Morgunblaðið - 08.11.1919, Blaðsíða 3

M <J K O U N HLA91Ö
8
þess mjög ahíðlega, og telja gleði-
leg't, að liöfmidur „Hungurs“ fái
Nobelsverðlaunin.
Það er einkenniieg æfi þessa
nianhs, að byrja sem skósmiðs-
nemi, en enda sem maklegur No-
belsverðlauna. En t'áir munu hafa
lagt fleira á gerva hönd en Ham-
sun. Hann hefir fengist við alt
milli himius og jarðar. Og þar af
kemur hin mikla lífsreynsla og
þekking á mönnum og máiefnum,
scm kemur fram í bókum hans.
Norðmenn geta verið ámegðir
með skáld sín. Meiri sóiui kann
trauðla að verða sýndur skáldi en
það, að fá Nobelsverðlaunin. Björn-
son og Tbsen fengu þau. Og nú er
ííamsun á leiðinni. Hvenær 'kem-
ur röðin að ísleiidingum?

Nýtt tímatal
Maður í Wiunipeg heitir J. W.
Ilarris og var lengi madingamaður
bæjarins. Hann 'nefir gefið út bók
eða kver, þar sem hann stiugur upp
á því. að tekið sé upp nýtt tímatal
þannig að í árinu verði 13 mánuðir
í stað 12. Vill liann láta livern mán-
iið liafa 28 daga eða nákvæmlega
f.jórar viknr auk þess vill hann láta
b.verja viku <>g hvern mánuð byrja
á siuumdug og enda á langarilag.
Nn vill svo vel til að árið 1922 byrj-
ar á sunnudag og telur llarris þá
lieppilegt að taka upp þessa breyt-
ingu. Ýmislegt telur hann upp sem
þægjlegra yrði við þessa nýju tíma
breytingu og er þetta það helzta:
Allir mánuðir hafa jafnmarga daga.
Sami mánaðardagur fellur alt af á
sarna vikudag.
En svo eru nokkrir annmarkar á
þessu. Sólarárið liefir 365 daga 5
klukkustundir, 48 mínútur og 45,98
sekúndur. Ef hvert fjórða ár <*r
ldaupár með 366 dögum, er tekið
fram í tímann sem svarar ellefu og
einu fjórða úr mínútu á ári. Til þess
að lagfæra það vill Harris sleppa
hlaupárinu eiuu sinni á öld í liverj-
ar þrjár aldir af fjórum. (Hér finst
oss þó með þessu skakka um 3 kl.st.
á hverjum fjórum öldum. Má vera
að það sé rangt, rímfróðir menn
vilja kanske atliuga þetta).
Auk þessarar skekkju við sumar-
aukann verður afgangs einn dagur
á liverju ári. Þennan dag vill Harris
hafa sem aukahelgidag og kalla
liann nýársdag. Hlaupársdagurinn
yrði einnig utanveltubesefi og yrði
oftir till. llarris, á milli laugardags-
ins sem éndaði 26. viku árs og mánu-
clagsins í næstu viku og væri auka-
helgidagur sem nefnist hlaupárs-
dagur. Yrðu þannig tveir helgidag-
ar rnilli laugartlagsins sem endaði
26. vikuna og mánudagsins sem byrj
aði þá 27.
Nöfnum mánaðanna vill Harris
1. ta breyta; bendir lianii á það rétti-
hga að núverandi nöfn mánaðanna
eru röng. september, október, nóv-
ember og desember eru nöfnin á ní-
unda tíunda, ellefta og tólfta mán-
uði, en þau nöfn þýða sjöundi, átt-
undi, níundi og tíundi; stingur
Harris upp á því að nöfnin séu
blátt át'ram táknuð með tölum:
fyrsti, aiinar, þriðji o. s. frv. Is-
h ndingar eru meiri tímareikuings-
meiiii en flestir aðrir,vilja þeirekki
gera atbugasemdir við þetta?
(Voröld).
Von der Go?tz
—-O —
Ilaim liofir nú sagt af sér stjórn
þýzka hersiiis í Eystrasaltslöndun-
um og or liorfin heim til Berlíii aft-
ur. En Jierinn situr áfram austur
þar og liefir svarist undir merki
Bermondt hershöfðingja. Gruna
a.
Kort af Stór-Rúmenm ásamt BessaraMu, Transylvaníu, Bukowínu og
Temesvar.
Stórveldunum er að verða vancl- segja þeir að Transylvania og Tem-
Matth. Þórðarson,
Kaupmannahöfn
tekur að sér að qera samninqa um byggingu eða kaup á mótorbátum og
ikipum til fiskiveiða og flutninga.
Hefir fyrirliggjandi mörg aðgengileg tilboð nm byttfingu og sölu i
botnvðrpungum bæði þýzkum og enskum.
Abyrgtst lagsta verð og góð skip.
Utvegar skip d leigu til vöruflutnlnga, sér utn sjóvdtrygging hji stærstu
ot áteiðinlcgus u félöguu.
Öll ajgreiðsla fljót.
Annast sðlu d sjávarafuiBum og öðrum afutðum Mðrg viðskiftasambönd.
Utvegar útlendar vðrur einknm til útgerðar; þir i meðal Salt frá Mið-
jrð rhafi, keðjur og akkeri fyiir mótorbáta, sildarnet, sildartunnur. Alt
tyrsta flokks vörur.
Útveg-r beztan og ódývastan sanskav og finskan trjdvið i heilum
fö mam eða minna.
0llum jyrirspurnum svura' jreiðlega.
Refertcce: »Land;uandsbanken«, Köbenh ,vn.
Utanáskrift: Matth Thordarson. Chr. Höyrops Allé 14,
Heberup, Köbenhavn.
Þeir sem óska, gtta sniiið sér til hr. k upm. Fiidtioí Nielsen, sem
oú er á feið i Reykjavík. Hann tekur móti pöntunum og gefur frekar
npp'ýsinpor
menn þýzku stjórnina úm, að þetta
sé gert ineð vilja liennar, til þess
að geta komið ár siiini sein bezt
fyrir borð í Rússlandi, sbr. grein í
blaðinu í fyrradag.
Sðngvarinn.
iájá — gleðin var í voði
oft vetrarköldin löug.
Þá öörum glatt í goði
hann gerði oft — moð söng.
ræði úr Rúmenuni og þolinmæði
þoirra varð í sumar að þrotum koni-
In. Fjögramanna-ráðið fékk engin
svör við áminningum sínum til
Rúmena, og þeir töldu sig víst nógu
sterka til þess að bjóða býrginn. —
Rúmenar gerðu þá kröfu til friðar-
fimdarins að þeir fái Búkowínu,
sem Austurríkismenn tóku frá þeini
fvrir 150 áruni. Og enn fremur
Maður frá Eskifirði, sem kom
hingað suður ineð „Sterling“ í síð-
ustu ferð, segir þu*r fréttir þaðan,
að suiiiiudaginn 2(i. okt. s. 1. hafi
Jón R. Þorsleinsson t.il heimilis á
Eskifirði, favið um borð í danskt
seglskip, „Aúmi Kristiue“, er var
að lcggjast þar vi'ð bryggjn. Ókunn-
ugt er um erindi lians um borð, en
íuaðurinn hafði virst dálítið övlað-
ur, og Idýddi því eigi er skipverjar
sögðu honum að fara í land aftur.
Gorðu þeir sér þá lítið fyrir og
köstuðu lionum fyrir borð, milli
skips og bryggju.
esvar vilji sameinast Rúmeníu.
Þess er getið í kröfum þessum, að
rúmenski þjóðflokkurinn nái yfir
:,\æðið milli Dónar, Theiss, Dniester
Karpatafjalla og Svarta hafsins.
Eins og sjá má af kortinu er það
hvorki meira né minna en stórveldi,
sem Rúmenar ætla sér að stofna úr
þrotabúsleyfum frá Austurríki, Ung
vc rjalandi og Rússlandi.
Maðurinn var dálítið syntur og
gat því lialdið sér uppi unz lijálp
kom frá mönnum cr á bryggjunni
stóðu, og drógu þeir lianu upp úr
sjóuum og fluttu þegar í sta.ð lieim
til sín. Kalt hafði verið í veðri, en
sem betur fór uáði maðurinu sér þó
von bráðar.
Eigi er manninum, sem fregiiiua
segir kunnugt um að málið hafi
vorið tekið fyrir, og liafði þó skipið
legið þar að minsta kosti tvo sólar-
hringa eftir að atvik þetta bar við.

Mauui varpað fyrir borð
af dcnsku seglskipi á Eskifirði
í ríki ljúfra ljóða,
þar?s löngum geð hans svali,
lianu á sinn aðalgróða,
— sitt ummyndunarfjall---------!
Og sumarlöiid þar sá Jianu,
er sum verða’ aldrei skírð.
Og oss varð starsýnt á ’hann
í allri sinni dýrð!
llanu lií'ir alt al', — liJ'ir;
— í ljóðum stígur clan.s —
því elli hafin yfir
er æská söngvarans!
Gr. Ó. Fells.
Laugaþvottur
Eius og sjá má á fréttum frá
ba'jarstjórnarfundi í blaðinu í dag,
liefir bæjarstjórnin samþykt það
nýmæli, að framvegis skuli keyrsla
á jivotti úr bænum í Laugarnar
fara fram á bíi er gangi eftir fastri
áætlun um bæinn.
Bæjarstjórnin hefir þarna brugð-
ist fljótt og vel vil, því allir þeir,
sem liöfðu á hendi móttöku á lauga
þvotti í bænum, höfðu sagt upp
starfi sinu og voru ófáanlegir til að
halda því áfram. Hafði bæjarsitjórn
gert ítarlegar en árangurslausar
tilraunir til að fá aðra menn til að
taka starfið að sér. En þar sem hún
sá jafnframt, að ófært var að
leggja niður laugakeyrslu, ákvað
hún að liaga heuui framvegis, svo
fljótt sem unt væri, þannig, að bif-
reið gangi nm bæinn eftr fastri á-
ætlun með ákveðnum viðkomustöð-
um, fyrst um sinn átta, og skal bif-
reiðastjóri taka þar við þvottinum
Rafmagn
Ljósakrönur
30 mismunandi teg-
undir. 30 mismun-
andi verð, fr& kr. 21
til kr. 250.
Lítið á Yörnrnar. Reynið
okknr
og afheuda hann. Og jafnframt sé
baðhúsið opið allan daginn fyrst
um sinn og þar tekið á móti þeim
sendingum, er ekki eru hirtar á
viðkoinustöðum á réttum tíma. All-
an þvottinn á að vigta af laugavörð
um og' borgunin að greiðast þeim.
En til þess að koma þessu í fram-
kvæmd telur hæjarstjórnin nauð-
synlegt að kaupa nægilega stóra og
haganiega bifreið. Ennfremur að
byggja skúr lijá laugunum til að
afgreiða þvottinn í. Þá hyggst og
hæjarstjórn þurfa að hækka flutn-
ihgsgjald úr 3 aurum upp í 4 fyrir
hvert kg. af þuruni þvotti, en
lægsta gjald sé 75 aurar fyrir send-
iivgu.
Þetta er mikil búníngsbót frá
því sem var. Það voru mikil vand-
ræði fyrir marga bæjarbúa að koma
þvotti sínum í Laugarnar. Gamlar
konur og lítii börn sáust einatt
strita með, þunga sekki í misjöfnu
veðri úr fjarlægustu bæjarhlutun-
um. En nú ætti slíkt ekki að þurfa
að eiga sér stað. yiðkomustaðirn-
ir eru svo ínargir, að örstutt má
heita frá liverju húsi til einhvers
þeirra. Og fólk mun fljótt venjast
því að skila þvofcti sínum á ákveðn-
um tíma á ákveðinn sfcað og kumia
því vel að verða að fylgja fastri á-
ætlun. Og hækkun gjaldsins er ekki
i neinu samræmi við aukin þægindi
sem af þessu leiða fyrir bæjarbúa.
Augu
undírdjúpanna
EFTIR
Övre Richter Frich.
28
pað var eins og þetta vongóða skeyti
fylti hann uýrri dirfsku og trausti. Og
Bjellaud dró kelclur ekki úr því.
pað leit nú út fyrir að þeir töfrar
sem stöövuSu íiskigöngurnar væru nú
úr sögunni. Fiskiveiðamar voru að vísu
ekki jaí'u góSur og áSur. En þaS var
að miiista kosti von um a'ö skaöinn
bættist aö einhverju leyti. paö varS
mesta aílaleysisár. Eu þó ekki jafn
slæmt og út leit i'yrir í fyrstu.
ÁstæSurnar til þess vissi aöeins Bjel-
land og Evy Westinghouse. Gamli ma’ö
Urinn haföi enn ekki hætt viS að ratm
caka hc arí le.kuidas, eu alt til þessa
baföi hcnuíu efekert oröió ágengt.
SkipsbákuiÖ stóra var eins og koríið í
hafiS. paö hafði gleypt í'jandmann
hinna norsku atvinnurekenda.
En Evy Westingbouse var'ö fölari
mcö degi liverjum. Hún liafSi komiS
flugvélinni á tiyggan staS, en lnin
dirföist ekki • að stíga upi> í hana
framar ei'tir falliS niSur í mýrina. Hún
brann al' löngun til þess aö liafast eitt-
hvaö aö. Eii hauu skorti, cms og svo
margar konur, hæfileikann til aö brjóta
ísinu og byrja.
Einn dag ráfaði hún uiðui' aö bryggj-
um. Þar lá skip i'erðbúið úr höfn. Það
var 'skip Bergenska félagsins, „Iris“.
Skipstjórinn stóð á foringjapallinunj
og var liúinn að gefa fyrsta merki nið-
ur til vélarinnar.
Evj' gekk fram á bryggjuröðina.
— Hvert fariö þér uú, ,«kipstjóril
spurði hún.
— Til Rotterdam, ungíi'ú, svaraði
skipstjóriun kurteisiega.
— Viljið þér bíða í fimm mínútur,
á meðan eg sæki farangur minn?
Skipstjóri starði forviða á þessa
ungu, failegu stúlku. Haun leit á
klukkimii. ilann var 'Jægiir orðinn tíu
mímitum á eftir. En hver getur ucita'ö
svo fallegum augum?
— Skal bí'óa fimm ínínútur.
3 5. k apí t uli.
Fjórmenningarnir.
— Hver fjandinn er þetta 1 öskraði
POrtúgalinn og Ieit í kringum sig vín-
daufum augunuui.
Hann var lieldur skringilegur að sjá,
þar sem haim stóð þarna hálfnakinn,
í röndóttri skyrtimni. Og þó sá mað-
ui fljótt, að þetta var ekki maður, sem
gamau var að glettast við. Hann hélt
ri stórri skauimbyssu í heudiimi og
dýrslegt og harðneSkjulegt andlitið var
blóðrautt af ofsa.
Bak við hann sriust hærur blinda
raannsins. Hann fálmaði á eftir vini
sínum, og Félcl tók eftir því, að hann
hufði langan hníf með horniskafti í
hendiimi. ÚtJit þessa vopns kom Norð-
n.anninuni til að hrökkva við. Það var
eins og skammbyssa Ribeira vekti
enga athygli hans. En Jæssi langi, horn-
skefli linífur setti einhvern hrylling í
hann.
Hann leit á augnabliki í anda alla
þá atburði í lífi hans, sem stóðu í
sambandi við Jænnan hmíf. Hann mint-
ist kvöldstundar einnar í London.
Fjarmalamaðurinn John Cavendish lá
í garði simuB og lífið smáfjáraði úr
æðuai hans. Það sfcóð hmfur í hrygg
hans. Haam fciiheyrði atjóruleysingjan-
urn Alexis Okine. Það var sama stál-
blaðið og nú glifcraði í höndum morð-
ingjaprestsins. Okine var hengdur. En
hnífurinn bans hélt áfram.-------pað
var lítið herbergi í 'Whiteehapel, þar
sá hann hann næsta skifti. Þá stóð
hiitin í baki uppreistarkonunnar Onnu
Sporanski.
Og nú — hvar skyldi _haiiu uú
standa íiæst ?
Féld stóð upp í hkytidi.
Það var eins og Itibeira féllust hend-
ur um stund þegar hann sá þennan
kraftalega mann, sem gekk þarna
óliræddur í fötunum af honum sjálf-
um.
En svo lyfti haim skammhyssunni.
— Ef þú hreyfir þig, helv. þjófur-
iim þinn, þá skýt eg, öskraði hann
eins og villudýr. Farðu úr fötunum,
annars skal dj. sækja þig.
Norðmaðurinn ypti öxlum með lít-
ilsvirðingu.
— Viljið þér vera svo ástúðlegur að
loka dyrunum á eftir yður, sagði hanu
á góðri spönsku. Hr. Nosier kann að
verða innkulsa.
Það fylgdi einhver slíkur máttur
orðum hans, að Ribeira varð ósjálf-
rátt að láta aftur djTnar.
— Nú, sagði hana nokkru lægra, við
getum útkljáð þetta mál án þess að
blanda fleirum í það. Eg ætla að
vekja eftirtekt yðar á því, að hér er
maður, sem kaim uð fara með skamm-
byssu.
— Það efast eg um, sagði Féld ró-
lega.
— Þvættmgur! öskraði Portúgalinn.
Kloroform )>itt Jiefir ekki gort mig
skjálfhentan. Spyrjið baróninn þarna,
hvort hann hafi nokkurn tíma séö
mér skjátlast. Nú, fram með hendurn-
f.r! Johnson hefir handjárn með, sem
eg geri ráð fyrir að muai falla á
yður.
En Féld virlist ekki hafa neina löug-
un til að hlýða. Hann horfði á Nosier
ineð framúrskarandi kæruleysissvip.
— Þér hafið ekki mikla reglu á
skipi yðar, hr. barón, sagði hanu. Þér
ö'ttuð að taka fyrir munninn á þessum
öskrandi Porlúgala.
Baróninn hafði ekki hreyft sig. En
það var kominn á liann sigursvipur og
gleraugað var komið á sinn stað.
Johnson var kominn frani á mitt gólf-
ið. Hann skait’ allur af einhverjum
ofsa, eins og gamall stríðshestur, sem
finnur þefiun af blóði og púðrí.
Það varð augnabliksþögn. Ribeira
beindi enn skammbyssunni á höfuð
læknisins. En hann dró að hleypa a£,
— Það er nú ekki til neins fyrir
yður lengur að koma fram sem sigur-
vegari, Féld lækuir, sagði Nosier. Þér
eruð á valdi okkar, því Ribeira lýgur
ekki þar sem hanu segir að hann
Ikuuni að fara með skammbyssu.
Það var aúðheyrt á raddskjálftau-
uiu, að liræðslan var ekki öll á burtu.
— Eg heí'i áður látið á ljósi álit
mitt á Jæiin hæfileikum Ribeira, sagði
Féld rólega, og eg endurtek það. Sá
maður kanu ekki að fara með vopn,
som lætur hjá Mða að raunsaka aðal-
gildi vopnsins.
— Og hvað ætti það að vera?
spurði Portúgalinn lifBðinn.
— Að gæta að, hvort byssan er nú
í raun og veru hlaðin. Það er ekki
mikil fyrirhöfn.
Rautt andlit Ribeira varð gulhvítt.
Hanu leit efnsömum augum á byss-
una og beit tönnunum saman.
— Það er lýgi, tauta'ði hann. En
það var uuðheyrt að það vor efi í
rómnutu.
— Rej’nið þér, t’ormaður, sagði Féld.
Eg hefi leyft mér að fara hóndum uru
bvssuna yðar, Jíegar eg heimsótti yður
og neyddist tjl að nota ekitna garm*
ana yðar.