Morgunblaðið - 25.11.1919, Page 2

2
MOBtíUNBLAÐIÖ
*>■» .1. .T. ,T» t «Ta «r« »T« Atii »t.
HOKOUHBLAÐIÐ
Kitstjóri: Vilh. Finj«n
Stjórmnálaritstjóri: Einar Arnórsson
Hitstjórn og afgreiðsla í Lœkjargöto 2.
Simi 500. — Prentamiöjosími 48.
Kemur út alla daga vikunnar, að
mánndögom ondanteknnm.
NORDISK
ULYKKESFORSIKRINGS A.S
af 1898.
Slysatryggingar
og
Ferðavátryggingar.
Aðalumboðsmaður fyrir Mand:
Gunnar Ægilson
Hafnarstræti 15. Tals. 608.
Ritstjórnarskrifstofan opin:
Virka daga kl. 10—12.
Helgidaga kl. 1—3.
AfgreiCslan opin:
Virka daga kl. 8—5.
Helgidaga kl. 8—12.
Auglýsingnm sé skilað annaChvort I
á afgreiCslona eða í ísafoldarprent
smiCjn fyrir kl. 5 daginn fyrir útkomn
þese blaCs, sem þær eiga aC birtast í.
Auglýsingar, sem koma fyrir kl. 12, fá |
aC öllum jfanaCi betri staC í blaCinu
(á lesmálssíCum), en þær sem síCar |
koma.
AuglýsingaverC: Á fremstu síCu kr.
2.00 hver cm. dálksbreiddar; á öCrum |
síCum kr. 1.00 cm.
cSgllí cJacahsen
................Hjflt
selur mlPnokkra dagajg
isar hm
Kjólatau
með.20% afslætti.
VerC blaCsins er kr. 1.50 á mánuCi
Austurrisku
börnin
«ð við getum alveg eins, eftir sem
I áður, hjálpað þeim, sem bágt eiga
hér, enda þótt við tökum nokkur
hundruð austurríksk börn til fóst-
urs. En þótt svo væri, að þjóðarbú-
inu yrði íþyngt með töku barnanna,
þá er ekki neitt órétt í því. Eða
muna menn ekki eftir sögunni af
fátæka bóndanum, sem ætlaði að
taka barn ofan á allan barna'hóp
sinn. Og koiian spurði hvort hann
væri vitlaus. Þau sem hefðu varla
Merkjastöö
(Signalstatioo)
á Reykjanesi
Það er enginn minsti efi á því, efni á því að kaupa sait í grautinn
að Mendingar bjóðast til þess að s™n- „Þá etum við grautinn salt-
taka fleiri börn en hundrað af Aust lausan framvegis“, var svarið. Og
urríkismönnum. Undirtektirnar eru trúið því, að þessi bóndi heíir unn-
alstaðar góðar. Mannúðin á sér svo 'i® ser meira til ágætis heldur en
háan sess hjá þjóðinni, að allir þeir auðkýfingur, sem gefur miljónir í
sem nokkuð geta, telja það sjálf- mannúðarskyni
sagða skyldu sína að bregðast vel Pð Skulnm fara að dæimi fátæka
við og hjálpa bágstöddum hvenær bóndans. Við skulum hjálpa þeim,
sem tækifæri gefst. Það má segja sem bágt eiga eins lengi og við get
marga kosti og lesti á íslenzku þjóð | um nokkra lijálp veitt.
inni, en það sem hún á einna feg-
urst í fari sínu, er hjálpfýsin, sem
hvarvetna kemur í ljós þegar ein-
hver á bágt. En einna glegst kem-
ur meðaumkun hennar í ljós þeg-
ar munaðarleysingjar eiga í hlut.
Hversu vel brugðust Reykvíkingar
til dæmis ekki við jarðskjálftaárið,
þegar Bjöm heitinn Jónsson fór
austur á jarðskjálftasvæðið og tók
þar í nafni Reykvíkinga mörg börn
. til fósturs ? Hann þekti vel lundar-
far Reykvíkinga. Hann vissi að þeir
mundu bregðast vel við. Og hon-
um varð að trú sinni.
Og hvemig var það í fyrra þegar
spánska veikin lagði feður og mæð-
ur í gröfina. Brugðust Reykvík-
ingar þá ékki fallega við nauðsyn
munaðarleysingjanna ?
En þótt þessi dæmi séu tekin af
Reykjavík, þá er það ekki gert í
því skyni að halda íbúum hennar
framar en öðrum landsmönnum.
Hugarfarið er það sama alls stað-
ar á landinu. Og það verða áreiðan-
lega ekki Reykvíkingar einir, sem
sjá aumur á veslings austurrísku
bömunum. Það er óhætt að full-
yrða, áður en maður heyrir undir-
tektir annara ilandsmanna í máli
þessu. Eitt dæmi hefir maður þó, og
það sýnir ljóst, að hér er ekki of
djúpt tekið í árinni. Vestmanney-
ingar hafa þegar boðist til þess að
taka 20—30 börn. Það er þeim sómi
og það er líka þakkarvert,hvað þeir
hafa brugðið fljótt og vel við.
Fari aðrir að dæmi þeirra, getum
við íslendingar stært okkur af því,
að hafa reynst óhamingjusömustu
þjóð heimSins betri vinur í raun en
ílestar aðrar þjóðir.
Sumum finst ef til vill sem svo,
að við höfum engar skyldur við
austurríksku þjóðina og okkur
væri nær, að líta í kring um ökkur
og Iíkna okkar eigin olnbogabörn-
um. En svo er hamingju fyrir að
þakka, að við erum svo vel stæðir,
Sími til Reykjaness, hefði sparað
I aupstöðum við Faxaflóa talsvert
fé, því töf skipa er dýr og alt, sem
L ggst á vörur sem við kaupum eyk-
ur verð hennar og einnig töfin.
Yitavörður verður það oft var
við skip, sem fram hjá fara, að inn-
an handar væri lionum að tilkynna
það í síma til Reykjavíkur, að nú
færi skip af tiltekinni tegund fram-
bjá, og þessar tilkynningar yrðu
íleiri, ef liann fengi skipun til þess
að tilkynna alla umferð, sem hann
yrði var við og féngi sérstaka þókn-
un fyrir það, en þetta er alls eigi
einhlítt. Til þess að tilkynningin
verði að hinum réttu notum, þá
þarf hann að geta grcint frá nafni
skipsins, hváðan það.sé og hvertþað
t'igi að fara, en til þess þarf merkja-
stöng, flögg, signalbók og þekkingu
að nota hana.
Fyrir kaupstaði við Faxaflóa
ihundi það stórgróði, að sigling
skipa fram hjá Reykjanesi væri til-
kynt þangað.
Yerkstjórar hefðu tíma til þess
að smala saman fólki, og vildu þeir
nokkuð styðja þetta mál, ættu þeir
H. P. Duus A-deild
Haínarstrætl.
Nýkomið:
Mikið úrval af
gólfkppum
I marzliefti „Ægis“ 1917 ritaði
eg um þá þörf, er virtist vera á
símasambandi við Reykjanesvitann
en slíkar benclingar eru að eins lesn-
ar og gleymast fljótt. Jarðskjálfta-
kippirnir á Reykjanesi í haust munu
mörgum í fersku miuni og hann
bendir miklu öflugar en blaðagrein-
ir á það, að símasamband er nauð-
synlegt og öll vinrm gegn því á að
falla um sjálfa sig. Auk símans er
merkistöð á þessum stað bráðnauð-
synleg og kæini að meiri notum þar
en á nokkriun öðrum stað á landinu
og vil eg hér leyfa mér að færa rök
fyrir þessu.
Leið flestra þeirra skipa, sem til
landsins koma liggur fram hjá
Reykjanesi eða flestar ferðir skipa
verða fram hjá því. Fiskiskip, vöru-
fJutningaskip og farþegaskip setja
stefnur sínar á Reykjanes og einnig
frá því og verður því staðurinn
merkur fyrir þá siglingamenn er
hingað koma og nafn hans hefir far-
ið víða . Ekki eru mörg ár síðan að
skip voru send héðan til að leita að
að bátum, sem höfðu rekið til hafs
ofsa norðanveðrum. Voru bátar
þessir frá Sandgerði og hafa farið
fram hjá nesinu, er þeir ráku á haf
út. Að eins þessi atvik hefðu átt að
vera nóg til þess, að sími hefði þeg-
í.i verið lagður suður að Reykjanesi
en hér eru menn svo rólegir í tíð-
inni, ekkert liggur á og svo kemur
fcin gilda!!! afsökun: Það var ekk-
ert vist að vitavörður hefði séð bát-
a.na, þótt sími hefði verið og hann
hefði getað tilkynt það, að menn
væru í háska staddir og með slíkum
a'4 sökunum er símalagningu til vit-
ans frestað ár frá ári. Auk þess virð
ist það lítil mannúð að einangra
vitavörð þannig, að hvorki sé hægt
f.ð kalla læknir, eða aðra aðstoð ef
á liggur.
lýsa örðugleikum sínum a vorum
og sumrum, þegar skip koma hingað
öllum að óvörum, sem fljóta af-
greiðslu þurfa. Kaupmenn ættu að
skýra frá Iivað tafir skipa kosta og
margt íleira mætti telja upp, sem
skýrði óþægindi af skipakomum,
sem engin veit um fyr en skipstjór-
ar koina á land með skjöl sín og
scgja: „Hér er eg, nú verður að
byrja að afferma.“
Yegna þessarar tilhögunar sem nú
er, verða skipstjórar oft að tryggja
sér vinnukraft mörgúin dögum á
undan væntanleguin skipakomum,
cn hvernig er sú trygging ?
• Eitt er einnig að atlmga og það
eru stóru seglskipin, sem hingað
koina með steinolíu. 2000 tonna skip
kemst að Reykjanesi, en vill ekki
l^ggja þaðan í flóann, þá er ekki
annað fyrir, en fara leiðina út fyrir
öll Fuglasker og lengja þannig ferð-
ina, eða að gefa merki um, að það
óski eftir að fá dráttarbát. Sú ósk
verður að eins sýnd með flöggum
og ekki komið áleiðis án þess að á
Reykjanesi sé merkjástöð, maður,
sc’in kann að lesa merkin og sími til
þess að bera fram óskina, þangað
sem henni er beint.
Nu má vænta þess, að botnvörpu-
skipum fjölgi; til þess að afgreiða
þau þarf fólk og fyrirvara til að ná
því saman. Fyrir tilkynningu frá
Reykjanesi um að þetta eða hitt
fiskiskip væri á ferðinni, mundu all-
ir, er lilut ættu að máli vera þakk-
látir, auk þess, sem það eru bæjarfé-
laginu beinar tekjur, að dvöl fiski-
skipa í höfn á vertíð sé sem styst
Til að auka framkvæmdir á liöfn-
inni og stytta legudaga skipanna er
merkjastöðin á Gróttu þýðingarlaus
IIúu getur máske prýtt landslagið
en það er líka alt. Útgerðarmenn,
kaupmenn og við hinir, sem borgum
öll álög verðum að heimta alt, sem
færir oss fé og dregur úr verði og
hætta að verða það gamaldags, að
áláta að alt geti draslað áfram um-
hugsunarlaust. Við verðum að fá
ábyggilega vita á þeim stöðum, sem
farmenn eða fiskimenn seta stefnur
sínar á cða frá, er þeir leita landsins
eða sigla frá því. — Alt þessu við-
víkjandi verður að vera ábyggilegt
og gott, þannig að þeir, sem um sjó-
inn fara, geti reitt sig á það, því
komi það fyrir, að siglingamerki ís-
lands séu álitin óábyggileg, þá má
vænta þess að iðgjöld skipa ásaint
i'armgjöldum liækki og þá hækkun
berum við öll.
Þar sem það hefir komið fyrir að
sjóhraktir menn hafa verið á reki í
ofsaveðrum við nesið og enga björg
séð, þá ætti það eitt að liafa orðið
til þess að sími þá þegar hefði verið
lagður til Reykjaness, en máske
hrakningur sjómanna sé svo lítils-
virði í augum almennings, að vegna
hans eins komi sími ekki til mála, en
gæti þá ekki komið til greina, að
auka tekjur lijálparlausa einsetu-
mannshis með því að starfræksla
símans og merkistöðvarinnar veitti
honum.
Þegar botnvörpskip bæjarins eru
orðin 20 þá verður örðug afgreiðsl-
an, því þá fer að vanta fólk. Til-
kynningar frá Reykjanesi um kom-
ur þessara skipa mundu greiða úr
mörgu, en varla úr því hvar koma
ætti öllum þeim verkalýð fyrir' sem
þyrfti til affermingar þeirra kola og
saltskipa sem slíkri útgerð fylgja,
auk daglegrar vinnu við höfnina.
Um þetta verður að hugsa áður
en hvað rekst á annað og stórtjón
hlýst af, sé ekkert athugað og ekk-
ert aðgert.
Reykjavík, 22. nóv. 1919.
Sveinbjörn Egilson.
0X1
aciTxx i II Lijjjxi/i 111 jg
P. W. Jacobsen & Sön
Timburverzlun Stofnuð 1829
Kaupaiannahðfn C, Carl-Lundsgade. Simnefni: Granfurn, New Zebra Code.
Selur timbur i stærri og smærri sendingum frá Kaupmannahðfn
Einnig heila skipsfarma frð SvíþJéð.
Að gefna tilefni akal tekið fram, að vér höfnm engan ferða-umboðsmann & íslandi.
Biðjið um tilboð.-Að eins heildsala.
mjijjijjijn
rmciu lujmxc
Kameliu-frúin
Ekki munu þau mörg löndin, sem
eltki þekkja þc'tta nafn, nafn Kame-
líufrúarinnar. Það hefir flogið um
veröldina eins og eitthvert töfra-
hnoða. En einkum er það fyrir leik-
rit Alexanders Dumas með sama
nafni, sem frægð þessarar konu lief-
ir borist svo vítt.
En livað vita meim um þessa
konu, sein að eins varð 23 ára, en
sem þó hefir komið hundruðum leik-
húsvina til að gráta yfir örlögum
hennar? Ilver var þessi synduga
kona? Saga hennar er fáum kunn.
llér eru aðaldrættirnir.
Ilún hét réttu nafni Alphonsine
I’lessi og var fátækt sveitabarn.
Hún mun liafa erft af móður sinni
alla beztu hæfileika hennar, hrein-
leik sálarinnar og gáfur. En af föð-
ur sínum mun .liún hafa erft þá til-
hncigiugu til lasta, sem hún þurfti
alt af að berjast við, og niðurlægði
liana og gerði hana alkunna, hvort
tveggja í senn.
Faðir hennar var kaupmaður í
sveitakaupstað, en var drykkfeldur
o</ ruddamenni. Og stuttu eftir
fæðingu Alphonsine lagði hann svo
hræðilega hendur á konu sína, að
hún flúði burt. Var þá dótturinni
komið fyrir hjá fátækum ættingj-
um, þar sem hún ólst upp í örbirgð.
Þegar hún var 8 ára, dó móðir henn-
ar. Var hún þá rekin burt og varð
að hafa ofan af fyrir sér með betli.
En hin óviðjafnanlega fegurð
jarnsins, sem öllum var augljós
>rátt fyrir tötrana, vakti strax eft-
irtekt allra lauslætismanna bygðar-
lagsins. Áður en hún var fullra 12
ára liafði hún mist sakleysi sitt.
Einhver töfrandi yndisleiki
streymdi út frá henni, af fölu and-
litinu, gáfulegum augunum, af öll
um líkama hennar. Og sálin virtist
vera jafn yndisleg. Faðir hennar
þóttist því sjá, að honum gæti orð
ið það að tekjugrein að hagnýta sér
þessa litlu stúlku. Og hann var nógu
mikið illmenni til að koma lienni
fyrir lijá alræmdum kvennainanni.
I ar var hún þar til liún var 13 ára.
Þá vaknaði hún upp og blygðaðist
.sín fvrir líferni sitt. Hreinleiks
hugsunin reis upp og óx með henni
sjálfri. Ilún flýði því, en náðist eft
ir mörg æfintýri og komst á ný í
liendur föðursins.
Ilann þóttist ekki vera búinn að
græða nóg fé á henni og kom henni
því fyrir hjá konu í París, er seldi
ávexti. En sinátt og smátt fór hún
að hafa sinn eigin vilja fram. Hún
var nú 16 ára gömul, og töfraði
alla, konur sem karla, með æsku-
fegurð sinni. Þegar hún sást á göt-
unni, stansaði fólkið og hélt að
þetta væri prinsessa, sem að gamiii
sínu hefði farið í vanalegan bún-
að. Alþýðufólk, sem kyntist henni,
töfraðist af lítillæti hennar og kurt-
eisi. Og þó var eitthvað í framkomu
hennar og tilburðum, sem minti á
aðalsgöfgi.
Einn sunnudag 1839 dirfðist liún
í fyrsta sinni að fara út ein og
fylgdarlaus. Á leiðinni fór hún inn
í gestgjafahús eitt til þess að standa
af sér regnskúr. Eigandi hússins
varð strax hrifinn af henni, þrátt
fýrir sín 50 ár, og bauð lienni til
miðdegisverðar með sér. Hún lét
tilleiðast. Þar fann hún í fyrsta
skifti sætleik sjampani-ölvímunnar.
Hún gleymdi hvert hún hafði upp-
haflega ætlað sér. Hún fann að hún
var orðin rík og hamingjusöm. Og
Duglegur
skrifstofumaður
vagur bókhaldi getur feDgi atvÍDnu hjá einni stærstu verzlun á
Austurlandi.
Umsóknir með meðmælum og launakröfu, merkt »Skrifstofumaður*
leggist á skrifstofu Morgunbtaðsics, sem fyrst.
vitmrmi-r'rrrrrn
4
Forbindelse söges
til at aftage vore anerkendte og g'aranterede vandtætte
Smurtlæders Træskostövler samt Træsko i alle Faconer.
Skomagerartikler — Sadelmagerartikler —
Töffellæder — Plattlæder — Kjærnelæder.”
Samt alle rrnlige udenlandske Lædersorrer fcres en gios og
kan tilbydes til billigste Priser.
Lsederhandier M. A. Madsen,
Bramtninge.
t nnifmr
:rrTTTirrrTir.txtxt'trTTTriTTrrrri11si íurri
Nlatth. Þórðarson,
Kaupmannahöfn
tekur að sér að %tra samninqa um byqqinqu eða kaup á mótorbátum og
skipum til fiskiveiða og flutninga.
Hefir fyrirliggjandi mörg aðgengileg tilboð nm byqqingu og söln á
botnvörpungum bæðí þýzkum og enskum.
Abyrqist lœgsta verð og góð skip.
Utvegar skip d leigu til vöruflutnlnga, sér um sjóvátrygging hjá stærstu
og áreiðanlegustu félögum.
Öll ajgreiðsla jljót.
Annast sölu á sjávarafurBum og öðrum afurðum. Mðrg viöski/tasambönd.
Utvegar útlendar vörur eickum til útgeröar; þar á meðal Salt fiá Mið-
arðaihafi, keðjur og akkeri fyrir mótorbáta, úldarnet, sildartunnur. Alt
tyrsta Jlokks vörur.
Útvegar bezt n og ódýrastan sanskan og finskan trjávið I beilnm
förmum eða minna.
Ollum fyrirspurnum svarað greiðlega.
Reference: »Landmandsbanken<, Köbenhavn.
UtanMrift: Nlatth. Thcrdarson. Chr. Höyrops Allé 14,
Hel'erup, Köbenhavn.
Þeir sem óska, geta snúið sér til hr. kaupm. Fridtioí Nielsen, sem
nú er á ferð I Reykjavík. Hann tekur móti pöntunum og gefur frekar
upplýsingar.
á.ður en kveldið var liðið liafði þessi
nýi aðdáandi hennar leigt handa
henni herbergi og gefið henni 3000
franka.
Eftir þetta byrjaði það líf þess-
arar stúlku, sem síðan hefir verið
svo mörgum óþrotlegt umtalsefni.
Samband liennar við gestgjafann
stóð ekki lengi. Hún breytti nafni
sínu og lét kalla sig Mariu Duples-
sis. Skrautlegur .búnaður hennar,
siðlausir lifnaðarhættir og óstjórn-
leg eyðsla jafnframt dásainlegri
samúð og hluttekningu við fátæka
og ógæfusama, gerði hana fljótt að
undraverðri manneskjn í augum
blaða og alls þorra manna. Án þess
að vita sjálf, hvernig á því stóð,
var hún • orðin ein af eftirsóknar-
verðustu konum samtíðarinnar.
Skáld og listamenn sáu í henni
holdgun sinna fegurstu hugsjóna,
i’yrir fegurðar sakir. Og jafnframt
var liún ágætlega vei mentuð af
samræðum og umgengni við lærða
menn og konur. Og það varð til að
auka enn meir á fegurð hennar.
Fegurð hennar virtist vaxa undur-
samlega með hverjum deginum.Hún
hafði svart hár, er náði henni til
fóta, er það féll laust. Andlitið var
líkast því, og er á myiidum Maríu
meyjar, Augjin voru djúp og dökk,
augabrýrnar fagurléga bogamynd-
aðar, og nefið og varimar einkar
fallegt. Hálsinn og mjallhvít brjóst
in voru eins og yfirnáttúrleg, en
kyntu þó ástríður m'annanna í
ljósan loga. Konunglegir menn
streymdu að sölum hennar og gáfu
benni of fjár. Franskur herforingi
einn bað um leyfi til að fá að borga
skuldir hennar, sem þá voru 80,000
frankar. Ungir aðalsmenn þyrpt-
ust að henni, og án þess að missa
nokkuð af yndisleik sínum, varpaði
hún sér úr faðmi í faðm, stundum
ofsakát eins og barn, stundum sokk
in niður
innar konu. Ilún gerð
um stíl. En notaði þó afskaplegt fé
til klæðnaðar. Nærföt hennar ein
saman voru sett kniplingum, sem
kostuðu 30,000 franka. Tékjur
hennar voru konunglegar, en þó var
hún í botnla'usum skuldum.
Nafnið „Kamelíufriiin“ fékk hún
vegna þess, að hún bar vanalega
kamelíublóm í hárinu. Og undir því
nafni gengur húu í leikriti A.
Duma, sem nú er leikið á öllum
leikhúsum hins siðaða heims.
í. angur og iðrun fullvax-
gott í st.ór-