Morgunblaðið - 27.03.1917, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Erl. simfregnir
frá frétfaritara ísafoldar og Morgunbl
K höfn, 26. marz.
Þjóðverjar halda undan
á vesturvígstöðvunum.
I»eir brenna og leggja
ðll þorp í auðn, á undan-
haldinu.
hjóðverjar veita öflugt
viðnám hjá Quintin.
Hríðar miklar á vestur-
vígstöðvunum, sem hindra
hernaðarframkvæmdir.
hýzka vikingaskipið
Tuyme er komið heim aft-
ur. Hefir það sökt skip-
um, sem báru samtals
123.000 smálestir.
Sífeldir kuldar á Norður-
löndum.
Dýrtíðarráðstafanír
og bjargráð
landsstjórnarinnar.
Nú er bvo komið, að þegar
minst er á dýrtíðarráðstafanir
og bjargráð landsstjórnarinnar, þá
gera menn ekki annað en ypta
öxlum eða brosa. Einstöku ör-
geðja maður eða kona velur henní
ef til vill eitthvert bituryrði eða
hnjóðsyrði. Nú skulum við íhuga
lítið eitt, að hve miklu leyti stjórn-
in hefir unnið til þess.
Hún bannar bökurum hér á
dögunum kökugerð, og leggur fyr-
ir þá að blanda rúgmjölið að */4
hluta maismjöli, er var þó tölu-
vert dýrara en rúgmjölið (1 sekk-
ur maismjöl á 126 pund verð 28
—29 kr., 1 sekkur rúgmjöl á 200
pd. 38—39 kr.) og afleiðingin varð
eins og vænta mátti sú, að bak-
arar hækkuðu brauðin nokkrum
dögum síðar — auðvitað með
fullu samþykki stjórnarráðsins
— úr 1,10 upp i 1,26 aura fyrir
hvert 6 pd. rúgbrauð.
En gerum ráð fyrir, að alþingi
íslendinga hefði síðastliðinn des-
embermánuð varið nokkrum dög-
um til þess að birgja landið að
kornvörum, kolum og salti og
öðrum nauðsynjum, er þá var
innan handar að fá, en látið það
mæta afgangi að koma hinni nú-
verandi stjórn vorri á laggirnar,
mundi þá ekki landinu vera bet-
ur borgið en nú, hvað allar lífs-
nauðsynjar manna snertir?
StjdTnarráðið bannaði nýverið
útflutning á íslenzku smjöri, en
gleymdi að setja hámarksverð á
það hér innanlands eða brast
áræði til þess, og niðurstaðan varð
sú, meðfram af því að þá var
margarine hér á förum, að smjör-
verðið þaut upp úr öllu vaidi,
svo að engum nema ráðherrum
og stærstu kaupmönnum og út-
gerðarmönnum er kleift að kaupa
íslenzkt smjör. Hefir það jafnvel
verið selt á 2.25—2.30 aura pund-
ið hér í bæ, en smjörverð það
sem smjörbúin fengu í fyrra í
Englandi, mun aldrei hafa farið
fram úr 1.16—1.20 pr. (lund.
Smælingjar og bjargálnamenn,
sem ekki hafa átt kost á eða
verið bvo fyrirhyggjusamir að
byrgja sig að margarine eða tólg
meðan tími vannst til, verða því
að eta hin gómsætu stjórnar-
brauð þur. Það er dálagleg ráðs-
mennska þetta hjá vorri þing-
kænu stjórnarþríeining!
Hér niðri á uppfyllingunni
liggja nokkur hundruð saltkjöts-
tunnur, sem áttu að fara til út-
landa. Leyfistíminn er útflutning-
urinn var einskorðaður við, er
fyrir nokkru útrunninn; en stjórn-
in hefir, að því er alment er tal-
að, ekki hreyft hönd né fót til
þess að ráðstafa kjötinu. Gjarð-
irnar ryðga, tunnurnar gisna,
kjötið spillist og verður senni-
lega þegar kemur fram á lítt
hæft til manneldis. Ekki mun
stjórnin heldur hafa haft rænu
á því, að setja það upp við út-
flytjendur kjötsins, að skip þau,
er flyttu kjötið héðan, skyldu að
sjálfsögðu flytja hingað einhverja
nauðsynjavöru. Englendingum
mundi ekki hafa risið hugur við
að binda útflutningsleyfið sliku
skilyrði, og eiga þeir þó, eins og
kunnugt er, miklu meiri skipa-
stól en nokkur önnur þjóð.
Nýjasta snjallræði stjórnarinn-
ar er, eftir því sem »Morgunblaðið«
skýrir frá að setja hámarksverð
á rjúpur. Það er laglega af sér
vikið(!). Bara sá galli á, að nú
fást sama sem alls engar rjúpur
hér í bænum og auk þess eru
þær nú friðaðar fram á haust.
En betra er seint en aldrei, og
þeir, sera keyptu rjúpur á upp-
boðinu um daginn og hafa ætlað
sér að okra á þeim og selja þær
fyrir 40—50 aura, þegar þær
hálfúldnar væru búnar að liggja
nokkrar vikur í ís, fá nú, þökk
sé ráðstöfun stjórnarráðsins(Í),
makleg málagjöld fyrir gróða-
brall sitt.
Þó tekur nú út yfir allan þjófa-
bálk, þegar kemur til afskifta
stjórnarinnar af mjólkursölunni
hér í bænum. Fyrverandi ráð-
herra, E. Arnórsson, sem var þó
ekki nema einfaldur í roðinu, hafði
að því er kunnugir hafa fyrir satt,
gengið svo frá því máli, að ætla
mátti að hámarksverðið, 0,35 pr.
líter, mundi haldast til vors. En
viti menn! Þegar tígulkongarnir
í stjórnarlaumunni voru orðnir3,
hugkvæmdist mjólkurframleiðend-
um hér í bæ að knýja á náðar-
dyr hinnar þríhöfðuðu stjórnar-
forsjónar vorrar og vita hvort
ekki mætti takast að þoka verð-
inu á líternum enn upp um 2—3
aura sakir dýrtíðarinnar. Sú þrí-
höfðaða lagði höfuð sín í bleyti,
saug upp í nefin og komst svo
ásamt velferðarnefnd að þeirri
niðurstöðu, að krafa mjólkurfram-
leiðenda væri sanngjörn. En fyr-
ir hinu höfum við engin bréf, að
landsstjórn eða velferðarnefnd hafl
haft nokkur tök á að rannsaka
eða ganga úr skugga um, að krafa
mjólkurframleiðenda væri á rök-
um bygð. Því síður mun hinni
þrihöfðuðu, sem fátt dettur í hug,
hafa hugkvæmst að gera mjólk-
urframleiðendum hér í bænum
lcost á því að taka tún þeirra og
Tcýr eignarnámi*); en líkindi eru
til, að þau málalok yrðu ákjósan-
legust fyrir báða aðilja, úr því
mjólkurframleiðendur þykjast ein-
lægt skaðast á mjólkursölunni, en
mjólkurneytendur spyrja, sem von-
legt er, áhyggjufullir hvar þetta
muni lenda. Að því búnu væri
ráðlegast að stofna með hlutafjár-
söfnun eitt allsherjar kúa- og geit-
fjárbú fyrir allan bæinn, er greiddi
hluthöfum aldrei móira en 5 eða
6 af hundraði. En svo væri eftir
að fá ötula og framsýna menn
til þess að stýra búinu!
Það hefði verið góðra gjalda
vert, ef einhverjum ráðherra vor-
um hefði hughvæmst, að láta t. d.
Búnaðarfélag íslands kaupa 2—3
kýr og koma þeim fyrir í stjórnar-
ráðsfjósinu, hafa því næst ná-
kvæmt eftirlit með hvað viðgern-
ingur við þær og á hinn bóginn
mjólk þeirra hlypi á hverjum
mánuði, og ákveða svo hámark
mjólkurverðsins eftir reynslu
þeirri, sem fengist við þessar til-
raunir. Fyndinn gárungi, sem
var heyrnarvottur að þessari til-
lögu, sagði að slíkt gripahald
mundi reynast affarasælla og
notadrýgra fyrir bæinn og borgar-
lýðinn en sú þríhöfðaða!
Það mun ekki vera til of mikils
mælst, að landsstjórn vor leggist
nú ekki undir höfuð, úr því hún
er mint á það, að panta nú hing-
að til bæjarins símleiðis nokkrar
smáiestir af niðursoðinni mjólk
með e.s. »Bisp* frá Ameríku, og
gefa svo kaupfélögum og kaup-
mönnum kost á að kaupa hana,
þegar hún er hingað komin. En
ráðleg'ra teljum vér, að stjórnin
keypti hana fyrir milligöngu þar-
lendra brakúna.
Ignotus.
*) Fyrir nokkru ætluðii stóreigna-
menn og stórbændur í ríki einu á Norð-
ur-Þýzkalandi að gera samtök með sór
til þess að ráða mjólkurverði og kjöt-
veröi. Stjórnin lót forgöngumennina
þegar í stað vita, að hún hefði heimild
til þess að taka búsmala og jarðeignir
manna eignarnámi, ef menn vildu ekki
hlíta hámarksverði hennar, og hún
mundi þegar nota þessa heimild, því
að í stórborgum ríkisins væri fjöldi
manna, er vildu gjarna komast eitt*
hvað burtu og mundu þeir þá ekki
drepa hendi við að fá jaröir og búsmala
með allaðgengilegum kjörum. Það er
óþarfi að geta þess, að ekkert varð úr
samtökunum.
SSSJ D A 0 8 O Pj* I N. S25S3
Afaiæli í dag:
Jóhannes Jósefsson, trósmiður.
Lárus H. Bjarnason, prófessor.
f. W. Röntgen 1845.
S ó 1 a r u p p r á s ki. 7.8
Sólarlag kl. 7.59
Háf lóð í dag kl, 9.9 f. h.
og kl, 8,32 e. h.
Fyrirlestrar Háskólaað;
Prof. B. M. Ólsen:
Bókmenta saga Islendinga, ki. 5—6,
Jón Aöils, dócent:
Saga ísl. kirkjunnar, kl. 7—8.
Alex. Jóhannesson:
Engilsaxneska, kl. 7—8.
Guðm. Finnbogason dr. phil: Sálar-
fræðistilraunir með stúdentum og kenn-
araefnum kl 3—4.
Lækningar Háskólans:
Lækning ókeypis Kirkjustræti 12
kl. 12—1.
Tannlækning ókeypis kl. 2—3.
Theodór Árnason. Athygli
mar.na skal vakin á því að hr. Theo-
dór Árnason, er nú uin nokkurt skeið
hefir dvaliö erlendis til framhalds-
náms í fiðluleik, hefir ákveðið að halda
hljómleik annað kvöld kl. 9. — Þeg-
ar áður en Theodór fór utan, hafði
hann getið eór góðan orðstír bór
sem fiöluleikari, og mun því marga
fysa að heyra hvaða framförum hann
hefir tekið síðan. Auk þess sem bú-
ast má við beinni framför við utan-
landsvistina, er líka einlægt gamau að
heyra annað slagið ný söngleg áhrif
utanlands frá. Þess vegna bíða margir
fullir eftirvæntingar hljómleiksins ann-
að kvöld. Frú Valborg Einarsson leik-
ur undir á píanó.
S i n d r i, mótorbátur kom vestan
frá Dýrafirði í gærmorgun með salt-
farm til h.f. Hákon Jarl.
A1 1 i a n c e, seglskipið sem strand-
aði hér um daginn, var dregið á
Slippnum í gær til viðgerð'ar.
Ý m i r kom inn til Hafuarfjaröar
í fyrradag með ágætan afla.
18 f j á r, sem Gunnsteinn Einars-
son í Skildinganesi átti, flæddi nýlega
í Skerjafirði.
T ö 1 u v e r t af vörum var sent héð-
an austur á firði með Kora í gær,
matvörur og annað.
K ó r s ö n g u r K. F. U. M. flokks-
ins í Bárunni í fyrrakvöld, þótti bezta
skemtun, Verður hún endurtekin *
kvöld, þar eð margir urðu frá að
hverfa fyrra sinnið.
Magnús Stephensen, fyrver-
andi landshöfðingi, hefir legið nú í
nokkra daga, allþungt haldinn.
t h r í ð þóttust menn í Vík *
heyra í fyrrakvöld eigi lan8
andi. Töldu þeir sjö eða átt»
á stuttum tíma.