Vísir - 21.09.1948, Side 5

ÞriSjudaginn 21. scptember 1948
V I S I R
V
Sigurður IVIagnússon:
Síðari grein
m
Fölnuð rós og
fallið skott.
Allir Reykvikingar, sem
FrumsUeð réttim! i
og freisisskerðing.
Sleppum nú atveg öiiu þvi,
virlust benda til annar- en' aöur af hjúkrimarkonu með
komnir eru tii viks og ára sem að Milner og óðu kon-
jnuna eftir — það þýðir ekk-j unni að aust.an veil. Segjum
ert að féla nafn hans, þvi allir jafnvel, að þei.ni sé enginn
þekkja hann livorl sem erstaður hæfilegri en tugthús
ivaj Milner, enda var hann eoa letigarður, en sagan er
nijög „populær" hér í bæn- ekki öii fvrir því.
um, augljóslcga geðveill, en
af öllum talinn meinlaus.
E'inn góðan veðurdag hvurf
þessi liái herra, með rósina i
Ga'zlufangi í hegningar-
liúsinu i Reykjavik á skiiyrð-
islausl rétt lil að l'á svefn-
frið fyrir ópiun óðra sam-
að hann ætti gæfut ika f-am-
tíð fyrir höndum, fyrr en
ha.nn missti skynditega hoils-
una, þá þrítugur áð aldri.
Hann var fluthir i geðvetkra-
k.æli og dvaldfsí þar um
noickuiM'a mánaðtt skeið.
Þaðan var Jiann látinn fara í
dvöl til skyldmenna sinna úti
á landi, cn ttndi þar ekki og
leitaði hingað lil bæjarins.
Ilér var liann svo eirðarlaus
aðstoð fangavarðar og er mér
nær skapi að ætla að hann
væri nú dauður, cf miskunn-
semi þeirrat' konu hefði ckki
komið til.
„Eg' réð ekld .við mig“.
\'ið i'öbbuðum saman litla
stund. Hið.eina, sem mér varð
fulUjóst af s.vQrum hans et'
það, að liann skilur fyllilega
það, sem öðrtim gengur ver
hnappagatinu og tófuskoltið, fanga og einhvern rétt ætla
héðan af götum Reykjavílutr. | eg að diemdir sakamenn eigi
Rumir hafa spurt: llvar er meiri en þann, að vcra'settir
Itann Milner gveyið mina? (samhýsis vitfii ringum, sem
Aðrir hafa svarað; Ætli hann ræna þá iiæhirsyefni og ró,
sé ekki farinn tilDanmerkur? enda Iíel' cg livergi ha'ft þær
.... Svo var þaö þúfð. Milner spurnir af þeini fangelsum
var gleymdur....... jerlendis, þar sem tízka sé að
Örfáir vissu betur. Milner j senn séu þar griinaðir
tók ncfnilega upp á þeim ó- gcynulir, sakfelldir, sltaffað-
vanda að kveikja í. Ilann varð it- og óðir inni byrgðir. Þavf
hæ.ttulegur samborguiunum, brjóstheiJindi mikil til að
vsvo iögreglan læsti hann inni. státa af menning þjóðar, sem
Upp frá því hófst sorgarsaga þvílikt lætur áfum saman ó-
hans. Þessi vesalings glað- átalið viðgangast.
Idakkalegi spreltugosi hrakt-
ist árum saman milli tugt-
hússins og letigarðsins, læsl-
ut' inni i klefa, skininn og
vesæll. Oftast liíindi hann i
einhverju klefahorninu, en
i óreiðu, unz hann, læpiini að átta sig á, þótt hcilir séu
fjórum ái'um síðar, var cnn táldir á geðsnuuuim, en það
fUitlur að Kleppi. Þar.og á er, að hann á ekki hcima
öðru liæli var luum viðloða þai'na og vill þvi fara annað
jiangað til i júní 19 tö. Þá hvort ,á Klepp eða leligatð-
var lionuin enn sleppt og inn, eittliyað annað en rqtna
hófst þá aflur .sama æirðar- niðttr i Jiessum fangaklefa.
lausa éu'eiðan. Alll frá j)%í Um verknaðinn sagði lianu:
hann fyrst varð veikip liefir „Eg réð ekki við mig“. Ann-
ltunn sýnt ýtnis merki jxss, að töluðum við ekki nm þaðy
sem síðar kom fram. í.lann enda var það í raunimn alveg
téðsl á fólk, misþyrmdi þvi, nóg. Ingó'lfur og hans likar'
hötaði illu, vann litið eða ráða ekki við.sig en — það,
ekki, var slaðfestulaus me'ð sem verra er.—. við ráðum
ölln og orð lians og athafni;' ckki sæmilega við þá.
áttu enga skynsamlega st.oð^
fýrir leom þó að hann hóf upp
t .„„-x „ komma
sinn glaðværa söng eða há-
væi'it Iiarmaljóð og spangól-
Ingólfs þáltur
■ Einarssonar.
Þá er eftir .þáttur Ingóll's
• Eiiiarssonai’. Hyer .er hann?
Geðbilaði ma’ðurinn, sein
réðst með sveðju á
og bötnin tvö í fyrra, særði
konuna og annað harnið
aðx þa eða grenjaði svo und-
. ‘ . , . ,, . . „ hæltulega, en varð lmiu að
ir tok í tukthusmu ollu og .
var það jafnt á nólt sem degi,
enda honum allar stundir
bana.
Eg er handviss um, að
meiri líkiti þeirra, sem ein-
hvern tíma les jiessa grein,
myndu svars, ef þeir værtt
i' væri
íiú niðui' kominn: ,JIam) u'
náftúrlega á Kleppi'4.......
Alnicniiingiir Iief'ir fyrir
löngu afgreitt hans mál. Það
er útrætt. Hann er á Kleppi.
í dag heimsótti eg Ingólf
Óð kona að austan. [Einarsson. llvert? .... i
Fyrir nokkrum árum har Steininn..........Það er von að
það við. að kona ein, auslur í þetta koini :i ovart. f.g ætla
sveiturn, missti vitið. Vai hún 'ni1 jucð nokkruni .orðum að
hrakin milli oddvita, sýslu- J re^ía SU8U 'ians- ö:eði vegtia
rnanus og einhverra hér í þess að allir þekhja \oðavu k
Rcykjavik og kann cg þá sögu^ians ,°8 s'o^'cgiur ^huix, að
ekki alla, en að lókum var ^lun
jafnar — ein löng bið. Fang-
ar höfðu löngum engan svefn-
frið fyrir óhljóðuni hans og
stoð þetla svo. unz ytirvolclm ;x. , . „
loks tóku rögg á sig og sendu
hann til Ðanmerknr, en þar
var liann vitanlega setlur í
viðejgandi liæii.
j veruleikamim
. I
Yoðaverk og vísindi.
Hann bjó svo að loku.m
einn og umhirðulaus i kofa
uppi undir Vatnsgpyini. Þar
í grendinni réðst liann svo,
á konuna og hörnin, laugar-
dágskvöldið ö. maí 1917, t !■:,
fyrir í’únutm sextán mánuð-
um.. Hann var handlekinn.
mótþróalausl, f luttu r i
fangahúsið í Revkjavik og 7.
mai, 1917, kvað dómarinn
ttpp úrskurð uin, að geðheil-
brigði luuis skjiili ranns.akað
af geðyeikralækni, svo úr því
yrði skorið, hvort maðurinn
skyldi teljast sakhæfur eða
ekki. Sú rannsókn hlýtur að
vera mjög vísinilaleg, j>ví
þegar þetta er skrifað, R>.
september 1948, eru niðui'-
stöður heiinar enn ókomnar,
en eftir þeim i)íður Iijgólfur
í Stcminum.
Ilver vill . . . . ? j
Ycgna þcii'rar óhæfilcgu
meðferðar, sem Ingólfur ltef-
ir orðið fyrif af opinberri |
hálfu, allt frá þvi.hann veikt-
ist fyrst og til dagsins í dag, |
mætti margt segja frá al-
mennum mannúðar- — og
að eg nú ckki tali um —)
Jaistilegum sjónarmiðum, en
segjum aílt þvílíkt kerlinga-
bækur tómar og sleppum því.
Samt er þó ótalið eitt, er mér,
sem að visu er ekkert hraust-
mehni, stendur nokkur stugg-
ur af, en það er að búa þegj-
andi og ugglaus í þjóðfélagi,
sem átölulaust lætur þetta
gerast. Hver er sá þeirra,
sem les þcssa grein mína, er
liafa í höndum einliverja
trgging þess, að örlög Ingólfs
Einarssonar gcti elcki orðið
þcirra cigin? Ilver er sá
borgari, „góður eða viðfélld-
inn í fi'amkomu“, sexxi getur
verið öruggur þess að niissa
ekki heilsuna m,eð syipuðum
hætti? Ilver vill eiga þetta
sverð ógæfunnar yfir höfði
sér, án Jxess að gera eitthvað
til að reyna að bægja J)\i frá?
Eg er ekki kjarkbetri en svo,
að eg Jxoi'i eklci að horfast ó-
skelfdur í augu við Jxann
möguleika að í'otna niður í
tugtUúsinu eftir 7 áva yan-
ligilsu. Yilja þeix’ sömu for-
ráðamenn, sem sofa nú á
Jxessum íxiáluiu, vakna við
þvilikan draunx ?
tírlausnin.
Nei, þetía mál þarf úi'Iausn-
ar við, og Jxað yill svo vel til,
að liún er bæði einföld og
Framh. á 3. síðu.
er mjog' cjnkennandt
fyrir amningjaska]) hins op-
inbera, Jxegar i hlul eiga geð-
veilir menn
I ný.ja klefanum.
I New Ypi'k er maður
nokkur, Kdwiti'd Reichart að
tiitfni, sem ætlar sér að l'ara
að leita að fjársjóði.tm Jæim,
sem sjóræninginn Kidd er
talinn hafa grafið i jörðu á
svonefndri Oakeyju við Nova
Scotia. Margar og miklar
sögut' 1-iafa gcngið af auðtef-
um jiessa sjóræningja, en
fjái'sjóðirnir hafa aldrei
jfundizt og mexxn vita ekki
: Iivað af Jjeim'hefir orðið.
j Því ltefix' löngum vcrið
haldið fram, að Kidd lxafi
Ixún þó vistxið inn nökkurra
vikna skeið. Hvar haldið Jxið?
,lú, henni var fenginn sánxa-
staður i ...beiriuiarhúsinu" að
LilIa-IIrauni. Auk Jieirrar ,,Viðl'eIdinn í
trilflunar, sem föngiimim framkomu“.
V'arð að komu hennar, hélt! Eg kynntist Ingólfi ekki
hún viíanlega tim i-xætur völcu fyrr etx eflir að hann vat bú-
I
i í Itét' um bil eilt ár var grafrð fjársjóði Jjcssa í jörðu
Ingólfiir í klefa, þar seixi ekk- á einhverri eyðiey og lxafa
, ert var liúsgagna nema kist- ýmsar verið tilnefndar. Nú
an, sem liann Já í. Mánuðnm ( telur jæssi New York-búi sig
saman bað liann einskis, hafa fengið ái'eiðanlegar upp-
i #
enda enginn mimaður á boð- lýsingar unx að fjársjóðurinn
stólum. Svo veiktist hann j h.afi verið grafinn í jörðu
hættulega og var þá flultur i á smáeyju, er kölluð er Oak-
íyt'ir þeim nieð óhljóöiim og
ópum. Vel má vera, að Jxetta
sé ekki eina óða tnaiineskjan,
sent yfit völdin hafa vistað að
Litlællrauui, Jxólt eg vjti ekki
um fleiri, en þar er hiiis veg-
ar.alla jafna hópur geðveilla
og Ixarf .ejxgimi getum að Jxví
að leiða ltver uppeldisskóli
föngunum, , sem margir
hverjir ei’u unglingar, ínuni
vcra að samvistunum við.Jxá
i. „betrunarhúsintx“.
inn að missa hcilsuna, eti eg
hef Jxað frá öruggum heitn-
ildum, að ltann hafi mn
marga liluti verið talinn vel
gcrður maður, ,,J>ötti smiður
góSur og viðfelldinn i fram-
koixni“, eins og um lxann var
sagt í skýrslu frá Jxeim lög-
í'eglumanni, sem talinn var
Jxekkja luimi bezt. Jþum var
fi'amarjega i stéttarféíagi
sínxi og vel látinn .nxeðal
Starfsbræðra. Engin rök
annan klcfa og Juxr var hann,
er eg heimsótti lumn i tiag.
Hann lá þar í fleti undir
evja og er í’étt við Nova
Scotia.
Fjöldi manna lnifa gert til-
teppi og las í gömlu blaði, en( raunir til þess að finna fjár-
það var óþefur í kjefanum, sjóði j)á, er Kidd cr talinn
enda maðurinn ekki konxið lxafa grafið í jörðu, en öll
undir bert loft i 1<> mánuði
og altirei feiigið að ganga er-
intla sinna til salernis. Eini
munaðut' hans, auk gömlu
dagblaðanna og bókanna,
sem gaiijall og góðhjartaður
fangavöi'ður fíej'ir hpnuiix, er
sá, að lxann er vikulega bað-
leit að þeim hefir oi'ðið ár-
angurslaus. Ivitld var skozk-
ur að ætt og sigldi víða um
höf undir hinu .svart.a flaggi
sjóræningja. Að lokum var
lxann tekinn höjjdum og far-
ið með hamx til Brgtlands,
þar senx hann var hengdur
fyrir morð á sjómanni, erx
aðrix; glæpir virtust ekki liafa
sannazt á liann.
Fred L. Blair heitir mað-
ur sá, sem hefir lagalega
heimiltl til þess að leita að
fjái'sjóðunx sjóx’æniiigja í 50
ár. Hann hefir látið J>á slcoð-
xjn í ljós, að mildar líkur eru
til þess að Reicliart finni
fjái’sjóðinn, ef hann fer mcð
fnllkomin tæki til jxess að
leita liaxxs. Reichart hefir nú
fengið leyfi stjórnarvaldanna
í New Yoi-k til jjess að leita
fjársjóðsins. Hann íetlar að
liafa með sér stórvirkar
gi'af trai'-véla r til }>ess að
lijálpa sér við leitina, og
alch'ei mun nokkur maður
liafa haft jaí'n góðan xitþún-
að.
Ýmsii' ei'u J)ó vantrúaðir
á að.Reit'hart finni nokkux-n
fjái'sjóð, þvi eimx fjái'sjóður
l'annst i New York-fylki
skötnmu. eftir að Kjtkl var
Iiandtekinn og telja sumir, að
hítnn liafi vt'X'ið mestxir hluti
þeirra auðæfa, cr sjóræning-
imx.hafi safn.að. Mutniinæla-
sögur. hal'i siðan gert miklu
meira i’u’-■.auðicfumtm„en þau
vpvxt í vaun og v.eru,.cius og
oft íVÍJI verða, ex' slíkax' sagn-
iv .hoi’ast inanna á nxilli x
hundruð ára.