Morgunblaðið - 07.08.1915, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
MOCCA
er bezta át súkkulaði í heimi.
Fæst hjá kaupmönnum.
Búið til af Tobler, Berne, Sviss.
Herkostnaður Breta.
Nftt herlán.
Fyrir hálfum mánuði fór Asquith
Lam á það í þinginu, að það sam-
Þykti að taka nýtt herlán, 150
núljónir sterlings punda. Samþykti
þingið það þegar.
Asquith skýrði frá því í ræðu
sinni hvern herkostnað Bretar hefðu
haft og hvernig fénu hefði verið
varið. Gaf hann glögt yfirlit yfir
það og er það svo í fáum dráttum:
Lántaka síðasta fjárhagstíma-
bil.......... 362.000.000
Lántaka 1. marz . . 250.000.000
Lántaka 16. júni . . 250.000.000
Nýja lánið... 150.000.000
Samtals pd.sterl. 1.012.000.000
Herkostnaður til 1. júlí er þannig
sundurliðaðpr:
Til hers og flota . 241.693.000
— bandamanna . . 43.915.000
Matvæli og ýmisl. . 15.302.000
Herkostnaður á degi hverjum er nú
3 miljónir steilings punda eða 54
núljónir króna.
Það sem afgangs verður herlán-
utn þessum verða 199 miljónir sterl-
ingspunda og með þeim kostnaði er
Bretar hafa nú, mun það endast
fram í miðjan september. En Asquith
kvað vel geta farið svo, að dagleg-
ur herkostnaður ykist, og eins væri
Þess að gæta, að vel gæti farið svo,
að Bretum bættust enn nýjir banda-
tnenn, sem yrði að styrkja fjárhags-
iega. Hann kvað þetta nýja lán tek-
ið að eins í þvi skyni að Bretar
kefðu »áreiðanlega yfir nógu fé yfir
að ráða^ um mánaðarskeið.
Það cr eftirtektavert að Asquith
skuli lýsa yfir því i þinginu að
Lretar megi búast við þvi að fá
nýja bandamenn áður en langt um
iiður. Hann mun þar ekki hafa íarið
^eð neitt flasmál, fremur en hans
er venja, heldur vera þess fullviss.
fyrirhyggjan er einnig eftirtekta-
Verð — að Bretar skuli nú þegar
btia sig undir að styrkja þá banda-
^tenn sina fiárhagslega.
í ræðulok gat Asquith þess að
Wngi mundi slitið innan skams (því
efir nú þegar verið slitið) og eigi
®ilað saman aftur fyr en í miðjutn
Seprember mánuði.
Bannlögin.
Hugvekja eftir Björn blinda.
Eftir minni skoðun voru bann-
lögin búin til þegar þeirra sizt var
þörf, eftir heillaríkt starf Templara-
félaganna og þeirri hófsemdarstefnu,
sem mætti þeirri hreyfingu nálega
um alt land
Nú er aftur í óefni komið, eins
og eðlilegt er, þvi að slík lög sem
bannlögin munu seint eiga við á
voru landi. Og nú vill minn sterki
nafni herða enn betur á hábandinu,
enda er sagt, að málið hafi allmikið
fylgi á þingi þessu. En þegar mað-
ur sagði mér frá svip og augnaráði
flutningsmanns, og hversu hann leit
harðmannlega til ráðherra og forseta,
datt mér í hug hinn stórfeldi forni
vísuhelmingur, um viðureign Mið-
garðsorms og Þórs:
»En stirðþinult starði
storðarmens fyrir borði
fróns á fólkareyni
fránleitr ok blés eitri«.
Frumvarpið líkistrússneskum fanga-
reglum, og hversu heiðarlegur mað-
ur sem flutningsmaðurinn er, og
málstaður hans eðlilegur, likist það
ofdirfsku að bera slíkt frumvarp upp
eða bjóða slik lög frjálsræði þjóðar-
innar. Er petta frelsi, lýðjrelsi, að
trúa ekki betur siðmenning þjóðar-
innar? Eða erum vtr dáleiddir, eins
og oss sýnast Þjóðverjar vera? —
Vissulega er ekki vanþörf á að breyta
bannlögunum — eða fella þau. Nei,
að fella þau, kemur várla til mála,
að svo stöddu. En að breyta þeim ?
Hvernig þá ? Með því að gera þau
enn meiri nauðungarlög? Mun þá
ekki að óttast að síðari villan verði
argari hinni fyrri? Mín ályktun er
sú, að þeir af betur stæðum mönn-
um, sem vilja, muni ekki deyja ráða-
lausir, en fátæklingarnir mundu halda
áfram að drepa sig eða heilsu barna
sinna á allskonar ólyfjan. Að vísu
mætti mýkja og liðka svo lögin, að
þau yrðu að vissu liði, þvi fýknin
espast mest fyrir nauðungina, eins
og skiljanlegt er. Dæmið aftur Stóra
dóm og sjáið svo hvort skirlifið
batnarl Eða farið aftur að festa upp
þjófana, og vitið hvort ekki þarf
betri lása fyrir búrin 1
En eg er ekki þingmaður eins og
nafni minn, og kann sjálfsagt siður
en hann að setja lögin, ætla mér
og ékki að kenna honum né félög-
um hans »neina lögspeki. En áður
en eg hætti rausinu vil eg minna á
visu eftir úttaugaðan einyrkja, sem
hafði þótt heldur góður sopinn, en
farið þó oftast vel með, og var i
rauninni sómamaður. Hún er svona:
»Min er lundin þrá og þver,
þungum bundin trega,
en Bakkus stundum bætir mér
bölið undarlega«.
Nei, segja bannmenn, látið hann
heldur drepast úr þunglyndi sinu,
heldur en svo margir farist úr dellu
léttúðarinnar. Öðruvisi talaði i min
eyru gamall prestur og skáld: »Það
er dásamleg hressingihóflega drukknu
víni«, sagði hann, »og eg hefi séð
>á hressingu létta mörgu hjarta. —
Kjör fjöldans eru mæðukjör; mæða,
meinbugir og strit hefir svo kúgað
ifsfjör og lífsgleði úr meiri hluta
alþýðu vorrar, að eg hefi einatt
íorft hryggur yfir söfnuðinn, þar
sem hann á samkomufundum sat
og þrumdi yfir grautnum — hvort
sorg eða gleði var tilefni samsætis-
ins, það gerði lítinn mun, en alt
sýndist þögul örvinglun, þangað til
flaskan kom á borðið. Þá kom ann-
að hljóð i strokkinn, þá sönnuðust
orð bibliunnar: Hóflega drukkið vín
gleður mannsins hjarta.
Á misbrúkunina er óþarfi að minna,
enda er mér spurn, hvort ofdrykkj-
an hafi yfirleitt gerr meiri skaða en
hófdrykkjan gagn. Þannig talaði
klerkurinn, og skal eg svo ekki fjöl-
yrða um þetta mál, sem enn er
nýtt á dagskrá þjóðanna og á mikla
sögu i vændum. En að lokum vil
eg ítreka þetta: Bæði hófsmenn og
Templarar höfðu haft stór og góð
áhrif á almenningsálitið, en þeim á-
hrifum hefir ekkert spilt eins og
bannlögin. Misbjóðið elrki þjóðræðinu.
í útlendu blaði standa lik orð um
hófdrykkju, þeim sem eg tilfærði:
»Það er isjárvert*, stendur þar, »að
svifta fjölmennustu og bágast settu
stétt i hverju þjóðfélagi, allri vín-
nautn; það er synd, þvi sú hressing
örfar og gleður bæði líkama og sál«.
Undir þann sannleika mundu allir
andans og hjartans menn, sem lifað
hafa i þessu landi, fúslega skrifa.
Með slíkum lögurn gera menn sig
seka í þeirri lagasetning, sem háska-
legust er, en það er sú sem gengur
of nærri frjálsræði manna; nauðung
er bani alls frelsis og framfara, sögðu
þeir Wahsington, Hamilton og Ben,
Franklín, sem sömdu stjórnarform
Bandarikjanna.
DAGBÓF[IN. 3=
Afmæli í dag:
Ágústa Þorsteinsdóttir húsfrú.
Guðm. Guðmundsson bókb.
Halldór ÞórSarson prentsmiðjustj.
Jónas Jónasson prestur frá Hrafnagili.
Niels Breiðfjörð Jósefsson bakari.
Vilbj. Gíslason skipstjóri.
Veðrið f gær:
Vm. logn, hiti 8.3.
Rv. logn, hiti 10.7.
ísaf. logn, hiti 9.7.
Ak. logn, hiti 5.5.
Gr. logn, hiti 7.5.
Sf. logn, hiti 7.1.
Þórsh., F. logn, hiti 11.3.
Kviksaga sú gekk um bæinn í gær,
að skarlasótt væri á Þingvöllum. Vór
hringdum því austur og tjáðl Sig-
mundur í Valhöll oss, að fregn þessi
værl með öllu tilhæfulaus.
Messað í 'dómkirkjunni á morgun
kl. 12 sfra Jóhann Þorkelsson (altarls-
ganga). Engin síðdegismessa.
í Fríkirkjunni kl. 5 síðd. síra Har.
Nfelsson.
Flora fór frá Siglufirði f gærmorgun
Þeir,
sem hafa pantað rósir hjá mér eru
beðnir að sækja þær fyrir næstkom-
andi mánudagskvöld. Hverfisg 71.
Skógræktarstjórinn.
2-3 herbergja íbúi
óskast á góðum stað frá 1. október..
Uppl. hjá
Jörgen Hansen
hjá Zimsen.
Vinnumaður
óskast til vinnu við sandgræðslu.
Finnið
Skógræktarstjórann,
Hverfisgötu 71.
H æ z t verð á nll og prjónatuskum i
Hringið i sima 503.
R e i 0 h j ó 1 ódýrust og vönduðust hjá
Jóh. Norðfjörð, Bankastræti 12.
Ullartnskur, prjónaðar og ofnar,
keyptar hæzta verði i Aðalstræti 18.
Björn Guðmundsson.
Ullar-prjónatuskur keyptar
hæsta verði gegn peningum eða vörum i
VöruhÚ8Íuu.
M j ö g vandaður og fallegur 0 f n til
sölu á Hverfisgotu 53.
2 p i a n ó, ágæt hljóðfæri, hásúna, gramo-
fón, relst með sér’tökn tækifærisverði, ef
kanp gjörast strax. Uppl. gefur Þorsteinn
Signrðsson, Langavegi 22.
Lifandi svarthaksungar, hálf-
vaxnir, eru til sölu. R. v. á.
£aiga ^
Gott herbergi með húsgögnum er
til leigu með lágu verði i Bergstaðastr. 1.
*fíinna ^
T e 1 p a um fermingaraldur óskast nú
þegar. Frú Bjerg, Vörnhúsið.
og hefir að líkindum komið á ísafjörð
f nótt.
Múgur og margmenni var í gær f
fjörinni fyrfr norðan Slippinn til þess
að sjá beinhákarlinn. Hefði efiaust
mátt selja aðgang að staðnum, enda
mundi það hafa verið gert erlendis
undir líkum kringumstæðum.
Það kvað vera ákveðið að skrápurinn
verði troðinn út og látinn á Náttúru-
gripasafnið.
Fisklaust var hór í bænum í gær,
En bót var það í máli að dálítiðféksí
af n/ju nautakjötl. Var það selt á
120 aura tvípundlð.
Perm. fer í kvöld til Hafnarfjarðar
og affermlr þar kol. Þaðan fer sklplð
norður um land.