Vísir - 27.04.1949, Side 4

4
V I S I R
Miðvikudaginn 27. apríl 1949
¥IS1E
DAGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐADTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórár: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (finim línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Félagslegt vopn".
Grænlandsleiðangur Frakka:
Leiðanprsmenn daemi um eiginleika,
sem em of sjaidgæfir nú á timum.
Þeir búa yfir háleifimi hugsjéimm, raun-
sæi og óbugandi atorku.
Negrasöngvarinn Paul Robeson er uin þessar mundir á
ferðalagi um Norðurlönd, og heldur söngskemmtanir
í liöfuðborgum þeirra. Þjóðviljinn skýrir svo frá, að,
Robeson hafi átt viðtal við blaðamenn í Kaupmannáhöfn,
og komist þá svo að orði: „Eg befi alltaf litið á list mina,1
sem félagslegt vopn. Eg hefi alltaf leitast að verða j>ess
megnugur, að j)að, sem eg segi verði skilið sem framlag
til útrýmingar fasismans og framlag í baráttiinni fyrir
friði við blið Sovjetríkjanna og nýju lýðræðisríkjanna“. j
Jafnframt því að gefa slika yfirlýsingu, fylgdi Robeson
henni el'tir, með því að færast undan og fá lausn í náð(
frá því að syngja á hljómleikum, sem blaðið „Politikcn“ |
efndi til, cn binsvegar miui liami syngja ólceypis fyrir
kommúnistablaðið „Land og folk“. 1 Stokkhólmi söng
Robeson nú nýlega, en l'lutti j)ar jafnframt ræðu í komm-
únistískum slíl og olli j)ar bálfgerðu eða algerðu bneyksli.
Negrinn Robeson cr bæfileikamaður mikill, og befur
með söng sínum farið siguríor víða um benn. Hann befur
jafnframt vakið samúð manna með crfiðu lilutskipti
negranna í Vesturheimi, og vafalaust gert sitt til að rétta
blut j)eirra, }>ótt frekar hafi verið óbeint cn beint. Sjálf-
ur kveðst bann alltaf „liafa litið á list sína, sem íelagslegt
vopn“, og í krafti Jæss sldlnings befur bann ákveðið að
leggja listina frain í þágu „Sovjeríkjanna og nýju lýðræðis-
ríkjanna“, væntanlega í Evrópu austanverðri og í
Kína. Við Jætta befur Pjóðviljinn ekki að atbuga, — en
bingað til befur blaðið j)ó ekki viljað viðurkenna opin-
berlega, að listin ætti að starfa fyrst og fremst að póli-
tískum áróðrí, j)ótt allir dómar blaðsins um list og lista-
stefnur bafi mótast af því viðborfi. Dmmæli Robesons
sanna binsveggr, að jæir listamenn, sem ánetjast bafa
kommúnismanum, líta svo á, sem blutverk jæirra sé fyrst
og fremst að vinna í þágu jæirrar stefnu, og ekki ein-
vörðungu bennar, beldur öllu lrekar Ráðstjórnarríkjanna j
og annarra Jjeirra ríkja, sem lúta lcommúnistískri stjórn.j
Robeson getur jæss ekki, að hann vinni í j)águ kyn-J
jnittar síns, né annarra undirokaðra kynþátta, heldur að-
<‘ins, að bann vinni í j>águ Ráðstjórnarríkjanna, gegn
bagsmunum Bandaríkjanna, j>ar sem Roheson er borinn og
barnfæddur. Sé ])að rétt, að Robcson marki bér stefnu
kommúnistískra flokksliræðra sinna, leikur beldur ekki
vafi á, að þessir menn telja sig gegna sama hlutvcrki og
söngvarinn. lslenzkir komnuinistar starfa ]>annig gegn
sínu eigin föðurlandi og í j)águ Ráðstjórnarríkjanna ná-
kvæmlega á sama bált og Robeson. Þjóðviljinn staðfestir
þetta mcð j)ví að birta ummæli negrans, án Jæss að gera
við þau nokkrar atbugasemdir, en „slær jæim upp“ á l'or-
síðu, sem stórmerkilegri yfirlvsingu, er íslenzka komm-
únistaflokkinum henti til áróðurs.
Atökin innan samtaka íslenzkra listamanna benda ó-
tvirætt í ])á átt, að sem kommúnistar byggi J>eir frckar
að bagsmunabaráttu i'lokks síns, en bag samtakanna.
Vegna slíkrar starfsemi haí'a sum l'élög klofnað formlega.
en önnur eru raunverulega klofin, j><>11 ekki liafi komið
til algjörra samvinnuslita. Seinasla dæmi j>ess eru átökin
innan félags íslenzkra myndlistamanna. Þar er einn „sellu-
kommúnistinn“ svo aðgangsharður, að bonum tekst að
eyðileggja allt samstarf íslenzkra myndlistarmanna i sam-
barnli við norræna listsýningu, sem balda á bráðlega í
Kaupmannaböfn. Margir af ágætustu listamönnum j>jóð-
arinnar taka ekki ]>átt í sýningunni, en bópur viðvaninga
og' „klessu-málara“ auk nokkurra gamalrcyndra lista-
manna', sem bafa lialdið sér utan við deilurnar að mestu
eðá ölln. Má því gera ráð fyrir, að sýningin gefi cnga
beildármynd af íslenzkri myndlist og geti gefið alranga
bugmynd um þroskastig hennar. Kommúnistar láta sig
slíkt engu varða, enda er listin „félagslegt vopn“ í jæirra
böndum, sem beita ber í áróðursskvni. Slíkri starfsemi l>er
að gel'a l'rekarí gaum, en gert befur \erið, og hollt er
]>ess að minnast, að starfsemi kommúnista er ein og hin
gama á öllum sviðiun.
í tiléfni af komu Græn-
landsleiðangurs franska vís-
indamannsins Paul Emile
\rictor til íslands og í fjar-
veru séhdiherra, Voillery, tók
lierra de la Bastide, Gliargé
d’Affaires í sendiráði Frakka,
á móli gestum föstudaginn
22. ]>. m. Við ]>að tækifæri á-
varpaði berra de la Bastide
leiðangursmenn og gesti, og
fórust bonum orð m. a. á
þessa leið:
„Franska sendiiáðinu er
ánægja að laka á móti lierra
Paul Emile Vietor og nokk-
ui'um fétögum bans úr Græn-
landsleiðangrinum.
Eg ætla ekki að rekja liina
glæsilegu fortið foringja leið-
angursins, Paul Emile \riclor,
sem j)egar er mcðal fremstu
heimskautafara vorra tíma.
Mér er sérstök ánægja að
laka bér ii móti nokkurum
þeirra frönsku vísimtamanna
og' verkfræðinga, sem jægar
bafa getið sér frægð fvrir
Grænlandsleiðangur sinn i
fyrrasumar og fyrir rann-
sóknar- og undirbúnings-
starf sitt....
Það er ekki aðeins mik.il
ánægja að liafa meðal okkar
berra Paul Emile Vietor og
leiðangursmenn bans, heklur
er J>að einnig mikill beiður,
J)ví að jæssir tandar mínir,
sem eg nú ávarpa, eru full-
komin dæmi um mannlega
eiginleika, sem eru of sjald-
gæfir nú á límum: liáleilar
liugsjónir ásamt raunsæi og
óbugandi atorku......
Eg bið berra utanríkisráð-
berra, Bjarna Benediktsson,
fyrir bönd islenzku rikis-
l^tjórnarinnar, að taka við
mínum beztu þökkuni fyrir
ágæta lijálp liennar og ]>á
miklu greiðvikni, sem bún
hefir sýnt þessum leiðangri.“
Að ávarpi þessu loknu tók.
tit nuils Paul Emile Viclor,
foringi leiðangursins. Hann
gat fyrst minninga sinna frá
tslandi, cn liann kom oft við
bér í vísindaferðum sínum
með dr. Gharcot. Eftir að
bafa minnzt á bin gagn-
kvæmu og innilegu vináttu-
bönd milli dr. Gharcot og is-
lenzku j)jóðarinnai\ þakkaði
berra Paul Emile Victor ís-
lenzku ríkisstjórninni fyrir
j>á mikilvægu lijálp, sem bún
befir vinsamlcgast veitt leið-
angrinum. Hann færði cinn-
ig <lönsku rikisstjórninni
þakkir sínar fvrir að bafa
veitt leiðangrinum leýfi til
starfsemi á Grænlandi og
fvrir aðra í té látna aðstoð.
—v—•
A laugardagsmorguninn
23. j>. m. fór Paul Emile
Viclor til Fossvogskirkju-
garðs, ásamt leiðangurs-
mönnum, herra de Bastide,
Gliarge d’Affaires í sendiráði
Frakka og berra Rousseau,
franska sendikennarranum
við Háskóla íslands. La'gði
foringi leiðangursins Jjar
blóm á leiði 7 franskra sjó-
manna, sem fórust af „Pour-
quoi pas?“
SlwabúliH
GA
Giarðastræti 2 — Simi 7299.
Það voru mikil viðbrigði
að koma úr sumarhlýjunni i
Kaupmannahöfn og í snjóinn
og kuldann hér heima. Ekki
svo að skilja, að maður sé
ekki alltaf feginn að koma
heim. Norðmenn segja: „Öst
vest — hjemme best“ og það
eru orð að sönnu. Hvergi er
betra að vera en á íslandi.
*
Og ]>etta er sagt jirátt fvrir
nefndafargan og skriffinnsku.
sem nú virðist ætta að sliga
okkar ágætu ]jjóíS. A miðviku-
dag.sinorguninn er var, Ijómaði
sólin yfir frakkalausu fólki á
Strauinu í Kaupmannahöfn.
Það var vorbtær í loftinu. Trén
vorti að springa út og vafnings-
viðir, seni klifra upp eftir hús-
uni í „betri'* liverfum Kaup-
mannahafnar. voru orðnir
grænir. A Keykjavikurflugvelli
var ka'faldsnmgga, j>égar Geys-
ir renndi sér eftir ílugbraut-
inni. Það nmnaði engu. að við
gætum l.ent, en einhver hagstæð
tilviljun olli ]>vi aðsvolitið rof-
aði til, einmitt er Geysir kom
uiður úr háloftunum.
*
En mánudagurinn rann
upp í þessari viku, fagur og
heiðskír; aítur var komið
sólskin; einn af þessum
skemmtilegu dögum, sem
maður iifir hér stundum á
vorin, þegar loftið er tindr-
andi tært, pollarnir á götun-
um frosnir, svo að maður
getur komizt ferða sinna án
þess að gassafengnir bíl-
stjórar dæli á mann grugg-
ugu vatni.
*
A Miklatorgi sá eg stúlku,
sem var sokkalaus, eöa öllu
heldur i hálfsokkum (þcir voru
annars rauðir). Þetta fannst
mér hraustlega gert í frostinu
og sannaði mér enn cinu sinni,
að víkingar eru ekki algerlega
liorfnir af landi voru, að
minnsta kosli ekki af „veikara
kvninu". Ekkert virtist stúlkan
— Á höfðinu.
Framh. af 2. sífiu.
Hann leitar hælis bjá mönn-
um, sem ekki leyí'a andsvör
i blöðum sínum. Hvað j>ýð-
ir j>að? Mannskemmd á Sig-
urði. Mikill er það mann-
skaði.
Eitt sinn vom þrjti tröll í
helli. Höfðu Jiagáð frá é>-
munatíð. Loks sagði eitt
tröllið: Mér heyrðist kýr
baula! Svo liðu hundrað ár.
Þá sagði annað trölbð: Gat
eins hafa verið naut! Ál'tur
liðu hundrað ár. Þá mætti
þriðja tröllið: Þvílíkl kjal't-
æði, nú er eg farinn! Svona
félagsskap varast ekki Sig-
urður Greipsson. Hann ugg-
ir ekki að sér. Hundrað ár
líða milli athugana. Hann
! er mikilhæfur maður. Og vill
I vel. En liann trúir of tljarft.
' Og tetíir of djárft Ííka. Mein
| skal btirtu nema skjótt og
snarlega. Sjálfur er Sigurður
ckki meinsemd. Það er mein-
ið! Haim er sjálfur sterkur.
Tekur varla eftir að til eru
veikir. Hann er öruggur uin
sjálfan sig. Það er foringja
ekki nóg. Allt í kringum
bann flæðir lirennivínið. Mér
hevrðist kýr baula. Sigurð-
ur brosir. Gal eins hafa ver-
ið naut! Yj)tir öxlum. Kjaft-
æði farinn! llvað varðar
mig uni jiað? .... Eii ótal
hrifnæm æskumenni gefa
öðrúvísi gauin að voðanum.
Finnst ef til vill fyrirmynd
að uggleysi foringjans: Eklc-
ert að óttast. Sjáið, bvað cg
er ábyggjulaus!
Og æskan vill heldur eldci
líræðast. Vill vera maður
með mönnuni. Næst er að fá
sér flösku. Kunningjarnir
spyrja: Ertu farinn að
drekka? Svarið kennir ófeiin-
ið: Lærði J>að í Þjórsártúni.
A íjiróttamótinn!
Sig. Draumland.
*
taka naerri sér, að kalt væri í
veðri, heldur labbaði rösklega
i áttina niður i bæ, vafalaust til
vinnu sinnar.
*
Annars er veðrið talsvert
þvælt umræðuefni, en þó
einna vinsælast og algengast
og ekki að ófyrirsynju. Við
eigum allt okkar undir veðr-
inu og því ekki. nema eðli-
legt, að það beri e. t. v. oftar
á góma hér hjá okkur íslend-
ingum en víðast hvar annars
staðar.
*
Þrátt fyrir liafís fyrir Norö-
urlandi standa vonir okkar til
])ess, að sumariö verðj sólbjart
og fagurt, enda finnst víst flest-
um, að við eigum j)að inni, eins
og veturinn hefir verið óveriju-
lega snjóþungur og leiðinlegur.
Hvernig væri að fá eins og 20
stiga liita á hverjum degi i
2—3 mánuði og stillur, i stað
roksins og hlaupavma á eflir
nýja liattinum? Th. S.