Morgunblaðið - 29.12.1913, Blaðsíða 2

2-j6
MORGUNBLAÐIÐ
Endurkoma Krists
Og
„stjarnan í anstri“.
Eftir C. W. Moncrieýý M. A.
prest i enskn þjóðkirkjnnni.
Þegar svo ber undir, að vér rek-
um oss á einhverjar skoðanir, sem
vér getum ekki látið hlutlausar, hvort
heldur þær eru gamlar eða nýjar eða
hvaðan úr veröld komnar, þá er ekki
unt að fá annað heilræði betra en
það, er hér fei á eftir og mikilhæf-
ur Austurlandakennari einn heíir gef-
ið. Hann komst svo að orði: Trúðu
engu sökum þess eins, að það stend-
ur í gömlum bókum, er þd hyggur
helgar, eða vegna þess að það eru
ummæli spakra manna, sem í há-
vegum eru hafðir; triiðu engu, sem
skynsemi þín mælir á móti. En
hafnaðu heldur engu svo sem væri
það heimska, áður en þú hefir velt
þvi fyrirþér ogkrufið það til mergjar«.
Heilræði þetta er blátt áfram og
hindurvitnalaust, og skulum vér nú
hafa það í huga, er vér virðum fyrir
oss spurningar þær, er hér fara á
eftir.
x. Er nokkur skynsamleg ástæða
til að ætla, að Kristur birtist bráð-
lega hér á jörðinni; getum vér ráð-
ið það af samanburði fortíðar og nú-
tiðar.
2. Á hvern hátt getum vér bezt
og í fæstum orðum lýst starfinu,
sem hann mundi sennilega til lykta
leiða ?
Vér skulum forðast að sanna mál
vort með ritningargreinum eða spá-
dómum, að svo miklu Jeyti sem
unt er. En þess verður að geta um
leið, að enda þótt vér tökum grein-
ar úr Nýja testamentinu eins og þær
eru, án þess að benda á röng inn-
skot eða gefa gaum að því, sem þó
er viðurkent, hvílík áhrif gyðingleg-
ar hugmyndir um »hina siðustu
tíma« hafa haft á höfundana, þá má
engu að síður finna margt, sem
mjög mælir móti þeirri almennu
skoðun, að endurkoma Krists verði
samfara dómsdegi og heimsslitum.
En víst mun oss vænlegast að gá
fyrst og fremst að þvi, að hvaða
niðurstöðu má komast með skyn-
samlegri athugun á ástandi nútím-
ans og samanburði þess við fortíð-
ina. Því næst getum vér íhugað
ritningargreinarnar, jafnvel þótt vér
verðum að kannast við, að þær séu
bæði ruglingslegar og torskildar.
Ef vér förum öðruvísi að, eigum
vér tvent á hættu: i) að vér afneit-
um skynsemi vorri og 2) vanvirð-
um hin helgu rit, þannig, að nota
þau sem grundvöll skoðana er brjóta
i bág við alla skynsemi. Og þó
viljum vér ótvírætt láta í ljós, að
vér metum ritninguna mikils.
Það er engin minsta skynsamleg
ástæða til að ætla að nú fari fast að
líða að heimslokum. Oss er eigi
nnt að ætla aö heimurinn sé að eins
éooo ára gamall, eða því sem næst,
svo sem menn hugðu áður. Vís-
indalegar rannsóknir jarðfræðinga og
fomfræðinga þykja hafa sannað það,
að mannkynið eigi afarlanga leið að
baki sér, hundruð þúsunda og jafn-
vel miljónir ára.
Og þessi fortíð, sem nálega virð-
ist ótakmörkuð, bendir til þess, að
heimurinn og þeir sem hann byggja
eigi jafnlanga leið fyrir höndum.
Ef heimurinn er nokkurs konar
uppeldisskóli, sem mannkyninu er
ætlað að þroskast í, þá er hlutverki
hans ekki nándarnærri lokið; því
auðsætt er, að meginþorri nemand-
anna er ennþá í neðri bekkjunum.
Vegna þess virðist harla lítið vit
í að búast við dómsdegi fyr en eftir
óratíma.
En margt bendir* eindregið í þá
áttina, að búast megi við endurkomu
Krists áður en langt um líður, og
skulum vér nú drepa á það í fám
orðum. >
Fyrir nokkurum árum bjó eg til
dálítið yfirlit yfir ástand heimsins á
fyrstu dögum kristindómsins, sem
ætlað var til kenslu. Leitaðist eg þar
við að sýna fram á hvað átt hefði
mestan þátt í því, að kristindómin-
inum greíddist svo vel gangan um
heiminn, en þó einkum um vestur-
hluta veraldar. Get eg ekki verið
að telja það upp hér. Eg hygg að
öllum sé að meira eða minna leyti
kunnugt um sameining vestrænna
landa undir rómverska keisaradæmið
með öllum þjóðvegunum, póstflutn-
ingunum og aðdáanlegum samgöngu-
tækjum; samruna ólikra þjóðflokka
og trúarbragða í eina heild, og hvern-
ig af þessu leiddi að allar þær tálm-
anir, er af trú eða þjóðerni stöfuðu
var nú rutt úr vegi: tvístrun Gyð-
inga og hversu þeir stofnuðu ný-
lendur í öllum fjölmennustu forvíg-
isstöðum menningarinnar og að þar
átti upptök sín söfnuðir þeir, er til
heyrðu hinu kristna bræðrafélagi;
hugsanarótið og æsinguna, sem ein-
kendi tímabilið; fjölda áfjáðra spurn-
inga, sem kröfðust svars sökum þess
að trúarbrögðin fullnægðu ekki ætl-
unarverki sínu, en voru bersýnilega
að þrotum komin.
OIl könnumst vér við hinn stór-
felda árangur af komu Krists. Vér
könnumst við það hversu kirkjunni
óx fiskur um hrygg smámsaman,
hvernig hún misti tangarhaldið á
vesturhluta Asíu sökum árásar Mu-
hameðstrúarmanna og hlaut að lok-
um sessinn svo sem trú Evrópu
þjóða, er enginn hefir síðan hrakið
hana úr.
Yfirlit, svipað því er nú var nefnt
hafa vitanlega oft áður verið gerð.
Og ef vér reynum að glöggva oss
nokkuð á því hversu heiminum er
farið nú og berum það saman við
ástand Evrópu fyrir 2000 árum, virð-
ist nákvæmlega sama verða uppi á
teningnum.
Og áður en eg Iýk máli mínu
hygg eg að oss verði Ijóst hvort
vonin um endurkomu Krists hefir
nokkurn stuðning í þessu.
Snúum oss þá að nútímanum og
hugleiðum breytingar þær er orðið
hafa síðastliðna öld. Á öndverðri
þeirri öld og jafnvel nokkuð fram
eftir henni, var spomað við öllum
audlegum straumum milli Austur-
landa og Vesturlandaþjóða með öfl-
ugum flóðgörðum. Þjóðirnar áttu
ekkert samneyti hver við aðra, að
undanteknum fáeinum ferðamönnum
og enn fætri fræðimönnum.
En nú er öldin önnur, og má
þakka það langtum betri og full-
komnari samgöngutækjum, járnbraut-
um, eimskipum og ritsímum. Allir
skynsamir menn, hverrar þjóðar eða
átrúuaðar sem þeir eru, mega sjálf-
um sér og skeytingarleysi sínu um
kenna, ef að þeir að minsta kosti
vita ekki einhverja ögn um líf, háttu
og hugmyndir stærstu þjóðflokkanna
og um fortíðarsögu og nútímakenn-
ingar almennustu trúarbragðanna.
Nútíma menningunni hefir áunn-
ist miklu meira í þarfir mannkyns-
ins, heldur en það sem rómverska
keisaradæmið ávann trúarbrögðum
þeim og þjóðum, sem höfðust við
umhverfis Miðjarðarhafið fyrir 2000
árum. Og menningunni þokar æ
meir og meir áfram, samgöngur
verða skjótari, hugmyndir auðgast
og berast um löndin. Síleitandi
þekkingar-þráin reynir æ betur og
betur að gera sér grein fyrir ráðgát-
um tilverunnar.
Og menningin starfar einnig að
sameiningu þjóðanna, svo sem væri
hún að búa þær undir voldugan al-
heims boðskap. Og því má ekki
gleyma, að það sem nú hefir áunn-
ist, verður aldrei aftur tekið. Al-
drei einangrast nokkur þjóðflokkur á
ný. Suudurgreiningin hlýtur ávalt
að fara þverrandi, þjóðirnar að renna
æ meir og meir saman í eina heild.
(Framh.)
Fyrirheitna landið.
Kafli úr bréfi frá vesturfara, sem
fyrir nokkrum árum kom til Banda-
ríkjanna ásamt mörgum öðrum. Er
hér lýst meðferðinni á innflytjend-
um á þriðja farrými, áður en þeir
fá landvistarleyfi.
Honum farast þannig orð:
Við komum til Ellis Island kl. 2
síðdegis. Þar vorum við fyrst laus-
lega yfirheyrðir og síðan var öllum
hópnum hleypt inn í skála mikinn
og þar áttum við að bíða.
Þar ægði saman allra þjóða skríl,
negrum, Gyðingum, sígaunum o. fl.
Bekkirnir í skálanum voru harðir
og óþægilegir, veggirnir voru það
einnig og gólfið — já, maður var
nauðbeygður til þess að ganga á því.
Klukkan 7 fengum við mat, þurt
brauð, te og plómur, sem ekki var
lystugrá en svo, að við ætluðum
naumast að geta kyngt þvi, þó við
værum glorhungraðir. En við viss-
um, að ekki mundum við fá mikið
að eta, ef við höfnuðum þessari fæðu.
Og svo fengum við magaveiki, ein-
kum börnin, sem ekki voru vön
slíku góðgæti. En enginn mátti
hreifa sig né ganga út úr skálanum,
og svo spjó hver þar sem hann var
kominn. En svertingjakerlingamar,
sem matreiddu okkur, hlógu að þeim
sem veikir voru, en gerðu ekkert
til þess að hjálpa þeim né ræsta
gólfið. Varð þvi svo vond lykt
þarna inni, að ómögulegt er að lýsa.
Klukkan hálfníu var okkur skipað
að leggjast til hvildar, en í skálan-
um voru 550 manns. Ermérnæsta
óskiljanlegt hvernig á þvi stóð að
enginn skyldi gefa upp öndina þá
um nóttina. Eg lagðist á gólfið eins
og eg var langur til, en margir urðu
að standa og sitja alla nóttina og
svo var kalt, að allir hríðskulfu.
Morgunverð fengum við klukkan
sjö. Var það þurt brauð og kaffi,
sem ekki var annað en skítugt skola-
vatn.
Miðdegisverðurinn var einn súpu-
diskur með svolitlum kjötbita i, kar-
töflu og brauðbita, en það var af
svo skornum skamti að sulturinn
varð enn sárari eftir en áður. Lit-
ill drengur sá svolitinn brauðmola
á borðinu og stakk honum upp í
sig, en ein svertingjakerlingin gaf
honurn þá svo eftirminnilegan löðr-
ung að hann féll á gólfið eins
og hann hefði verið skotinn. Og
ekki svifust þessir kerlingardjöflar
þess að gefa fullorðnu fólki »á hann«
fyrir litlar eða engar sakir.
Við vorum í þessari úlfakví í fimm
dægur og máttum okkur hvergi hreifa.
Þó fengum við einu sinni leyfi til
þess að fara upp á þak á skálanum
og anda að okkur fersku loftí í tíu
minútur.
Þetta voru fyrstu móttökurnar í
hinu fyrirheitna landi.
■----■ DAGBÓIflN.
Afmæli f dag.
Jónina Yíglundardóttir húsfrú.
William GHadstone f. 1809.
Veðrið f gær. Reykjavík, logn, frost
7,2. Isafjörður, norðvestankul, frost 6,7.
Akureyri, norðaustankaldi, fro8t3,2. Grims-
staðir, norðankaldi, snjór, frost 5.5. Seyð-
isfjörður, austangola, snjór, frost 0,3. Yest-
manneyjar, norðankul, frost 3,9. í Þórs-
höfn á Færeyjum var n. norð-vestangola
stinn, hiti 1,2.
Skautasvell er nú komið dágott á Austur-
völl. Vonandi að Skautafélagið fái ánægju
af tilraunum sínnm og að allir skauta-
menn fjölmenni á Völlinn, þegar hann nú
verður opnaður til almennra afnota.
Hvftabandið efnir til kveldskemtunar I
kvöld í Bárubúð. Ætlar Haraldur próf.
Nielsson að flytja þar erindi um Helen
Keller, frú Laura Finaen syngur og frú
Ásta Einarsson spilar. Allur ágóði af
kveldskemtun þessari gengnr til þess að
kaupa mjólk handa fátækum og sjúkum
hér i bænum. Ættu sem flestir að sækja
þessa skemtun.
Snorri goði kom I gærmorgun frá veið-
um fyrir Vesturlandi. Skipið hrepti ofsa-
veður og brotnaði mikið.
Á jóladagkvöld ætlaði skipið inn á
Dýrafjörð og skall þá á það brotsjór svo
þungur, að 6 gluggar, tvær hurðir,
6 gaslampar, loftpipur og fl. hrotn-
aði. Þrír skipverjar slösuðust eitthvað
litilsháttar.
Skipstjórinn segir allan is horfinn fyrir
Vesturlandi. Illviðri hafa verið mikil
siðustu vikurnar og sjaldan gefið til veiða.
En afli annars nógur. Snorri goði hefir
aflað 25 smál. af saltfiski og nær 1200
körfur í is. Heldur skipið áleiðis með
aflann til Bretlands í dag og tekur póst
á pósthúsinu skörnmu fyrir hádegi.
Hjálpræðisherinn hafði inni jólatrésboð
í gær i samkomusal sinum. Tréð stóð
þar á miðju gólfi og var svo hátt að það
náði til lofts. Var það ótal ljósum skreytt
og jólarósum, sem gerðar voru úr pappfr.
Hálfrökkur rar í salnum þvl ekki voru
þar önnur ljós tendruð en þau er á trénu
voru, en þaö var bjart yfir hngum barn-
anna og annara gesta. Ljómaði gleðin
af hverju andliti. Hermennirnir leiddu
börnin kringum tréð og sungu jólasálma,
svo undir tók i öllu húiinu — og jafnvel
i naitu húsum lika.