Vísir - 04.12.1947, Blaðsíða 4

4
VISIR
Fimmtudaginn 4. desember 1947
DAGBLA8
títgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Alltaf eru þeii að sýnast.
Wommúnistar eru manna fljótastir að bregða við, þegar
einhverra bjargráða er þörf. Það liafa þeir sýnt oft og
mörgum sinnum hér á landi, þegar illa hefur gengið og
vafalaust hafa fleiri þjóðir sönni sögu af þcim að segja.
En það er nú einu sinni svo, að ekki er nóg að hafa bjarg-
ráðin á papþírnum, því að það, sem á hann má festa,
stendur ekki alltaf heima, þegar út í hið raunverulega líf
er komið. Og þannig vill j)að oft ganga fyrir kommúnist-
um þeir eru manna fljótastir að skrifa niður hjargráðin,
án þess að þeir geri sér ljóst eða reyni að ganga úr skugga
um, hvort þau koma að nokkuru haldi, hvort j)au geta
annað en litið vef út á pappírnum.
Það hefur löngum verið heróp íslenzkra kommúnista
að engin þörf sé á því að minnka rekstíirskostnað atvinnu-
veganna, en j)egar um ]>að er talað, er vitanlega átl við
litgerðina fyrst og fremst, því að á henni hvílir allt líf
þjóðarinnar. Þeir hftl'a sí og æ haldið því fram, að engin
tækkun þurfi að eiga sér stað af því að hana megi vinna
upp með hækkuðu verði á afurðunum, það er að segja,
okkur geri ekkert til, ])ótl framleiðslukostnaðurinn hækki,
það komi ekki niður á okkur, heldur sé kaupandinn cða
kaupendúrnir fúsir til að taka á sig þann litla bagga.
Á ])essum forsendum hafa þeir liyggt stuðning sinn á
undanförnum árum við allar kauphækkunarkröfur og þar
með ýtt undir það eftir heztu gelu, að vísitalan færi upp
úr öílu valdi og dýrtíðin yrði því óviðráðanleg. Afstaða
þeirra eftir að núverandi stjórn tók við völdum hefur
þó verið'cnn skýrari en nokkuru sinni áður, ])Cgar þeir
hafa Irevst sér. Þeir hafa gert út menn um landið, til að
hóa saman fundum, þar sem hægt væri að ófrægja stjórn-
ina sem mest og hafa heimturnar þó verið misjafnar. En
afleiðingarnar af þessiim fundarhöldum og áróðursher-
ferðum hefur þó orðið sú, að kommúnistar virðast hafa
snúið við blaðinu í dýrtíðarmálunum. Þeir hafa nefnilega
lagt fram frumvarj) á Atþingi og í því felst vitanlega allra
meina hót. Ella hefði það ekki séð dagsins Ijós.
Þeim bregður þó heldur en ekki í brún við lestur ])essa
plaggs, sem }>ezt hafa fylgzt með dýrtíðarmálunum og
afstöðu kommúnista í þeim undanfarið. Það kemur nefni-
lega alll i einu í Ijós, að kommúnistar eru skyndilega farn-
ir að koma auga á nauðsyn þess, að framleiðslukostnað-
inum sé í hóf stillt, tU ])ess að framleiðslan stöðvist ekki.
Þeir sjá skyndilega, að þeir hafa ekki verið á réttri línu,
að þjóðinni skilst það, sem þeir vildu ekki, að hún skildi,
nefnilega að ekki verður lengra haldið þfeirri stefnu, sem
farin hefur verið lil ])ess og kommúnistar langaði til að
halda þjóðarskútunni á. Ilvað er þá aðf gera annað en
söðla um og vera fljótur Iil að koma með bjargráðin, sem
ekki mátti nefna fyrir nokkurum vikum?
Kommúnistar eru montnir af frumvarpinu og tefla fram
Einari Olgeirssyni. Þeir eru montnir af því að hafa orðið
á undan stjórninni, en hafa þó ekki hátt um það, að þeir
;hafi í Jæssu máli kúvent eins og í mörgu öðru. Væntan-
lega kretjast þeir útvarpsumræðna um ])etta frumvarp sitt,
lil ])ess að þjóðin fái að vila um hið nýja viðhorf.
Handritin.
Hf því að Bretar eru að húta sundur nýlenduríki sitt,
mega Islendingar ekki gera kröfu lil atvinnuréttinda
á Grænlandi. Af ])ví að Islendingar'eru ckki búnir að fá
handrit og muni afhenta úr dönskum söfnum, má ekkj
gera kröfu til atvinnuréttinda á Grænlandi. Þetta er í
stuttu máli efni forustugreinar Al])ýðublaðsins á föstu-
daginn.
Menn spyrja þegar þeir lesa þdta, hvort þelta blað
telji Islendinga ekki eiga neinn rétt til handritanna, úr
þvi að það'getur orðið til ]>ess að við fáum ]>au ekki, ef
minnzt er á réttindi Islendinga á Grænlandi. Eða veldiur
])essu, að komin er ný stjórn í Danmörku, sem „bræðra-
í'Iokkurinn“ og málgagn hans þarf að hneigja sig fyrir?
Margan mun gruna, er hann hugleiðir þetta, að eitthvað
slíkt búi hér unir.
Lærdómsríkt dæmi
Þegar eg las í kvöld fcr-
ustugreinina í Vísi frá i dag,
þar sem skýrt er frá van-
trausti brezku stjórnarinnar
á okkur í viðskiptamálununi,
kom mér til ‘hugar að vert
mætti vera, að eg segði ofur_
lítið frá minni eigin reynslu
af stjórn islenzkra verzlunar-
mála i seinni tið. Það segir
sig sjálft, að hún hefir ekki
verið ncma i smáum siíl, þvi
að í verzlunarstéttinni var
eg aldrei nemá einn sá
smæsti hinna smáu, en eg
held' samt, að talsvert megi
af dæminu læra.
Um mánaðamótin nóvem-
ber—desember 1946 hafði
eg innflutningsleyfi, sém eg
ætlaði að nægja mundu til
þess að. greiða andvirði inn-
flutnings íníns lil ársloka, og
eg hal'ði hugsað mér að
reyna að vera skuídlaus á
Bretlandi um áramótin. Af
leyfum þessum hafði eg að
sjálfsögðu greitt tilskilið
gjald og eftir þeirra eigin
hljóðan voru þau í gUdi. En
snennna í desemher voru,
eins og allir vita, öll inn-
flutningsleyfi úr gildi felld,
fyrirvaralaust. Rélt eftir ára-
mótin lagði eg það á mig að
„fara upp i viðskiptaráð“,
eins. og það er kallað, og
liímdi þar í tvær klukku-
stundir frannni á gangi, eins
og fleslir munu verða að
gera, sem þá Kanossagöngu
takast á hendur. Loks náði eg
tali af cinum valdsmanna
þeirra, er samkunduna skip-
uðu í þá tíð. Spurðist eg fyrir
um mál mitt og skildist mér
á svörum, að engin alvara
væri á ferðum, en var sagt
að um innflutning bólca væri
enn ekki búið að talca neina
ákvörðun. Með þau svör fór
eg* Leið svo enn ’ nokkur
tími og var farið að minna
mig á skuldir mínar, sem
engar námu stórfé. Bað eg
nú um endurnýjun á’ inn-
flutnings. og gjaldeyrisleyf-
um þeim, er af mér liöfðu
verið tekin. Ekkert svar kom
við þeirri beiðni. Taldi eg,
að með því að hundsa mig
þannig, væri mér óvirðing
sýnd, því enn var eg ckki
svo menntaður, að eg vissi
að þögnin vár sú eiginlega
kurteisi viðskiptaráðs. Fór
eg svo enn „upp í viðskipta-
ráð“ og eftir að liafa, sem
fvrr, staðið í nægilegan tíma
upp á endann frannni í gang-
inum, vitaskuld á meðal
margra annarra volaðra
sauða, var mér lileypt inn i
helgidóminn. Hitti eg þar
fyrir hinn sama valdsmann
og áður, og krafðist að fá úr
])ví skorið, livort eg ætti að
fá að greiða skuldir mínar
eða eigi. Ilonum mun liafa
þólt mig skorta tilhlýðilega
auðmýkt, og kvaðst liann
ckki liafa tíma lil að tala við
mig, ef eg talaði í þessum
tón. Eg sagði, að hann mundi
nú saml verða að hK'ða á
mál mitt, enílíi varð svo að
vera. En lítið var um and-
svör og þóttist liann ekki
vita hvort umsókn min hefði
verið afgreidd eða eigi; það
vissi stúlka nokkur, sem
væri við afgreiðsluborð
framiHÍ Í almennu skrifstof-
unni; við hana skvldi eg tala.
Mér þótti svar mannsins
bæði fremur ókárlmannlégt
og lika benda til þess, að
liann væri ekki vel lcunnugur
þeim málum, er liann hafði
verið settur til að gæta. Eg
fór nú sanit og talaði við
telpuskinnið, en ekkert gat
liún fundið mér viðkomandi,
hvernig sem hún leitaði. Var
þá liðinn viðtalstími liins
réttláta ráðsmanns og fór eg
lieim við svo búið.
Snemma i maimánuði fór
eg i þriðja sinn á þenna
fræga stað og hitti nú fvrir
mjög gegnan mann, sem er
aulc þess liið mesta prúð-
menni. Sótti eg um að mega
greiða skuldir mínar, eins og
eg hafði áður gert. En ekki
er enn fengið leyfi lil þess.
En efalaust lilýt eg að eiga
inni hjá ríkissjóði leyfis-
gjöld þau, er eg' hafði greitt,
og getur verið gott að eiga
slculd sína lijá fleirum en
kónginum.
Þarna var nú bara um
bækur að ræða. En kunnugt
er það, að lagafyrirmæli
banna sýslumönnum og bæj-
arfógetum að taka á móti
þinglestursskjölum rituðum á
annan pappír en liinn löggilta
skj alapappír Innflutning
þess pappírs liefi eg haft með’
höndum og afgreitt liann til
útsölumanna og notendá.
Seint í febrúar síðastliðnum
voru birgðir teknar að ganga
svo til þurrðar, að bersýni-
lega var óliyggilegt að draga
lengi að panta nýjar birgðir.
Frh. á 7. siðu.
BERGMÁL
--♦-
Enn um útvarpið.
L. J. hefir sent mér eftirfar-
andi pistil um útvarpiS :
„Endá þótt segja niegi, aö
ekki sé bætandi á þ'ær aSfinnsl-
ur, sem„ lýílvi.svUvarjýð verður
at og tií fyrit, ýiregf ekki látá
bjá'líða' að ftilnnast á eitt atriði
i sambandi viö þá stofnun og á
eg hér við flutning þess af
hljómplötum á söng liins ódauð-
lega meistara í heimi sönglist-
arinnar, Enrico Caruso.
&&& ;
,,La Donna e Mobile.“
Þaö má raunar segja, aö þaö
sé mjög af skornum skammti,
sem hlustendur fá aö heyra af
heimsfrægum viöurkenndum
söngvttrum, því ekki er um aö
ræða neinn ‘'dagskrárliö', sem
eingöngu snýst tun þetta, þó
æskilegt væri það í meira lagi.
í síöasta óskalagatíma útvarj)s-
ins fengu menn þó að heyra
hina dásamlegu rödd Caruso
af hljómplötum í aríunni ,,La
Donna e Mobile“ úr óperunni
Rigoletto eftir Verdi. í kynn-
ingarformála sínum, áöur en
platan var leikin, taldi þulur-
inn Caruso ef til vill mesta
söngvara, sem uppi heföi veriö,
en gat þess jafnframt, aö plöt-
ur meö rödd hans bæru menj-
ar erfiöra uþptökuskilyröa þess
tíma, er Caruso lifði á. Þaö má
aö sjálfsögöu um það deila,
hvort Caruso hafi verið niesti
söngvari, sem þekkzt hefir, eöa
ekki, og skal ekki fjölyrt um
þá lilið málsins. Hitt vildi eg
lejda mér aö gera áthugasemd
við, plötu-upptökuna, sem tal-
aö var um.
Endurnýjun Caruso.
Því veröur vitanlega ekki
neitað, , aö því miður voru
tæknileg skílyrði öll öhntir og
ófullkomnari en þau eru nú.
Meö nútíma tækni á þessu sviði
hafa söngvarár, sém nú • erú
uppi, allt öörum og bétri skil-
yröum að mæta á þessu sviði,
og þarf ekki að orðlengja það.
Það sem eg vildi þó, í þessu
sambundi, leyfa mér að vekja
athygli á, eru þær merkilegu
tilraunir, sem' gerðar hafa ýeriö
með mjög góðum árangri, að
setja nýjan hljómsveitarundir-
leik inn á plötur Caruso sér-
staklega, auk ýmissa annarra
merkar söngvara liðna tímnas.
Fjöhnargar helztu plötur Car-
uso hafa þannig veriö endur-
nýjaðar til aukinnar ánægju
þeirra, að minnsta kosti, sent
skijta Carttso æösta sess í heimi
sönglistarinnar og njóta dýrö-
legrar raddar hans.
'%*£#*«**: ’* ' I f
Það gamla notað samt.
‘Sá, er þetta ritar, undrast
þaö þvi ntjög svo, í sambandi
viö framanritaö, hvernig Út-
varpið leyíir sér að leika fyrir
hlustendur sína plötur Caruso
af eldri tegundinni, þegar völ
er á söntu plötu svo aö segja á
næsta götuhorni, sem endttr-
riyjuö hefir veriö samkvæmt
nútíma tækni. Umrætt atvik er
þó ekkert einsdænti, hvað þetta
■ánertiv. Það verður naumast tal-
ið tilhlýðilegt, ltvað þá sam-
boðið virðingu snillinga eins og
Caruso að halda þannig á mál-
unum. Þaö verður að teljast
sanngjörn kfafa, að hið full-
komnara sitji í fyrirrúnti að
þessu levti, ef úiri tvennt er að
velja. Arían ,.La Donna e Mó-
bile“, sem íninnzt var á, er þá
líka til á nýrri upptökp, ef eg
má orða það svo, enda þótt
Útvarpið léti sér sæma að leika
....... F-rb. á 7. síðu.