Vísir - 06.09.1955, Blaðsíða 6

><0
VISIK
Þriðjudaginn 6. september 1955.
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3
Aígreiðsla: Ingóifsstræti 3. Síxni 1660 (fimm linur).
Ötgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIB H.JT.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.1.
Nýr ¥@rlÍ3fsgrui»l?öSIyr.
~\Terðlagsnefnd landbúnaðarins hefur haldio fund til að á-
* * kveða grundvöll þann, sem landbúnaðarafurðir skulu
verðlagðar eftir frá þessu hausti og frani á það næsta. Hefur
útreikningur verðlagsnefndar leitt í l.jós, að grundvöllurinn
hækkar verulega eða um 13,35%, og eiga landbúnaðárafurðir,
kjöt, mjólk og þar fram eftir götunum.
Formaður verðlagsnefndar gat þess við Vísi, er hann
veitti blaðinu upplýsingar um þetta í gær, að svo gæti farið,
,að um meiri hækkun yrði að ræða, því að ekki væri enn útséð
um söluhorfúr á ull og gærum, en ef söluhorfur yrðu lélegar,
eins og á síðasta ári, mundi hækkun sú, sem fengist ekki á
þeim afurðiim, koma 'fram "til. meiri hækkunar á öðrum af-
urðum landbúnaðarins.
ÞaS var fyrirsjáanlegi, að landbúnaðarafurðir mundu hækka
í verði á þessu hausti. Þær kauphækkanir, sem hafa átt sér
stað að undaníörnu, og verðhækkanir, er þeim hafa fylgt,
'hlutu að hafa í för með sér, að bændur krefðust aukins fjár
fyrir afurðir búa sinna — þeir vilja fá meira fyiár mjólkina,
kjötið og þai- fram eftir götunum, og um leið hækka þær mat-
vörur, sem unnar eru úr þessum afurðum.
Á það var bent, þegar verkfallið var háð á síðasta vetri, að
verðhækkanir mundu- fylgja fljótlega í kjölfar kauphækkan-
anna. Síðan hefur margvíslegur varningur og þjónusta hækkað,
og nú er að því komið, að afurðir landbúnaðarins hækka einnig
i verði, og það er ekki nein smáræðishækkun, sem verðlags-
nefndin telui', að bændur eigi heimtingu á. Kapphlaupið milli
kaupgjalds og verðlágs er því hafið, eins og við var að búast, og
óvíst hvar og hvenær því linnir. ,
Fotiagjar konmúmista, sem nú ráða mestu i verkalýðs-
hi eyfingumii, sinntu því ekkert á síðasta vetri, begar bent var
á þessa liættu. Þeir kærðu sig. kollótta um það, þótt þeir
kölluðu þá válegu þróun yfir þjóðina, sem er fólgin í því að
dýrtíðarskrúfan byrji að snúast af vaxandi hraða. En nú kem-
ur árangurinn af verkum þeirra smám saman í ljós. Hann
Jýsir sér í því, að allir hlutir fara hækkandi.
Þegar þessi hækkun á landbúnaðarafurðum hefur komið til
iramkvæmda eftir skamman tíma, mun mörgum þykja, að litið
verði eftir af þeirri kauphækkun, Sem knúð var fram í verk-
fallinu í vetur. Menn eru ekki enn búnir að vinna upp tekju-
missinn af völdum verkfallsins, og ékki mun það ganga betur,
’er þessar hækkanir bætast ofan á þær, sem þegar eru orðnar.
Þettá vissu kommúnistar a;5 sjálfsögðu, en þeir óskuðu eftir
því, enda varðar þá ekkert um þjóðarhag', eins og einn for-
ingja þeiira hefur lýst yfir, En vonandi læra þeir, sem láta
3tjórnast af kommimistum, að velgengni alls almennings verð-
ur aldrei tryggð með því að kommúnistar fái að segja öflug-
am samíökum fyrir verkum. Þeir vilja aðeins úlfúð og ófrið
<og vinna að því að koma sem ílestum á kaldan klaka.
iíSaeip Svia Siefir
um 500.000 á 10 árutn.
Talsímafjöldi heíir tvöfaldazt, raf-
orkuframleiðsla aukizt um 75%.
Síðan 1945 hefir raforku-
framleiðsla Svía aukizt um
75%, bílum fjölgað um 500,090
og talsínrafjöldi tvöfaldazt, að
því er segir í skýrslu frá sam-
göngumálaráðuneyti Svia.
Raforkuframleiðslan nam
13,500 milljónum kílóvatt-
stunda árið 1945, en á síðasta
ári var hún orðin 23,700 mill-
jónum kvst. Fjárfesting hins
opinbera í rafveitum nam 39
milljónum króna árið 1944—45.
en hafði nífaldazt, orðið 337
millj. kr. árið 1955—56. Á þessu
tímabili hafa margvíslegar
nýjungar einnig komið fram hjá
Svíum, og' hafa þeir t. d. reist
fyrstu 380,000 volta langlínu í
heiminum.~~
Á árunum 1945—55 tvöfald-
aðist næstum tala talsíma í
landinu. Þeir voru 1146 þús-
undir árið 1945, en eru nú
orðnir næstum 2,1 milljón, og'
eru fleiri símar í notkun í
Svíþjóð en í flestum löndum.
Síminn er líka orðinn miklu
meira sjálfvirkur en áður, og
er hægt að hringja beint milli
Imargra staða í landinu.
Framlög til nýrra þjóðvega
jukust úr 103 milljónum s, kr.
árið 1944—45 í 789 millj. s. kr.
fyrir yfirstandandi fjárhagsár.
í ársbyrjun 1945 voru fólks-
bifreiðir í landinu 39,100, voru
orðnar fimm sinnum fleiri eða
194,500 árið 1950, og næstum
fjórtán sinnum fleiri eða
535,000 í janúar á þéssu ári.
Hefur þeim einnig fjölgað veru
jlega síðan. Samsvarandi tölur
fyrir vörubifreiðir eru 38,200,
79,500 og 110,000. En þá eru ó-
taldar um 10,000 langferðabif-
reiðar, 320,000 bifhjól og im
330,000 hjól með hjálparhreyrli
(skellinöðrur). Hvað bifreiða-
fjölda snertir, eru Svíar langt
á undan öð'rum Evrópuþjóðum,
því að í júní sl. var þar til bif-
| reið á tíunda hvern mann í
! landinu. (SIP).
í þjéð-
inu.
Andrés Jolinson, Ásöúð, Hafn
arfirði, hefur afhent Þjóðminja
safninu merkilegt safn ýmissa
muna er harnl hefur safnað síð-
ustu 25—30 á-in. Var safn ým-
issa muna er h’ann hefur safn-
að síðustu 25—30 árin. Var safn
þetta opnað í sérstökum sýn-
ingarsal í gær, en þá átti And-
rés Johnson sjötugsafmæli.
Safn þetta ber nafnið Ásbúð-
arsafn og eru í því um 2000
munir. í safninu er meðal ann-
ars fullkomið safn íslenzkra
peningaseðja. Einnig eru þar
ýmsir minjagripir og hlutir frá
alþingishátiðinni 1930 ,og tug-
ir alls konar félagsmerkja, verð
launapeningar, frímerki og
fleira. Þá gefur þarna að líta
brýni Bólu-Hjálmars . og tó-
baksdósir Gísla Brynjólfssonar
og sitthvað fleira.
Andrés Johnson fór ungur
til Vesturheims, en kom heim
aftur 1916, og byrjaði þá að
safna forngripum og öðrum
merkum gripum. Ferðaðist
hann um allt land í þessu skyni
og varð vel til fanga.
VefkfaSH lokfð.
'rpins og aimenningur veit, náðust samningar milli félaga
verkakvenna á Akranesi og í Keflavík snemma á laugar-
dagsmorgun, og var verkföllunum. síðan aílýst: Höfðu þau þá
staðið um það bil hálfan mánuð, auk þess- sem vinnustöðvanir
í samúðarskyni höfðu staðið aðeins ákemur, eh þeim var að
sjálfsögðu aflýst' um léið og hinufn. Er.því allt kyrrt i verka-
Jýðsmálunum eins og stendur.
Nokkrtrí tjón Ixefur orðið af verkfalli þessu eins og öðrum,
en hefði þó getað. orðíð meira. ef veðurfar hefðj ekki verið
þannig, að ekki héfur veriö hægt að stunda réknéíaveiðar af
Jullum krafti, en það voru þær, sem voru stöðvaðar, á Akranesi
og í Keflavik. Veiðar þessar eru svo mikilvægar, að bær má alls
ekki stöðva, því að hver getur sagt sér það sjálfur, að litið
ve.rður um afla á komandi vetrarvertíð, ef ekki verður til
beita fyrir vélbátaflotann.
Kaup verkakveruia á Akranesi og í Keflavík er nú hærrá
en hér og víðar, en áður hafði kaup kvenna á ýmsum stöðum
verið hækkað til samræmis við þær kröfur, sem verkako-n.ur
íengu framgengt í lok verkfallsins mikla í vor. Nú hefur ýefið.
knúð fram nýtt hámarkskaup, og má gera ráð fýrir, áð það
dragi þann dilk á eftir sér, að ókyrrð verði aftur, ýmis félög
muni fara fram á, að þau verði ekki sett skör lægra en félög-
in á Akranesi og i Keflavík. Vercjaj þá epn , auknar byrgðar
lagSar á ýmsa átvinriuvegi, seni síaiida höllúm fæti áður.
Ósannmdum blaða
mótmælt.
í tilefni af ummælum Flug-
vallarblaðsins, Þjóðviljans og
Alþýðublaðsins um. það, að
varnarliðið bafi greitt hálfa
milljón króna í leigu fyrir skot-
æfingasvæðið í landi Voga á
Suðurnesjum vill Utanríkis-
ráðunejúið taka þetta fram:
Varnarliðinu var afhent svæði
þetta til skotæfinga í samræmi
við 2. gr. varnarsamningsins
frá 1951, er hljóðar svo: „ísland
mun afla heimildar á landsvæð-
um og gera aðrar nauðsynlegar
ráðstafanir til þess, að í té verði
látin aðstaða sú, sem veitt er
með samningi þessum, og ber
Bandaríkjunum eigi skylda til
að greiða íslandi, íslenzkum
þegnum eða öðrum mönnum
gjald fyrir það.“
Varnarliðið hefur því að sjáli
sögðu ekki greitt leigu fýrir
umrætt svæði. Aftur á móti
hefur ríkisstjórnin gert leigu
samning við eigendur skotæf-
ingasvæðisins og er ráðuneyt-
rnu ekki kunnugt úm nein van-
j.sþil á. greiðslu., leigunnar. Að-
dróttanir s Flugvallm-blaðsins,
Þjóðviljans og Alþýðublaðsins
í garð starfsmanna varnarmála
deildar er því tilhæfulaus og
glæpsamlegur rógur.
(Frá utanríkisráðuneytinu).
Kaffiverðið
í Braziliu.
Kaffiverðið í Brazilíu hefur
lengi verið óstöðugt og verð-
sveiflur taisverðar. Af þessum
orsökuju hafa kaupendur eink-
anlega í Bandaríkjunum, hald-
ið að sér hpndum, svo að kaffi-
birgðir eru nú þar og í flestum
um öðrum löndum, miklu minni
en þær hafa verið í fjölda ára.
Ein ástæðan fyrir þessu er ó-
vissan sem verið hefur um
gjaldmiðil Brazilíu, en nú hefur,
fjármálaráðherrann þar lýst
yfir að engar gagngerar breyt-
ingai' verði gerðar á g'eh'ginu
fyrst um sinn.
Hinn 30. júlí gerði frost í
sumum beztu kaffihéruðum
j Brazilíu, sem : talið er að hafi j
í gert stórskaða og kaffibændur,
| sagðir vera :farnir að héúritaj
jmiklu hærra verð fyrir kíáffiS,
j en'áður; vegna væhtanlegs úþþ- |
j skerubrests. Ef þetta reynistj
j vera á rökum byggt og Banda- j
ríkin og önnur lönd auka bjrgð-j
ir sínar eðlilega má búast við
talsverðri og varanlegri verð-
hækkun á kaffinu.
Bergmáli hefur á ný borizt
bréf um bekkina og biðskýlin, en
lim þettá var r.ætt fyrir helgina.
Konia ekki að notum.
í dálkum þínum í dag þakkar
H. B. fyrir þá hugulsémi, serii
strætisvagnafarþegum er sýiui
með þvi að setja bekki við marga
staði, þar sem Strætó stoppar.
Þetta er að visu gott, en því mið-
ur komá bekkirnir ekki að þeim
notum sem af þeim er ætlast. Eg
hef tekið eftir þvi á mörgum
stöðum að blessuð börnin nota
þá sem leikvöll, þau standa og
hlaupa eftir sætunum hvort sem
er rigning eða ekki. Þegar rignir
er alls ekki hægt að sitja á bekkj-
unum vegna bleytu, en þær fáu
stundir sem þurrt er koma þeir
sjaldnast að notum . því þá eru
þeir tataðir i aur.
Slæm umgengni.
Bekkir og skýlin ei.ns og þau,
sem komið hefur verið fyrir við
Suðurlandsbraút og víðar eru
rnjög takmörkuð þægindi fyrir
þá sem þurfa að bíða eftir Strætó.
Umgengnin er svo slæm þar sehi
ekkert eftirlit er. Ömcnning
sumra einstaklinga er svo við-
bjóðsleg að lýsing á óstanciimi er
ekki prenthæf. — En hvers vegna
er ástandið þannig? Á bæjai-
stjórnarfundum liafa hvað efíir
annað koinið fram tiliögur um að
reist yrðu biðskýli þar sem þeir,
er bíða' e'ftir strætisvögnum og
langferðabílum gætu nhtið ýls
pg skjóls, fengið afnot af sima pg
salernnm, en eins og nú er, éí'
ástandið í þessum máium í hinum
mesta ólestri og engu þorpi sæm-
andi hvað þá sjálfri höfuðborg-
inni lieykjavík.
Söluskýli.
Þessu er hægt að kippa i ia_.
skattborgurunum að. kostnaöar
lausu því það eru margif sem
mundu vilja byggja siik skýii, til
að skajja sér atvinnu, ei' þ.eir
fengju leyfi til að hafa þar smá-
verzlun, sem sekii blöð timáril,
tóbak, sælgæti o. fl. Éinnig ýrði
þetta til mikilla þæginda fyrir ])á
sem búa nálægt þessum stöðum,
Eg cr vist ekki sá -eini, seiri
gleymir stundum að kaupa mér
tóbak á leiðinni úr viiinunni og
verð því að arka alla' léið ofan
úr Hlíðum og norður á Laugaveg
eða taka Strætó niður i 5æ. T.
Lokaorð.
Þannig var bréfið .;frn E J..
Mér finnst hann helzt til dóm-
harður, Satt cr það að umgengni
gæii verið betri lim s'likar al-
menuingseigur, eins og bekkinn,
cn þeír koma að góðiim notúm
oft og einatt. Eri þegar rignir jáfn
.látlaust og ge'rt hefúr í sumaf ér
eðlilcgt að bekkir séú biautir. Um
íiitt atriðið skal ,-ég ekki dw.ma
hvort nauðsyn sé. á biðskýjúþt
innanbæjar, „þótt ráddír hafi korn
ið fram mn það, að byggjja þyrfti
yfir bekki og skýli þar.sem tolk
býður eftir strætisvögnum. Ef fil
viil verðnr það líka gert siðar, 'ejii
niaTgh- eru þákklátir fjrir' aíf
bekkir hafa verið settir einmitt
við áfanga strætisvagnanna.
kr.
----Or----
Landvarnaráðherra og yfir-
hershöfðingi Egyptalandi
fór í könnunarfero til frain-
stöðva Egypta vio Gaza i
gær. — Þar var skipzt é
' skoíum sem undjsngengns
daga.