Vísir - 27.07.1948, Blaðsíða 2

VI S 1 K
■■M
Þriðjudaginn 27. júlí 1948

HEILBRIGÐISMAL
■fv'
tsfó'Wf
Of þröng mjaðmar-
grind söguð sundur
Ur bókinni „Hnífurinn, sem
græðir“ eftir George Sava.
Rússnesk uppfinning.
Á seinustu árum hafa Mjaðmargrindin
framúrskarandi sérfræðingar
látið oss í té undursamlega
vitneskju:
Beztu ráðin er hægt og
sjálfsagt að notfæra sér, því
að aðeins það allrabezta er
nógu gott, þegar um • er að
ræða hjálp, þar sem milljónir
mannslífa eru í veði.
Konur þurfa nú ekki leng-
ur að ala börn sín með þján-
ingum, eins og stendur i
biblíunni, því að nú eru til
aðferðir, til að losa konuna
við þær. Dánartölu þeirra er
hægt að lækka mjög mikið
er þær njóta meðferðar sér-
fræðinga. Eftirfarandi tilfelli
neðan við nálaroddinn. Síðan
dró hann nálina til baka og
með henni þráðinn og festi
enda hans á tvö lítil hand-
föng. Þetta hafði aðeins tekið
nokkrar sekúndur og það
hafði ekki verið tími til að
segja neitt. En þegar pró-
fessorinn byrjaði að draga
þráðinn til og frá skildi eg,
að þráðurinn var mjög fín
„Vikasol“, sem flýtir fyrir
bata særðra manná.
Kunnur rússneskur lífefna-
fræðingur, próf. Alexander
Palladin, hefir skýrt amer-
ískum vísindamönnum frá
j uppgötvun sinni, hinni svo-
var of þröng.
Prófessorinn útskýrði fyrir
okkur í fáiun orðum hvað að
væri.
„Mjaðmargrindin er of
þröng, til i' þess að höfuð
barnsins komist í gegnum
hana, því verður að gjöra
publotomi.“ Og prófessorinn
benti á töflu sem hékk á
veggnum, en á henni voru
teikningar af of þröngum
mjaðmargrindum. Síðan tók
hann stóra bogna nál og
stakk henni inn og undir líf-
beinið hægra megin. Þegar
hínn mjói nálaroddur kom
út, hinu megin, festi hann
sög. Eftir nokkrar sekúnd- nefna „vikasoI“, sem talið
ur var þráðarsögin komin í er að hafi flýtt fyrir bata
er góð sönnun þess, hvers. en(iann á mjóum stálþræði í
vísindin eru megnug í hönd- j °furhtla klauf’ sem var rett
um sérfræðings. I—---------------------;------
Stuttu eftir að eg var
byrjaður læknisnám mitt við
spítalann í Florens, beið eg
ásamt félögum mínum eftir
því að vera kallaður inn á
skurðstofuna, en þá fengum
yið allt í einu skipun um að
mæta á skurðstofu fæðingar-
læknisins, við tilfelli sem
krafði bráðar aðgerðar.
gegnum beinið, það brast ör-
lítið í því og grindin víkkaði
svo að barnið fæddist án
erfiðleika. Nálargötin voru,
vart sýnileg og greru á fá-
rnn dögum. Móðirinn fann
ekki til neinna verkja, en
auðvitað varð hún að fá
venjulega meðferð við beín-
broti, en að undanteknum
smáóþægindum í því sam-
bandi, leið hún ekkert i legu
sinni og fór af spítalanum,
ásamt barni sínu og bar hvor-
ugt þeirra neinar menjar eft-
ir hina erfiðu fæðingu. Sér-
fræðingurinn hafði bjargað
konunni frá hræðilegum
þjáningum og vissum dauða.
þúsunda rússneskra her-
manna í seinasta stríði
Próf. Palladin álitur að lyf-
ið verði almennt notað við
skurðlækningar, tannlækn-
ingar og við kynfærasjúk-
dóma kvenna.
Hinn sextugi lífefnafræð-
ingur framleiddi „Vikasol"
í ófullkominni rannsóknar-
stofu. Það kom brátt í ljós
að lyfið reyndist mjög vel
við að stöðva háræðablæðing-
halda styrk rauða hersins
með því að flýta bata særðra
hermanna.
Fyrstu rannsóknir.
Palladin byrjaði rannsókn-
ir sinar með K-vitamin sam-
bandi sem danskur próf.
hafði uppgötvað. Það verkaði
vel á sumar tegundir hár-
æðablæðinga. Palladin bjó til'
duft, stem er uppleysanlegt i
vatni og ónæmt fyrir áhrif-
um ljóss og var þetta duft,
nothæft við flestar tegundir
sára.
„Þegar enginn efi var
Iengur, um kosti K-vitamin-
upplausnar minnar, var reist
verksmiðja austur undir
Uralfjöllum og frámleitt eins
ar og flýtti fyrir að sár
greru. Um það leyti sem far- flklð af ”™kasol‘‘ °S möSu~
ið var að nota „vikasol“,
voru herir Þjóðverja komnir
langt inn í Rússland og átti
lyfið inikiim þátt i að við-
Vending á barni
í móðurlífi,
Meðan prófessorinn var
að búa sig undir aðgerð-
ina, skýrði hann fyrir okkur
í fáum orðum, að hér væri
um að ræða mjög erfitt til-
felli af þverlegu. Ætlun hans
var að gera vendingu á barn-
Nú eru gjörðir uppskurð-
ir á hjartci, sem menn létu
sig ekki dreyma um fyrir
nokkurum árum.
Prófessor Gross i Boston
lagði grundvöllinn að hjarta-
uppskurðum, til lækninga á
vanskapnaði með uppskurði
á opnum „ductus Botale“.
Við þennan vanskapnað er
óeðlilegt samband milli að-
alslagæðar hjartans — aorta
•— og lungnaslagæðarinnar.
Við þetta streymir liluti af
mu og svo framdratt með * ... , •
JL . , ^ * - bloði þvi, sem að rettu lagi
hofuðið a undan. „Það verða , „ , _ ,,
, . . , * , . a að streyma um allan lik-
ekki notuð verkfæn , sagði
A
hann „og þj áningar konunn-
ar hafa þegar verið deyfðar
algjörlega. Eg hlakka tirað
sýna ykkur jyverúig þetta
verk er eh,ki'aðeins auðveld-
pra jt'ið það að vöðvarnir
eru slappir vegna deyfingar-
inar, heldur er hætta á shock-
og öðrum eftirverkunum svo
sem engin.“
Aðgerðin byrjaði án þess
að meira væri sagt. Allt gekk
með hinni venjulegu fimi og
flýti prófessorsins, en allt í
einu virtist hann verða fyrir
erfiðleikum og þrátt fyrir
ýtrustu áreynslu náði hann
ekki barninu lengra. Hvað
aman, til baka til lungnanna.
Kroppur og limir fá þvi ekki
nægilegt blóð en lungun of
mikið. Sjúklingurinn þolir
ekki erfiðisvinnu og verður
andstuttur, hjartað héfir of
mikið erfiði, og loks er mik-
il hætta á sýkingu í þessu
óeðlilega æðasambandi við
ýmsa sjúkdóma. Síðastliðin
Uppskurðir
á aðalslagæðinni.
Hver ætli trúi því að hægt
sé að skera aðalslagæðina -
aorta — i sundur, gera við
hana og sauma liana svo
saman aftur án þess að nokk-
ur skaði skeði á liffærum og
blóðrás, en þetta fram-
kvæmdi Gross 1944 og sam-
timis Sviinn Crafoord án
þess að þeir vissu hvor um
annan? Aðgerð þessi er gjörð
vegna meðfæddi'a þrengsla á
aðalslagæðinni og nefnist
sjúkdómurinn stenoris aor-
tae. Sjúkdómurinn eða
þrengslin geta verið svo mikil
að hjartað eigi mjög erfitt
með að þrýsta þlóðinu i
gegnum þau, en venjulega
bjargast þetta ástand, yið að
hliðarblóðrásin myndasí, én
þrátt fyrir það verður blóð-
rásin treg frá hjartanu, en of
kröftug til þess.
Sjúkl. fær of háan blóð-
þrýsting og þjáist af þreytu
i fótum. Hinn hái þrýstingur
getur lika að lokum valdið
.liffærin skemmdust ekki,
enda þótt það tæki 30-—50
mínútur að sauma saman að-
alæðina.
■ íj
Bláu börnin.
Þessum sjúkdómi var
fyrst lýst af danska læknin-
úm Niels Steensen 1671. Það
sem um er að ræða við þenn-
an sjúkdóm er vansköpun á
hjarta og aðalæðum þess m.
a. eru þrengsli í lungnaslag-
æðinni og fer af þeim sökum
of lítið blóð til lungnanna til
þess að losa sig við kolsýruna
og fá í sig súrefni. Af þess-
um sökum eru börnin blá-
leit, ekki aðeins eftir fæð-
ingu, heldur áframhaldandi.
Aðgerðin við þessu er í því
fólgin að gjört er auka-
samband milli æðahlutaima
utan við þrengslin. Við þetta
ár hafa nokkrir sjúklingar
verið skornir upp, venjulega þvi að æðin springur. Áður
með góðum árangri. Upp-1 en uppskurðurinn, sem er i
skurðurinn er í þvi fólginn því fólginn að skera hið
að binda fyrir hina óeðlilegu þrönga styklci burt og sauma
æð og kemst þá blóðrásin í j svo endana saman, var fram-
lag. Uppskurðurinn er kvæmdur, varð að prófa það
hættulaus, en bezt er að hvort lifur, nýru og önnur
gjöra hann áður en sýking líffæri i kviðarholi, þyldu að
var nú að? hugsaði eg, en Icemur i æðina eða sem fyrst, I vera án blóðs meðan upp-
áður en eg hefði tíma til að: en aðstandendum ér ekki skurðurinn stóð yfir, eða að
verður blóðrásin til lungn-
anna eðlileg og þar með fær( inp, ,)yerðiir blæðing
blóðið nóg surefni svo að blái andi. Mér er óhætt að segj
legt var. Sjálfur fór eg til
Voronezh vígstöðvanna,
stuttu fyrir stórsókn Þjóð-
verja sumarið 1943, og
kenndi herlæknum okkar
notkun lyfsins. Áður en langt.
um leið, var farið að nota
það á öllum vígstöðyum og,
herspítölum,“ sagði próf.
Palladin.
Hann taldi sig ekki hafsk
fundið lyf, sem stöðvaðf
blæðingar algjörléga, en tóU
sem dæmi stóran skiu'ð a
læri. Hann væri lengi að
gróa, vegna þess að blædtíi
úr saumunum, en ef sjúkli
fengi nokkrar töflur at
vitamin-K-blöndunni, þá
greri sárið á 2—3 vilcum i
stað tveggja mánaða.
Gott fyrir uppskurð.
„Sár á brjósti geta gróið,
enda þótt lungað sem særð^-
ist blæði áfram. Lyfið getur
stöðvað slíkar blæðingar
Djúp andlitssár blæða einnig
mikið, bæði meðan á upp-
skurði stendur og á eftir. Eú
sc lyfið gefið fyrir uppskurðj-
inn.riverður blæðina hverfi
Iitarhátturinn hverfur. Próf.
Blalock í Baltimore gjörði
fyrst uppskurð við þessu
1945.
Yfirlæknirinn við hjarta-
sjúkdómadeild Rikisspítalans
í Kaupmannahöfn, Husfeldt,
dvaldi þrjár vikur í Balti-
more til að kynna sér að-
gerð þessa m. a. og sá upp-
skurð við þessum sjúkdómi
'á hverjum degi. Það eru að
vísu fleiri orsakir til þess að
börn eru bláleit.
Ameríski læknirinn Dwiglit
Harker, náði í milli tíu og
tuttugu tilfellum, Jailum óg
að „vikai-sól“ hefir flýtt mjög
fyrír bata fjÖlda hermannþ
Sovétríkjanna,: og allt að
tvö- eða þrefalt“, segir próf.
Palladin að lokum. í
að hann gæti hert að í snatri,.
siðan skar liann í gegn og
meðan hjartað dældi blóð-
gusu út, náði hann með þar-
tilgerði áhaldi kúlunni og dró
svo saman áðurnefndan
saum.
Nýir kaupendur
Vísis fá blaðið ókeypis til næsta
hugsa meira, sagði prófess- alltaf Ijóst að neitt sé að m. k. gætu komizt af með það sprengibrötum sem komizt
prinn:, „Verkfærin ,mín og þarninu fyrr, ep.þa9j,^^ekk-j litl^. sem þau fengu.fjrá hlið- höfðu inn í hjartnhólfin. — mánaðamóta. Rringið f síma 16£0
éther, fljótt!“ jar. aræðum. Það kom í ljós að Hann saumaði fyrsf. bannig •ir tilkyhnið náfn eg heimUisfang.