Morgunblaðið - 09.08.1918, Page 2

2
MOR'HJNBLAÐJÐ^
Enginn fer
í sumarfri sem ekki hefir með
sér eitthvað sælgæti i munninn,
annað hvort vindla smáa eða stóra,
átsúkkulaði eða cigarettur, brjóst-
sykur, sætan eða beiskan, Leo sem
ailir þekkja og svo má ekki gleyma
hinum alþektu Sodapastiller, sem
hreinsa hálsinn svo undur vel.
Lítið inn i Tóbakshúsið á Lauga-
veg 12, um leið og þið farið.
Fyrsta flokks bifreiðar
ávalt til leigu.
St. Einarsson. Gr. Sigurðsson.
Simi 127. Sími 581.
Nú er komið aftur
Fernis
Kítti'
Blackfernis
Tjara
og allskonar Litarduft
Daniel Halldórsson Kolasundi.
Orsakirnar
tíl
framhalds ófriðarins.
Áiit Burián barúns.
Seint í júlimánuði gaf barún Buri-
an, utaníikisráðherra Austurríkis, út
langa skýrslu um álit sitt á því, hvers
vegna ófriðnum væri sifelt haldið
áfram. Byrjar hann á því, að þar
sem hver stórviðburðurinn reki ann-
an svo hratt sem nú stendur, er eigi
unt að skýra frá ástandinu i heim-
inum. Og það sé þarfleysa að tala
um fortíðina og hitt, hverjir beri
ábyrgð á upptökum ófriðárins, þvi
að menn hafi fyrir lörigu skapað sér
skoðun um það. Þess vegna kveðst
hann fremur kjósa, að reyna að gera
grein fyrir þvi, hvers vegna ófriðn-
um sé haldið áfram. Og nm það
segir hann svo:
— Þegar vér lítum yfir alt það,
sem óvinirnir hafa sagt um hernað-
arfyrirætlanir sínar, er það þrent þar
í, sem þeir reyna að láta réttlæta
framhald blóðsúthellinganna: Hug-
sjónir mannkynsins eiga að rætast.
Allar þjóðir eiga að vera frjilsar og
mynda eitt alþjóðasamband, sem e;gi
lætur vopnin skera úr deiiumálum
sínum í framtíðinni, heldnr gerða-
dómstól. Það á að koma í veg fyrir
það, að nokkur yfirdrotnun geti átt
sér stað og það á að gera ýmsar
breytingar á landaskipun, á ! ostnað
Miðveldanna.
Þessar landvinninga-fyrirætlanir eru
að mestu kunnar, þótt þær séu nokk-
uð mismunandi. Auk þess h.ifa þeir
í hyggju að koma á sunduríimnn,
sérstaklega í Austurríki og Ungverja-
landi, og stofna þar ný ríki. Og að
iokum vilja óvinirnir að vér gerum
bót og betrun fyrir það að vér höf-
um dirfst þess — jafn vel á fræki
legan hátt —■ að verja oss. Varnar
þrek vort nefna þeir »militarisma«,
sem nauðsynlega verði að brjóta á
bak aftur.
Yfirleitt skilur ófriðarþjóðirnar ekk-
ert annað heldur en landþrætumál.
Fyrir áhugamálum mannkynsins, rétt-
læti, frelsi, heiðri, þjóðafriði og jafn-
rétti, sem óvinirnir segjast vera að
berjast fyrir gegn oss, viljum vér
sjálfir berjast og þurfum eigiað sækja
neinn fróðleik til annara um þau
málefni. Enda er lítill munur á því,
hvern skilning stjórnmálamenn allra
þjóða leggja á þau mál. Hinar fjór-
ar nýju ástæður, sem Wilson bar
fram 4. júlí, eru eigi þsnnig að vér
viljum mótmæla þeim, nema þá að
því leyti hvað þar er farið með ýkj-
ur. Þvert á móti getum vér yfirleitt
hallast að skoðunujn Wilsons eins
og þær koma þar fram.
Eugum dettur í hug að skorast
undan því að hjálpa til þess að hug-
sjónir mannkynsins rætist. En þetta
er ekki aðalatriðið, heldur hitt hvað
er þar undiiskilið. Og það ætla
báðir málsaðilar að reyna í einlægni
að skýra og ákveða með samkomu-
lagi, en t. d. eigi á þann hátt, sern
friðarsamningsr vorir að austan hafa
verið dæmdir. Óvinum vorum var
öllum boðið að taka þátt í þeim og
þeir hefðu getað verið þar með til
þess að tryggja það að friðarsamn-
ingarnir hefðu orðið á annan hátt.
En'nú á eftir eru aðfinolur þeirra á
engum rökum bygðar, því að enginn
dómstóll mundi telja þi hafa rétt til
þess að fordæma friðarsamninga, sem
voru aðgengilegir eða óhjákvæmilegir
fyrir þá, sem hlut áttu að máli.
Það virðist svo, eftir bjartsýni i
ummælum óvina vorra að dæma, sem
þeir séu ekki hræddir um það að
bíða ósigur. En þegar þeir tala um
þessa friðarsamninga, sem dæmi þess
hve illa oss farist við sigraða óvini,
þá teljum vér, að ásakanir þeirra
hafi eigi við nein rök að styðjast,
en viljum þó jafnframt minna á það,
að það þarf eigi að fara svo fyrir neinni
ófriðarþjóðinni, eins og fór fyrir
Rúmenum og Rússum, því að vér
erum ætíð reiðubúnir til þess að taka
upp friðarsamninga við alla óvini
vora. En þegar óvinir vorir krefjast
þess stöðugt af oss, að vér bætum
fyrir rangindi og »endurreis ;m«, þá
gætum vér miklu fremur gert þær
kröfur til þeirra, því að á oss hefir
verið ráðist og það tjón, sem oss
hefir verið gert, verður því íyrst að
bætist. Þetta ætti þó eigi að verða
til þess að hindra það, að ófriðar-
knúturinn verði leystur.
Aftnr á móti virðist þrái btnda-
manna í landvinningakröfutn þeirra
í Elsass-Lothringen, Tiient, Triest,
þýzku nýlendunum 0. s. frv. að vera
óyfirstíganlegur. Því að þótt vér sé-
um fúsir til þess að ræða allry friðar-
skilmála, þá göngum vér aldrei að
þvt að láta nein löcd af höndum.
Af Austuiriki og Ungverjalandi
vilja óvinirnir eigi að eins sneiða
það sem þeir ætla sér, heldur vilja
þeir einnig brjóta líkið i mola eftir
því sem framast er unt. Þegar óvin-
irnir sáu það, að hinar fyrri nern-
aðarfyrirætianir þeirra nægðu eigi til
þess að buga oss, fengu þeir skyndi-
lega dæmalausa umhyggju fyrir inn-
anrikismilum Austurrikis. En þetta
kom þeirn svo seint til hugar, að
margur stjórnmálamaður þeirra teiur
það nú ófrávíkjanlegt hernaðartak--
mark, sem hann hafði eigi hugmynd
um þegar ófriðurinn hófst. Það má
glögt sjá á því á hve viðvaningslegan
og fiausturslegan hátt þessi vanda-
mál eru rædd og »ráðið til lykta«
af hálfu óvina vorra.
| DAGBOl
Ökuslys. A leiðinni til Elliða-
ánna varð ökuslya í fyrrakvöld, og
var þó hepni að ekki hlauzt verra af
en raun varð á. Tveir menn á bif-
hjóli frá Reykjakík ætluðu að aka
fram hjá heyflutningalest, en einn
heBturinn fældist og þvergirti veginn
Til þeas að komast hjá árekatri ók
bifhjólið í grjóthauginn meðfram
veginum, en valt þá nm boll og
báðir mennirnir köstuðuat af því.
Annar þeirra reif íöt g/n og skemd-
ist eitthvað á hendi, en hinn alapp
ómeiddur.
Skothríð mikil heyrðist hér í gær-
dag og kom frá »Batteríinu«. Hefir
þaðan eigi heyrat önnur eins skot-
þruma síðan Jörundur sálugi íslands-
konungur hafði þar fallbyssur sínar.
Segja sumir að þetta hafi verið
kveðjuskothríð — hin3ta kveðja hins
fornfræga virkis; sem höfuðborg hins
hlutlausa íslenzka ríkis taldi sjálf-
sagt að jafna við jörðu og ganga
svo frá, að eigi stæði þar steinn yfir
steini. Farðu vel gamla góða Batterf!
Og makleg virðing só goldih öllum
þeim mönnum, er fara svo meðforn-
ar menjar og sögustaði sem þig!
Villemoes bom hingað í fyrra-
bvöld hlaðin steinolíu. Um 1000
tunnum verður skipað á land hér,
en mestan hluta farmsins fer skipið
með vestur og norður um land. Er
búist við að hann muni fara álaug-
ardaginn, en skipið tekur hvorbi
flutning nó farþega.
Spejderen norska dráttarskipið
sem hingað kom um daginn, lagði á
stað í gærdag með seglskipið »A
Andersen* í eftirdragi.
Véískipið Faxi fór héðan í gær-
kvöldi til Vestfjarða, fullhlaðinn vör-
um.
Síðusta símfregnir.
fiá fréttaritara Morgunblaðsins.
Khöfn 8. ágúst.
Regn hamlar nú hernaðarfram-
kvæmdum á vesturvigstöðvnnum.
Þýzka • blaðið »Norddeutsche All-
gemeine Zeitung« segir að Þjóðverj-
ar muni búa svo um hnútana í Rúss-
landi, að engin hætta sé á því að
M’ximalistar verði un'dir í viður-
eigninni.
Brezkar hersveitir eru komnar til
Viadivostock.
Athugasemd.
—iii—
Háttvirti herra ritstjóri!
í 270. tölubl. heiðraðs blaðs yð-
ar þ. á. er tekinn upp útdráttur úr
skýrslu þeirri er danska stjórnlp hef-
ir gefið lslandsmála-nefndinni dönsku
um viðskifti Dana og Islendinga
siðan stríðið hófst.
Vil eg vinsamlega biðja yðnr fyr-
ir eftirfarandi athugasemd við skýrslu
pessa, þótt það skifti ef til vill ekki
rniklu máli, eins og sakir standa
nú.
Þar sem þess er getið að ráðu-
neyti íslands og íslenzkir kaupmenn
hafi þráfaldlega leitað aðstoðar danska
utanríkisráðuneytisins til þess að fá,
meðal annars, útflutningsleyfi frá
Ameriku, þá má vel vera að það sé
satt, en hitt er mér ókunnugt um,
að slík málaleitan hafi nokkurntima
borið nokkurn árangur, þar vestra,
euda var það ætíð vænlegast til þess
að fá málum íslands framgengt þar,
að halda því fram, að Island hefði
algerða viðskiftasérstöðu og væri
ekki hluti hins danska rikis, hversu
svo sem Danir litu á það mál og
eins og sagt er i skýrslunni að þeir
hafi haldið fram við Breta.
Þessu til stuðnings má geta þess,
að Dönum veittist full-erfitt að fá
vörur handa sjálfum sér frá Vestur-
heimi, eíns og sjá má á' þvi að frá
þvi í júli 1917 og þar til í marz
1918 fengu þeir, mér vitanlega, ekki
útflutningsleyfi fyrir neinu, nem*
ymurningsolia: Cylínder- & Lager- og 0xulfeit| Hafnarstræti 1S
era áreiðanlega ódýrastar og beztar hjá Slgui'jóui Siml 137.
Kaupirðu góðan hlut
bá mundu hvar þú fekst hann.