Vísir - 06.07.1951, Síða 5

Föstudaginn 6. júlí 1951
V 1 N I
I
Mvar em hinir horfnn embættís-
menn ntanríkisráðnnejtís Breta ?
Jkfstéwött þeiww'tB wir mílt
ÖÍÍWÍMM' ewi STiSÍWBwSwtWMWWWS
íswswsta Fwchs JPawBtecarctw
Um fátt hefiir verið meira rætt í heimsblöðunum
undanfarnar vikur, en hið mjög dularfulla hvarf
tveggja embættismanna úr utanríkisráðuneytinu
brezka. Eftiifarandi grein er eftir Lundúnafréttaritara
svissneska blaðsins „Die Weltwoche“ og fjallar um
þetta mál.
Iivar crn liinir horfnu
embættismenn?
liall, með allri aðgæzlu o{
öllum varðmönnum, hafa nú
Foreign Office, eða utan- þeir atburðir gerzt, sem ekki
ríkisráðuneytið brezka, er eiga sinn líka í brezkri
virðulegust, óaðgengilegust stjórnmálasögu. Er ég rita
og leyndardómsfyllst allra þessar línur er ótölulegur
brezkra stjórnardeilda. —jgrúi lögreglumanna um alla
Þangað kemst enginn nema
með sérstökum skilríkjum,
bvort sem í hlut á stjórn-
málamaður eða blaðamaðui',
og komist maður þangað
inn á annað borð, er í för
ineð manni bláklæddur
:starfsmaður, sem eltir
mann, bvert senx maður fer.
Evrópu í leit að tveim mönn
unx, háttsettum í utanríkis-,
ráðuneytinu, sem af óskýr-j
anlegunx ástæðunx liafa hoi'f
ið frá störfum sínum, en
þeir búa yfir ixiiklum leynd-
armálum, senx þeinx befir
verið trúað fyrir.
Andrúmsloftið í White-
hall er nú svipað því, senx
Frá ráðuneytisbyggingunni
streynxa stöðug fju'irmæli og væri í stórbanka að nýaf-
•prindi, dulmálsskeyti og stöðnu innbroti. Flestir forð-
þar lranx eftir götununx til ast að líta í augu náungans.
.allra brezkra sendiráða,1 Alls staðar ríkir þögn.
bvar senx er í heiminum. Ilér Skyldu þeir Guy Burgess og
er um að ræða tilkýnningar Donald Maclean bafa að-
Myndin hér að ofan er af
Donald MacLean, starfs-
manni í utanríkisráðuneytinu Ij
bi'ezka, sem lxvai'f nýlega. — >|
Við hlið hans er mynd eigin-N
konu hans, en hinn maðurinn fl.|
er Guy Burgess, er hvarf með
MacLean.
•og unxmæli, stjórnnxálastarf-
semi með margháttuðum
blæbrigðum og merkingum,
sem enginn fær skilið til
blítar, íxema hann sé þar
.„heimilismaður“. Þangað
liggja líka allir þræðir og
allar upplýsingar frá hinum
fjölmörgu stjórnarfulltrú-
um Breta eilendis. Ef okkur
er gengið yfir götuna, hið
fræga Doxvning-sti'æti, érum
við komin í bústað foi'sætis-
ráðherrans. Ef við göngunx
fyi’ir bornið, gegnunx boga-
göng og upp þrep erum við
konxin í St. James-gai'ðinn,
en þar getur að lita storka,
og flamingó-fugla. Skamnxt
þar frá er landvarnaráðu-
neytið og nokkru fjær er
furðuleg bygging, turn
piýdd,
hafzt hið sama og Ponte-
corvo, eða það, sem þeir pró-
fessor Allan Nunn May og
dr. Fuclis myndu liafa gert,
ef lögreglan hefði ekki orð-
ið fyrr til?
kunnra ldúbba í Londoii,
aldir upp við formfastar
erfðavenjur Breta. Báðir eru
þeír efnaðir, hvorugur vit-
skertur. Maclean á tvö böi'n,
og vinir hans telja hann ró-
lyndan, menntaðan og vinnu
’ sanxan mann. „Eg frúi þessu
ekki,“ sagði einn ving Mac-
leans. „Sjáið þér til: Hann
kemur aftur eftir viku eða
svo, sólbrenndur og albúinn
vtil starfa á ný.“ Burgess befi
[ eg oft hitt við ýnxis tækifæri,
en hann er ólíkur Maclean.
Þegar á skólaárum haxxs í
Cambi’idge stóð hugur hans
gegn aga, erfðavenjum og
þvingun. Þá var í tízku að
fást við Marx og Lenin og
þar var Burgess að sjálf-
sögðu. Haixn hataði svartan
, I jakka og í'öndóttar búxur og
gekk illa til fara af ásettu
ráði. Enda þótt hann væri
meðlimur hinna virðulegu
klúbba lcaus liann heldur að
eyða fríkvöldum sínum nxeð
„nxálurum og iitlendingum“
í klúbbunx í Chelsea, sem
ekki þóttu eins fyi’irmann-
legir. Það kom oft fyrir i
Washington, að brezki sendi
herrann varð að skerast í
leikinn vegna Bui’gess, er
lxann liafði brotið umferðar-
reglur, elcið of liratt. Þar
íxxátti oft sjá hann í liópi
austi-ænna blaðamanna,
drakk mikið og gaf sér laus
London og Washington, fóru’an taunxinn. Einn þeirra
um hendur þessara tveggja 'manna, sem aldrei liafa tek-
nxamxa. Annar sendi þær, ið komnxúnisma Bui'gess al-
Taugabilun eða
brottnám?
Mönnum liefir
land, þeim leyndarmálum,
er þeir höfðu komizt á snoð-
ir um. Þeir unnu fyrir nxál-
efni, sem var þeim ofai' öllu, hinn tnk við þeim. Þeir voru varlega, heldur því franx, að
Þess vegna nxá skýra tvö- endahlekkir keðjunnar. Þeir hafi Burgess farið austur
feldni þeirra, meira að segja höfðn ekki einungis þá mögu fyrir járntjald, þá sé það
réttlæta hana að vissu leika í hendi sér að veita Vegna þess, að hann hafi al-
nxax'lci. |þeim upplýsingar, senx'ið í hrjósti von um að geta
En hér hverfa tveir brezk- áhuga höfðu fyrir slíku,'farið i „friðarleiðangur“,
irstjórnmálamenn, senx báð-
ir gegndu liinum mikilvæg-
heldur gátu þeir beinlínis svipað og Rudolf Hess til
haft áhrif á hina brezk- Bretlands árið 1941. „Bur-
dottið í ustu stöðunx í utanrikisráðu baxidai’isku stefnu og þar gess stendur mitt á milli Ru-
hug ástarævintýr, eða þá neytinu, og þar stöiidunx við ineð §átu þeir dregið önnur
dolf Iless og Don Quichote.41
taugabiíun, sjálfsnxoi'ð eðá'frammi fyrir toi'ráðinni 0g’ Atlantshafsríki með sér
brottnánx, en öllu þessu lief-j óhugnanlegri gátu. Hér er hið válegasta skipbrot. Skall liurð
ir verið visað á bug, og er um að ræða tvo menn, sem í1 Maclean er þaulkunnugur nærri hælum.
þá vart annað eftir en svik. meira en tvo áratugi liafa Ameríku. Hann hefir áttj ðíú horfir málið öðruvísi
Hefir þá verið ljóslað uppjverið í sjórnmálalífinu, eru heima i Bandaríkjunum, er 0g alvarlegar við. Svo virð-
um stjórnmálaleyndardóma kunnugri flestum öðrunx ut- kvæntur bandarískri konu jst senx þeir Maclean og
í kjölfar leyndardónxanna anrikisstefnu þjóðar sinnar, °§ hcfir tengzt Bandarikj-^Burgess lxafi horfið i sama
unx kjarnorkusprengjuna?[sem voru öllum lmúliun unum nxiklunx vináltubönd- mund og lögregluna tók að
Moldvörpustarfsemin held- kunnugir og fylgdust ná- mn- f;>u hefir Maclean lagt gruna nxargt og ætlaði að
ur áfram, en ]iað er kald- kvæmlega með hinu nxikla síðustu hönd á fyrirskipanir liandtaka þá. Ótinxabært er
hæðni örlaganna, að þetta tafli lcalda stríðsins, voru þær> sem sendar voru Sir ag slcýra frá því, að lxve
það er flotamála- skvldi einmitt vilja til á þaulkunnugir þcim leyndar- óliver Franks, sendiherra miklu leyti þeir hafa getað
ráðuneytið. Hinunx megin Bretlandi, því landi, sem málum, sem eru samofin Breta í Washington. Macle- orgið stjórnmálastefnu
AYhitelxall (stjórnai'aðseturs staðl’astlegast hefir staðizt baráttunni fyrir friði. Báð- an hefir stjórnað stefnu Rússa að liði, eða hvaða
Breta) er svo leynilögreglu- kommúnismann. lunx þessum mönnunx var Bretlands gagnvart Banda- leyndarmál þeir lxafa selt i
stöðin Scotland Yard ogher-j En hér er þó ekki unx að kunnugt um hluti, scm okk- ríkjununx og tekið persónu- hendur andstæðingunum, og
málaráðuneytið. Að nóttu ræða nýtl Pontecorvo- eða ur eru duldir. Hverjar geig- ie§a lJait 1 umræðunx beggja þaðan af siður, livei'jar af-
má heyra málmhögg Big Fuclis-mál. Fuchs og Ponte- vartnlegar ástæður hafa þá stjórna um MacArthur, Kór- ieiðingar þetta kann að hafa
Ben glvmja yfir þessuni corvo, vísindanxenn af er- ráðið gerðum þeirra?
leyndardómsfullu bygging- jlendu bergi brotnir voru háði
um, þegar elckert sést nenxa ir meðlimir kommúnista- Tveir háttsettir
lögreglumenn og kettir á flokksins á laun. Þeir höfðu
götunx úti. Þá er ljós í hverj-'aðgang að atómrannsóknar
embættismenn.
Donald Macleán var yfir
eu, Peking og Formósu. Vel fyrjr varnaráform vestur-
'getur verið, að vafningar jveldanna. Enginn veit, hvort
jGromvkos og stífni Iíínvérja jþejr hafi verið meðlimir
í Kóreudeilunni eigi einmitt kommúnistaflokksins á laun
rót sína að rekja lil upplýs-
um glugga í skrifstofunum stöðinni í Harwell og höfðu maður Bandarikjadeildar m§a> er Maclean liatði látið
■og þar eru ungir starfsmenn sjálfir lagt franx sinn skerf
önnum kafnir við að halda af framlagi Breta til kjarn-
xippi sambandi við allar'orkurannsóknanna.
heimsálfur. 1 næturkyrrð t
hinnar niíklu borgar loga Ólik afstaða
þessi Ijós sí og æ.
Áhrifamiklir
atburðir.
í þessari miklu húsaþyrp
iugu' ' -
vísindamanna.
utanríkisráðuneyfisins og 1 te-
þar með vár hann mannaj
kunnugastur áfornxum og Gerólíkir mcnn.
ráðagerðunx í sambandi við Maclean og
Atlantshafssáttnxálann. Guy kvöddu fjölskvldur sínar íjþessa sannfæringu er með
Burgess hafði nýlega verið síma, hurfu siðan og koma öllu óskiljanlegt og óhugn-
Hins vegar er vist, að þeir
liafa ekki brevtt í ávinnings-
skyni fyrir sig persónulcga,
heldur vegna sannfæringar
sinnar. En hvernig þessir
Bui'gess jmenn hafa getað öðlast
, i
Þessir menn þjáðust ekki kvaddur hcim frá Washing- ekki aftur. Nú liafa þessir
af föðurlandsást til Bret-jton, en þar gegndi liann af- menn varpað öllu lifsstarfi
lands, og því höfðu þeir enga armikilvægum störfunx í sínu fyrir í'óða. Þeir eru
ástæðu til þess að dylja sitt
brezka sendiráðinu. Allar fertugir að aldri, stúdentar
anlegt, þégar tekið er tillit
til uppeldis þeirra og fyrra
lífs, sem var svo gerólikt og
frábrugðið hiniim rússneska
sem nefnist White- andlega föðurland, Rúss~;orðsendingar, sem fóru milli lrá Cambridge, meðlimir,kommúnisma. Báðir hevra