Morgunblaðið - 30.10.1917, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Bnjónum einum saman á túnum
og grasblettum um bæinn. Eftir-
litið yrði dýrast. En það má heita
óhjákvæmilegt, að minsta kosti
þar sem fjölsóttast yrði, til þess
að halda reglu og afstýra slysum.
Þá er skautasvellið. Eg minnist
á það, af því að það er svo ná-
tengt þessu sleðamáli. Ekki er
síður ástæoa til að sjá börnunum
fyrir skautasvelli, en það verður
því að eins, að allmikið só gert
til þess að halda því við, af því
veðurfarið er svo stopult hér. En
á skautasvellinu má láta börnin
eiga sig.
Það er ein hin hollasta og feg-
ursta skemtun að fara á skautum,
og það má teljast brýnasta vel-
ferðarmál, að sjá börnum bæjar-
ins fyrir skautasveili, eítir því
sem föng eru á. Nú er svo kom-
ið, að íshúsin hafa lagt mndir sig
alla tjörnina, og það svo gersam-
lega, að Skautafélagið mun út-
lægt þaðan.
Ekki verður það lastað, þó að
bjárgráðastofnanir gangi fyrir
íþróttum, og mun þó mörgum finn-
ast, fleirum en skautamönnum, að
nú gerÍBt næsta matarlegt kring-
um tjörnina. Tjarnarbakkinn
eystri er orðinn að einu samfeldu
naináfemerki um Ola gamla á
Heiði og lifskoðun hans. íshúsið,
grátt og gluggalaust, hefir þar
mesta virðing; Frikirkjan gengur
næst,þáBarnaskólinn, enKvenna-
skólinn að húsabaki: »Fyrst er
maturinn, svo guðs orð, svo eitt-
hvað i skrift og reikningi, og svo
ofurlítið af ást — —«.
Bæjarstjórnin hefir stöku sinn-
um að undanförnu látið gera eða
laga til skautasvell á tjörninni
handa börnum, og er það lofs-
vert. En hún ætti að gera betur.
Hún ætti að telja sér skylt að
halda við að staðaldri einhverjum
bletti handa börnunum til skauta-
ferða, og ætti íshúsunum að vera
það meinalaust, að láta bæjar-
stjórninni eftir einhvern skika af
tjörninni til þeirra nota.
Skautafélagið er á hrakningum
og mun ætla að hola sér niður á
Austurvelli í vetur, ef bæjarstjórn-
in lofar. En þó að það gangi alt
að óskum, eru börnin yfirleitt
litlu nær, vegna þrengsla þar og
kostnaðar við að nota það svell
að jafnaði. Og svo er það ekki
opið nema á kvöldin.
Bæjarstjórnin lét einu sinni þá
kvöð fylgja Austurvelli, að börn
ættu frjáls afnot af svellinu fyrri
hluta dags. Skautafélagið gekk
frá því, sem vonlegt var, því að
slíkt mundi valda því, að svellið
væri ónýtt orðið að kvöldinu. En
félagið er nú einu sinni stofnað
til skemtunar meir en til líknar-
starfsemi. Og sú viðleitni þess,
að halda uppi skautabraut og
greiða fyrir skautaferðum, er
góðra gjalda verð. Bæjarstjórnin
ætti að telja sér skylt að gera
því sem hægast fyrir, og hún má
ekki vænta þess, að geta komið
börnunum af sér yfir á félagið.
t
Þessi litt velkomni vetur kem-
ur í fyrra lagi, og mun fara
sínu fram, þrátt fyrir allar harma-
tölur. Einhver happadrýgsta vörn-
in gegn kuldanum, og sú sem
mest manndá? er í, er skynsam-
leg útivist. Innisetan mun verða
mörgu barninu köld í vetur, og
skólanám er með minsta móti.
Nú er því miklu brýnni nauðsyn
en áður, að greiða sem mest fyrir
útileikum barnanna. Og þá er
fyrst og frerast að sjá þeim fyrir
sleðabrekkum og skautasvelli,
að laða þau til hollra leika í
stað þess að taka af þeim leik-
föngin og hryggja þau.
Sigurður fangavörður hefir byrj-
að veturinn vel með því að opna
fyrir sleðunum, og væri óskandi,
að sem fæstir slíkir kæmust í hans
hendure ftirleiðis. Það verður að
vísu trauðla umflúið með öllu.
En hér mætti þó mikið'færa til
betri vegar með góðri stjórn og
ofurlitlu fé.
Það mundi ekki vera illa ráðið
að fela einhverjum dugandi manni
aðaleftirlit með útileikum barna
í vetur. Mér hugkvæmist ekki
annar líklegri en annar fimleika-
kennarinn við barnaskólann, Stein-
dór frá Gröf, ef hann gæti tekið
það að sér. Enginn má þó ætla
að línur þessar séu skrifaðar til
þess að útvega honum einhvern
bitling, og eg héfi ekki minst á
þetta við hann né aðra.
Af slíkum ráðstöfunum mundi
auðvitað leiða aukiu útgjöld. En
því er þar til að svara, að svo
mikill hluti þjóðarinnar elst upp
í Reykjavík og leikur sér hér á
götunum, að sá kostnaður er ekki
næg ástæða til þess að láta málið
afskiftalaust. Hór er í rauninni
ekki um að ræða eitthvað, sem
æ s k i 1 e g t væri að gera. Bæj-
arfélaginu er siðferðislega s k y 11
að sinna þessu máli.
28. okt. 1917.
Helgi Hjörvar.
Skipasmiðar AmerikamaDna.
Bandarikjamenn hafa undanfarið
verið að gera tilraunir með hvernig
lögun skipa væru hentugust til að
standast árásir kafbátanna. Hefir nefnd
sú, er skipuð var til rannsóknar á
máli þessu, nú komið fram með álit
sitt og er þegar hafist handa að
smíða skip af gerð þeirri er hún
ræður til að nota. Er gert ráð fyrir
að smíðuð verði 2—3 skip á dag
að meðaltali.
Nýju- skipin verða úr timbri og
eiga að bera 2500 smálestir. Segla-
útbúnaður verður líkur og á fimm-
mastraðri skonnortu. Lengd skip-
anna er 87 metrar og breiddin 14
metrar, og í hverju skipi 2 aflvélar
með 240 hesta afli hvor. Munu
fyrstu skipin vera hlaupin af stokk-
uoum. Er gert ráð fyrir að smíðar
þessar auki sigingaflotann um 200
þúsund smálestir á mánuði.
Oberst Goethals, sá er stóð fyrir
byggingu Panama-skurðarins er ráð-
inn til að annast framkvæmda þessa
tröllaukna fyrirtækis.
-----------------------
Siðustu símfregnir
frá fréttar. Isafoldar og Morgunbl.
Khöfn 28. okt.
Ansturrikismenn hafa
tekið Görtz og Cividale.
I»eir Isafa tekið rnmlega
80 þús. ianga og náð 600
fallbyssum. Italir halda
undan á allri herlínunni
bjá Izonzo.
Frakkar hafa sótt fram
2 kílómetra á fjögra kíló-
melra svæði hjá Ypres og
Dixmude-skóginum.
Kaupmannahöfn, 28. okt.
Frá Berlín er símað að
annar her It ala sé gersigr-
aður. Djóðverjar og Aust-
urrrikismenn hafa tekið
60 þús. fanga og náð 450
falldyssum og hafa cyði-
lagt 25 loftför.
Frá Bómaborg er símað,
að Italir hafi yfirgefið
Bainzizza-hásléttuna.---
Italir halda undan á lín-
unni Monte Maggiore til
Auzza.
Bretar og Frakkar hafa
sótt fram í Flandern. —
Frakkar hafa tekið 2000
fanga hjá Fillain.
Frá Berlín er símað,að
Michaelis hafi sagt af sór.
Bretar kreijast þess, að
Hollendingar hætti útflutn-
ingi til Þýzkalands.
Spænska stjómin heflr
sagt af sér.
— Brazilia heflr látið
bandamönnum í té öll þau
þýzku skip, sem lágu i
höfnum Brazilíu, þá er
friðslitin urðu.
Heybriminn.
Það var um hádegi í fyrradag
að fjósamaður Gunnars Sigurðs-
sonar frá Selalæk, varð var við
það að reyk lagði upp úr hey-
hlöðunni. Fór hann þá inn í hlöð-
una, en þar var ekki líft fyrir
reyk og gufu, en í gegnum mökk-
inn sá hann að eldblossi kom
upp úr heyinu. Brá hann þá
fljótt við og gerði brunastöðinni
aðvart. Var þá Miðbæjar-bruna-
liðið kvatt saman. .
Þegar það kom á vettvang
virtist svo, sem eldurinn mundi
vera á litlum kafla í vesturenda
hlöðunnar, skamt frá stafni. Þar
hafði í sumar verið kastað illa
þurru útheyi í geilar og í því
heyi var eldurinn. Var nú tekið
að kæfa eldinn með vatni og
jafnframt að ryðja heyinu út úr
hlöðunni. En það sóttist seint
vegna fámennis, enda verkið
erfitt mjög. Þá var alt brunaliðið
kvatt saman, eins og segir í blað-
inu í gær; kom það eigi fyr en
kl. um fimm. Brunaliðstjórinn
var ekki kominn klukkan fimim
En þá voru menn farnir að sjá
það, að elduriun var miklu magn-
aðri heldur en álitið var í fyrstu.
Gaus víða upp logandí eldur í
heyinu undir fótum rnanna, en
hann varð þó kæfður jafnharðan.
Var nú sagaður stór hluti úr stafn-
þili blöðunnar og heyinu rutt þar
út. Skiftu menn þannig með sér
verkum að sumir ruddu heyinu
út, en aðrir hlóðu því upp í
bólstra fyrir utan. Var þessu
starfi haldið áfram fram í myrk-
ur. Eö þá voru þeir orðnir þreýtt-
ir, sem lengst höfðu unnið, og
enda þörf fyrir fleiri menn. Var
það þá ráðið að varaliðið skyidi
kallað. Fóru þá brunalúðrarnir
um allan bæinn, en í þeim hefir
ekki heyrst síðan bruninn mikli
varð hér — sem betur fer. Þetta
var um það leyti, er menn höfðu
snætt kvöldverð og þusti nú ótrú-
legur sægur manna suður að
fjósinu. Héldu víst allir að nú
stæði þar alt í björtu báli og
brunaliðið réði eigi við neitt. En
þegar suður kom sást enginn
eldur og lögreglan varnaði mönn-
um aðgöngu að brunastaðnum.
Fengust þó nokkrir nýir menn
til vinnu, en sumum fanst nokk-
uð mikið viðhaft að skelfa allan
borgarlýð með brunalúðraþyt, að
eins tíl þess að ná í nokkra
menn.
Því heyinu, sem mestur var
hitinn í, var ekið niður í mýri
og þar kviknaði í því til fulls,
Var illhægt að kæfa eldinn þótt
altaf væri ausið á hann vatni,
því að hann tók sig upp hvað
eftir annað. Fór nú líka að koma
upp eldur i bólstrunum, sem hlað-
ið var upp fyrir utan hlöðuna.
Sá eldur var jafnharðan kæfður
með vatni og eins sá eldur, er
gerði vart við sig inni í hlöð-