Vísir - 14.12.1955, Qupperneq 4

I-
ViSIR
■ i4. d^mberA$35.
Próf. Híets Oungal:
r . jleið upp að Amezon-fljóti, og
Fra S.“A®ierikU *#» hvað það mundi kosta. Harin
, um að fá erindið tll birtingar I
laekriablaði, siiiu.
Ékki voru lækriamir í Cuencat
trúaðir á leekningasögurnar
um,sem
það
sagði að þáS vseri hsegðarleikur
aÖ fara. það. Ferðin iriiindí taka'
um 28 daga og myndi kosta um sem George Wagner hafði sagt
300 kr. .pafS- er óirúlega ódýrt mér. I»ék- héldu að þetta væru
jfyrir jafnlarigt ferÖálag. Hann ékkert riéma fíirðúsagriir og
’sagði, að Irvdiánarnir hjálpuðu vildu ekkert upp úr þeim
mamii að kontasí áfram rrieð leggja. Auðvitað get eg ekkert
Eitt þeirra losar t.d. tennur
sársankalattsl.
#í«.vAóí«%ri>f<»áÍH)r fíutiitr «'
fitpsnnPihm'-
Popayan, Kolombíu, jaldrei séð neinstaðar hjá hvit-
30. nóv. (um rhönnúm, og marga .mjög
Humboldt-hóíeliá, sem eg bý góðá.
á (í Guayaquil), ev nýtízku-
(rótel niður við sjóinn, þar sem
hverju herbergi fylgja svalir,
þar sem sér út yfir sjóinn. Hér
getur maðúr tekið sér sófbað á
daginn og fylgst með skipunum
:sem koma 6g fara.
Hér þarf eg að leita uppi
Georgé Wagner, sem mér var
ráðlagt I Lima að finná, ef eg
vildi fá upplýsingar um villta
Indíáná inni í laridinu, þvi áð
Jhiarm hefði farið um alít landið
Losa íetinur
með meðáíL
Mér er forvitni
á að fréita
öllu móii, an þess að taka nokk-
úrá borguu fýrir.
Shiroy-apainir. Tii Cuenca.
George hefir aldrei séð þessa Tveim dögum seinria flaug eg
apa,en hann fuilyrðir eftir Ind- til Cuenca, sem er gamall há-
íánunum að þeir séu til austur í skólabær á síærð víð Reykja-
Amazohas-landinu. Þeir kváðu vík urii 200 km. fyrii- suðaustan
vera um 150 sm. háir, og eiga að ■ Guayaþuil'. Ææssi feær er uppi á
hafa mjaðmavliði en enga hnjá ’ hálendinu,' í :2500 métra hæð og
liði. Þeir eru sterkir og eiga að hér eru Indíánar allt-um kring.
hafa sést halda á mörmum urid-
ix hendinni, sem þeir hafa rænt.
um þetta dæmt, en þótt eg sé
mjög tortrygginn á slíkar sög-
ur, þá skal maður vara: sig á að
fordæma algerlega slikar frá-
ságnir að órannsökuðu. máll,
En sannleikurinn er sá, að.Ind-
íánamir, sem liía villtu lífiánnl
í Amazonskógunum, hafa' Jiílu
eða engu. meira samneyti: við
Ecuador.búa heldur en ísicnd-
inga. Allt sem er austun.viS
Amazon er af Eeuadorbúum
talið tilheyra öðrum heimi,. sem
þeirri kemur ekkert við oghþeit
þekirja alls ekki neitt.
Eg vildi fá upplýsingar hjá
læknunum urri ýrriislegt við-
Aldrei hefir fundist bein eða víkjandi Indíánunum þama.
flik af manni sem þannig hefir J Bærinn liggur í fallegu dal- j
horfið. George segir, að menn verpi, þar Sem sólin skín að
fullyrði, að fæturnir á þeim heita má alla dagáiársiiui. Hús- Þidíánamarkaður ' ' ?
snúi aftur, svo að þegar menn in eru yfirk-itt fremur hrörleg, » Cuenca. Í
ýmislegt um lækningar Indíán- sÞ<?r þeira, þá verði það. lítið af fallegum görðum og göt- ! Fimmtudaginn -sem eg vár f
anria, því að ýmsar sögur hafa að Ser&st aftur á faak. Þessir ur mjóar eins og í mörgum alda ‘ Guenca, var markaðsdagur
gengið um þáð, að þeir þekki a® IKa meira á jörð-
ýms meðul, sem aðrir þekkja inni en 1 h'J ánum
ekki og geti læknað sjúkdóma i sest af þessari frá-
sem lærðari læknar fái ekki við
ráðið. Wagner segist oft hafa
gönilum borgum. Þarna hitti eg Þidránanna sém búa í fjöliuu-
próf. Barrera og próf. Cordero, tim-þarí kriríg. Strax um iriórg*
sem kenna lseknisfræði hvor á unirin klukkari sjö kom þettá
sögri, þá heyrir hún sýnilega sínu sviðl við háskólann.. Með ]it]a íólk, sem var mestmegnÖ
miklu frekar til fúrðusagna en j próf. BaiTera fór eg að hitta,konur> trítlandi eftir götunum
þvert og endilangt langt inn .
Amazori-skógana, ’ og þekkti ,og er sannfærður um
haft tækifæri til þess að athuga sannra sa8na- EnSin líhindi eru |nokkun-a fleiri prófessoa í °S streymdi allt að markaðs-
l ýmislegt um lækningar þeirra 'ti] að' niokkrir apar sé til sem jlæknisfræði og var erindið það tórginu. Þótt allt væri þetta
1 . .. .... + i Vmioliíí Árt V\«Tíífi ícöfiiri e/MYi 1 :_ .. 1 _ v _ . t . i . • fri llí" Ctm Kfirí trovfi
"betur til Indíánánna en nokkur
•annar þar í laridi. Seinni hluta
■dagsins tókst mér að hafa uppi
á honum og safsiðan hjá hori-
um það sem eftir var dagsins
og var mikið rinéð honum allan
þann tíma, sem eg var í G-uaya-
að þeir
kunna og geta ýmislegt sem
hvítir menn geta ekki.
T. d. segir hann mér, að Indí-
ánarriir hafi sérstakt meðal til
þess að losa tennur sársauka-
váriti hnjálið óg hafi fætur séta l sama, nL að grennslast eftir folk svo Utið vexti, að maður
snúa aftur á b'ak. HugsanTégt.ikrabbameiai meðalindíánanna,1 S*ti haldið að það.væri 8=ó-19
væri' að einhver aþí héfði örðið ieinkum um krabbamein í maga.j ara Krakkar, þá bai það bycðar
þarinig éftir véikindi, en ekki
að riokkur tégund af öpum væri
eðlilega þannig byggð.
laust. Ef törrn er orðin svo' ,
bólgin, að nauðsynlegi er að Kínin, kókain og kúrare.
qutt. Crge Waghér ha“.,f >*««-*“*• um
ríkumaður, 46 árá að aldri, sem |osna “ Mgunm . kr.ng mn, áfcSjfjíiSSf
hefir í nær því 20 ár dvaiið í
"Ecúador, þár Sem hanri hefir
Öllum próíessorunum, kom a bakinu, sem virtust vera'.alí-
saman um, að sjaldgæft sé að( -bungar- Margt .var berfætt. -eá
•sjá krabbamein í maga Indíán- jai]i hafði stráhatt á höfði. Morg-
anna. Ilinsvegar væri algengt j ar konurnar báru Íítið barn í
áð sjá krabbamein í legi meðalj P°ka á bakinu og stóð lítið upþ
' úr arinað en nefiö. Þetta ióik
gengur ■ með afar léttum skref-
um, tifar hr.att, svo að. við-ljgg-
kannað landið þvert og endi-
langt og farið langt inn í ó-
kvennanna. Eg spurði unvým-
islegt viðvíkjandi fæði Indíán-
hana, þá núa Índíánarnir safa Isékningar Indíanánna, skál.ég janna, sem of larigtyrði aðrekja
af sérstakri. plöntu í kring um' ekki se»3a- George é'r ékki,(hér. En öllum kom saman um' ur hlaupi við fót:..-Þótt;
tönnina. Sársaukalaust er törin-j ]æknir og eg er hræddur um, að ;að Indíánarnir borði ekki salt-l Það sé fátækt, þá reynir það a8
I dubba upp á útlit sitt með því
rsjaldgæfum dýrum, fuglúm ógl ....
píöntum. Haiin býr í litlu húsi! sérsiakt meðal. :sem hann held-
með konu sinni og barni ogiur aö
in orðin alveg laus daginn eftir bann hafi sjálfur lítið séð af meti.
1 og dettur út sjálf. ) Þeirn lækningum, er hann talar
I 't>cx .fiPírii^.Viarvrj Tn/Hánana Viofa xim. Hinsvegar er vitað, að
byggðu löndin til að leita að' og dettur út S]álf'
Þa segir hann Indiánana hafa um
villtir Indiánastofnar kunna að , Háskólafyrirlestur
að klæðast í sterkum liíum.
Pilsin eru öít gul, úlpan rauð
eða græn og oft hálsklútur með
sterkum lit. Sumir ha.lda á
þróféssórarihá1 éinni hænú; áðrir teymá Svírí,
háskólanum og a-llir eru rneð eitthvað sem
þeir vinni úr Papaya- hötfæra sér ýmsar jurtir, sem j á spænsku.
h f; { H - L nKn(„ml ti'énu, til þess að nota við sár hvítir menn hafa ekki þekkt, j Eftir beiðru
efirsafna dj rum og plontumj bólgur. Þetta er einskonar! d- er bæði kinin og kókain jflutti eg erindi
- "SSÆ fhanr a n0k^ra kvoða, sem látin er ofan i sárið' komið frá Iudíánum, sömuleiðis ,um krabbamein á Lslandi. Þar Þeir vilja selja.
xugi Kixomeira ira Vxuai aQUii. ogjnyndarhimtiu yfir bólgunni.! curare, sem allt eru verðmæt ' sem aðeins var til einn læknir | A markaðsplássinu er yfir
Bólgan hjaðnar fljótt niður og
1 lyf og mikilsverð. Margir halda
að Indíánar þekki fleiri lyf,
sem hvítir menn gætu haft gagn
af að kynnast, en það er éngan
veginn hlaupið að því að fá
, nauðsýnlegar upplýsingar um
hafi sérstaklega þau_ Þeh.
menn sem mest skyii
sárið skinngast Undir kvoðunni.
Holdsveiki
Wagner Kéldur því fram, að
Iiidíánarnir
gott meðal við holdsveiki. Hann
segir að ef hvítur maður sem
bera á lyf, eru ekki að gera sér
ferð inn í Amazon-skógana, þar
sem yfirleitt ér talið lifshættu-
legt að ferðast.
Eg spurði George hve langan
tíma það mundi taka að fafa frá
Cuenca, seœ skildi ensku og fullt a'f fólki, aðallega Indíán-
Indíánar
ekki tiættuíegir.
Þessi maður; sem er gfeindur
og gætinn maður, hefir frá
mörgu að segja. því að hann
hefir víða verið. Hann segist
aldrei hafa verið • hræddur við
Indíánana og heldur að enginn | býr nálægt vissum flokki af
þuríi að vera það, ef rétt sé að Indíánum, fær holdsveiki, þá
þeiiri farið. Að vísu hefir hannifari hann til þeirra til þcss að
aldrei hitt Auca-Indíánana,J leita lækningar. Hann verður
sem sagt er að allir óttist, af að dveljast hjá þeim í heilt ár Quayaquil austur á bóginn alla 'hvert orð o'g báðu mig á éftir !
og er síðan heilbrigðuiy eftir, «w"v,,*"»“jvwvv.vw,j'wv
því sem George segir. Indíán-
^ arnir gefa honum eitthvað ó- j J|
iiann hefir hitt. Ef maður semji) þekkt meðal, í örlitJum skömmt, J
-5ig að þeirra háttum og borðimm, aðeins einn skammt á
.beirra mat, þá sé engin hætta, þriggja rnánaða fresti. Ekki er
á að manni verði gert neitt j kunnugt úr hverju þetta meðal
inein. Maður megi helzt ekki( er unnið og ekki vilja Indián-
fara með neinn mat inn á þessi, arnir láta það af hendi við hvíta
svæði, því að ef maður ætli að menn. Þeir heimta að sjúkling- j
nafa mat fyrir.sig, verði Indíán-! urinn dveljist hjá sér meðan
þvi að þeir drepi allt og alla,
en hann lætur mjög vel af öll-
um þeim Indíánastofnum sem
enginn þýzku eða frönsku, um, sem bæði kaupa og selja,
þýddi lítið að tala á þeim mál- en einstöku hvítir menn og
um. Eg varð því að setjast nið- koriur sjást þó innan um, einnig
ur, skrifa erindið á ensku og að kaupa. Þarna eru pokar fullir
fá það þýtt samá daginri af dr. ,af baunura, maís, hrísgrjónum
Niconor, s'eiri' sat við að þýða 'og allskonar korni, álnayara og
þangað til 15 mín. áður en fyrir-Jfatriaður innan um búsáhöl .l
lesturinn átíi að byrja. Svo jog hverskonar dót, svo að öllu
flutti eg eriridið, sein er það ægir saman. En merkilc-gt er
fyrsta s'eitt ég hefi flutt á áð 'allt gengur hljö'ðlega fyrir
spænsku, og gekk ftu'ðu vel. sig. Ef þetta væri i Bandaríkj-
Læknarnir sogðust hafa skilið unuin, eða jafnvel í Evrópu,
Frarah. ó 9. siðu:
Í
armr tortryggnir og finnist
sjálfságt, að.maður deili mat sín
am jafnt með þeim. En þeir eru
.svo márgir, að þá er ailt máriris
nesti strax faíið. Hinsvegar sé
hann er til lækninga.
Um beinskekkjur segir
George að Indíánarnir hafi
meðal sem beir núi inn í hörund
ið og hefir þau áhrif að urint er
índíánarnir avallt tilbúnir að að sveigja og rétta beinið undii-,
.æða hvérri, sem til þeirra kem-! holdinu á eftir, t. d. fótleggja- j
urt en maður megi þá ekki láta j bein, ef þau hafa ekki gróið |
sér bjóða við marsvínasteik eða! rétt. Þetta hafði eg heyrt áður, j
soðnu apaketi, sem hvorttveggja en ávallt verið vantrúaður á það
sé ágætismatur. Mai’ga ávexti Ekki hafðí Geörge séð þetta
segist George hafa fengið hjá sjálfur, en hann var fullviss
.Tndíánunum, sem hann hafi um að það væri satt.
NÝ SKÁLDSAGA
eftir RagTiheiði Jónsdóttar
Stórfálleg, skemmtileg og spfmnandi saga um hei.1-
brigt og óbrotið fólk, sem í daglegu stárfi sínu riæi* að
töfra íram fegurð lifsins, skáldskap þess og unaðs-
semdir, en er í senn lærdómsrík hugvekja hverju manns
barni.
Gefið unga fólkinu þessa bók í jólagjöf og fyrri bók
skáldkonunnar ÉG A GULL AÐ GJALDA.
Helgafellsbók
,WA"Av.vwvAiV.".".\,v.-.vu