Vísir - 08.10.1947, Blaðsíða 4

V I S I R
Miðvikudaginn 8. október 1947
WfiSÍ'R
DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Heimssamsærið mikla.
Flyrir nokkurum árum þótti það henta, að heimssamtök
“ kommúnista gæfu sjálfum sér lausn í náð, samþykktu,
að þau væru ekki lengur til og því fylgdi þá vitanlega, að
hinir einstöku kommúnistaflokkar stæðu einir sér og lytu
ekki lengur stjórn feðranna austur í Mosku. Þetta þótti
henta fyrir nokkurum árum og var til þess ætlazt að hrekk-
laus ahnúgi víða um lönd léti blekkjast af þessu, teldi
kommúnistana lireinsaða af allri synd og óhætt að fylkja
sér um þá, án þess að þjóðrækniskenndin biði við það veru-
iegan hnekki.
Þeir voru þó ekki fáir, sem sáu i gegnum blekkingavyf-
inn. Fjölmörgum mönnum víða um liejm var ljóst, að
Komintern hafði einungis verið leyst upp að nafninu til, það
starfaði eftir sem áður. Hefir og ekki sézt annað af starf-
semi kommúnistaflokkanna víðsvegar um lieim, en að
þeim væri stjórnað frá einum og sama slað, hvað sem nafn-
breytingum líður og hávaðahrópum um lýðræðisást. Það
hefir nú komið á daginn, að þegar lienta þætti, mundi
Komintern rísa úr gröf sinni aftur og taka að sér — opið
og án nokkurs feluleiks — forustuna, sem það lagði niður
að nafninu til hér á árunum, þegar það boð var látið út
ganga, .að það væri ekki lengur til.
Ilið nýja Komintern hefir að vísu ekki aðsctur í Moskvu,
þvi að það mundi vera of áberandi, jafnvel svo áberandi,
að islenzkir kommúnistar mundu vart geta fært sönnur á
það, að ekki liggi einhver léyniþráður þaðan og hingað þólt
við höfum héi' sósíalistaflokk en ekki kommúnistaflokk —
núna. Aðsetursstaðurinn er valinn í Belgrad, eftir að sam-
;jandið hefir verið stofnað í Varsjá. Báðar þessar borgir eru
aðselursstaðir stjórna, sem liggja hundflatar fyrir Rússum
og eiga raunar alia- tilveru sína undir þeim, því að ef vilji
þjóðanna féngi að njóta sín, mundu þær ekki silja 21
klukkustundir við völd. Hinn raunverulegi stjórnandi situi'
i Kreml, þótt sá heiti Josif Broz eða Tito, sem völdin hefir
í Bejgrad, enda er hann ekki annað en peð á skákhorðinu,
ævinlega teflt fram af Rússum, þegar gera á tilraun til að
kreppa að lýðræðisrikjunum eða herða kúgunarböndin á
Balkanskaganum, sem enn gerir sér vonir um að gela að
einliverju leyti losnað undan járnhæl kommúnisla.
Með stofnun hins nýja Komintern er lieiminum raun-
verulega tilkynnt, að hið niilda heimssamsæri sé liafið á
nýjan leik eða því haldið áfram. Kommúnistar eru viða
orðnir svo öflugir, að þeir telja sér óhætt að kasla grím-
unni og segja við lieiminn: „Nú er okkar stund senn kom-
in.“ Þcirra stund cr vissulcga komin að því leyti, aó nú vcriá.
þejr að lála til skarar skríða og ná völdunum eða þeim tekst
j>að aldrei. Úti um heim hefir nefnilega liið sama gerzt og
'iér. Því betur sem almenningur hefir fengið að kynnast
kommúnistum og starfsaðferðum þeirra, þVí minnj hetir
trú manna orðið á þeim, Iiafi hún verið einhver. Og hún fer
énn minnkandi við það, að þeir liafa nú gerzt svo djarfir
að segja frá heimssamsæri sinu.
18€í»i*jí«ri skrifar:
.....M
kaupstaðar fyrir 1946.
Kreppan var yfirleitt lítið
farin að gera vart við sig hjá
öllum almenningi hér á landi
á árinu 1946, en eftir reikn-
ingum bæjarins að dæma,
virðist hún hafa verið farin
að koma allverulega við bæj-
arsjóð Reykjavíkur og fyrir-
tæki hans. Þar virðist hver
eyrir uppetinn, og ekkert liin-
um megin, eins og stendur i
visunni.
Reykjavikurbær á nokkra
sjóði, sem ætlaðir eru til ým-
Frá mínum bæjardyrum
séð virðist mér þessir sjóðir
horfnir. Peningarnir eru
komnir inn í rekstur bjejar-
ins og þegar þarf að nota
sjóðina, virðist mér ekki ann-
að fyrir liendi, en að bærinn'arins
taki lán annarsstaðar að, til1 skipi
árslok l!Mf) röskar 15 millj.
króna (15.346.326,14), ein
þessar skuldir voru íaárslok
1946 ofðnar n'ærfí 22 milljón-
ir króna (21.926.i>37,38).
Á 'sama. tíma ii Reykjavík-
urbær útistandandi hjá- riki
og stofnunuin um 12y2 millj.
króna, en i árslok 1945 voru
þessar skuldir þó ekki nema
tæpar 7 mlljónir.
Ekki skulu bornar brigður
á það, að forráðamenn bæj-
hafi góðan vilja og
málefnum bæjarins
þeSs að fylla í skörðin, eða ^ eftir beztu getu. En á hitt
bærinn verður að taka féð verður að benda, að verði
með auknum útsvörum eða'ekki dregið úr útgjöldum
öðrum sköttum. Eru borgar- bæjarins að miklum mun frá
ar bæjarins ánægðir með því, sent nú er, virðist óhjá-
þessar ráðstafanir? Finnst dcvæmilegt að útsvör fyrir
issa framkvæma og til ör-1 mönnum það ekki alvarlegt
yggis, þegar harðnar í ári. mál, að nú, þegar fyrirsjáan-
Þessa sjóði er bærinn nú þeg- 1 lefit er, að bærinn muni þurfa
ar búinn að taka að mestu á fé framkvæmdasjóðs að
leyli inn í rekstur sinn og ! halda, til þess að framkvæma
árið 1948 hækki verulega. Nú
er mönnum ljóst, að verzlun,
iðnaður og útgerð, sem á
undanförnum árum hafa
staðið undir verulegúm hlula
stendur nú i skuld við þá. ýmislegt það, sem fyrir j af útsvarabyrði Reykjavikur-
Bærinn skuldaði í árslok mönnum vakli, þegar hann bæjar, munu á næsta ári
1946 sjóðum sínum Um var stofnaður, og fyrir mönn- standa höllum fæti vegna
þrettán og hálfa milljón um hefir vakað þegar lagðai j erfiðleika í verzlun og iðnaði,
hafa verið í hann miklar fjár- og yrði því liin aukna út-
íróna (kr. 13.479.961,38.)
Framkvæmdasjóð, sem
ætlaður er til þess að lialda
uppi verklegum framkvæmd-
um, ef lítið yrði um vinnu,
og er nú samkvæmt reikn-
ingum bæjarins lcr. 9;819.-
924,58, hefir bæjarsjóður
tekið allan að láni. Ráðhúss-
sjóðinn, sem er liálf önnur
milljón króna, hefir bæjar-
sjóðui' sömuleiðis tekið allan
að láni, og úr skipulagssjóði
og eftirlaunasjóði hefir bær-
Iiæðir, þá er sjóðurinn orð-
inn fastur í rekstri bæjarins,
og ólíldegt að hann náist það-
an aftur, nema með nýjum
lánum eða auknum álögum
á borgara bæjarins?
í árslok 1945 hafði bæjar-
sjóður handbært fé um sjö
og hálfa milljón lcróna (kr.
7.453.643,97), en í lok ársins
1946 var þelta handbæra fé
ekki lalið nema sex hundruð
níutíu og fjórar þúsundir,
inn einnig lánað röskar tvær sjötíu og sex krónur og einn
milljónir króna, en það er eyrir. Það hefir þvi gengið
því nær allt það fé þessara rösklega á handbæra féð.
sjóða, sem handbært var í Skuldir, sem bæjarsjóður
vörzlu bæjarins. stendur straum af, voru i
svarabyrði að leggjast á al-
menning, sem virðist hafa
nægar byrðar fyrir. Eða
finnst mönnum það ekki?
Forráðamenn Reykjavík-
urbæjar mega ekki gleyma
því, að Reykjavikurbær er
ekki einkafyrirtæki þeirra.
Borgarar bæjarins hafa falið
þeim þessi störf um ákveðinn
tíma og í góðri trú, og þeir
treysta því, að þeir beri hag
bæjarfélagsins og einstak-
linga þess fyrir brjósti af
fyllstu hagsýni og árvekni.
Borgurum bæjarins er lika
hæði rett og skylt að fylgjast
Frh. á 8. síðu.
BERGMÁ
£
&rrr&>
Iþingi er búið að sitja á röks.tálum. í i'ulla. viku. .Það...hcf
ir afkaslað litlu á þeim tíma, en þó er öllum ljóst, að
timi andvaraleysis er um garð genginn og athafnir verða
að taka yið. Má að visu segja, að orð sé til alls fyrst, en j
Alþingi hefii’ þó ekki heldur farið eftir þeim forna orðs-
kvið, því að fundir þeir, sem haldnir liafa yerið upp.á síð-
kastið, hafa verið með hinum slyztu i sögu þingsins. Það
hefir fcngið lil meðferðár nokkur bráðabirgðalög, sem ekki |
mun-u valda neinum ágreiningi, auk fáeinna tillagna til
þingsályktunar. Er þá allt talið, sem þingmenn hafa borið
á borð fyrir sjálfa sig þá fyrstu viku, sem það þing setur,
sem fá mun til afgreiðslu einhver afdrifariknsíu úrlausnar-
cfni íslenzkrar. .þjó.ðarsögu.
Glampi í augum.
Eg hefi séö glampa í aug-
um ýmissa ungra manna undan-
fariö. Þaö eru skíðam'''inirnir
okkar, sem fagna ó.ijonum,
sem læðzt hefir yfir bæinn og'
umhverfiö undanfariö. Unga
•fólkið- átti ekki von á því,
aö svona snemma mundi
snjóa, þótt kgjt væri oröiö í
veöri, en þaö ‘ afþakkar ekki
Snjó, heldur fagnar honum, því
4'8 hánti táknar aÖ tíini nýrrgr.
íþróttar -er aö g'anga í garö. En
cg er hræddur um, að sveita-
maðurinn fagni lítt.
Tuggap. er lítil.
. Ilér' á suðvesturkjálkamun
hcfir veöur verið svo slæmt í
allt sumar og úrkoniusamt, að
bændur hafa áhyggjur af kom-
andi vetri. Heytuggan, sem þeir
náðu inn, liefir hæði veriö rýr
og'. illa verkuð, Þar er veðurr
farinu um að kenna og. þvi
verða bændur að óska þess, aö
ekki bregði til langvarandi
fannkyngi, því að þá kann að
& r'i ' »
ganga ískyggilega mikiö á hey-
in. En þótt illa horfi nú á
marga lund fyrir íslenzkri þjóö,
er eg samt þeirrar skoðunar,
aö hún muni standa af sér öll
áföll illra aðstæöna. Hún hefir
leikið á forlögin áður og hvers
vegna skyldi hún ekki gera það
nú ?
„Sjaldan er góð vísa ...“
Eg hefi nokkurum sinnum
minnzt á það, aö hér viröist
vera aö skapast ný tunga,
iþróttamál, sem mér og fleirum
er. ákaflega hvimleitt. Svo gsi
nefnilega mál meö vexti, að
iþróttamenn vorir —, eöa þeir
4em skrá afrek þeirrá á gúllin
spjöld — viröast ekki gerá sér
fulla grein fyrir því, aö vel er
hægt að rita um þessi efni á
góðri íslenzku, þótt iþróttaaf-
rek reiknist samkvæmt finnskri
stigatölu. Eg hefi fengiö. bréf
um þetta efni og birti hlutaþess,
því að sjaldan er góð visa of
oft kveðin.
Eg
Lá og leiddi.
Bréfritarinn segir: ,,,
skil ekki í því, hvernig hlaup-
arár okkar fara að því aö
standa sig eina vel og raun ber
Jvitni, þegar það er tekið til
greina að þeir liggja í hlaupun-
um. Hvort átt er við, að þeir
liggi á skeiöi eins og vekringur,
skal eg ekki segja, en ótrúlegt
þykir mér þaö. Hér stendur t.
d. í.grein um utanför Í.R.-inga,
aö Kjartan hafi „legið þriðji'h
Voru tveir dottnir á undan hon-
unt ? Og ef maðurinn dettur
ekki og. slampast á að vera
fyrstur-, þá leiðir hann — hvaö?
Hlaupið vitanlega.
Já, auðvitaö, hann leiðir
hlattþiö dg. þá- vitanlega við
hönd sér. Nemai þarna hafi fall-
ið niöttr pokkurir stafir og
.maöurinn hafi afvegalcitt
hlaupiö. Hver veitl En hættum
að gera að gamni okkar. Móð-
urmálið á ekki að gefa til-
efni til hégómagaspurs, en þó
langar mann til að koma að
einhyerju háði, þegar svona er
farið meö það af íjiönnum, sem
ættu að vita betur. Þeir, sent
skrifa úm íþróttamál — eins og
aðrir — ættu frekar aö hugsa
úm á$ há sér í fegurðarverðlaun
en maraþonverðlaunV .