Morgunblaðið - 24.04.1918, Blaðsíða 3

24- april. 168 tbl.
MORGUNBLAÐIÐ

Tímamóf.
25. aprií 19Í8
E.s. Gullfoss
Kom þú ble.8uð, aumaraólin nýja!
Sendu’ o.s geialakveðju hlýja.
Láttu hverfa klakaböndin hörð.
Yngdu’ upp það, aem yngat með sumri getur,
endurnærðu það 'aem kól í vetur, —
láttu frjógkraft færast yfir jörð. —
Veturinn, sem geginn er úr garði,
geigvænlega fyrst í etrenginn tók,
frostköld hríðin fannir barði,
feigðarnorn á Bkýjum ók. —
Dundi’ á þaki drífuhríðin svarta, —
dulin íshönd þrýsti’ að hjarta
þess, er inni’ í köldum klefa Djó,
varnarfár gegn vopnum skorts og nauða, —
verða löngum þannig kjör hins snauða,
er til bjargar á ei gjaldið nóg.
Lögð er sumum fúlga’ af fengnum auði,
fjártraust landsins þá ei sparað neitt. —
Fjöldans bíður böl og dauði,
björg ef fœr sér enga veitt.
Enn var hrundið örvænting og kvíða, —
allir vildu þola’ og stríða,
og að lokum sælum sigri ná.
Eftir strit í köldu vetrarveldi,
vígjast skyldu störfin sólareldi,
þrautir sefast, þornar grátin brá. —
Fyrr en varir fjötrar sundur hrökkva,
fannir leysir, þobast ís frá strönd;
þó er hulið myrkum mökkva
margt, sem býr á aðra hönd.
Löndin ern roðin dökku banablóði,
berjast menn af jötunmóði
þar, sem áður auðsæld ríkti’ og láu. —
Menningin hjá mestu heimsins þjóðum,
mætist nú í grimmum hatursglóðum. —
Er ei stríðið alheimstjón og Bmán? —
Ef til vill má eitthvað fagurt spretta
upp af blóði’, er laugar Frakklandsgrund. —
f>eir, sem sögusveiginn flétta,
sýna’ 088 það, á betri stund.
Dýrar eru fórnir drotnum færðar! —
Fast hér njóta svefns og værðar
þeir, sem upptök eiga’ að grimdarleik
þeim, er lætur lýðinn flaka ( sárum,
logandi af kvöl og beizkum tárum,
og i valnum liggja líkin bleik. —
Undrar mig að ýmeir kné sín beygja
altaf fyrir valdi harðstjórans;
enginn ætti' i hlýðni’ að hnegja
hervaldskúgun nokkurs lands. —
Lengst í austri blikstaf sé eg brenna, —
bráðum mun sá dagur renna,
er úr djúpi flytur frekis sól.
Tengjast munu lýðir bróðurböndum,
bjargir flytjast jafnt að öllum ströndum,
Bvipir hverfa’, er sorg og styrjöld ól. —
Nýir tíruar nýjar stefnur taka; —
nú skal knerri stýrt í sólarátt. —
Beint á móti bjarmans vaka
blakti friðarmerkið hátt.
P. P.
Bréf Karls keisara.
Eins og hermt hefir verið i skeyt-
om hér í blaðinu, hefir risið poli-
tiskt deilumál milli Frakka og Austur-
rikismanna út af bréfi frá Karli
Austurríkiskeisara til Sixtus prins
af Bourbon-Parma. Þessi Sixtus
er mágur keisarans, þvi að Zita
Austurrikisdrotning, er systir hans
og hafa þeir jafnan verið góðir vin-
ir Karl keisari og Sixtus og eru það
■enn.
I siðustu erlendum blöðum, sem
hingað hafa borist, er mikið um
það mál talað og þar sem það hefir
haft svo stórmerkilegar afleiðingar
að Czernin greifi hefir sagt af sér
og þar sem enn stendur hörð rimma
um það hvor hafi réttara að. mæla,
Clemenceau eða keisarinn, þykir oss
rétt að skýra nánar frá málinu og
styðjumst þar við umsagnir danskra
blaða.
Menn mun reka minni til, að í
skeytum til Morgunblaðsins var skýrt
frá þvi, að Czernin hefði látið þess
getið, að bandamenn, og þó öllu
helzt Frakkar, heföu »þreifað fyrir
sér« um það hvort Austurriki vildi
semja frið. Það er enn óljóst hvort
hér er átt við sérfrið eða hitt, hvort
Austurríki mundi fúst til þess að
ganga að »sanngjðrnum alheimsfriði*
frá sjónarmiði bandamanna. En út
fer héðan
til NEW YORK
í dag síðdegis.
cTarseéíar aru seíóir a sRrifsíofunnL
Hf. Eimskipafól. Islands.
af þessum ummælum Czernins Iýsti
Clemenceau hann lygara og var það
einnig hermt í skeytum hér i blað-
inu. Út af þeirri orðasennu sem
þá varð milli Wien og Paris, sneyddi
Clemenceau að Czernin í opinberri
tilkynningu er birt var 6. þessa mán.
og spyr hvort hann minnist þess eigi,
að áður hafi honum miklu göfugri
maður þreifað fyrir sér um frið við
Frakka. Méð þessu viðurkendi
Clemenceau óbeinlinis, að þrátt fyr-
jr það þótt hann hafði sagt Czernin
Ijúga, þá hefði þó átt sér stað eitt-
hvert friðarmakk milli Frakka og
Austurrikismanna. T veim dögum
síðar kom svar Czernins. Hann
viðurkendi að hann vissi um þetta.
Nú ber þess að gæta, að Czernin
sagðí af sér vegna þess, að keisar-
inn hefði farið á bak við utanrikis-
ráðuneytið með bréf sitt. En bréf
keisarans eru tvö og er eigi gottað
vita við hvoit þeirra er átt með svari
Czernins. Að minsta kosti virðist
það ljóst, að utanrikisráðuneytið hafi
▼itað um það sem keisarinn sagði
um Elsass-Lothringen.
Hinn 9. apríl opinberaði Clemenc-
eau það svo, að hann hefði fyrir sér
tvö bréf frá Karli keisara, rituð í lok
marzmánaðar 1917. í öðru þeirra
segði keisarinn að hann féllist á »rétt-
iátar kröfur Frakka til Elsass-Loth-
ringen« og í hinu, að hann hefði
samþykki ráðherra sins til þess að
tala þannig.
Þegar Clemenceau greiddi þetta
högg, var Czernin greifi í Bukarest
að semja frið við Rúmena. Var
hann þá þegar kvaddur til Wien og
gaf þar út yfirlýsingu um það að
»ummæli Clemenceau um bréf Karls
keisara væri ósönn frá upphafi íil
enda«. Jafnframt því sendi Karl
keisari bréf til Vilhjálms Þýzkalands-
keisara og rekur þar aftnr með fyrir-
litningu »hin fullkomlega röngu og
ósönnu ummæli, að eg hafi viður-
kent sem réttar, kröfur Frakka til
þess að heimta aftur Elsass-Lothring-
en«. Yfirlýsing Czernins er Ijós,
en það er bréf keisara eigi, sérstak-
lega að því leyti að hann talar um
»kröfur Frakka til þess að heimta
aftur*. Um það hefir Clemenceau
ekkert sagt. En hitt hafði hann
látið um mælt, að keisnrinn hefði
látið i ljós fylgi sitt við »réttlátar
kröfur Frakka til Elsass-Lothringen*.
Þótt keisarinn hefði sagt það, gat
hann þar með hæglega átt við þjóðar-
atkvæði i þeim héruðum eða heppi-
legri landamæri. En hitt má vera
að keisari hafi tekið þannig til orða
í bréfi sinu til Vilhjálms keisara,
vegna þess að það var út borið
undir eins, að h nn hefði heitið því
í bréfinu til Sixtus mágs síns, að
styðja að því að Frakkar fengi aftur
Elsass-Lothringen.
Nú birti Clemenceau þetta bréf,
þar sem minst er á Elsass-Lothring-
en, en eigi hitt, þar sem keisari tal-
ar um »samþykki ráðherra sins«.
Þá sagði Czernin af sér. Skal nán-
ar að þessu máli vikið síðar hér í
blaðinu.
Mótak.
Magnús Guðmundsson þm. Skag-
firðinga, flytur frumvarp til laga um
mótak. Er tilgangurinn með þvi
sá, að koma i veg fyrir það, að
jarðeigendur okri á mólöndum sín-
um, eða að þau sé látin ónotuð i
sumar. Eins og nú lítur út með
kolakaup, er enginn efi á því, að
nauðsyn ber til þess að sem mest
sé tekið upp af mó í sumar. En
þess munu dæmi, segir í greinar-
gerð fyrir frv., að eigendur mólanda
ætla sér að hækka mótekjugjaid í
vor til stórra muna. I frv. er þvi
bannað að taka meira gjald íyrir
mótak en io°/0 umfram það gjald
er tekið var fyrir mótak árið 1917.
Frumvarp þetta er þarflegt og
nær vonandi fram að ganga.
*--- ..................