Vísir - 22.06.1953, Síða 5

Máiiudaginn 22. júní 1953
VfSI*

TH. 5MITH ;
ýftríttafr&tnuluriHH.
Skráð er á fornum bókum, að íslendingar hafi verið fræknir
iþróttamenn, og geyma menn margar sagnir um afrek for-
feðranna. Hvert mannsbarn á íslandi man vopnfimi Gunnars
•og afrek Skarphéðins við Markarfljót. Fræg er sundleikni
Kjartans, er breytti harða keppni við Ólaf konung Tryggvason
í ánni Nið. f þann tíð stunduðu ungir sveinar íþróttir einkum
til þess að vera sem vopnfrmastir, geta gengið bezt fram í bar-
daga. Það var þeim lífsnauðsyn þá, undir þjálfuðum líkama
þeirra var það komið, hvort héldu þeir iífi, þá komið var i
krappan dans.
Enn í dag iðka íslendingar íþróttir, ekki til þess að geta
barizt vasklegar, því að nú útkljáum við deilurnar með öðrum
og friðsamlegri hætti er formenn. í dag höfum við frekar í huga
hið forna latneska spakmæli: Mens sana in corpore sano. Við
teijum íþróttir eigi aðeins göfgandi, heldur og sjálfsagðar til
þess að auka á almenna vellíðan manna — og til þess að gera
okkur færari um. að sinna daglegum, friðsamlegum störfum.
íþróttaiðkanir eru og mótvægi gegn innisetum og kyrstöðu nú-
tímamannsins, hvort heldur er um að ræða óharðnaðan ungling
á langskólabekk eða fullvaxinn mann við einhæf störf, sent
einkenna líf nútímamannsins. Þeir, sem á undanförnum árum
hai'a hafið íþróttir á íslandi til vegs og virðingar, eiga þakkir
skilið, en einn þeirra, sem ótrauðlega hefur helgað líf sitt
líkamsmennt íslendinga, er Benedikt G. Wáge, forseti íþrótta-
sambands íslands.
Hann Bennó er Reykvíkingur.
Hann tilheyrir meira að segja
þeim hluta Reykvíkinga, sem i
gamni telur sig herrciþjóð hér í
hcenuvi, nefnilega Vesturbœing-
um, því að Benedikt G. Wáge
er fœddur fyrir vestan Lœk,
nánar til tekið í Fischerssundi
14. júní árið 1889 — og þegar
þessar upplýsingar eru fyrir
hendi, liggur það nær því í aug-
um uppi, að maðurinn er gamall
KR-ingur. Þegar maður nefnir
orðið Vesturbæingur, kemur
orðið KR strax fram á varirn-
ar, á svipaðan hátt og manni
dettur rjómi í hug, þ'egar mjólk
er nefnd.
Foreldrar Ben. G. Wáge voru
hjónin Guðjón Einarsson prent-
ari, Þórðarsonar prentsmiðju-
eigaiida og Guðrún Benedycts-
dóttir Waage, œttuð úr Vogun-
um suður með sjó, og er Wage
nafnið þannig til komið.
Benedikt Wdge er sem sé
fœddur í Fischerssundi, en lék
sér á Nýlendugötunni. Það
skortir því nokkuð á, að hann
sé jafnmikill Vesturbceingur og
Erlendur Ó. Pétursson, sem er j Þá var bærinn minni um sig,
fœddur vestar í bœnum. Hann ■— ofboðlítið —og aldrei fór
gekk í Miðbœjarskólann, því að Bennó lengi sendiferðir en inn
að Vatnsþró, skammt þar -frá
sem Litla bílastöðin var, eða
vestur í Selsvör. Hlíðár og
Kleppsholt voru ekki til, og
sá hefði verið talinn ruglaður,
sem talaði um Skjólin eða
Melana. Bennó var röskur
sendisveinn. Hann flutti vörur
frá aðalbúðinni (Heklu), en
einnig sótti hann varning í
Nýhöfn (þar sem nú er Rafha,
Antikbúðin o. fl.), eða í verzl-
unarhúsið hinum megin Hafn-
arstrætis, þar sem nú er Borg-
arbílstöðin og Zimsen.
Enginn sendiferðabíll?
segi eg við Bennó í kæru-
leysi.
Ónei, ekki var það. En
hitt þótti merkilegt, er Thom-
sen fékk hingað fyrsta bílinn.
Það þótti undratæki. Tómas
heitinn Jónsson kjötkaupmað-
ur, var bílstjóri á þessu farar-
tæki, og stundum ók hann bæj-
arbúum svolitinn hring í bæn-
um, „rúptinn“, fyrir 25 aura,
og þótti þetta ævintýralegt. —
En eg gerðist síðan innanbúð-
armaður hjá Thomsen, og aí-
greiddi járnvörur, var í matar-
deildinni, — í allt tíu ár hjá
Thomsen. Síðan réðst eg til Th.
Thorsteinsson, í karlmanna-
fatadeild hans, sem var í Aust-
urstræti 14, næsta hús við
Hótel Reykjavík. Þessi hús
brunnu bæði í eldsvoðanum
mikla á stríðsárunum fyrri, og'
aðalbækistöðvar sínar þar sem var verzlunm flutt í húsið
'Hótel Hekla var um langt1 Þar sem nú er Heitt og Kalt.
skeið, en nú eru skrifstofur! Síðan fór eg að vinna hjá
Reykjavíkurbæjar. Þetta var heildverzlun Garðars Gíslason-
líkast ævintýr ungum dreng. í ar, og var þar í tíu ár, en síðan
vistarverum þessa volduga stofnaði eg verzlunina Áfram.
verzlunarfyrirtækis mátti finna
undarlegan ilm fjarlægra £n hvenær fékkstu
„íþróttadel!una“?
Eg kippi mér ekkert upp við
þetta orðalag þitt, því að þessi
della hefur reynzt mér vel, en
Hver íþróttagrein er
göfugust?
Þetta er dálítið erfið spurn-
ing, en þó svara eg henni hik-
laust: Sundið er íþrótt íþrótt-
anna. Eg hef stundað það æ
síðan eg lærði hjá Páli. Þú hef-
ur kannske séð áskorun frá
mér í blöðunum á sumrin:
Notið sjóinn og sólskinið. Fátt
er eins hollt líkamanum og
sundíþróttin. Annars hef eg
synt til lands úr öllum eyjum
hér utan við Reykjavík, nema
Akurey. Eg synti til lands úr
Viðey (að Batteríinu) árið
1914. Þetta tók tæpa tvo tíma,
og var þá lengsta sund, sem
synt hafði verið hérlendis, að
fráteknu Grettissundinu úr
Drangey. Þetta vakti talsverða
athygli þá, og eg býst við, að
frekar hafi það orðið til þess
að glæða áhuga almennings
þá grunaði engan, að einhvern
tima mundi rísa af grunni Mela-
Skóli. Það var í skólastjóratíð
Mortens Hansens, og vart mun
Bennó hafa rennt grun í það
þá, að hann skyldi síðar gerast
umsvifamestur íþróttafrömuður
á sinni tíð.
♦
Sýslaði snemma við
verzlunarstörf.
Ungur drengur réðst Bennó
til stærstu verzlunar, sem hér
var í Reykjavík um aldamótin,
Thomsens Magasíns, sem hafði
landa: þar var kanell og krydd,
steinolía og ilmvötn, brennivín
og tóbak, vefnaðarvara, gljá-
andi járnvörur. Þetta var
undraheimur út af fyrir sig,
eða svo fannst Bennó, er hann
hóf störf þar sem sendisveinn.
annars fór eg ungur að hafa
áhuga fyrir líkamsrækt. Þegar
eg var hjá Thomsen hóf eg
sundnám hjá Páli Erlingssyni,
félögum, sem höfðu 595 með-
limi. Fyrsti forseti þess var
Axel V. Túlinius, fyrrum sýslu-
maður og skátahöfðingi. Eg var
kjörinn í stjórn þess árið 1915,
og hef átt þar sæti alla tíð
síðan, en forseti sambandsins
hef eg verið frá 1926. Til merk-
is um það, hve iþróttasamtökúx
eru orðin almenn og vinsæl,
skal eg geta þess, að nú eru í
því 235 félög, með samtals 28
þúsund meðlimum. Með mér
hafa starfað margir mætir
menn öll þessi ár, og það, sem
er mest um vert er þó, að al-
menningur skilur nú, hve
heillavænleg áhrif íþróttalífið
hefur haft á íslenzkt þjóðlíf.
Þið börðust rnest fyrir 17.
júní, var það ekki?
íþróttamenn hafa nú um ára-
tugi haldið afmælisdag Jóns
fyrir sundinu. Suhd er okkur Sigurðssonar hátíðlegan, reynt
lífsnauðsyn, en auk þess hefur ^ fra fyrstu tíð að gera hann að
það mikil og örfandi álirif á þjóðhátíðardegi. Við reyndum
hreinlæti manna og snyrti-, ag vanda til hátíðahalda þaim
mennsku. Það er sjálfsagt ( c}ag eins frekast voru föng á.
sundinu verulega að þakka, að yið gengumst fyrir íþróttasýn-
eg hef alltaf notið góðrar heilsu jngum cg kappleikjum ár hvert,
verið fílhraustur — og hef j
varla lagzt í rúmið nema þegar
eg lagðist í. Spönsku veikinni.
Þú ert ekki viði eina
fjölina felldur í
íþróttum?
Ekki verður það sagt. Fór
snemma að iðka fimleika, og
fékkst við þá í aldarfjórðung.
Fimleiltana stundaði eg í Í.R.,
knattspyrnu í K.R. og glímu-
æfingar sótti eg hjá Ármanni.
Eg var í liði K.R., sem sigraði
í fyrsta íslandsmóti, sem háð
hefur verið í knattspyrnu árið
1912. Þar voru margir röskir
strákar, sem nú eru orðnir
rosknir og mætir borgarar.
Þeir, sem'urðu íslandsmeistarar
í knattspyrnu þetta ár og enn
eru á lífi.eru: Geir Konráðsson
kaupmaður, Jón Þorsteinsson
skósmíðameistari (á gullskón-
um), Kristinn Pétursson blikk-
smíðameistari, Nieljohníus Ól-
afsson hjá Kol & Salt, Þorkell
Þórðarson í Grjóta, sem nú
rekur knattborðsstofu, DavíS
Ólafsson bakarameistari, Gúð-
mundur H. Þorsteinsson húsa-
meistari, Lúðvík Einarsson
málarameistari og eg. í fim-
leikum var eg m. a. með Matt-
híasi heitnum Einarssyni lækni,
Tryggva heitnum Magnússýni
Magnúsi heitnum Magnússyni
skipstjóra, Böðvari heitnum
Kristjánssyni menntaskóla-
kennara og allt afbragðs fim-
eins og raunar allir vita. Nú
er dagurinn almennt viður-
kenndur sem þjóðhátíðardagur
íslendinga, en það hygg eg, að
óefað megi þakka íþróttamönn-
unum. En það verður að lög-
skipa þenna dag sem almennan
frídag.Það er fullkomin hneysa,
að það skuli ekki hafa verið
gert. Verkamenn eiga sinn dag,
verzlunai'stéttin sinn. En þjóð-
jn sjálf á engan dag. Þetta
getur ekki gengið svona. Við
lögðum áherzlu á að fá snjalla
menn til þess að flytja ræður
við gröf Jóns Sigurðssonar, er
við lögðum blómsveig á hana
17. júní. Eg minnist fjölmarg'ra
mætra manna, sem ræður fluttu
við slík tækifæri: Bjarna frá
Vogi, Sigurðar Eggerz, Bene-
Frh. á 7. s.
Myndin er tekin. er sundskálinn í Örfirisey var vígður árið
1924. Ben. G. Wáge er í >ræðustólúum, en á mvndinni sjást, auk
hans„ m.a. þeir Erlingur Pálsson yfirlögreglubjónn og Axel V.
Tulinius fyrrverandi sýslumaður og skátahöfðingi.
þeim afbragðsmanni. Hann var leikamenn. A. J. Bertelsen
þá byrjaður sundkennslu í
Laugunum, samkvæmt áskorun
Björns Jónshonar ráðherra, og
eg held að eg megi segja, að
eg hafi verið einn bezti nem-
andi hans. En hitt er jafnrétt,
að Páll er bezti sundkennari,
sem eg hef þekkt. Hann var
samvizkusamur, þolinmóður,
laginn og góðgjarn. Hann lagði
áherzlu á að kenna mönnum
rétt sundtök, og honum var
ljóst, hve lífsnauðsynlegt það
var íslendingum að kunna. að'
synda. Vænt þótti mér að geta
sæmt hann gullmerki ÍSÍ, sem
hann bar á Alþingishátíðinni
1930.
En Benedikt hefur fengizt
við fleirf'en eiha íþróttágreih,'
eins og alkunna er, óg þess
vegna legg eg fyrir hann þessa
spurningu:
stjórnaði þá Iþróttafél. Rvk. Þá
fékkst eg mikið við íjallgöng-
ur, — hef gengið á flest fjöll,
sem héðan sjást. Oft var eg í
slíkum ferðum með þeim IJelga
frá Brennu, Birni Ólafssyni
ráðherra og öðrum, . en þeir
voru (og eru) hinir röskustu
ferðalangar. Árið 1923 hafði
fimleikaflokkur frá Í.R. verið
norður á Akureyri, og gengurn
við hingað suður, vorum 5 daga
í . óbyggðum. Gengum úr
Skagafirði, upp með Blöndu,
um Hveravelli og Kjalveg að
Hvítárvatni, með Langjökli,
yfir Skjaldbreið (til að stytta
okkur leið, eins og eitt blaðið
sagði) og niður á Þihgvöll.
Hvenær hófust þín
afskipti af ÍSÍ?
ÍSÍ var stofnað 1912 með 12
Kryddvorur
Pipar
Negull
Kardemommur
Kaueli, steyttur
Kanell, heill
Engifer
Kúmen
Múskat
Lárviðarlauf
Natron
Eggjagult
Karry
Matarlitur
Soya
Hjartarsalt
Saltpétur
Sinnep
Kókosmjöl
Möndlur
Búðingar
H. Benediktsspn Co. h.f.
Hafnarhvoll — Reykjavík.