Morgunblaðið - 07.08.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
um nema litlu svæði í Lingehlíðinni
Orustan hélt enn áfram, og næsta
morgun varð hún ákaflega grimm á
Fecht-hæðum. í Schratz Mannile-
skarði náðu óvinirnir frönsku bjálka-
húsi, en voru hraktir þaðan með
gagnáhlaupi. — Sprengikúlur vorar
ollu miklu manntjóni i liði óvinanna.
. .... .....
Símfregnir.
Akureyri i gær.
Síldveiði er ágæt nú siðustu tvo
dagana. Norsku skipin Albatros og
Atlas hafa aflað sérlega vel. Sömu-
leiðis islenzku botnvörpuskipin. Hæst-
ur afli mun vera 1600—iyootunnur.
Frá alþingi.
Dagskrá i dag:
Efri deild kl. 12 á hád.
x. Frv. til laga um breyting á
fátækralögum nr. 44, 10. nóv. 1905
(74, n.-223); 2. umr.
2. Frv. til laga um breyting á
toll-lögum nr. 54, 11. júlí 1911
(199); 1. umr.
3. Frv. til laga um breyting á
lögum nr. 49, frá 30. júlí 1909;
um breyting á lögum, er snerta
kosningarrétt og kjörgengi í mál-
efnum kaupstaða og hreppsfélaga
(213); 1. umr.
4. Frv. til laga um viðauka við
lög nr. 44, 10. nóv. 1913, um
forðagæzlu (216); 1. umr.
5. Frv. til laga um jarðamat
(218); 1. umr.
6. Frv. til laga um framlenging
á giidi laga nr. 30, 22. okt. 1912
og laga 44, 2. nóv. 1914, og laga
nr. 43, sam3 dag (220); 1. umr.
Neðri deild kl. 12 á hád.
1. Ráðherra svarar fyrirspurnum
um loftskeytastöð í Reykjavík (43).
2. Frv. til fjáraukalaga fyrir ár-
in 1914 og 1915 (194, 225, 231,
241); 3. umr.
3. Frv. til laga um bann á út-
flutningi frá íslandi á vörum, inn-
fluttum frá Brétlandseyjum (224);
3. umr.
4. Frv. til laga um viðauka við
lög um hvalveiðamenn, nr. 67 frá
22. nóv. 1913 (192); 2. umr.
5. Frv. til laga um breyting á
lðgum um lögtak og fjárnám án
undangengins dóms eða sáttar 16.
des. 1885 (209); 1. umr.
6. Frv. til laga um breyting á
lögum nr. 39, n. júli 1911, um
sjúkrasamlög (212); 1. umr.
7. Frv. til laga um heimild til
að veita 'einkarétt til þess að hag-
nýta járnsand [Volcanic Sand] (219);
1. umr.
8. Tillaga til þingsályktunar um
endurskoðun á vegalögunum (228);
hvernig ræða skuli.
D.jóðskjalasafn.
Þeir Hannes Hafstein og Bjarni
frá Vogi flytja frumvarp um það
í neðri dei'.d að breytt skuli nafni
Landskjalasafnsins og heiti það hér
eftir Þjóðskjalasafn.
Nýtt einkaleyfi.
Þeir lón á Hvanná, Þorleifur á
Hólum, Guðm. Eggerz, Þórarinn og
Björn á Rangá flytja í'neðri deild
frumvarp til laga um heimild fyrir
ráðherra til þess að veita Þórarni
Guðmundssyni á Seyðisfirði einka-
rétt uro 30 ár til' þess að hagnýta
sér, á hvern hátt er honum þóknast,
járnsand (Volcanic Sand) innan land-
helgislinu. Fyrirtækið þarf að vera
komið á fót innan fimm ára, en sé
það ekki getur ráðherra sagt upp
einkaleyfinu með árs fyrirvara. Eins
má ráðherra segja þvi upp með
sama fresti ef skilyrðum, sem sett
eru, verður eigi fullnægt.
Leyfishafi skal greiða í landssjóð
15 aura af smálest hverri sem út er
flutt og af hreinum ágóða fyrirtæk-
isins er ætlast til að Iandssjóður fái
þegar í byrjun 4 °/0, en ekkeit út-
flutningsgjald má leggja á vörur
þær er leyfishafi framleiðir.
Breytingartillaga
við þingsályktunartillögu um hús-
mannamálið. Frá landbúnaðarnefnd-
inni. Tillagan orðist þannig:
Neðri deild alþingis ályktar að
skora á ráðherra íslands:
1. Að útvega sem glegstar skýrsl-
ur um allan hag islenzkra hús- og
þurrabúðarmanna, hvort þeir hafa land
það er lög mæla fyrir, hversu það
er ræktað og notað, hver er aðal-
atvinna þeirra og aukaatvinna, hverjar
árstekjur að meðaltali, og hverjar
endurbætur peir telja sjálfir álitleg-
astar á högum síuum.
2. Að safna skýrslum um það,
hver hefir orðið árangurinn af lán-
veitingunum úr viðlagasjóði til hús-
og þurrabúðarmanna.
3. Að safna skýrslum um hag
erlendra húsmanna, einkum þar sem
líkt er ástatt og hér, hverra ráða
hefir verið leitað tii þess að bæta
kjör þeirra og leggja útdrátt úr þeim
fyrir næsta Alþing.
4. Að leggja fyrir næsta þing
frv. til laga um húsmenn og þurra-
búðarmenn, ef stjórninni virðist
ástæða til þess að öllu athuguðu.
Her þjóð¥er)a í Rnsslandi.
Það er gizkað á að Þjóðverjar og
Austurríkismenn hafi eigi færri en
4ium her (army corps) á að skipa gegn
Rússum. Er talið að þvi liði sé
skift þannig:
Hjá Weiqhsel og Vestri-Bug 14
Milli Bug og Dniestr 8
Hjá Narew 7
í Riga-Shavli-héraði 7
Hjá Niemen 5
Sé nú þetta rétt áætlað, þá hafa
Þjóðverjar og Austurríkismenn þama
2 miljónir manna. AUir vita það að
Rússar hafa eigi minna liði á að skipa,
svo að þarna berjast að minsta kosti
4 miljónir manna, eða ef til vill
fimm. Mackensen hershöfðingi stýrir
því liði sem er milli Weichsel og
vestri Bug. Var það þegar í upp-
hafi ætlan hans, er hann hafði rekið
Rússa úr Galizíu, að ná á sitt vald
járnbrautinni milli Ivangorod, Lublin
og Cholm og rjúfa her Rússa á
þessu svæði. Þetta Hefir honum tek-
ist Lvorutveggja. Hann hefir náð
Ivangorod, Lublin og Cholm og hefir
þannig á sínu valdi alla járnbrautina
þar á milli, og hann hefir rofið her-
linu Rússa fyrir norðan Ivangorod.
Hver her Þjóðverjar hefir sitt ætl-
unarverk að vinna. Sá heitir von
Lauenstein hershöfðingi er stýrir lið-
inu í ^Kúrlandi og hann á að ná
Riga og gæta járnbrautarinnar milli
Libau og Shavli og komast til járn-
brautarinnar milli Warschau og
Petrograd til þess að varna þess að
Rússar geti dregið sig undan þá leið-
ina. Bulow hershöfðingi hefir yfir-
stjórn herja þeirra er sækja fram hjá
Narew, sem talin er hin sterkasta
vörn Warschau. Ansturríkismenn
berjast hjá DnUstr og eiga að varna
þess að Rússar komist á snið við
her Mackensens.
Það er sagt að Hindenburg hers-
höfðingi hafi á hendi yfirherstjórn
alls liðsins fyrir norðan Warschau.
Eru það stærstu sigrar hans nú, þá
er hann kom liði sinu yfir Narew,
og náði Novo Georgiewsk, sem er
eitt hið ramgerasta vigi Rússa og
skamt frá Warschau.
Þeir eru nú frægastir hershöfðingj-
ar Þjóðverja, Mackensen og Hinden-
burg. Það er talið Mackensen að
þakka að Rússar voru hraktir burtu
úr Galiziu og norður Póllandi. En
ærið þykir hanu óprúttinn um
mannslifin og kaupir oft sigra sina
dýru verði. Hindinburg þykir gætn-
ari að því leyti og hygnari hers-
höfðingi.
Herteknir menn
í Rússlandi. -
Eftir áskorun frá sendiherrum
Bandarikjanna og Bretlands, hefir
hermálaráðherra Rússa gefið leyfi til
þess, að erindreki K. F. U. M. í Banda-
rikjunum fengi að ferðast til
Omsk, þar sem flestir herteknir
menn eru geymdir, og athuga kjör
þeirra. Maður þessi heitir Hart og
hefir áður ferðast um Þýzkaland til
þess að reyna að fá bætt kjör her-
tekinna manna þar.
Hart er nú nýlega kominn aftur
úr ferðalaginu og lætur hið bezta
yfir meðferð hertekinna manna í
Rússlandi. Segir hann að þeir fái næg-
an mat og heilsufar þeirra sé ágætt.
Hann segist vera viss um það, að
þegar Þjóðverjar fái þetta að heyra,
þá muni stjórnin framvegis láta gæta
þess, að rússneskir fangar fái sæmi-
lega aðhlynningu í Þýzkalandi.
..
Vandið betur um viö
börnin.
Vel var það gert að vekja máls á
>eim skrælingaskap, að blómin ^
rirkjugarðinum skuli ekki fá að ver*
friði; að likindum mun það frem-
ur vera fullorðið fólk en börn, se®
gera sig sek í slíkri óhæfu, börö
munu ekki vera þar með jafnaði, eO
trúlegt er, að þessi óknytti stafi al
gömlum barnavana eða óvana.
Krakkar leika sér einatt að þvl’
að rífa upp öll þau blóm, er þau ná
í og fara heim með fult fangið-
Þetta er nú gott í aðra röndina. Það
ber vott um að þeim þykir blóm10
falleg og þau vilja prýða með pelta
heima hjá sér og gleðja mömna0
sina með því að færa henni blótfl'
En aftur á tpnn bóginn er þetta ah
veg gegndarlaust. Mestur hluti þeSS'
ara blóma er brotinn eða visinOi’
þegar heim er komið og þau verða
engum til ánægju.
Það þarf að vekja hjá börnuO'
um velvild til blómanna, bann*
þeim að rífa þau upp algerlega að
óþörfu, og það þarf jafnframt að
kenna þeim að gera greinarmun á
því hvar þau vaxa, hvort þau vaxa
i görðum eða á víðavangi. Mönnun]
þarf að skiljast það, að það setn 1
görðum vex, er eign þess sem gar®‘
inn á og að það er óhlutvendni a®
taka þar blóm i óleyfi.
Eg hefi margoft orðið þessa var
hjá smáu og stóru fólki. Blóm sll£'
in upp og falin, ef eitthvern var ^
óttast í nánd; ber tind af ribsrunU'
um og látin i vasana; rófur teknaí
i algerðu óleyfi og jafnvel kartöflur
tíndar undan grösunum. Og 0
fyrir skömmu komu unglingstrákaí
ofan úr Öskjuhlið með birkiplöntuf
I fanginu, er þeir höfðu rifið °PP
með rótum í Skíðabrautinni.
»Það óx svo mikið af þessu Þaí
innan um grjótið«, sögðu þeir.
Þetta kemur auðvitað til af þv*>3.
börnin eru sorglega illa vanin. ^esSl
óvani fylgir ofmörgum af þeim íra|||
á efri ár og getur orðið visir
skaðlegri óráðvendi og yfirgaD^s
semi.
Hefirðu heyrt þaðfyrri^
Hefirðu heyrt það fyrri, að * tl)
talsíminn þinn er bilaður, þá ^
þegar í stað, að hringja I síma ^
til þess að fá gert við hann?l }.
Hefirðu heyrt það fyrrl> 3 m,
Þingvallasveitinni er til san
sem er nærri því eins vitlaus ^
flutningsbannslögin ? Þar má se^jj(
ekki veiða silung á stöng **r
heldur á bitum.
Hefirðu heyrt það fyrri, a^ ^ ý
sjóður á geymdar hér i $e\i'
fengisbirgðir, sem áttu að vera gjí
ar fyrir nýár, en hafa ekki í ^ ^
út enn ? Stjórnin ætti að ge
verð úr þessu núna í dýrtíð1011
Elettd^'