Vísir - 05.08.1949, Blaðsíða 5

Vísir - 05.08.1949, Blaðsíða 5
Föstudagínn 5. ágúst 1049 V I S I R 5 WINSTDN S. CHURCHILL: 4C. GREIN. Þegar sóknin var ráðgerð í eyðimörkinni og ítalski flotinn lamaður í Taranto. Djarflegar ráðagerðir Wavells og Wilsons samþykktar. (Hersveitir Mussoíinis gerðu innrás í GrikkJand Jiinn 28. október árið 1910, og Metaxas liershöfðingi minnti á loforð ]>að, er Ghamberlain liafði gcfið um bernaðarað- stoð Breta, 18 mánuðuni áður. Churclvill svaraði því til, að „Bretar myndu senda alla þá lijálp, er í |x'irra valdi stæði.“) Jáiginlega gálum við ekkert gefið nema sárafáar flug- sveitir, brezka sendinefnd og ef lil vill nokkurar sýndar- liersveitir (tokeu troops). Og þessir smámunir vorti meira að segja sársaukafull blóðtaka, míðað við framkvæmdir þa r, er þegar voru á döfinni á Libyu-vígstöðvunum. Eji ein liernaðarlég staðreynd var okkur ljós: Krít. Italir máttu ekki fá eyna. Þar urðum við að verða fyrr til, og það þegar í stað. Okkur var mikið liagræði í því, að um þessar mundir var Antliony Eden sladdur í Jöndunum fyrir liotni Mið- jarðarliafs, og þar ili'eð liafði eg samverkamann á staðn- um. Ilann var í þann veginn að snúa lieim lil Bretlands, eftir viðræður við Smuts liershöfðingja í Kliarthoum. Eg simaði lionum á Jvessa leið: „Frá forsætisráðlverraiumi til lierra Eden (í Kharthoum) 29.10.40. l>að virðist vera fyrir öllu að Jiafa birgðastöð í Suda- i!óa og Jveztan flugvöll. Að okliur leltst að vcrja Jvrít er ómetanleg hjálp við v<>rn EgvptáJands. Vinsainlegast ræð- ið málið við Wavcll og Snnits, og Iiikið eklvi við að lcggja fram tillögur um stórsókn, á kostnað annarra vígsvæða, en um leið biðjið þér uin frekari aðstoð héöan (frá Bret- landi), þar með taldar loftvarnabyssur og flugvélar. Við munum reyna að sinna þörfum yðar. \rið teljum aftur- Ivomu yðai- til Kairo ómetanlegaA Samkvæmt boði grísku stórnarinnar hertókum við Suda-flóa, beztu böfuina á Krít, tveim dögum síðar. Á ívrri fundum Edens við hershöfðingjana Wavell og Wilson liafði hann varpað fram ]>eirri spurningu, hvað til bragðs ætti að taka, ef ekkert yrði af væntanlegri sókn ítala. Homim var Ijáð, með hinni mestu leynd, að áætlun væri á döfinni um að ráðast gegn ítölum í vesturevði- mörkinni, i stað þess að bíða eftir þvi, að ]>eir hæfu sókn- araðgcrðir gegn Mersa Matruh. Hvorki liann né Wavell skýrðu mér eða yfiriiiönnum landvarnanna (Chiefs of Stalf) frá ]>essari hugmvnd. Wavell hershöfðingi beiddist þess af hermálaráðherranum, að ekkert skeyli yrði sent um þetta. heldur okkur tjáð þáð munnlega, er heim kæmi. t'vi var það, að um nokkurra vikna skeið var.okkur (heima) ókunnugt um, livað þessir meun hefðu í hvggju. Fyrirætlanir á Miðjarðarhafi. Ljóst er af skeyti því er eg sendi liinn 20. október, að eg myndi styðja öfluglega hverja ]>á hernaðaraðgerð í vestur-eyðimörkinni, er á prjónunum væri. Þó var það svo, að við lieima vorum allir á ]>eiri’i skoðnn, þar fil Eden kom lieim, að þeir Wavell og Wilson væru enn að hugsa um varnarorusluna við Mei’sa Matruh og ætluðu að hiða þar, þangað til á ]>á yrði ráðizt. Eina hernaðarað- gerðin, er þeir virtust ráðgera á þessum örlagaríku tím- um vár að senda eina herdeild eða svo til Ki’itar, nokkmar flugsveilir til Grikklands; ennfrenuir höfðú þeir í linga smærri hernaðaraðgerðir gegn Tylftareyum og sókn i Sudan, i smáum slíl þó, en mjög æskilega. Þelta virtist ]><> engan veginn uægilega góð nol af hinum mikla liðs- nfla, er við höfðuin séð þeim fyrir, af mikilli áhættu við ðcrrinn tilkostnað. Bréfaskipti okkar og skeyti á þessu limahili var þannig af beggja hálfu bvggð á misskilinngi. Wavell og hermála- ráðhcrrann álitu, að íneð ]>vi að veila Grikkjum ónóga að- stoð, værum við lieima að knýja ]>á til þess að dreifa þcim liðsafla, er þeir voru að safna sáman til sóknar i vestiu- eyðimöi’kinni. Á lxinn lxiginn vonnn við á móii aðgerðai- levsi þeirra og smásmuguliætti á þessum viðfejárverðli tínmm, enda vissum við ekkert um sóknaráform þeiria. Sanuleikurinn er sá, eins og bráðlega mun sýnl verða, að við vorum allir sammála. Tlinn 1,• nóvenUíer sendi Eden eftirfarandi skoriuorða skeyti: I'i’á löndunum fyrir hotni Miðjarðarhafs cr okkur ó- kleift að scnda nægilegan liðsauka á Iandi og í lofti, til þess að hafa nein úrslitaáhrif á gang styrjaldarinnar i Grikklandi. Að senda slíkan liðsafla hcðan, eða breyta um ákvöi-ðunarstað liðsauka þess, sem þegai’ er á leiðinni myndi stofna öllum aðstæðum oltkar í löndunum við Mið- jarðarhafsbotn í hættu og ónýta ráðagerðir okkar um sókn, er þegar er verið að gera, á fleiri en einum vígstöðvum. Eftir hina mestu érfiðismuni og mikla áhættu, liefir okkur tekizt að bvggja upp sæmilegt varnarlið hér, bvað landlierinn álvrærir. Innan tiðar standa vonir lil, að við geliun Iiafizt handa um vissar sóknai’aðgerðir, sem, ef þær takast, geta hafl binar viðtækustu afleiðingar fyrir' gang allrar styrjaldarinnar. Vissulega mvndi það vera slæm heikænska, ef við lét- um lil leiðasl að dreifa kröftum okkar frá þessu verkefni, og óviturlegt að beita liðsafla okkar i smábrotum á vig- stöðvum, sem ómögidega geta neilt brevtt gangi sjálfrar styrjaldarinnar. Bezta leiðin til þess að lijálpa Grikkjum, væri að ráð- ast gegn Itölum og það getum við gert á sem raunhæfast- an hátt á svæðupi, þar sem við höfum eflt herstyrk okkar og þegar gert áætlun okkar. Mér leikur hugur á að kvnna ykkur sem allra fvrst áform okkar í smáatriðum. Sjálfur hýst eg við að koma heim liina stytztu leið og lcgg af stað hinn þriðja. Sóknin, sem átti að hefjast. Samþykki var gefið og hermálai’áðherrann lagði upj> í förina. Ilann kom heini hinn 8. nóvcmber og kom til fund- ar við mig í neðanjái’ðai’lxíbýlum mínum í Piecadilly, eftir að bin venjulega loftárás var hafin. Hann flutti með sér liinn dýrmæta leyndardóm, sem eg feginn befði viljað vila fyrr. En sanil var enginn skaði skeður. Eden skýrði fyrir örfáum útvöldum mönmun, j'firmanni berforingja- ráðsins og Ismay hershöfðingja, ráðagerð þá, er hershöfð- ingjarnir Wavell og Wilson böfðu samið. • Nú átti ekki lengur að bíða í víggirtuni stöðvum okkar við Mersa Mat- ruh eftir árás ítala, en i sambandi við þá varnarorustu liöfðu verið gerðar langar og snilldarlegar ráðslafanir og undirbúningur. Þverl á inóli var það nú svo, að innan mánaðartíma eða svo ætluðum við sjálfir að gcra árásina. Sú lvernaðaraðgerð var nefnd á dulmáli okkar „áttavit- inn“. - <í Her Graziani marskálks, sem nú var vfir 80 þúsuntl menn, liafði farið yfir egipzku landamærin og var dreifður á 80 km. víglínvv í mörgum viggirtum lierbúðum, en lang- ur vegvir var nvilli þeirra, og nutn ]>ær ei stuðning hverrar annarar, enda litil „dý])l“ í varnarkerfi þeirra. Milli liægri fylkingararnvs fjandmannanna við Sofafi og næstu her- búða við Nibeiwa var yfir 80 knv. bil. Báðagerð okkar var sú að brjólast fram nm þetla bil, snúa til sjávar, ráðast síðan á Nibeiwa-herstöðina og lverstöðvarnar við Tvunni- ar úr vestri, ]>að er að segja, koma aftan að þeim. Meðan þessu fór fram álti að ráðast á Sofafi og Meiktila við ströndina og nota til ]>ess léttvopnaðar sveitir. 1 þessu skvni skyldi beitt 7. brynheríylkinu, 4. indverska berfvlk- inu, er nv'i var fullmannað, svo og 10. brezku fótgöngu-- sveitinni, og loks mönnum úr setuliðinu i Mersa Matruh. Þessi ráðagei’ð var mjög tvísývv, en árangur gat einnig orðið glæsilegur. Áhættan var fólgin i þvi, að bér átti að tcfla fram öllum beztu sveitum okkar gegn „lijarta“ bins italska bers með yfir 100 kni. ferð á tveim nóttvun, og verið gat, að séð yrði til ferða oklcar á opinni evði- mörkiuni og rvvðizl á okkvtr Vir lofti uin daginn. Þá þurfti að gera nákvæma áætlun um matvæli og benzín, og ef tímaákvarðanir okkar brygðust, myndi }>að bafa hinar a 1 varlegus t u afleiðingar. Lavmin fyrir þetta fyrirtæki vorvi þess virð'i, að tefll vveri á tvær hættur. Koina framsveita okkar til Buq-B'uq, eða þar um slóðir, myndi rjúfa samgöngUleiðir um -'íj hersveita Graziani marskálks.'Ef gerð yrði skyndiárás á þæi’ aftan frá, gveti vel farið svo, að þær vrðn knnðar til f.jiildauppgjafar, eftir riiska bardagá. Ef |>es,si vrði raun- in, mvndi viglina llala verða rofin með þeim liælti, að þeir biðu þess ekki bætvir. Og ef beztu hersveitir ítala værvi teknar höndum. cða ]>eiiu evtt, væri enginn liðsafli Framh. á 7. síðu. Vísir gefur yður kost á að iesa margt, sem ekki er að finna í öðrum blöðum. VÍSIR er eina blaðið, sem birtir greinar og heilar síður um heilbrigðismál. VISIR er eina blaðið, sem birtir greinar og heilar síður um tæknileg efni og framfarir á því sviði. VÍSIR er eina blaðið, sem birtir hinar stórmerku endur- minningar Churchills. VÍSIR er eina blaðið, sem Ieit- ast við að birta fræðandi og skemmtilegar grein- ar, jafnframt greinum um tæknileg efni og mál, heima og erlendis. 0g svo er VÍSIR fyrstur með iiéttiinai.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.