Vísir - 30.08.1952, Blaðsíða 5

iLaugardagirm 30. ágúst 1952
VÍSIR
Sigtirður Magnússon:
Atvinnuhættir í Hong Kong.
Þegar verzlunin hættir, storknar
blóðið í æðum borgarinnar.
30.700 skip fárw miii höfnina
þar í fyrra.
Hong Kong, 16./8. ’52.
Svo er sagt, að er Elliot
Jiöfuðsmaður lýsti yfir því 20.
janúar 1841, að Hong Kong-
®yja og höfnin væru eign
brezku krúnunnar, bá hafi ekki
inema fáeinir fiskimenn, stein-
höggvarar og bændur átt heima
á því svæði, sem hertekið var,
©g nú eru íbúar nýlendunnar
a.m.k. tvær milljónir og beggja
vegna hafnarinnar eru risnar
nýtízku borgir.
Sagan segir einnig, að fyrir
111 árum hafi hér verið áfdrep
sjóræningja,' bæli smyglara. —
Sjóræningjar eru hér ekki
framar, en það er á hvers manns
vitorði áð smygl er enn tals-
verður atvinnuvegur, og áreið-
anlega er það portúgalska ný-
lendan Macao ein, sem nefna
má í því sambandi í sömu and-
ránni og Hong Kong. Nú er það
svo að smygl heyrir að vissu
leyti fremur til íþrótta en at-
vinnugreina, svo að leita verður
annarra leiða en smyglaranna
til þess að reyna að fá full-
nægjandi svör við spurning-
unni: Á hverju lifa hinar tvær
milljónir, sem byggja Hong
Kong'?
Lífæðin mikla.
Það voru vonir um væntan-
legan hagnað af verzlun, sem
ollu því að þetta landsvæði var
upphaflega lagt undir brezku
krúnuna, og reynsla áranna,
sem síðan eru liðin, hefur stað-
fest, að þær vonir voru á gild-
um rökum reistar, því að það
er fyrst og fremst vegna verzl-
unarinnar sem Hong Kong varð
jþað sem hún er, og enn í dag
er verzlunin helzta lífæð ný-
lendunnar. Hve gildur þátt.ur
verzlunarinnar er sést bezt á
þ>ví hvernig hér fór á japönsku
hernámsárunum, þegar öllum
leiðum frjálsrar verzlunar var
lokað og íbúafjöldinn lækkaði
um rétta milljón, án þess þó að
til kæmi skipulög'ð útrýmingar-
herferð eða nokkuð annað en
jþað eitt, að ekki var framar
unnt að verzla, og vitað er, að
ef kommúnistar legðu nýlend- ’
una nú undir Kína færi á sömu
leið: Blóðið rynni ekki framar
í æðum borgarinnar. Fróður
maður sagði mér að þá myndu
geta lifað hér á þessu landsvæði
um 200 þúsundir manna á fisk-
veiðum og iandbúnaði, en hinir
yrðu að leita annarra leiða til
lífsframfærslu.
■Göinul sambönd og ný.
Til þess að gefa hugmynd um
eitthvað í sambandi við mikil-
væg'i viðskiptalífsins má geta
þess, að áfið sem léið fór.u
80,796 skip hér um höfnina, og
var samanlagt burðarmagn
þeirra 26,844,346 tonn. — Til
gaman. má geta þess, að á sama
■tíma • áttu heldur fleiri en
. htað, því að þeir, sem komu og
-fórtt voru 2,320,-676, og gefur
þetta nokkra vísbending um að
hér muni ekki alltaf haldið
kyrru fyrir.
Fyrst og lengi fram eftir
uppvaxtarárum hinnar ungu
nýlendu var það verzlunin við
þá, er bjuggu á meginlandinu,
sem var aðaluppistaða athafna-
lífsins, en á síðari árum hefur
su breyting á orðið, að þáttur
hinna alþjóðlegu viðskipta hef-
ur farið vaxandi, en að því
skapi hefur hinn upprunalegi
orðið veigaminni. Svo að tölur
séu nefndar í þessu sambandi,
má geta þess, að árið 1939 var
hlutfallstala Kínaviðskiptanna
af heildarveltunni rúml. 27%,
en 10 árum síðar 23%. Svo kom
Kóreustríðið og afleiðingar
þess, verzlunarhöftin við Kína,
sem komu mjög hart niður á
kaupmönnum hér, og hefur
hlutfallstalan nú lækkað svo,
að það sem af er þessu ári hefur
hún ekki verið nema 16%. Til
Kína hafa einkum verið seldar
iðnaðarvörur en landbúnaðar-
afurðir keyptar þaðan.
Verzlunin við Austur-Indíur,
Filippseyjar, Formósu, Japan,
Siam og Indl'and hefur farið sí-
vaxandi og hafa þessar nýju
leiðir komið í stað hinna, sem
orðið hafa ógreiðfærari af
ýmsum ástæðum.
Setið er meðan sætt er.
Annars tala menn með sorg
og söknuði um hina gullnu,
horfnu^blómatíma fyrstu eftir-
stríðsáranna, en þá virðist eng-
inn braskari hafa verið svo
aumur að honum hafi ekki get-
að græðst hér fé, án mikillar
fyrirhafnar. Nú standa vonir
verzlunarmanna til þess að
friður komist á í Kóreu, svo að
viðskiptin geti hafizt á ný við
hið rauða Kína af fullum krafti,
en það tryggir nýlendunni
efnalegt sjálfstæði í bráð og
lengd, því að líkurnar fyrir að
kommúnistár taki hér völd
minnka að sjálfsögðu eftir því
sem notagildi nýlendunnar fyr-
ir þá vex undir brezskri stjórn.
Rétt er að geta þess hér til
fróðleiks að það eru ekki hvítir
menn eingöngu, sem fást hér
við verzlun, því að margir rík-
ustu menn nýlendunnar eru
Kínverjar, og svo undarlega
vill til að stærsti bankinn hér
í nýlendunni, sem er til húsa í
einni veglegustu byggingu, er
eign Kínverja, ekki þó þeirra
sem í nýlendunni búa, heldur
kínversku kommúnistastjórn-
arinnar, og er undarlegt að sjá
þetta geysistóra og fagra hús
rétt við hliðina á flóttamanna-
hreysunum, þar sem þeir hýr-
ast, sem flúið hafa af megin-
landinu.
Að því er framtíðina varðar
hefur mér fundizt að margir
reikni svona:
Meðan ekki kemur tii heims-
styrjaldar fær Hong Kong að
vera í friði. Kommúnistar hafa
nú í ærin horn að líta, þótt
þeir stofni nú ekki til nýrra
vandræða með því að taka
Hong Kong, enda kæmi þeim
sjálfum það, fyrir margra hluta
sakir, verst í koll. Hve langur
friðurinn verður itum vvið ekki,
en við sitjum á meðan sætt er,
verzlum og græðum og látum
okkur allan pening vera jafn
ágætan, hvort sem hann kemur
frá Kuomintang eða kommún-
istum.
Að veita þeim,
sem betur má.
Afstaðan til hins nýja Kína
er vegna alls þessa um margt
all annarleg.
Öll stjórn nýlendunnar ein-
kennist af brezkum venjum og
háttum, og er hún því að sjálf-
sögðu algjörlega andstæð öllu,
sem kommúnistiskt er, enda
frjálst framtak og hörð sam-
keppni hefðbundin hér. Hins-
vegar er kommúnistum leyft
að hafa hér uppi allan þann
áróður, er þeir vilja, að því
tilskildu þó, að þeir haldi sér
nokkurn veginn innan þeirra
takmarka, sem öðrum mönnum
þykja eðlileg og mega þeir t.d.
ekki æsa til upphlaupa gegn
yfirvöldunum og hafa að yfir-
varpi ósannindi tóm, en til
þessa freistuðust þeir einu
sinni fyrir eigi alllöngu, og
leiddi það til þess að helzta blað
þeirra var bannað um stundar-
sakir. Annars gætir áhrifa
þeirra ekki verulega meðal
Kínverjanna hér, sem mynda
99 hundraðsluta nýlendubúa,
því að þeir virðast, eins og hin-
ir hvítu húsbændur, ráðnir í að
kæra sig kollótta um það, sem
gerist utan nýlendunnar, ef þeir
fá bara að vera í friði, strita
hér, stríða og bíða þess, er verða
vill, albúnir þess að veita svo
um síðir lið þeim, sem betur
má að lokum.
áreiðanlega alltof mai'ga — og
ekki alla frýnilega, ef marlta
má af þeim myndum þeirra, er
sjá má í heimahúsum og hofum,
en eg held þó, að einn sé hér
yfirguð, eins konar Óðinn með-
an Ása, og heitir sá Kongkong-
daur. Á honum hafa allir mikla
trú og svo máttugur er hann,
að í krafti hans ganga flestir
aðrir guðir kaupum og sölum.
Svo að vikið sé að öðrum
atvinnugreinum en verzluninni,
þá er fyrst að nefna iðnaðinn,
sem er allmikill og hefur farið
ört vaxandi, en nú, eftir út-
breiðslu Kóreustríðsins og af-
leiðinga þess, hefur hann átt
í miklum örðugleikum vegna
útvegunar hráefna.
Hér eru t.d. starfandi þrettán
stórar baðmullarverksmiðjur,
málmsmiðjur, verksmiðjur, þar
sem unnar eru ýmsar vörur úr
aluminium, ýmsar gúmmí- og
plastvörur gerðar, svo að dæmi
séu nefnd.
Aðrir atvinnuhættir.
Fiskveiðar eru mjög snar
þáttur í atvinnulífi hér. Oft eru
öll sund og höf, svo langt sem
auga eygir, full'af fiskiskipum,
og minnir þetta stundum á síld-
veiðiflota úti fyrir Norðurlandi,
einkum langt til að sjá, en þeg-
ar nær er komið dylst engum að
þar er kínverskur floti á ferð,
hásigldir dallar, breiðir, flatt-
botna prammar, flestir bátanna
vélvana, veiðitæki öll frum-
stæð að sjá. Árið sem leið komu
hér á markaðinn 30.155.12 tonn
af fiski. Eg hef séð veiðina, sem
bátarnir hafa komið með að
kvöldi. Er það ýmiskonar smá-
fiskur, sem eg kann engin nöfn
á, að makril undanskildum, eða
fiski, sem er a.m.k. mjög skyld-
ur honum. Ugglaust þykir Kín-
verjum þessar fiskategundir
hið mesta hnossæti, en okkur,
sem vanist höfum því að fá
ýsuna glænýja frá Jóni og Stein
grími þykir hér þunnur þrett-
ándi að fá aldrei ætan fisk.
Loftslag er hér mjög hag-
stætt til ýmiskonar ræktunar.
Hitinn verður sjaldan' hærri
en 40 stig og næstum aldrei
undir 10 stigum en meðalhitinn
er 22 stig. Hinsvegar er víða
svo bratt að óræktanlegt er af
þeim sökum, en þar sem láglent
er stunda menn einkum hrís-
grjónarækt og greiða víðast í
landskuld og leigu sem svarar
fjórum tíundu hlutum upp-
skerunnar, Langt er þó frá að
nýlendan fullnægi eigin þörf-
um á þessari fæðutegund og
eru hrísgrjón aðallega flutt
hingað frá Síamýen einnig alla
leið frá Ítalíu. Grænmetisrækt
er talsverð, kúabú sárafá,
svínarækt nokkur, hænsabú
mörg.
Hvernig er hægt að lifa hér?
Þegar rannsökuð eru launa-
kjör og borin saman við verð-
lag, þá er það mér alveg óráðin
gáta hvernig verkafólk fer að
því að draga hér fram lífið, en
þeir, sem kunnugir eru, segja
að það sé mjög auðvelt, miðað
við það, sem fólk er vant hér
í Austurlöndum, og víst er um
það, að hvergi þar sem eg hef
komið, austan Evrópu, að Israel
undanskildu, hefur fólk litið
betur út en hér, og hvergi or
jafn fátt betlara eða annað
minna augljósrar eymdar en
hér. Ugglaust má með sanni
segja, að framferði hvítra
manna hafi ekki alltaf verið
hér til fyrirmyndar, en hitt er
einnig jafn rétt, að þar er
framtaki þeirra að þakka að
þar sem áður voru frumstæðir
fiskimenn, fákunnandi bænda-
lýður, steinhöggvarar og sjó-
ræningjar búa nú rúmar tvær
milljónir manna við miklu betri
kjör og meiri menningu en tek-
izt hefur að ná annars staðar
í þessu landi, þar sem áhrifa
hinna hvítu manna hefur ekki
gætt.
Að verzla eða deyja.
Náttúrlega er hér geysileg-
ur fjöldi fólks, sem orðið hefur
að flýja frá eignum sínum og
ástvinum inni í Kína, og hatar
því kommúnistana grimmilega,
en þess ei-u einnig dæmi, að
menn hafa ekki fyrr verið bún-
ir að blása mæðinni af hlaup-
unum undan gálganum en þeir
hafa verið byrjaðir að verzla
við hengingameistarana. — Að
verzla eða deyja virðist vígorð-
ið hér, og fyrir þann, sem ríkur
er að fé, hlýtur að vera gaman
að verzla hér, bæði sökum þess
að verzlunin er íþrótt, engu
síður en atvinnuvegur, þar sem
því aðeins er farið að réttum
leikreglum, að báðir, kaup-
andi og seljandi, séu sinn í
hvoru lagi sannfærðir um að
þeir hafi snuðað hinn, en að
komast til þessa marks er oft
og tíðum ekki svo auðvelt, —
en það er einmitt gald'urinn.
Og svo er það hitt, áð hér fæst
allt það, er við fé verður keypt,
nýjustu tízkuvörur vestan úr
París, austan frá New York,
eldfornir gripir innan úr Kína,
— allt fæst hér fyrir pening-
inn, en ekkert án kans, nema
liinn tómi lófi betlarans.
Yfirguðinn almáttugi.
Hér er trúað á ýmsa guði —
Hvað viltu vita?
Hjá mér hefur legið um nokk-
urn tíma fyrirspurn varðandi
verðlag á kjöti, sem selt er til
neyzlu hér í bænum, en af ýms
um ástæðum farizt fyrir að
svara henni fyrr en nú. Bið eg
spyrjanda velvirðingar á drætt-
inum.
„Getur dálkurinn „Hvað viltu
gæðaflokki og öðrum verð-
flokki, en í þann flokk fer sjald-
an nema 4—5% af kjötjnu.
Þess vegna er lakara kjötið ekki
lengi á boðstolum. Dilkakjötið
er flokkað niður við súpukjöt,
en síðan gera kjötverzlanir til-
lögur um verð á t. d. lærum og
„kotelettum“, en það kjöt er
vita?“ upplýst mig um, hvers meira unnið, og samþykkir,
vegna aldrei fæst nema fyrsti hafnar eða breytir Framleiðslu-
flokkur af kindakjöti- Þráfald- J ráðið síðan því verði. Fram-
lega er verð á kindakjöti aug- leiðsluráð ákveður bæði heild-
20%.af.magninu, en þessir.tveir
gæðaflokkar eru í sama verð-
flokki. Loks lakara kjöt í þriðja
söluverð og smásöluverð á
þessu kjöti.
Um hrossakjöt horfir málið
öðruvísi við. Þar ákveður
Framleiðsluráðið aðeins heild-
söluverðið í heilum eða hálfum
skrokkum, en álagning í smá-
sölu er frjáls. Heildsöluverð er
10 kr. á trippakjöti af yngrr en
5 vetra, en kr. 9.20 af eldri
hrossum. Er það afskaplgga
mismunandi, hvað hroésin
leggja sig við slátrun og lifandi
vigt þeirra miklu meiri, en aéti-
legt kjöt af skepnunni, t/ d.
samanborið við svitíið eða sauð-
lýst í þrem flokkum, en þegar
komið er í kjötverzlun, er aldr-
ei til nema hæsti verðflokkur í
boði.
Einnig vildi ég fá að vita,
hyers vegna verðið á hrossa-
kjöti er alltaf helmingi hærra,
en auglýst hámarksverð.“
Svar: Samkvæmt upplýsing-
um frá Framleiðsluráði Land-
búnaðarins er kindakjöt flokk-
að í þrjá gæðaflokka, en aðeins
tvo verðflokka. í fyrsta flokki
dilkakjöt og .lætur nærri, að í
þann flokk fari 75% af fram-
leiðslunni, í annan ílokk annað
kjöt, sem mun vera um 15—lldndina. Hrossin erU beina-
stærri, iitan tæpast æt og, oft-
ast æt og aftast seld aðeins’kr,
1.00 kg. og þá í sápu._ 1