Morgunblaðið - 17.04.1919, Side 1

Fimtudag
17
apríl 1919
8.árgaug®#
155
tölublftS
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Yilhjálmur Pinsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðskwími nr. 500
Erl. simfregnir.
(Frá fréitaritara Morgunblaðsins).
Khöfn, 15. apríl.
Prá Berlín er símað, að „kom-
munis.ta“-stjórninni í Miinchen
hafi ekki verið velt ’ár sessi enn þá,
en hardagar hálda áfram í sífellu.
Bolzliewikkar í UngVerjalandi
hafá myrt Jósef erkihertoga, We-
karle fyrv.erandi forsætisráðherra
og fleiri ráðherra.
Agence-Havas segir frá því, að
tÞjóðverjuin sé gert að greiða fyrir
spellvirki 125 miljarða (f'ranka?),
og eiga Frakkar a.ð fá 4 miliarða
.árlega í hernaðarskaðabætiá’.
Prakkar eiga að hafa setulið í
Rínarlöndum og hlutlaus land-
ræma, 50 kílómetra breið, að vera
á eystri hakka Rínar. A jx’tta
hvorttveggja 'að haldast í 15 ár, og
vera tiL tryggingar því, að Þjóð-
verjar njjpfylli fjárhagslegar kvað-
ir þær, sem á þá hafa verið lagðár.
Norslca stjórnin hefir lagt bann
við því, að hloðin komi út á sunnn-
tlög'um í'iamvegis.
ínu,
London, 15. apríl.
Lloyd George.
Fréttaritári blaðsins „Pall Mall
’ Gazette“ í París liefir það eftir
nokkrum fulltrúmn Breta á friðar-
ráðstefmnini, að stefna Lloyd
George á friðarráðstefnumii miuii
vinna glæsilegan sigur og- fillögur
hans ná fram að ganga. Einn full-
trúinn á að liafa sag't, að það sé
mest Lloyd George að þakka,
hverju ágengt hefir orðið á fnðar-
ráðstefmmni, hann hat'i verið hið
mikla afl, sem flýtt hafi fyrir því
að friður kæmist á, eins og liann
hafi átt mestan þáttinn í ] > v í að
leiða ófriðinn til lykta. í friðar-
samningauppkasti .sínu, sem hann
hafi gert í Pontainebleau fyrir
þrem vikum síðan og sem sé hið
mesta stjórnmáiasnildarveík, hafi
liann dregið saman og steypt npp
starf margra nefnda og létt með
því starf fjögra manna ráðpis að
miklnm imm. Frönsku fulltrúarnir
rónia mjög starf Ll. G-, og liátt-
standandi embættfemaour franskur
hefir kallað hann „sáttasemjar-
ann“ mikla“ og sagt, að Prakk-
land, Norðurálfan, allur heimurinn
eigi mikið að þakka forsætisráð-
herra Breta. Einkum sé Fraltkland
honum skuldbundið. Hami skilji
ástæður Frakka og beri hag þeirra
meira fyrir brjósti en nokkur ann-
:ar erlendur stjórumálaraaður nú-
tímans. Frakkar liafa ekki alt af
C
b. n.
Nd með »Botníu* kom sérlega fallegt og ódýrt
Héííar vörur.
Hétt verö,
Verztunin Björn Hristjánsson
Juðatför okkar litlu dóttur, Önnu Valborgar, fer fram laugir-
daginn fyrir páska, kl. i e. h.
Anna og Kl. Jócsson.
verið lionum sammála, en aldrei ef-
ast um oinlægni hans, göf.*giuen.sku
eða réttlætisást.
Atlanzhafsflugið.
Hawker liefir eím á ný orðið að
fresta flugi sínu frá ,St. JoLn á
New Foundlandi,vegna Jiess að Veð-
ur er alt af slæmt. Hins vegar bú-
ast Ma rtinsyde-flugmennimir sig
nú af kappi og vonast til að geta
haldið af staíf á morgun, y’
Almenn flug munu íiefjast 1.
rnaí og andanþága verður veitt frá
flugbanui um páskahelgina, frá 17.
til 22. apríl, að háðum dögum með-
töklum.
Strandvarnir.
Nú er Jiegar langt liðið á ver-
tíðina og ekki bólar á „Islands
Falk“ enn þá.
Fyrir mörgum áruni sáu íuenu
]iað, að citt varðskip var hér ekki
nóg-, en við Jretta hefir Jió verið
látið sitja. Yarðskipunum dönsku
hafa ýmsir yfirmenn stjórnað; lutfa
sumir þeirra verið fram úr skar-
andi menn, t. d. kafteinn Hovgaard,
sem ávalt var að sig'la vun fiski-
miðiu og lét botnvörpuskipin aldrei
hafa fi’iÖ né tækifæri til Jiess að
fiska í laudhclgi,* en hann eyddi of
miklum kolum, °g svo kom hann
ekki aftur, og þannig mun um
fleiri. ,Svo hafa aðrir stýrt skipun-
um, sem liafa sýnt minni áhug- við
straudgæzluna., og getur slíkt staf-
að af mörgu, sem öðrum er hulið,
t. d. að Jieim sé banuað að eyða
meiru en vissum tonnafjölda. af
kolum, og ætti ]>ví ekki að leg'gja
neiim dóm á yfirmeunina, því af
mörgum ástæðum getur sá doniur
verið rangur.
Eins og fyr er sagt, liefir strand-
gæzlan undanfarin ár verið ónog.
enda kölltíðu Bretar hami „the old
devil*
í Faxaflóa sunnanverðum (Garð-
sjó) hefir stundnm verið gæzlubát-
ur, og er almenningsálit að hann
liafi gert talsvert gagn og haldið
botnvörpungum frá landhelgi, og
mun þetta heita aukin strand-
gæzla. Sama er að segja um eftir-
litsbát þann, sem fyrir norðan hef-
ir verið um síldvéiðatímaun. Báðir
þessir bátar hafa liaft bakhjall. þar
scui danska varðskipið var. og
vegna þess gat þeim orðið það á-
gengt, sem er aðal mark og mið
st randgæzluimar, að halda þeim frá
landhelginni, sem þar eiga eltki að
vera. Margir taka það atriði svo, að
engimi dugnaður sé sýndur, sé ekki
alt af verið að sekta fiskimenn, en
fyrir mér stendnr það svo, að
strandgæzluskip eigi að hindra það
að lögin séu brotin og' að landhelg-
in sé látin í friði, og sé það gert
drengilega, þá ltoma fáar selitir í
kassann, en að Jm sé gróði mestur.
A næstu tímum má búast við
fjölda útlendra fiskiskipa og' auki'n
og röggsamleg strandgæzla -því
bráðnauðsynleg, eigi bátaútgerð
ekki að leggjast niður. Damnörk á
að lialda iiti varðskipi samkvæmt
samningunum, en ]iað verður ekki
nóg. Hvað gerum við þá? „Ja,,“
segja menn, „við verðum að verja
okkar landhelgi sjálfir.“ Með
hverjn? Með mótorbátum. Hverjir
ciga að st.jórna þeim, setja rétt,
tala erlend tungumál og' koma fram
svo, að ekkert glappaskot sé gert,
sem geti orðið til vandræða og ó-
virðingar fyrir þjóðina? Iíöfun við
yfirléitt nokkrum á að skipa, sem
kvtnni uokkuð slíkt, sem yfirtnanni
strandvarnarskips ber að kuima?
Eg held ekki, yegna -þess að eg
veit ekki til að nokkur okkar l .inds-
manna liai'i kynt sér eða lagt stund
á slíkt. Þar sem svo er, þá verður
að fara aðrar leiðir, og má hér
nefna tvær. Hin fyrsta væri sú, að
samið væri við stórveldi þai', er
hér eiga skip .við veiðar, að þau
legðu til skip til þess að gæta þess
að landsmenn yrðu sem n inst fyrir
yfirgangi sinna manna og væri ekki
óhugsandi, að slíkir samningar
gætu komist á, en eg vil taka það
fram, að slík skip nrundu auka sið-
spillingu hér, því sirkt fvlgir þeirn
livarvetna á fámennum stöðum. Eg
tel það víst, að sú gæzla, senr þau
liefðu, nrundi samvizkusamlegá af
liepidi leyst, en sektir féllu þá birrtu.
Hin önnur leiðin væri sú, að land-
ið sjálft eignaðist varðákip ög f'cngi
enskan flotaforingja yíírrnamr á
Jrað. Hann rrrundi kunna alt, sem
krafist yrði af slíkvmr rrranni, og þá
menrr vantar Irvorki’áræði né dugn-
að. Það ()' svo margt, sem gera þarf
hér, til þess að við getum kaílast
rrrenn með nrönnurn, og við megurn
ekki vera ])að stórir, að við viljum
ekki eða þykjumst. eltki þrrrfa að
læra meira en við kururum. Það
er hetra fyrir alla, að fá erlenda
rrreirn til þess að takast á lrendur
óþekt störf hér og’ kenrra rnönnum
vel í fvrstu, lreldur en að fá þarr í
hendur innlerrdurtr nrönnurrr, sem
lítt eru hæfir og geta því ekki leið-
beint eirrs og ber og gera opinber
vandasöm störf að endalausu káki.
Bendingar eirrs og þessar, munu
vart þykja þjóðlegar, en þessa að-®
ferð höfðu þó Japanar og létu sér
enga skömm- að þykja og eru nú
komnir langt áleiðis, þótt þessi að-
fer væri viðhöfð. Hér þýðir elrki
að segja að alt sé í lagi; næstu ár
rnmru sýrra nrönnum, að landið
verður að fá ýnrsar stofnaprr, sem
ekki er farið að hugsa urrr enn og
cngimr Irérlendur raaður lrefir bú-
ið sig rutdir að stjórna, en stjórn
þeirra verður að vera ábyggileg og
verk Jrau, er þar eru unrrin, áreið-
anleg. Við höfum fengið fullveldi
og' verðunr senr fyrst að sýna pað í
verkrrnum, að okkur hafr vet'ið al-
vara Jregar* við kröfðumst Jress. en
]rað sýirum við bezt með því að
vanda öll okkar störf, kamrast við :
það, sem okkur er ábótavant, og
láta okkur enga minkunn þykja að
fá okk.ur kennara og ráðgjafa á
ýmsunr sviðum, þótt erleudir séu.
Reykjavík, 15. marz 1919.
Sveinhjörn Egilson.
» A & M €* U
Frmdur í Guðspekisí'élagiuu 18. þ.
mán.
Heyrst hefir að kaupfélagið Hekla
á Eyrarbakka hafi keypt allar eignir
verzlunariimar Eiuarshöfn.
„Botnía' ‘ konr hinga'ð í gærmorgun
og hafði liaft óvenjulega fljóta ferð
frá Færeyjum. Þar feugu skipverjar
og farþegar eigi að hafa neiuar sam-
göngur við land, vegna sóttvarnanna
hér. Meðal farþegá voru: Sigurjón
Pétursson kaupm., Guðjón Samúelsson
húsbyggingameistari, S. Jóhannesson
verKlunarforstjóri, frú Polly Olafson,
Haraldur Sigurðsson píanoleikari og
frú, Páll ísólfsson organleikari, Björn