Vísir - 14.12.1955, Page 9

■ :vim irra-itiiriii.iiirr-1-*-Ji«iirtímv ít. -'
'tféM'
Frainh. af 4. síðu.
rnyndi hrópin og köllin æra
niann, en hér er allt rólegt og
friðsamlégt
Panamahattar
frá Cuenca,
Fólkið situr rólegt hjá síhu
dóti og reynir ekki einu sinni
áð fá hiann til að kauþa. Hér
eru líka seldir svokallaðir
Panamahattar. Þeir eru néfni-
iega: alls ekki búnir til í Pan-
ama, heldur í Cuenca. Hvar
sem maður gengur um götumar
sér máður 'konur vera að búa
þ'essa hatta til úr hv.ítu, mjóum
stráum. Svo að segja allir In-
díánarnir, bæði karlar og kon-
ur, gan^a ihéð þessa hatta. Mér
var sagt að konúrnár féngju
4—5 krónur fyrir að búa til
hvern hatt, og að bað tæki þær
viku. Að vísu sætu þær engan
veginn stöðúgt við, en notuðu
hverja frístund til þess.
Sumar Ind íánakonurna r, sem
eru á leiðinni til markaðsins
eða frá honuin, halda á spólu-
teini í ánitari hendinni og ull-
arlagði í hinni og spin'na þann-
ig bandið, meðah þær eru ó
gahgi. Hvar seni inaður gengur
á götunum standá konur Við
dyr sínar með soðinn maís og
litla kjötbita, sém sýnilega er
ætlað markaðsfólkinu. En þótt
máltíðin kosti ekiti nema fáéina
aura, þá eru fáir sem leyfa sér
þann luxus áð kaupá slíkán
níát.
Hér'sténdúr alit úndir merki
fátæktarinnar.
Þegar rr.áðúr talar við hvítu
jnennihá um hve bág kjör In-
díánanna sé og að þetta geti
ekki gengið til larigframa að
borga mönnum ekki néíha Ö—
10 kr. á dag, þá segja þeir að
Indíánarhir hafi ekkert viö
méiri pehihga að gera. Þeit
bara drekka sig Túlla, ef þeír íái
meiri 'pehihgá og virihi ver á
eftir.
KváliS frá
Ijarnsíildi-j,
'Þéir sem hafa verið iengi
innan uih þetta fólk og vanist
þvíáð sjá hvernig Indíánarnir
lifa, virðast vera blindir fyrir
því, að þétta fóik hefir aldrei
haft tæklfæri til þess að taka
út fullan þroska, biátt áfram
vegna þess áð það hefir verið
kvalið allt frá barnsaldri og
aldrei fengið fulinægjandi nær-
ingú. Fyrir þá sem konia þarna
með opin aúgun er ægilegt að
sjá hvað fólkið lifir við bág
kjör. En þegar menn hafa verið
þrælkaðii' svona öldum saman
lítur út fyrir, að allur dugur
hafi verið kvalinn úr þeim og
ekki ber neitt, mér vitanlega,
á neinni hrevfingu meðál Indí-
ánanna til þess að fá kjör sín
bætt. Og þetia.eru afkomejidur
hinna stolíu Inca, sem lifðu
frjálsu og góðu menningarlífi
þegar Spánvérjar ruddust inn i
landið með heri sína og iögðu
iandið undir sig með miskunn- ;
arlausri grimmd. Nú eru afkom-
endur þeirrar glæsilegu þjóðar
ekkert néma vesöl afstyrmi og
örverpi, sem draga fram lífið
klæðlítil, húslaus, félaus og ails-
laus.
Níeís Dungal.
4
Dr. Péturs Péturssonar. — j betur er hugsuð en óhugSúð.
Alitaf er gáman að hittaj Fléstar eða állar eru sögúrnar
forna góðkunningja, sem maðrn-: þýddar 'eða öllu heldur ehdur-
hefut ekki séð Lengi og 6-ékki ságðar. Sérkennilégt er, áð ekki
von á að mæta. á götú sinni. j er getið höfúnda né hváðan sög-
Gamlar ánægjustundir frá úrnar 'em tek-nár, ehda hiun
löngu liðnum ánim rifjást upþ! ekki á þéim dögum hafa Verið
og lýsa um stund eins óg skín
rn-illi skúra.
Þannig fór fyrír mér, þegar
mé'r barst í hendur göihul bók
nýútkomin nú fyrir nokkru,
Bók þessi var smásögur dr.
Pétúrs Pétúrssonar biskups. Á
íBskúárum mínúih tnar. eg, að
eg fékk hana áð láni og lás hána
að minhstá kosti tvisvar .sinh-
um, og þótti mikiil féngur. Síð-
an iief eg náumast seð 3iana
íyrr en nú.
tekið jafnstrahgt á rithöfunda-
rétti sem nú er gert.
Enda þótt nú á dögum sé
mikið lesefni á böðstóium' lianda
ungu kynslóðinni, á bók þessi
fullan rétt á sér og gott og gilt
erindi á bókáahatkaðihn,
Hún á érindi til íuilörðna
íólksins, Sém las háha í æskú og
flesti tfyggð við- hana. Þeim
■Vérður húri áreiðaniégá kær-
konun. Og hún á erindi til
æfekúlýðsinSj ekki aðeins áf þvi,
að Mri ér skemmtilegt og höllt
Bók þessvkorn fyrst út fyrir lesefni> héidur líka af því, að
tæpri öld, árið 1059. Mætti því^ h<in sýnir þeim, Sem nú erú á
halda, aðnokkurt gamaltbragðikaíi j nýtízku bókafióði, brot
væri að stíl og framsetningu, en af þvi> sem íslen2kir unglingar
ÍUTðu lítið og óvíða gætir þess. j lásu um siðustu aldaínót óg þat
biskup slirifaði hreint (áður meðan or0ið bókaflóð"
«■ wl .si.', „4 • I - •
var elcki til.
- Þéssi bók svíkur engán at-
hugulan lesahda. Húh geymir
eitthvað til. umhugsur.ar handa
öliuni.
Freysteinn GunnarSsön.
Pétur
mál og slétt og íburðarlaust
Því brégður fyrir á stöku s'tað
og er frekast til gamans, að
ekki eru þá til ýmis orð. sem nu
eru á hvers manns vörum, eins
og t. d. orðið lyfseðill. Hann er
kallaður lækningablað (bls.
107).
Eins og nafn bókarinnar
béndir til, er hún saí'n stuttra
sagna. Alls eru sögumar rúmt
hundrað að tölu á rúmum tvö
hundruð blaðsíðum. længsta
sagan er þó fullar 40 bls. Má
af þessu sjá, að sumar eru ör-
stuttar, ékki nema fáar linur.
Og hvert er svö efni sagnanna?
Það er næsta margbreytiiegt,
oftast cinhver atburður eða til-
Ny skáidsaga eftnr
Jó<! Bjðrnssofi-
Enn er komin út skáidsaga
eftir Jón Bjömsson rithöfuhd,
er hann nefnir ,AHt þetta mun
eg gefa þér.“
Jón Bjömsson tekur sér að-
allega fj-rir hendur dramatísk
yrkisefni og leitar þeirra helzt
í sögu þjóðarinnar sjálfrar.
Hafa síðustu bækur Jóns verið
'að meira eða minna leyti byggð-
ar á sannsögulegum atburðum
j sém gerzt hafá fyrr á öldum,
oft atburðum sem vakið hafa
umtal fyrr og síðar, en nokkur
jleynd hvílt yfir.
„Allt þeftá mun eg géfa þér“,
hirt hýja skáldsagá Jóris Björns-
sorvar' er áf þéssum sama toga
spunrtin, en effúViðúrinn stór-
brotirm og veigamikill, átökin
milli góðs og ills hörð óg bygg-
irtgin örámatísk.
Jón Bjömsson á stóran og á-
kveðínn hóþ léséhda, hóþ sem
stæltkar rheð hvefju árinu serh
líður og heldur ekki að ófyrir-
synju því Jón er váVandi höf-
undur og nær með hverri nýrri
bök æ sterkari tökum á lesend-
um síhúm.
„Allt þetta mun eg gefa þér“,
er stór skáldsaga, snoturlega að
allri ytri gerð, eh útgefahdinn
ef ■ Norðri.
Sigiirðssoii.
ttr íóh; Sigúrðsson: Á
vegafrsótum. Sögur. Heims-
krihgla. KéýkjaVik Í955.
Þefta- er éin af bökum Máls
vik úr lffi manna, sem feiur í °£ ménningah Höfúndurinn er
sér einhverja kenningu, ein-
hverja góða og faliéga hugsun
eða þá víti til varnaðar. En með
slíkt éfni er. nokkuð. vandfarið.
Hættan er sú, að kenningin,
siðaboðunin verði of augljós
og nái ekki tökum á lesandan-
um, heldur hrindi honum frá
sér. Hér hefur þó yfirleitt vel
tekizt að sameina það tvennt
áð gera SÖgurnar skemmtilegar
og um leið líklegar til að skilja
eftir Cinhverjá .hugsun, sem;
löngu ofðinn kur.nur fyrir
ýmsár bækur — þetta mún verá
14. bók hans — og hafa þrjár
þeirra smásögur að geyma, svo
að þetta ér fjórða smásagna-
safri hans, H.i.nár fyrri ' eru
Kvistir í altarinu, Teningar í
tafli :og Spbgiar og fiðrildi. —
Skáldsagan Gangvirkið kemur
út samtimis þessu smásagna-
kveri. ,
' í þessum . sjnásögum korna
fram ýms beztu höfundarein-
unar eða til að auká þekking®
manna. Höfuridur hefir fe&É
«ig eftir að skýra frá því, sétrg
er elíki á álmannavitorði -uril
háttalag og lifnaðarhætti dýrá
af ýmsu tagi, og þetta er teldð
úr öllum áttum, svo að jafnvel
þeir sem telja sig'. hafa k-sið
sitt af hverju um dýr, mimtt
hafa mikinn fróðleik af le'sírl
bókarinnar. j
Tveir ágætir fræðimenn, þeítl
dr. Broddi Jóhanrtessoh og mag4
Guðmundur Þorláksson, ha?S
þýtt bókina, og eru nofn þeirráÉ
ærin trygging fj-rir þvi, aðtþaci
'sé ekki um neinn hégóma eða(
„humbug“ að ræða. Þeir mundit
jekki leggja náfn-sitt við Sifkt. I
Bókin er f-róðleiksnáma, s&nl
rúún- vérða til ánægju öilriitÉ
þéirh, Sem hafa yfirléitt- nökk«í
urri áhúga fyrir h'áttúrunni um«
hverfis -sig. j
d. j
wwwvvvwjvvvvvv/yvvvvi
Flugeldar
íaliegir, ódýrir.
Söluturmmi
viS Arnarhól.
Þvottabalar
VatnSfötuí
Þvottapoítar
Bónkústar
Undrahehnui* dj-Kuma, eftir !| Teppavciar
Blaurico Burton, D.. Sc. !|
Þý-ðendur: Dr. Broddi Jó- !;
hannesson og raag. GuSm.
Þorláksson. Bókaútgáfa
Ménningársjóðs, Re;,kjavík.
Það. er undráskemmtileg og
fróðleg bók, sem - Menningar-
sjóður liefir hér.'látið'ffá sér j
fará. .Hún-en flejrt-ifúll af fróð- : _______
kýk, því að á hverri síður er MARG? A SAMA STA$
eitthvað hýstáðégtitil skémíht- i
kenni Ólafs Jóh. Sigurðssonar,
næmur- skiij hg"ur : og innlífan,
en stíll og inái rheð einkar við- i**®®*'**** *• •
felldum blæ. l. ,''i'
MftÁnwtfvwwvv^*^vvwwvi^
Ævintýr H. C. Andersen ♦ 4.
Nýju fötiu keisarans.
-f / 7 , Jj\
! þJú kom koisarinn sjálf- j
ur, og baoir svikaKrapp- j
arnir lyítn handleggjunum,
réít eins cg þeir væru að
virSa eitthvað íyrir ■ sér. i
„KlæSið er létt sem köngu-l
lóarveíur! sögðu j>eir.
Kcisarinn íór úr hverri|
spjör, en svikahrapparnir j
létust rétía honum hverja
flíkina af annarri, sem þeir
þottust haíá íuílgert, og
keisarinn sneri sér á vmsa
vegu fyrír framan spegil-
inn.
,,En hvað fötin fara vcl“,
scvgðu menn, ,,þau fara al-
veg dæmalaust vel. Hvilíkt
mynztur, — hvilíkir liiir!
Þetta er óskaplega dýf
föt“.
„Þeir bíöa úti fynr með
Kásætishimininn", mælti
>rfirsiSameistaHnn. ,,Já, nú
er ég tilbúinn“, sagði keis-
arinn.
Hii-ðmennimir, sem áttu:
að bera slóoann, þreífuðu
eftir gólfinu cins og þeir
væru að festa hönd á hon-
um. Og svo gekk keisannn
unclir hásætishimninum í
skrúúgöngunm, og allt
fólkicS á götunni sagði: „En
hvað föt keisarans eru dá-
samleg! “ Enginn vilcíi láta
á því bera, að hann saei
ekki neitt, því að þá hefði
hann ekki Veríð stöðu sinni
vaxinn eða óhæfilega
í hcimskur.
„En hann er e'kki í
neinu! “ sagði lítið barn -—-
og nú bvíslaði hver að
öðrum því, sem barmð
sagði.
„Hann er ekki í nemu! “
hrópaði mannfjöldinn loks-
ins. Keisaranum rann kalí
vatn rriilli skinns og hör-
unds, bví að honum fannst,
aS menn hefSu rétt fyrir
sér, en hann hugsaði sem
svo: „£g verð að þTáukaí
áfram í skrúðgöngunni,“ j