Vísir - 23.01.1950, Blaðsíða 5

Mánudaginn 23 jánúar 1950
V I S 1 R
ill!!!!BIIIIIirilBIIIII!!IIIIIIIIIIINIIIIIIimilllI!ttHHI8IIIIIIIIIIWIS!HimH!ISllllHIUilH!llllltll«UllimilEI!HI!IIIIIIIIIIIIIII!IIIKI8ll!IIIIIII!I2I!!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIill|||
1 -HEILBRIGÐISMÁL* I
Höfuðverkur — orsakir og að-
ferðir til að berjast gegn honum
HuttBi geiur stafað ttfjuartj-
ólíkunt itrsókuttt
Flestir hafa einhverntíma
haft slæman höfuðverk, en
annað hvort hefir hann batn-
aS af sjálfu ser eða menn
hal'a tekið aspirin eða eitt-
hvað þesskonar og þaV með
var verkurinn horfinn, a. m.
k. í bili.
Öði'u ináli er ag gegna fvr-
i r þeiin sein hafá langvar-
andi eða næslum stöðugan
höfuðverk. Þá duga ekki aí-
inenn lyf eins og aspirin, því
að höi'uðverkurinn er daglegt
böl og kvíðinn fyrir honum
sömuleiðis.
11 öfuðverkur kemur seimi-
lega næstúr : ósamlvndinu
dóms.
ath. eitthvað brengi?? —<
orsaka svo sem augnveiki,
tnagaveiki n-ýrna- eða lífrar-
veiki og síðast en ckki sízt lil
yeilvinda i ennis- og kjálka-
holum. liann tildst leyndar-;
uiáli, þar sem sérhver i hús-
inu er grunaður og þar sem
sá Ólíklegasti getur alveg eins
verið sekur og tiver ahnar.
Tit eru ýnisar tegundir af
kroniskum höfuðverk-. Suinar'
eru bundnar við einliverja
liffærasjúkdóma, svo sem
heilaæxli, nýrnaveiki o. s.
f tv. Sumar ein sáirænar, má
rekja þær l.il géðhrifa, svp,
scm haturs, ótta, áhyggja.
Einna e.i’fiðusl er migTæna,
raunverulcg orsök öjiekkt,
sein géng'ur að erfðum.
sem skilnaðarorsðk lyjóna. Geugur í fjölskyldum og lek-
fívað hann kostár j -yinnu-.ur ýinsar tegundir af fólki,
. itipi cr óútreiknanlegt.
Hvað er áð?
|£n -að slepptom öþægind-
uni og öðritm tmfluáunv get-
ur tiöfuðverivur emnig verið
einkenni alvarlegrar trúflmi-
ar á géðsmunum eða sjúlc-
dómi.
l>að má vel vera að þú
bafir farið til læknis og ekki
haft mikið upp úr því. Ehm
helvnhánn scgir |x.‘Ua og ahn-
ar liiti. Það hafa verið gcrð-
yarnan diiglegt og g'áfað
fólk. Það cr dálitil lniggun
fyrir fórnaiiömb jæssa kviltá,
áð visiudin flokka jmu undir
þá legund fólks sem er glæsi-
legt og cr (tiefir iuikið að-
dráttarafJ) aðlaðandi. Það er
viðkvæmt og velcur sanuið.
Það er einnig Iiávaðasamt,
lieimtufrekt, metorðágjarnt
og jafnvet áleitið. Migiaena
hefir veiúð nefnd gjald það.
sem maður gréiðir fymr inet-
orðagirnd sína.
Læknar liafa sumir til-
ar ;álMvonar rannsokmr a, . . ■
, . hneigingu lil að ílokka flest-
þei‘, en þratt fyrir allt j>etla, , , ,. .
, ___i. Tv..x'ar torraðnar tegundm kron-
1 íöf uðvérk j ar undir
migi'ænú. Ivinkeniún eru
hefir þú enn höfiiðverk. Þáð
er ekki uppöi-sandi. Lang-
vai'ándi eða lironiskur höfúð-
vcrkur cr.nft- og tiðum in.jög
eraður til sjúkdóinsgi-em-
ingar. Ivitt erfiðasla við-
fangseí'ni læknanna er höf-
uðveriviiriim.
Þráll fyrir það, iná lækna
ffest tilfelii af höl'uðverk, að
nieira-eða ininna leyti. Mikið
er undir’því komið a-ð sjúkl.
fari í öUu að ráöuin læknis-
ins, en slíkt. á i'aiuurt- við um
atta sjúkdóma. Það getui'
váldS nieiri áhuga ti! að fara
að ráðum lækiiisúis, að sjúkl.
slvilji hvað er úm að vera i
liöföinu.
Kioniskur liöfuðverkur er
ekki . sjiilcdóinur, -heldor
sj úkdómseinkeimL Allir
verkh' eru viðvÖfun um að
eitthváð sé að. Venjulega
auðveldar verkjaslaðurinn
grciningu Sjúkdómsins. Ann-
ars niá likja liöfuðverk við
vafðinann- scm kallar: Eld-
ur!, en hirðir ekki að seg,ja
hyar.
annars sæmilcga gi'einileg.
Sjúkl. fær undanfai'a eða
„aura“ áður en verkurinn
byrjar, t. d. dilar fyrir aug-
unum. Verkurinn er öðfu
megin i Iiöfðinu. (Migríene
þýðir hálfl höfúðið). Fylgja
henni oft ógleði eða a'ðrar
inelti ngar tr uf 1 anir.
Enda þótt engin algjör
láJkixing sé. til við þessum
kvilla, er hæði liægt að verj-j
asl kvalaköstunum og enn-|
frenmr lina þa'r og hafaj
sum ágæt meðöl verið upp-
götvuð á síðari árum.
■— ein fyrsta siimar tegund-
ar. Nú cru npkkurar slík- ;
ar starfandi hingað og þang
að í laniiinu. Meðferðin á
Montefiore er hæði lyflæknis-
meðferð og sálræn. Góðtir ár-
angur. lækning eða nokkur
bati er árangúrinn livað
snertir liáan hundrað.shlula
af Jveini lilfelluin, scni liafá
fengið meðferð jiar.
l)r. Friedman, yfirlæknir
dcildarinnar, og' samstarfs-
menn hans fengu sérslakan
áhuga fyrir höfuðverk. sem
afleiðíngu liöfuðnieið.sla og
koniust nicðal annars að.
þeirri niðurstöðu, að jxess-j
Ivónar liöfuðvérkur stæði ofl
lengi éftir að meiðtin væru
gróin og virtust venjulegá
vera í sambandi við kvíðatil-
finniugu sjúklingsins.
I)r. Friedman álilur að liin
I ey nda rdó ms f u 1 la m i gr æ n a
sé af ' jÍsýcböso mat islvú ni
uppruna. í saniræmi yið.þetta
er sú skoðun margra sérfræð-!
inga, að verk.jarkóstiinuni!
ha'ðifa'klxi og verði ekki eins
svæsin þegár sjúkl. eldist. |>J
e. a. s. jxegar hann verðui'j
ráðsettari og lagar sig lielurj
eftir kringumstæðiinnhi.
Jafnvel höfuðverktir. seni
siafar af einliverjum organ-|
iskúiii sjiiJvdöimun, verður
fýrir áhfifum al' truflununi
á geÖhrifum. Sjúlidómurinn
sjálfuf gétur orðið fvrir
áhrifuni, ef orsök hans er
ekki áhyggjur og kvíði.
Loks er allstór tiundráðsí
lduti jxirra titfetla, sein
koma á deildina, sálræns
éðlis.
ög áð hvíú't sem orsökin er
lifrarveiki eða eiltlivað þvi-
Jíkt, verður jiað að fá viðeig-
a.ndi meðferð.
Sálræn lækning er þess ut-
an ven.julega koslaaðarsöm
og tekur langan tíma og er
ekki alltaf áhrifarík. Höfuð-
verkufinn gæti gert iitaf við
þig. En tivað er j>á tiaégt að
gera til Jxcss að Iétla stöðugri
kvöt af sjúlvt. Jiegar undan er!
skilin sálræn rannsókn á
I
geðslagi eða la'kning á org-j
aniskuin sjixlvdónmm ?
Ekki er hægfað leggja of'
mikla áherzlu á, að sjaldan
er um að ræða. eina orsök.
Beztu lyfin við liöfuðverk
eru aðaliega slik, að ]>au Jina
kvalh*, cn verka ekki á sjáifa
orsötc verkjanna.
' undirhúninginn éinfaídari,
Jxegar [>ii tékur á móti gest-
um. Þú Vitt ekJri að bjóða of
mörgum í eíiíu og yfirleitt
áttii.að t'orðast fjölmenni.
Og að lokum, Játið ekki
hugfaliusl. Bati kemuf vaija-
lega ekki alll i einu livórt
sem tiaiiii er algei’ eða elcki.
Muiuiu, að höfuðverkurinn
kom heldur ekki allt i einu.
(Þýtt).
Lítri af víni
á dag.
Notið aspirin
strax. —
Sem betúr fer eru sum
þessara lýfja Vigæl við verkj-
um, en ekki ólíætt að notaj
]>au nema cftir læknisráði.
IVf aspirin eða aspirinsam
bönd nægja við verkjwnum,
á aðitaka J>au slrax og verkj-
arins verður vaft. Höl'uð
af sér
iiolvkurskonar
Stanzið hann
Örsakir höi'uðverkjar.
Andi gegn efni.
Samkvæmt psychosoma-
liskri kenningu læknisfræð-
innar, getur lmgur verkað á
efm; geðhrif okkar geta haft
ábrif á líkamsvefi. Einkamál
eða persónuleg viðfangseíni
vor geta leitt af sér maga-
veilu, liár blóðþrýstingur
hjartaveilu eða höfuðyerk.
Fvrir nokkurum áriun var
sett á stofn höfuðverkjar
Kroniskur höfuðverkurilækningaslofmui viS Monte-
hefif verið rakinn til ýmissa fiore spítalann i New York
Konan virðist
stálhi'ítusl.
Gott dæpii fi‘á Montefiero
var aðlaðandi kona 35 ára, j
sem virtist stálhrausf að!
öðru leyti. Iljarla, augu, enn-.-
is-,og kjálkaholur, magi ogij
lifur, allt var í hezta ásig-l
komulagi. En hún Jijáðist af .
slöðugum kveljandi tiöfuð-j
verk. Athuguu á fjölskyldu-
ástæðum hennar leiddi í Ijus,
að hún var haldin lmgarangri
yfir dauða móður sinnar,
sem Jiafði dáið af heilaæxli.
Stuttu eftir fór hún sjálf að
lá höfuðverki, nákvæmlega
eins og móðir liennar hafði
haft. Spílalalæknunum lókst
að saimfæfa hana unt, að hún
hef'ði ekki heilaæxli.Og ár-
angurinn varð sá, áð kon-
unni batnaði höfuðverkur-
inn.
Ekki eru öll tilfélli.u svona
auðveld riðfangs. Það er t. d.
augljóst, að heilaæxli Iækn-
ast ekki vi'ð sálræna meðferð
yerkuf æxlár
verk eins og
keðjiiverkuii;
strax';
Þú yerðui' að íiafa i líuga,
ei' þú- ert lialdixm króniskum ’
höfuðverk, J>á Jiarf Iitið til að'
vekja hann. Það, séni' vekui -j
endfuiu og eins
hjá öðrum, vekur hann stöð
úgt- hjá þér.
Eh framar öliu; láttu- rann-
saká þig fækilega. Það er
gott og-blessað að sliila verk-
ina, cn það gelur baéðí verið
úm að ræðá likamlega eðá
andlega orsök. Hafðu einnig
j hug'a hiaiaræði ef fíta sa'kir
á Jiig. Varastu að oiþreyta
augun. Notaðu tóhak og
áfengi ef þú þarft, en i liófi.
Forðastu áreynstu eftir J>yí,
sem ]>ú getur. Ilafðu íiægaii
svefn og lióg i'erskt löft.
.lal'nvel fyrir migrænu-
sjúld. þarf ddd að vera naiið-
syulegt að leggja rnelnaðar-,
mál sín eða hugðarcfni á hill-
uiiá.
í september s. 1. héldu 7f>
þekkíir franskir læknar fund
með sér í háskólanum í
Boardaux, til að ræða áhrif
víns á líkamann.
Auðvitað ufðu niðurstöður
Jx'ssarra uinræðna liagsta'ðtir
víninu. ;
Sérfræðingarnh’ sein
nefndu sig „vmi franskra
iiöfuV vaia í' Ja'knastétt", bundust
samlökum árið 1930, til að
kveða niður öklu bmmlirevf-
... . ■ 4 t
ingai' „sem Jk'i gektc yfir
l'ralcklaini.
Þeldvtur Parisaflajknir,- R.
J. Weissenaeh, sem var Jcps-
inn til að skrifa um rimdinn.
höfuSverk “;0: :’)!in <*
itlvtur þvi likamanum sám-
hand máísíitta . svo scm:
calciuinsölt, kalium, járn,
natrium og mörg fleiri og
lífræn efni svo sein vinanda,
sykurs glycerin, taniiin,
ether, aldeliyd, vitamin o. fl.
Með Jxessum margvislegu
efnum, örvai- vinið matar-
iyst - heiJhrigðs manns, ef
hann notar jxaö reglulcga, og
örfar hreyfingar ineltingar-
færa og störf meltiiigarkitla,
|>. e. frainlciðslu meltingar-
I safa. og bætir yfirleilt melt-
iaguxia; Það hætir næringima
jog slyður að feslu í skaþgerð
mamia",
Eú éiús og góðúm félags-
manni siemdi íöfdæmdi dr.
Weissenach cocktáil og sagði:
„Allir drykkir sem innilialda
vinanda, jafnvel létl vin, eru
Gefstu ekki upp.
Ilvað snerlir annað fólk,
Jiar með talið heimafóilc Jiitt,
þá verður það áð skilja að þú haJfilegui* vinskammtur fyrir
mann sem vinnur andlegá
vinnu væri hátfur liter á <lag.
eituiy sé Ix'irrá neytt' á l'ást-
andi maga '. Hanií álcit að
ert ekki lieilbrigður. Dálitil
eigingii’ni.ætti eklci afí skaða.
Losaðu Jiig' við eflir þvi sem
J>ú getur, atlar þékktar or-
sakir, jafnvel ]>ó að svolitil
Ílsltta sé á að það' geti að ein-
hverjti leyti komið niður á
öðfuin.
Þú Iiefir ekki ráð á að vera
fyrir verksmiðj uverkamenn
eitt liter og fvrir vcrkamanú
seiu viimur úli ll/ Hter.
lá'ófessor Luis Tanon frá
Paris hóf iipp einu mótmæl-
in gegn Jxiim sköininhim
sem dr, Weissenach ráðlagði
öf l'élagslyndur. El' þú ert J eða taltii hæfilega. Haun full-
húsmóðir og lekur þér það yrti að 'þeir væru hehmugi
erfilt'þegar þú ált von á tiu
í miðdag, J>á er að fækka éða
kætta slíkum boðuiu og gera
pf smáir og var lccjsin néfnd
lil að atliuga það;
(Tiine).