Vísir - 11.12.1954, Blaðsíða 8

!
| VlSIK er ódýrasta blaðið og þó þaS fjöl-
þreyttasia. — Hringið í síma 1660 ®g
gerist áskrifeadur.
Laugardaginn 11. desemner ísai
Þeir, sem geiast kaupendur YÍSIS eftii
10. hvers mónaðar, fá blaSið ókeýpi* til
mánaðamóta. — Simi 1660,
Fyrstu raíljósin kveikt í 16 húsum fyrir
S0 árum; mí nýtur §5% þjóðarinnar raforku.
Enn eru aðeins hagnýtt 1,3% af
áætlaðri yatnsorku á landinu.
Hálf öld en liðin frá því raf-
*nagn var í fyrsta sinn hagnýtt
á Islandi, en nú njóta um 85%
allra fslendinga rafmagns.
Eins og Vísir skýrði frá fyrir
skemmstu var það Jóhannes
Reykdal í Hafnarfirði sem
framleiddi fyrstur íslendinga
.rafmagn, en sá sem fyrstur
vakt máls á framtíðarmögu-
leikum raforku hér á landi var
Frímann B. Arngrímsson.
Kom Frímann fram með á-
kveðnar tillögur í þessu efni
árið 1894, en þá þóttu þetta
loftkastalar sem enginn taldi
að ætti neina framtíð fyrir
höndum.
Raforkumálastjóri íslands,
Jakob Gíslason, rafmagns-
stjóí’inn í Reykjavík Steingrím-
ur Jónsson og rafveitustjórinn
í Hafnarfirði, Valgarð Thor-
oddsen skýrðu blaðamönnum í
gær frá upphafi raforkumála á
íslandi, þróun þeirra til þessa
dags og framtíðarmöguleika.
Fyrsta rafstöðin á íslandi,
sem talið er að hafi tekið til
.starfa 12. des. 1904 var 9 kw.
.sterk og framleiddi rafmagn
fyrir 16 hús. Nú framleiða al-
menningsrafstöðvar landsins
87.200 kw.
Nú eru um 20 smærri og
■stærri almenningsvatnsafls-
virkjanir á lapdinu, 27 diesil-
rafstöðvar og 1 gufuaflsstöð.
Auk þessa eru svo allmargar
einkarafstöðvar til heimilis-
nota og atvinnurekstrar og á-
ætlað að þær einar framleiði
um 15 þúsund kw.
Árið 1920 höfðu um’ 12000
íbúar í 14 kaupstöðum og kaup-
túnum fengið afnot raforku frá
almenningsrafveitum, en íbúa-
talan á öllu landinu var þá um
93.000. Næsta áratugum á eftir
varð ör þróun í þessum efnum
og um 1930 höfðu nær allir
íbúar í kaupstöðum og kaup-
túnum fengið raforku frá al-
menningsveitum. í árslok 1953
höfðu 122 þúsund landsmanna
afnot raforku frá almennings-
veitum og talið að um 8 þús-
und manns hafi notið rafmagns
frá einkarafstöðvum. Þannig
hafa nú um 85% allra lands-
“búa afnot raforku.
Bókfært verð allra rafvirkj-
-ana, sem nú er í notkun er 440
Börn og gamaSsnesmí
bressita innl
N. York (AP). — Nýlega
't>rann gamalmennahæli í Ger-
mantown í Marylandfylki tíl
ösku.
Fjórar gamlar könur brunnu
inni, en unnt var að bjarga 18
öðrum gamalmennum. Sama
dag brann hús eitt í Cleveland
og fjögur börn inni, systkini.
Það elzta var 4ra ára. Móðir
þeirra hafði brugðið sér í næsta
hús.
mlljónir króna, en heildar-
tekjur rafveitnanna á árinu sem
leið nam 65 millj. kr.
Nú er lengd allra rafmagns-
leiðslna á landinu 2700 kíló-
metrar, og í notkun eru rúmlega
20 þúsund rafmagnseldavélar,
sem jafngildir því að tvö af1
hverjum þremur heimilum hafa
rafmagnseldun.
Vatnsaflið á íslandi er meir,
en sennilega í nokkuru öðru
menningarlandi heims ef mið-
að ér við fólksfjölda.
Samkvæmt áætlun Jóns Þor-
lákssonar er hann gerði á sín-
um tíma á vegum Fossanefndar,
er vatnsorkan talin um 25 þús-
und milljónir kílowattstunda á
ári, en til þessa hefur aðeins
verið virkjað sem nemur 330
milljónir • kílówattstunda, eða
aðeins 1.3% af áætlaðri virkj-
unarhæfnri orku. Sumir telja
að enn megi hækka áætlun Jóns
Þorlákssonar, varðandi vatns-
orkuna á íslandi um 50%.
Er nú unnið að rannsóknum
á virkjunum víðsvegar um land
og þar á meðal unnið að kort-
lagningu vatnasvæða helztu
stóránna á íslandi svo sem
Þjórsár, Hvítár, Jökulsár á
Fjöllum, Jökulsár á Brú, Lag-
arfljóts, Blöndu o. fl. Ljós-
myndr hafa verið teknar úr
lofti og verða teknar á næstu
árum af þessum svæðum, en
síðan gerðir uppdrættir eftir
ljósmyndunúm. Kortagerðin
ein af þessum svæðum er talin
kosta um 5 millj. króna, auk
alls undirbúnings kostnaðar við
hana, sem nemur vafalaust
öðru eins.
Eftirleiðis verðUr stefnt að
því eftir megni að byggja fá
orkuver en stór og dreifa ork-
unni síðan með leiðslum sem
víðast um landið.
Eins og áður hefur verið get-
ið verður opnuð sýning í Hafn-
arfirði á morgun í tilefni hálfr-
ar aldar afmælis rafmagns á
Islandi og auk þess sérstakur
þáttur helgaður því í dagskrá
Ríkisútvarpsins eftir hádegið á
morgun.
Blásararislr skiidu ekki
augiýsingarnar.
Ástæðan fyrir því, að sýning
féll niður á ballettunum í Þjóð-
leikhúsinu nýlega vegna þess
að nokkra hljómsveitarmenn
vantaði, mun hafa verið sú, að
því er Vísi hefur verið tjáð, að
hér var um útlendinga (Þjóð-
verja) að ræða, sem skilja ekki
íslenzku og munu því auglýs-
ingarnar hafa farið fram hjá
þeim.
Hins vegar kom tilkynningin
á töflu Þjóðleikhússins ekki
fyrr en eítir helgi, en hljóð-
færaleikararnir voru síðast í
Þjóðleíkhúsinu á sunnudag. —
Indverjar hafa reist sjálfstæðis-
hetju sinni, Mahatma Gandhi,
minnismerki í borginni Baroda.
Er styttan, sem er um 3 m. á
hæð gerð af Evrópumanni, er
starfar við háskólann í Baroda,
18 í fiokkagftsnu
Rvikur.
Flokksglíma Reykjavíkur
verður háð í íþróttahúsi Jóns
Þorsteinssonar á morgun og
hefst kl. 15.00.
Þátttakendur verða 18 frá
tveim félögum, Glímufél. Ár-
manni og “Umf. Reykjavíkur.
Glímt verður í fimm flokk-
um, þrem þyngdarflokkum,
unglinga og drengjaflokki.
í I. flokki glíma Anton
Högnason, Á. Kristján Heimir
Lárusson, U.M.F.R. sem er nú-
verandi íslandsmeistari í ung-
lingafl. og Karl Stefánsson
U.M.F. Reykjavíkur.
í II. flokki glíma Gísli Guð-
mundsson, Á., núverandi ís-
landsmeistari, Kristmundur
Guðmundsson, Á., núverandi
Reykjavíkurmeistari, Guð-
mundur Jónsson frá U.M.F.
Reykjavíkur ásamt fleiri góð-
um glímumönnum
í III. flokki glíma meðal
annars Bragi Guðnason og
Baldur Oddsson báðir frá U.M.
F. Reykjavíkur.
- í Unglingaflokki glíma þeir
Erlendur Björnsson og Hannes
Þorkelsson.
í Drengjaflokki eru 6 þátt-
takendur, margir mjög efni-
legir glímumenn.
Úrslit eru mjög tvísýnt í öll-
um flokkum og verður glíma
þessi því mjög spennandi.
Aðgöngumiðar verða seldir
við innganginn. 1
Glímufélagið Ármann sér
um mótið.
0 Undirnefnd afvopnunarnefnd
ar SÞ. hefur fundi I London
í febrúar. Eftirtalin lönd
eiga fulltrúa i nefndinni: Bret
land, Bandaríkin, Frakkland,
Kanada og Ráðstjórnarríkm
Framanskráðar upplýsingar
eru eftir einum úr hljómsveit-
’inni.
40 Selfyssingar
Árás McCarthys
,,boomerangí4
Spurningaþáttur Sveins Ás-
geirssonar var tekinn upp á Sel-
fossi í gærkvöldi, eins og auglýst
hafði verið.
Heita mátti að húsfyllir væri
og gengu spurningar og svör svo
greitt, að teknir voru 40 menn
til spurninga, en áður.hafa aldrei
verið teknír fleiri en 30. Fyrstu
verðlaun voru óperurnar Cavail-
eria Rusticana og Bajzzð (Pag-
liacci, sem fluttar ver'ða í Þjóð-
leikiuisinu um jóiiri, á plötum
frá IIis Master’s Yoice, önnur
yerðlaun Reyrisluár, eftir Thor
Jensen og Hér er kominn Hoff-
inn .. eftir Guðm. G. Hagalín,
og þriðju verðlaua Minningar og
skoðanir, eftir Einar Jónsson
myndhöggvarar.
Stúikur bör&u
boxarann í rot.
N. York (AP). — Það er oft
orfitt að vera frægur, en um
daginn reyndist erfiðara að
vera ferðafélagi frægs manns.
Söngvarinn Eddie Fisher
kom til Kansas City nýlega, og
brauzt stúlknafjoldi framhjá
lögreglunni til að komast inn
í járnbrautarklefann tií hans.
í hamaganginum slógu þær
mann í rot, er var í sama klefa.
Var það Barney Ross, fyrrv.
Bandaríkjameistari í veltivigt"
Leonard Hall, formaður nii3i*
stjórnar flokks republikana, hef-.
ur komizt svo að orði, að áráa:
McCarthy á Eisenhower mumi,
hafa algerlega gagivstæð áhrif viSSi
það, sem hann ætlaðist til.
Kveðsl Hall vera sannfærðuí*.
um, að mikill meiri hluti þjoð-
arinnar, jafnt republikanar Setn.
demokratar, muni haldá áfraia
að slyðja Eiscnhower.
„Fi'æitkan" ©r aé
verða metbikrst Ll.
Rúm 16.000 manns hafa séð
gamanleikinn „Frænku Charleys'5
sem Leikfélag' Reykjavíkur hefar.
sýnt undanfarið, ævinlega viS
húsfylli.
í dag er „Frænkan“ sýnd i 55.
sinn, og er ekkert lát á aðsókn-
inni. Hefur ekkert leikrit L. R.
verið sýnt jafnoft á einu ári,
þegar frá eru talin „Gullna Mið-
ið“ og óperetta»*„Nitouche“,
Verið er að æfa „Nóa“, ióla-
leikrit L. R„ og miðar æfingum
ágætlega áfram undir leikstjórm
Lárusar Pálsspnar, sem fengið
hefur leyfi frá störfum við ÞjóS-
leikliúsið.
Eklci er víst', að frumsýning
verði á 2. í jólum, enda er frum-
sýning \i Þjóðleikhúsinu þana
dag, en forráðamenn L. R, líta
svo á, að það sé ekki heppilegt, að
frumsýningar skuli vera á báðum
stöðunum sáma kvöldið.
Síam krefst örottflutnings
flottamanna.
Bangkok (AP). — Stjóm
Síams mun krefjast þess af SÞ,
að þau sjái um brottflutning
50,000 flóttamanna frá Viet-
nam.
Er haldið uppi kommúnisk-
um áróðri meðal flóttamami-
anna og óttast stjórn Síams, að
þeir kunni að. vexða einskonar
fimmta herdeild í landinu. Því
verði Sameinuðu þjóðirnar að
sjá um brottflutning þeirra.
„Sugar Ray“ leiðut
á að dansa
New York. (A.P.). — „Sugar
Ray“ Robinson, sem var un»
skeið heimsmeistari í mið-
þungavigt, er byrjaður hnefa-
leika á ný.
Hætti hann „störfum“ fyrir
tveim árum, enda vellríkur, og
söng og dansaði í næturklúbb-
um. Nú er hann orðinn leiður á
því og ætlar að berjast um
tíma. Lauk fyrsta bardaganum
með jafntefli, en Robinson er
sagður í ágætri æfingu.
Þ<Via er.frú Anni Ludvigsen, 99 ára gömul, dönsk kona, sen*
nýlega brá sér í flugvél (sjúkraflugvél) utan af Indshyggðiiml
til Kaupmaimahafnar. Með henni er hjukrunarkona.