanir v;eru nú
farnar að haga innflutningi
sinum með tillili til þessa.
Stjórn Náttúrulækninga-
félagsins var endurkosin, en
hana skipa: Jónas Kris.tjáns-
son læknir, formaður, Björn
.1 ónsso n veðu rf ræðin gu r,
Hjörfur Ilansson stórkaupm.,
Sigurjón Pétursson, Álafossi
og Axel Helgason lögreglu-
þjónn.
St.jórn hælissjóðs var einn.
ig endurkosin. i h.enni eru frú
Matthildur Björnsdóllir, frú
Ivristjana Karlsson, frú Fann-
ev Ásgcirsdóttir, frú Guðrún
Þ. Björnsdóttir og Pétur
Jakobsson.
Á fundinum sýndi og út-
skýrði Sigurður Sveinsson
ga rðyrk j u ráðu nau tu r t vær
garðyrkjukvikmyndir sem
Yigfús Sigurgeirsson íjós-
mvndari liafði tekið.
Félag íslendinga við land-
búnaðarnám í Höfn.
Islenzkir nemendur við
landbúnaðarháskólann í
Kaupmannahöfn hafa um
nokkurra ára skeið haft með
sér félag', er þ.eir nefna Atla,
eftir riti síra Björns í Sauð-
lauksdal.
Markmið félagsins er í
fvi’sta lagi að vekja áhuga
og aúka þekkingu félags-
manna á málum, sem snerta
ísienzkan landhúnað, og í
öðru lagi að éfla samhug og
samstarf nemenda og kandí-
data frá Landbimaðarháskól-
anum.
A s.l. vori tók félagið upp
þá nýbreytni, að hefja út-
gáfu l’jölritaðs blaðs, sem er
ritað eingöngu af félags-
mönnum. Áf blaði þessu eru
nii komin iit tvö tölublöð,
riimar 40 blaðsíður í arkar-
broti, með grcinum eftir sjö
höfunda. Ritstjóri er Hjalti
Gcstsson. 1
Fundir hal'a venjulega ver-
ið haldnir einu, sinni í mán-
uði, og er þar jafnan flutt-
ur fyrirlestur og lramsaga,
sem rætt hefur verið um á
eftir.
Fyrirlestrarnir hafa komið
víða við. I fyrstu lýstu ílest-
ir félagsmenn atvinnuháttum
þeirra héraða, sem þeir
þekktu hezt. Enn fremur
hafa vcrið flutt fræðileg ci'-
indi um flestar hliðar is-
len/.ks landbúnaðai’, og hef-
ur þá hver fjailað um sína
sérgrein. Nokkur erindi hafa
og verið flutt um íslenzka
félags- og landbúnaðarlög-
gjöf. Emræðurnar hal'a hins
vcgar einkum snúizt um
skipulagsmál og ýmsar að-
gcrðir löggjafarvaldsins til
umbóta í landbúnaði, svo og
um erlendar vísindakenning-
ar og gagnsemi þeirra íyrir
íslenzkan landbúnað.
(Samkv. Fróni).
Noromenn fá skip hjá
bandamönnum.
Norðmönnum hafa verið
afhent fjögur flutningaskip
nýlega.
Eru tvö skipanua amcrísk
Liberty-skij), en hin eru olíu-
flutningaskip, sem enn eru í
smjðum. Vcrða þau 10,400
smál. hvort. Ohusk.ijnmum
verða þeir að skila aftur í
stríðslok, en hinum mega
}x:ir halda.
Sjúkrahúsaþörf. í gær bergmálaði eg af gisti-
hiisaþörf. I dag ætla cg að
bergmála af sjúkrahúsaþörf. bað hefir í raun-
inni verið svo hljótt um það mál, að undrun
sætir. Læknar hafa oft rælt það á fundum sin-
um og almenningur þekkir það af þeirri reynslu,
sem sjúklingar hafa af að fást við að ná sér
í sjúkrarúm. Það er ekki óatgengt að sjúkling-
iir verði að híða vikum saman vegna þess að
hvert rúm er skipað og langir pöntunarlistar
munu liggja fyrir líkt og hjá verzlunarfýrir-
tækjum.
*
Nýtt Á fundi í læknafélaginu — annað-
sjúkrah.ús. hvort Reykjavíkur eða íslands —
kom ])að fram, að ýmsir læknar
luiggðust sjálfir gangast fyrir stofnun sjúkra-
húss, lil þess að bæta úr hrýnustu þörfunum.
Nú mun vera að komast nokkur skriður á þetta
mál, því að ófeigur ófeigsson læknir og fjeiri
hafa farið þess á leit við hæjarráð, að hærinn
kaupi með þeim sjúkratæki i Camp Knox, lier-
húðum flotans hér i bænum. Vill læknirinn að
herbúðir 'þessar verði notaðar til sjúkahús-
reksturs.
Þetta gæti verið hráðabirgðalausn á málinu,
cn iil framhúðar yrði að koma upp varantegri
byggingum fyrir slikan rekstur. Að vísu munu
hermannaskálar þessir vera eintiverjir vönduð-
ustu, sem reistir hafa verið hér á landi, en með
tilliti til skipulags bæjarins — þótl ekki komi
annað til greina — mun ekki v.erða hægt aað láta
þá standa til lengdar þar sem þeir eru nú.
*
GóS aðbúð. Þeir, sem til þekkja segja, að
mjög sé það misjafnt hversu góða
aðhúð sjúklingar hafa á hinum ýmsu sjúkra-
húsimi bæjarins og eru menn yfirleitt á einu
máli um það, að sjúklingar kunni mun betur
við sig á hinúm smærri sjúkrahúsum. Þar sé
meira gert fyrir hvern einstakan, einkuni að
því er sncrtir viðmót við sjúklingana, þar sé
ekki .vélrænn bragur á rekstrinum, eins og
hættir við annars staðar. Er sögð saga af þvi,
að kona ein, sem lá i LandspítataniiníJ hafi ósk-
að eftir að fá hægðasprautii. Er hún lét þessa
ósk i Ijós við hjúkrunarkonu þá, sem i hlut
áiti, var lienni svarað skýrt og skorinort: „pkki
sprauludagur i dag!'‘ Vonandi er þetta eins-
dæmi í þessu sjúkrahúsi, en ekki éinstakt dæmi.
En komi svona atvik fyrir, ])á er atltaf hætt
við, að út frá þvi spinnist sögur, seni eru ef
lil vitl ekki að öllu teyti á rökum reistar.
*
Baráttan Einhvern næslu daga mun verða
á höfunum. hyrjað að sýila almenningi kvik-
myndina Western Appröaches,
sem skýrir frá haráttu bandamann.a við kafíiáta
Þjóðverja á .siglingaleiðum Atlantstiafsins. Mörg-
urn num detta i hug, að hér sé á ferðinni ein
hinna venjulegu áróðursniynda, sem frani-
leiddar hafa verið i tugatali á striðsáruriiim, ivaf-
in ástum og liess háttar. Én þetta er mynd mu
óbreytta sjómenn, erfiðisvinnumenn, sem riatda
áfram að sigla hvað sem táutar, því að þeir
riafa lent í svo mörgum hættum á sjónum, að
þeim finnst ekki munat miklu, þótt ein enn bæt-
ist við þær, sem fyrir eru. Einn þeirra segist
]>rá konuna sína, þegar hann sé á sjónum, sjó-
iinn, þegar hann sé á landi hjá konunni — liann
geti ekki gert iipp við sig, hvort hann þ.rái
meira. Myndin sýnir líka hrakninga skiphrots-
manna í opnnm háti úti á reginhafi, von og
ótta, er engin hjálp virðist ætla að berast, vislir
og vatn :i þrotum og dauðinn elnn framundan.
*
Sjómenn Þess'i mynd sýnir einn þátt bar-
allra þjóða. áltunnar á lúifumun, þann þátt-
inn sem einna mikilvægaslur er.
Það ei’u' Bretar, sem tekið tiafa myndina og
hún fjallar um sjógarpa þeirra, en hún snértir
yfirleitt alla liá, sem um höfin haía siglt sið-
I uslii áriii. Islendingar sigla ekki á slíkum stór-
skipum sem þeim, er þarna eru sýnd, en vafa-
laust mun margur islenzkur sjómaðurinn þekkja
af eigin reynd það, sem myndin dregur lrain.
*
Heltisheiðiin. týunningi minn var að segja mér,
að hann hefði tent i hálfgerðum
hrukningum á llellisheiði um páskana. Sér hefði
þó ekki orðið mcint af, þvi að hanh hefði verið
ágætlega búinn. En honum þóiti ]iað harl að
ekki skytdi vera gengið betur íram í þvi að
lialda leiðinni opinni, það hefði ekki reynzt
svo mikið verk, þegar ráðizt var i það. Það er
líka sjálfsögð knitfa að vggurinn sé ruddur, nieð-
an nokkur leið er að halda honum opnum. Til
þess eru ýturnar, sem hafa bækistöð sína á
lieiðinni.