Vísir - 02.08.1951, Blaðsíða 4

4
lV I S I R
Fimmtudagimi 2. ágúst 1951
¥ÍS1R
DAGBLA8
Rltstjórar; Kristján Guðlaugsson, Herstdnu Eálssouu
Skrifstofa Austurstrætl 7.
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H.F
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 75 aurax
Félagsprentsmiðjan b.J
Gagnmerk heimsókn,
ffiustræn ævintýri greina frá undratækum, sem einstak-
lingarnir fengu í hendur, svo sem Aladdinslampa, sem
bjó yfir slíkum fitonsanda, að herra hans og eigandi gat
skyggnzt um alla heima og gert sér öll gæði undirgefin.
Töfrasproti opnaði lijörgin og auðæfi þeirra blöstu við aug-
um. I veikleika sínum og máttleysi hefir mannkynið.ávallt
dreymt stóra drauma, en tilbreytingarlitla tilveru hafa
þeir draumar sveipað ævintýraljóma og verið í senn krydd
Jífsins og salt jarðar. Menn hafa eldíi tekið ævintýrasagn-
irnar alvarlega, er þeim hefir aultizt vit og þroski, en þrátt
íyrir það gerast cnn í dag ævintýri með þjóðunum, fyrir
atbeina einstaklinga, sem opna augu mannkynsins fyrir
lcyndardóihum lífsins og glæða skilning þess á tilverunni.
I dag stígur hér á land einn merkasti vísindamaður
vcraldar, prófessor Niels Bohr, sem alið hefir aldur sinn
með smáþjóð, en hefir með starfi sínu aulíið svo á veg
hennar, að hún verður ávallt talin til mcstu menningar-
þjóða. Danir hafa að vísu verið svo gæfusamir um langan
aldur, að eiga ágæta vísindamenn og afreksmenn í mörg-
um greinum, en í hópi þeirra, sem þar gnæfa hæst cr pró-
ícssor Bohr, sem um skamma hríð mun dvelja hér á laridi
að þessu sinni og flytja fyrirlestur á vegum háskólans.
Efni það, sem prófessorinn mun ræða um, hefir lítt verið
skýrt eða túlkað fyrir ahnenningi hér á landi, enda munu
l'Jestir telja það ofraun skilningi sínum að feta leiðsagnar-
Jíiið krókaleiðir vísindanna um svið kjarnorkunnar. Mönn-
um hefir þó skilizt, að kenningar iirófessors Bohr í þeim
Jiæðum hafa valdið slíkri bylfingu, að helzt er líkt við
það, er mannkyninu lærðist að taka eldinn í þjónustu
sina, svo að valda muni aldahvörfum í lífi kynslóðanna.
Prófessor Bohr á langan og mcrkan starfsferil að balci.
Að námi loknri í heimalandi sínu, átti hann þess kost að
siarfa um hrið undir handleiðslu hins brezka kjarnorku-
fræðings Rutherfords, sem uppgötvað hafði atomkjarnann,
án þess að leysa gátuna á fullnægjandi hátt, eða setja fram
kenningar henni til lausnar. Professor Bohr minntist ný-
Jega þessa brezka vísindamanns með mikilli vinsemd og
virðingu, svo sem fleiri lærisveinar hans og samvcrkamenn
gerðu við það tækifæri, enda var Rutherford brautryðj-
andinn, scm lyfti fortjaldi nýrrar aldar, þótt öðrum væri
æílað það hlutskipti að lciða mannkynið inn í fordyri
bennar og yrði prófessor Bohr þar raunvcrulcgur arftaki
hans. Prófessor Bohr skýrði og setti fram kenningar rim
íafeindirnai’, senx svejma ximlxverfis frunxcindakjarnann,
en kenningar hans stóðust alla gagnrýni, þótt í þeinx færi
hann ekki troðnar slóðir og brvti í bóga við ríkjandi kenni-
setningar unx eðli Ijóssins og aði'ar á sviði efnafi’æðinnar.
A kenningum pófessors Bohrs byggja allir kjarnorku-
fxæðingar nútímans tilraunir sínar og starf. Náin sam-
vinna hafði lekizt með vísindamönnum á þcssu sviði þegar
fyi'ir sti’íð, en af styrjöldinni leiddi einangrun þeirra, þann-
ig að vísindamenn unnu í lxverju landi svo að segja sjálf-
síælt að tilraunum sínuxn og ranrisóknum. Prófessor Bohr
koirist úr landi i tæka tíða og hélt í fyrstu til Bi'ctlands,
en þaðan lagði hann leið sína til Bandaríkjanna og stai’f-
aði þar að rannsóknum sínunx á styrjaldarárimum í sam-
vxnnu við ameríska vísindanxenn. öllum er jóst, að lcjai’n-
oxkan cr máttur, senx ekkert stcnzl og vopn, senx mann-
kynið stendur varriarlítið gegn. Kjamörkufræðin miðar
þó að því að byggja upp nýjan heim og bæta lífsskilyrði
manna, cn henni má einnig beita til cyðingar lífs og tor-
tinxingar mannkynsins, scnx ýmsir telja að búi nú á eld-
J jalli, er gosið geti er nxinnst vonunx varir.
Háskólanum er mikill sómi að komu prófessors Bohrs
ög fyrirlestrunx þeim, senx þessi ógæti vísindamaður held-
ur ó vcgum slofnunarinar. Þjóðin í heild fagnar konxu
hans og býður prófessorinn velkominn. Slíka gesti er gott
að fá, og gleði að kynnast. Megi dvölin hér á landi vei’ða
pófessornum til ánægju og hvíldur, áður en hann heldur
til fyrii’lestrahalds út í hina viðu veröld, svo sem ætlunin
öi’.
Fjölbreytt hátíðahöld V.R. hefjast
i Tivoli um Verzlunarmannahelgina
Síiinnir erlendir og innlendir
listamenn skemmta alla daganá
Oansað úti og inni öll kvöldin.
Verzlunarmannafélag’ Reykjavíkur heldur að venju
áilega skemmtun sína í byrjun ágústmánaðar, næstkom-
andi laugardag 4. þ.m. verður árshátíð sett í Tivoli og hef j-
ast þá 3ja daga Iiátíðarhöld, er lýkur að kvöldi 6. ágústs
með dansleik í skemmtigarði Reykvíkinga.
Verzlunarmamxahátiðin
verður að þessu sinni vand-
aðri og fjölbreyttari, en hún
hefir áður verið, en nú cr
minnst 60 ára afmælis V.R.,
er var í janúar s. 1. þvi þetta
er fyrsta fi’íhelgin síðan.
Tivoli alla dagana.
Hátíðahöldin fara alla dag-
ana franx i Tivoli, slcemmti-
garði Reykvíkinga, og vei'ður
þá ýmislcgt til skenxmtunar.
Dagskránni verður hagað
þannig, að einhver skemmti-
atriði verða á daginn, er sér-
staklega eru vel tilfallin fyr-
ir börn. Hinir erlendu lista-
menn Tivolis, er hér eru
staddir, munu sýna listir sín-
ar. Á kvöldin verða síðan
einnig skemmtiatriði og deg-
inunx lokið með dansleik í
Vetrargarðinum.
Skemnxtunin hefst.
Eins og áður er sagt verður
hátíðin sett á laugardaginn i
Tivoli og flytur setningar-
x’æðu Pétur O. Nikulásson kl.
[ 4,30. Síðan sýna loftfimleika-
mennirnir „2 Larowas“,
, Baldur og Korini skemnxta,
j Baldur sýnir margvísleg
I töfrabrögð og dýratemjaririn
|Flemnxing skemmtir með sæ-
jljóni sínu. Unx kvöldið kl.
8,30 hefst skemmtun að nýju
og vei’ða þó sönxu skemmti-
ati’iði endurtekin en auk þess
syngja „Kvöldsfjörnúr“.
Loks verður dansað úti og
inni til kl. 2. Fyrir dansinunx
leikur hljómsveit Jan Mora-
veks og syngur Sólveig Thor-
ai'ensen einsöng með henni.
Sunnudagurinn.
Sunnudagurinn hefst með
mesSu í Dómkirkjunni kl. 11
f. h. sr. Óskar J. Þorláksson
prédikar. Kl. 2,30 leikur 15
manna hljómsveit undir
stjórn Kristjáns Ki’istjáns-
sonar á Austui'velli, en að því
loknu ekur hljómsveitin á
vörubíl út í Tivoli og leilcur
á leiðinni. Er þá ætlast til að
íelagar V. R. og flðrir gesir
fylgist með í skemmtigai'ð-
inn. Hljómsveit K. K. leikur
í Tivoli og síðan sýna sönxu
listamenn og daginn óður.
Deginunx lýkur með dansleik,
dansað úti og inni til kl. 1
eftir miðnætti.
breytt, þá verða öll skemmti-
tæki Tivolis í gangi, senx fyi-r,
erlendir og innlendir lista-
nxémx, koma fram. Þá verður
upplestur, Guðnxundur Jóixs-
son óixerusöngvari syngur,
gamanvísur Brynjólfur Jó-
hannessön. Um kvöldið verð-
ur væntanlega merkileg flug-
eldasýning og loks dansað til
kl. 2 eftir miðnætti. Bæði
Haukur Morthens og Sólveig
Thoi'ai’ensen syngja einsöng
með hljónxsveit Vetrargarðs-
ins.
Mánudagurinn.
Á mánudaginn, sjálfan
fi’ídag verzlunarmanna, verða
skemmtiatriði mjög fjöl-
fslandsmynd
Linkers annað
kvöld.
Hal Linker kviknxyndari
sýndi í fyrradag fróðlega
rnynd frá Indó-Kína, Balí,
Israel, Hong Kong og Japan.
Var þarna mikiixix fróSleik
að fá unx þessi fjarlægu lönd,
enda hefir Linlcer vel telvizt
kvikmyndatakan nú senx fyrr.
AnnaS kvöld sýnir liann
enn hina ágætu Islandskvik-
mynd sína í Gamla Bíó, en
hún hefir vakið óslcipta að-
dáuri þeirra, er séð hafa, og
má óhætt telja hana afbragSs
laixdkynningu.
Guðjón M. á
skákmóti í
T ékkóslóvakíu.
Næstkomandi laugardag 4-
ágúst hefzt í Marianske
Lasné í Tékkóslóvakiu undir-
búningskeppni undir væntan-
legt heimsmeistaramót í skák.
Undirbúningskeppnin í
Tékkóslóvakíu er fyrir svæSi
þaS m. a., senx Noi’Sui’löixdin
teljast til, auk nokkurra MiS-
og SuSur-Evrópulanda. Kepp-
endur á þessu móti vei'Sa 20
og einn frá íslandi en GuSjón
M. Sigurðsson hefir orðið fyr-
ir valinu. Keppt verður í 19
uixiferðum og fá fimnx efstu
nxennirnir rétt til þess að taka
þátt í framlialdskeppni.
Undirbúningskeppnimxi
verður lokið 20 ágúst. j
Liggja þeir úti?
Að undanförnu hafa ó-
venjulega margir ferðamenn
konxið til Kaupmannahafnar.
Hefur verið erfitt að fá
hei’bergi á gistihúsum, og
nxöi’g kvöld hefur vantað
lxerbergi handa allt að því
400 ferðamönnum. Flestir
fei’ðamennirnir eru frá Nor-
egi og Finnlaixdi.
* BERG %L •
ÞaS er ekki nema ofur-
eSlilegt, að við íslendingar
fögnum sóldögum á sumrin,
ekki er of mikið af slíku, og
flestir nota sólina eftir því
sem ástæður leyfa, annað
hvort í görðum heima fyrir,
ef þeir eru fyrir hendi, á op-
inberum túnblettum, í Sund-
laugunum eða annars staðar,
þar sem slík skilyrði eru fyr-
ir hendi.
Fyrir fáum dögiim kom til
jxiíri hálreiður sóklýrkaridi og
skýrði mér frá því, aS y.firvöld-
in heföu Sundlaugarnar lokaö-
^ar á föstudögum vegna hreins-
unar á þeim. Þótti honum
' þetta hin mesta öhæfa og með
/ öllu óviöunandi. Auðvitað þarf
að tæma laugarnar og hreinsa,
I sagði hann, en óþarft er að
- banna nxönnum aðgang að
steypihöðum þar og -sólbaðs-
skýlum,- S. 1. föstudag var ein-
muna gott veður hér, sól og hiti
eftir því, sem hér gerist. Fjöldi
manns lagði leið sína inn eftir
og ætlaði að njóta sólarinnar í
sólbaðsskýlum Sundlauganna.
Þetta var ekki hægt, þar var
‘rammlega læst.
*
Mér virðast umkvartanir
þessa bálreiða vinar míns
hafa við full rök að styðjast.
Ástæðúlaust er að loka laug-
unum með öllu, þó að viku-
leg hreinsun þurfi að fara
þar fram. Fólk á að geta
notað sólbaðsskýlin og heit
og köld steypiböð eftir sem
áður. Leyfi eg mér að skora
á forráðamenn Sundlaug-
anna að kippa þessu 1 lag.
v
Bénda má á, að starfslið
Sundhallarinnar hefir ekkert
frí á föstudögum, og ekki er
hún lokuð neinn dag, þegar allt
er með feldu. Virðist auðvelt að
leyfa starfsfólki Sundlauganna
að taka sér frí frá störfum til
slciptis, án þess að útiloka þurfi
sólþyrsta bæjarbúa frá þeirri
lieilsulind, sern í sólböðunum
fel.st, en skilyrði eru, eins og
kunnugt er, hin allra Ixeztu inni
í Sundlaugum.
*
Annars langar mig í þessu
samhandi að geta þess, að
við sjóbaðstaðinn í Waut-
hólsvík í Skerjafirði hefir
verið komið fyrir þægilegum
og smekklegum grasbollum
og skýlum, þar sem aðstæð-
ur allar til sólbaðs eru sér-
lega góðar. Allmargt fólk
hefir þegar komið auga á
þetta, en fleiri ættu að leggjá
leið sína þangað suður eftir.