Morgunblaðið - 16.12.1919, Blaðsíða 4

M O R G V N B h A f > I «
Framhald frá 1. síSu.
hafa verið, sést >að, að ]>eir, sem
kallaðir voru hafa há lauli fyrir
stríðið, verða langharðast úti til-
töluiega. Þessa inenn, sem nú skulu
nefndir, vantar t. d. á að fá dýr-
ið jafn vel settir sem 1914 með þá-
verandi laun sín, taiið eftir verð-
mæti krónunnar nú:
Ráðherrar (hver) ....... 18000 kr.
Dómstjóri* hæstaréttar . 0300 —
Dómendur* hæstaréttar 1750 —
Eiskup .................. 8000 —
Póstmeistari ............ 5500 —
Landsímastjóri .......... 8000 —
Landlæknir .............. 5500 —
Menn, sem á'ður höfðu um 3000
kr. árslaun, en nú ná hámarki launa
og dýrtíðaruppbótar samanlagðrar,
fá nokkurn veginn uppbót. Allir
héraðslæknar fá fulla uppbót og
ílestir talsvert meira. Prestar fá
hana sumir ekki fulla en aðrir tals-
vert fram yfir það.
Hámörkin á dýrtíðaruppbót valda
þessu misrétti. Föstu launin í
frumvarpinu eru yfirleitt skynsam-
lega ákveðin. Þau eru miðuð við,
kvað sœmileg laun hefd'i mátt telja
síðasta árið fyrir stríðið. Ef dýr-
tíðaruppbótin hefði verið ákveðin
með jafnmikilli sanngirni, þá hefði
allir starfsmenn landsins mátt vel
við una. Og jafnvel 3000 króna há-
markið, sem að vísu er brot á rétt-
mætri meginstefnu, hefði þó verið
víðhlítandi, ef hitt hámarkið, 9500
hróna hámarkið, hefði ekki verið
sett.
Sá munur er á verkalaunum
starfsmanna landsins og verkalaun-
um annara, að þingið skamtar hin-
um fyrnefndu eins og því þóknast
og hirðir hvergi þótt allar réttar
reglur sé brotnar, en verkamerm al-
ment setja það upp, er þeir sjá að
þeir þurfa að hafa til framfærslu
sér og sínum. Þeir miða eigi við
uppbót á einhverjum hluta launa
eftir því sem krónan verðuv þeim
minna virði. Menn, sem fyrir stríð
ið unnu fasta vinnu, t. d. bókbind
arar, prentarar o. fl., og höfðu 25
krónur um vkuna, setja nú að sögu
upp 100 kr. um sama tíma, eða f,,ór
falda kaup stt. Enda lætur það
nærri, þegar miðað er við kaup
reagn peninga nú og fyrir rúmum
5 árum.
Verz*unin Vesturbrú
Hafna’ flfð!
gefur öllum viðskiftavinum sínum
10% afslátt tíl jóla.
Hún hefir á boðstólum allar eftirtaldar vörur,t. d.: Gardínur, Gardínu-
tau, margar teg., Nærfatnað karla og kvenna, Flónel, 3 teg., Léreft’
4 teg., Sirz margskonar, Kjólatau 7 teg., Svuntusilki-3 teg., Morgun-
unkjólatau 4 teg-., Handklæði, Rúmteppi, Borðdúka, Lífstykki, Vetl-
inga, Sok'ka (ull og silki), Hálsbindi, Flibba, Vasaklúta margar teg.,
Regnhlífar, Frak-ka og Kápuihnappa, stórt úrval. Einnig hefir verzl-
unin allar Nýlenduvörur, Leirtau og m. fl.
Verzl. Vestúrbrú.
(Bscar cTCizulásson
Sjóvetlinga
kanpir
Sigurjón cPjdursson
Hafnarstræti 18.
Lifsábyrgðarstofnun rikisins.
Einasta lífsábyrgð sem danska ríkið ábyrgist. Bezt liftrygginga--
kjör allra hér starfandi félaga. — Skrifstofa Lækjargata 8 Reykjavík, op
in kl. io—ii f. h.
Þórunn Jónassen.
A góðum stað
* Miðað við landsyfirdómendur.
Frá bæjarstjórnarfundí
13. þ. m.
Laun starfsmanna bæjarins.
Þetta mál var til annarar um-
ræðu í bæjarstjórninni. Urðu um
það allmiklar umræður. Þorvarður
Þorvarðsson gat þess, að sér þættu
neðstu launaflokkarnir of lágir,
(frumvarp um laun starfismanna
Reykjavíkurkaupstaðar hefir áður
eerið birt í Mbl.) og dýrtíðarupp-
bót af þeim flokkum sömuleiðis
of lág. Taldi hann ekki líklegt að
bærinn fengi starfsfólk íyrir svo
lág laun. Bærinn gætþtrauðla gert
sér von um, að fá ódýrari vinnu-
kraft en einstaklingar. Borgar
stjóri taldi þessi laun, sem lögð
væru til grundvallar fyrir lægstu
launaflokkunum, ekki lægri en laun
alment. Og tók til dæmis starfs-
menn landsins svo sem dyravörð-
inn í stjórnarráðinu, hann hefði ó-
keypis bústað, ljós og hita. En ekki
nema 1500 kr. árslaun. Kvaðst ekki
byggja svo mikið á því þó smiðir
og múrarar hefðu einstökn sinn-
um 2 kr. um klukkustund. Það væri
ekki nema undir sérstökum kring-
umstæ'ðum. Jón Þorláksson kvað
ekki rétt að taka lægstu lanna-
flokkana til samanburðar því marg-
ir væri svo lengi búnir að hafa
störfin með höndum, að þeir næðu
nú strax í hæztu laun innan síns
flokks. Launafrumvarpið var sam-
þykt með þeim breytingum að bætt
var nýjum flokki við milli 4. og 5.
flokks og neðstu flokkarnir hækk-
aðir dáíítíð.
við vestanverðan Húnaflóa fæst land á leigu fyrir síidarstöðvar.
Upplýsingar gefur
Ólafur Böðvarsson
Hafnarfirði.
Unglingur
getur komist að sem lærlingur i Nýja Apótekinu.
Eikarbuffi,
stórt og vandað, smíðað í Khöfa eftir pöntun til sölu, vegna plás -
Ieysis. Verð kr. iooo.oo. —Borðstofuborð og stólar tilheyrandi
fæst sömuleiðis. — A, v. á.
E.s. Skjöldur
fer aukaferð, að foifallalausu, til Borgarneas, 19. desember, ki. 9
árdegis. — Flutningi sé skilað ákafgreiðsluna fyrir kl. 12 á hidegi d.\
inn iður.
éCj. Ccjgcrt (Bíafsson
Styrktarsjóður skipstj órafélagsins
,Aldan‘
Um styrkveitingar úr sjóðnum skal sækja fyrir hver árslök, og
eiga umsóknunum að fylgja skilríkji um þörf og verðleik umsækj-
anda.
Styrkbeinirnar skulu siendar stjórn skipstjórafélagsins ,Aldan‘.
STJÓRNIN.
Frumvarp um tekjur og gjöld
Bæjarsjóðs Reykjavíkur 1920.
Umræður urðu miklar um frum-
varpið. Jón Ólafsson taldi ekki
nau'ðsyntegt að koma öllu því í
framkvæmd nú strax, sem tekið
væri þarna með í fjárhagsáætlun-
ina. Atvinnuvegir margra væru í
svo miklum molum að þeir þyldu
ekki þá skatta og þær álögur, sem
framkvæmd þessara verka befði í
för með sér. Bærinn þyldi ekki þær
býrðar, sem honum væri bundnar
með þessu máli. Behti t. d. á bygg-
ingu almenningssalernis, slxkt væri
ekki b’ráðnauðsynlegt verk. ýAætl-
| dðar 25.000 kr. til þess á f járhags-
áætlnninni.). Hið sarna væri með
malbikun Hverfisgötu, (áætlaðar til
þess 50.000 kr.). Henni lægi e'kki
4yo .mikið á, að knýjandi nauðsyn
væri á því, að taka hana upp á f jár-
hagsáætlunina nú. Inga L. Lárus-
dóttir talaði um gamalmennaíhæli í
sambandi við fátækraframfæri.
Benti hún á, hvílíkur ávinningur
það væri fyrir bæinn, að fá gamal-
mennahæli. Og væri því sjélfsagt
að vei'ða vel við þeirri styrkbeiðni
Hj'álpræðishersins, að styrkja hann
til byggingar slíks hælis, með því
áS h'áfa slðár rétt til rekfrtuiáfyrir-
komulags hans. Kvað þá byggingu
ekki geta kostað minna en 150 þús.
kr. Og því vildi hún, að bætt yrði
inn á éætlunina 25.000 kr. styrk eða
fjárframlagi til .gamaímennáhælis-
byggingar. Því þá fyrst ýrði eitt-
hvað hafi'st handa, ef farið væri að
veita styrkinn, og viðurkenna þar
með nytsemina og þörfina. Jón
Þorl'áksson benti á, hve þessi fjár-
hagsáætlun væri miklu hærri en
aðrar 'fyrri fyrir þennan bæ. En
það væri ekki undarlegt. Allar töl-
ur væru hærri nú en áður. Og þó
reynt hefði verið að hafa sparnað
fyrir augum, þá hefði ekki verið
unt, að takmarka útgjöldin meira.
Því það væri enginn búhnykkur,
að fresta verkum, sem þyrftu að
komast í framkvæmd og hefðu átt
að vera komin það. Hið eina, sem
ef til vill hefði mátt draga úr á
þessari áætlun, væri götugerðin.
Og þó væri mjög vafasamt, hvort
rétt væri að draga úr þeim seina-
gangi, sem væri á götugerð hér, þar
sem þyrfti að gera umbætnr á ca.
20 kílóm. Því samanlögð götulengd
hér í bænum mundi nálæg því. En
það taldi hann ekki rétt, að byrjað
yrði á Hverfisgötunni. Hún væri að
vísu hörmuleg útlits og yfirferðar,
en þar lægi Laugavegur samhliða,
sem orðiim væri góðnr, og þar gæti
umferðin austur um bæinn farið
fram á. Hitt mundi réttara,að byrja
nú næst á Laufásvegi. Hann væri
ein leiðin íit úr bænum, og ekki sú
fáförulasta. Salerni vildi haiin ekki
láta byggja, og allra sízt þarna (á
Lækjartorgi). Þá vildi hann e'kki
láta fjárveitinguna (30.000) til
Austurvallar orðast til lögunar,
heldur aðeins til girðingar. Vildi
hvorki láta mal'bika þar né gróður-
setja þar tré. Hð fyrra yrði til þess
að auka rykið, en liið síðara til
skapraunar og s’kammar. Þá taldi
hann bæinn hafa ýmislegt með
höndum, sem hann þyrfti ekki og
sem yrði honum einmitt margfalt
dýrara en einstaklingum, t. d. sal-
ernáhreinsun (30.000 kr.) og sorp-
hreinsun (50.000 kr.). Ástæðan til
>ss, að þessir liðir yr'ðu svona há-
ir, væri ekkert annað en það, að
slíkt væri í höndum bæjarins. Þar
kæmi til greina hestahald og þá vit-
nl'egá fóðurkaup, og mundi hærinn
e'kki komast betur frá þeim kaup-
um eu einstaklingar gætu • það.
Taldi hann bæinn vera kominn inn
á hættuiega braut í þessum efnum,
ckki sízt ef hann ætlaði sér líka að
fara að rækta land handa þessnm
þarfiausu gripum..
Flciri fulltrúar tóku til máls með
og' móti. Þótti auðséð, að ekki yrði
útrætt um málið á þessum fundi.
Ákvað því borgarstjóri að fresta
umræðum til næsta bæjarstjómar-
l'uudar, og skyldu bæjarfulltrúar
hafa komið breytingartillögum til
borgarstjóra ekki síðar en kl. 3 í
dag. Verður því á næsta fundi end-
anleg samþykt á fjáhhagsáætlun-
mni.
Khöfn 14. des.
Svar Þjóðverja.
Síniað er frá Berlín, að Þjóð-
verjar hafi sent bandamönnum
svar sitt, og fari fram á það, að
sérstök nefnd verði skipuð til að
fjalla um Scapaflóa-málin.
Bandaríkin 0g bandamenn,
Símað cr frá París, að tvíveðr-
ungur sá, sem ríki í Bandaríkjun-
um gagnvart bandamönnum, stafi
af því, að nýtt bandalag sé stofnað
milli Englands, Frakklands, ítalín
og Belgíu.
c
ðAGBOK
Trálofuð eru Sigur'ður Breiðfjörð
stýrimaður í Hafnarfiröi og ungfrú
Guðí'iuna ólafsdóttir.
„Sveinn Möller“. I grein, sem Aage
Berléme stórkaupm. skrifar um alþing-
iskosningarnar í danska bla'ði'ð „Fin-
anstidende“, segir hann, að „Sveinn
Möllei'“ hafi veri'ð kosinn þingmaður í
Ileykjavík!!
Ljóðmæli Bólu-Hjálmai's fást nú inn-
bundin í flestum bókaverzlunum, bæði
bindin.
SálarrannsóTcnarfélagið beldur aðal-
fund siun í Iðnó næstkomandi fimtu-
dagskvöld. Verða þar rædd félagsmál,
íosþi stjórn o. fl. Félagið hef'ir nú starf-
a'ö eitt ár og vegnað hi'ð bezta.
—0—
Landafræði og ást var leikin í fyrra-
kvöld fyrir troðfullu húsi. pótti leikur-
inn ágætur og fólk skemti sér mjög vel.
Vel'ður leikur þessi oft leikinn, ef að
maklegleikum fei'.
Óheppileg tilhögun er það, að kveikja
aldrei á Ijóskerum þeim, sem eiga að
lýsa göturnar Fisherssund, Mjóstræti
og Bröttugötu. Þar er umferð ekki síð-
ur en um aðra bæ.jarliluta og því full
þörf á, að þær séu lýstar. Ætti bæjar-
stjórnin að athuga þetta.
„porgeir í Vílc“. í kvöld verður fagra
og fræga mynd að sjá í „Nýja Bíó“:
„porgeir í Vík“ eftir kvæði Ibsens.
Mun margan fýsa að sjá hana nú sem
fyrri.
Erl. símfregnir.
Khöfn 13. des.
Samningar bandamanna 0g Bolzhe-
wikka strandaðir?
Sendiherrar baiidamanna í Kaup-
niannahöfn hafa endursent friðar-
tilboð Litvinovs, en þeir líta svo
á, að þau fari í bága við grið þau,
sem Danir hafa sett þeim til samn-
inga.
Koltschak befiðist hjálpar.
Frá París er símað, að rússneski
hershöfðinginn Koltschak halfi
beiðst hjálpar af Japönum, éf
bandamenn hregðist honum.
Neyðin í Austurríki.
Renner ríkiskanslari í Austur-
ríki er farinn til Parísar til að
'ieiðast hjálpar af bandamönnum,
því að mánuði liðnum verði Aust-
urríki orðið bjargarlaust 0g fjár-
þrota.
Eimskipið Thor, sem um langa hríð
var eign dönsku stjórnarinnar og not-
að til rannsóknarferða er nú selt Björg-
unarfélagi Vestmanneyinga fyrir 15°
þúsund krónur. Munu margir íslend-
ingar kannast við skii> þetta frá íerð-
um þess hér viö land. Verður nánar
sagt íra þessu 1 næst.i blaði.
Húsgagnavsrzlun
Kristiáns Siggeirss.
Laugaveg 13
hefir ávalt byrgðir af allskonar
húsgögnum í
' Svefnherbergi og borðstofur.
Stóla úr eik og birki.
Borð, þar á meðal Spilaborð.
Attenierer.
Blómsurstativ >og Súlur.
Amagerhyllur, Meðalaskápa.
Spegla stóra og smáa.
Myndaramma og póstkorta.
Rúmstæði, stærri og smærri.
Klæðaskápa, Sehvanta, Nátthorð.
Toiletkommóður og Kommóður
vanal.
Barnavagna og Kerrur o. m. fl.
Ennfremur mikið úrval af Körfu-
möblum, aðallega stólum, sem eg
sel með 10% afslætti fyrir jólin.
Vii’ðingarfylst.
Kristjfm ÖiggeirssoD.
Peningabudda
tapaðist í gær í Bazarbúðinni á
Laugaveginum eða þaðan að verzl-
an Hannesar fónssonar. — Skilist á
afgreiðsluna gegn fundarlaunum.
Rennibekkur
til sölu.
Verzlun Bððvarssona
Hafaaifirði.
Fundist hefir böggull með óhreinu
tani 1. Vitjist á Klapparstig 14.
Rúm,
nýtt og mjög vandað til sölu með
tækifærisverði. A. v. á.
Atvinna.
J. Reykdal Setbergi óskar eftir
manni vetrarlangt til skepnuhirðingar.
Falla þau um koll?
Það var hinn 29. janúar í fyrra,
að Polk ráðlierra lýsti því yfir á
þingi Bandaríkjaima, að uú hefði
36 ríkiii samjiykt baiinlögin og væri
því fenginn ti'lskilmn meiri hluti
fyrir því,aðláta þau komast í fram-
kvæmd ári síðar, eða 29. janúar
1920.
Hafa bannmenn baiði þar í iandi
og annarsstaðar ihlákkað mikið til
þessa dags, og hans er nú skamt að
bíða.
En ait í einu verður það uppi á
teningnum, að svo getur farið, að
lögin 'falli um sig sjálf og að því
verði að byrja á viýj'an leik. Sann-
leikurivvvi er sem (sé sá, að bannmenrv
voru nokkuð ‘bráðir á sér, er þeir
samþyktu það, að lögin s’kyldu
ganga í gildi þennan dag. Að vísu
var fengivvvv % meiri hluti, eivvs og
tilskilið var um atkvæðamagii rvkj-
anua, en það voru enn eftir 9 ríki,
sem ekki höfðu greitt atkvæði, og
því gleymdu bannmenn. Atkvæði
þessara 9 ríkja getur að vísu engu
breytt, en þau þurfa að 'hafa greitt
atkvæði fyrir 29. javvúar tifþcss að
lögiiv komist á. Þess ber líka að
geta, að nokkur af þessum 36 ríkj-
um, sem lögleitt hafa bann hjá sér,
hafa það skilyrðisbundið, og ef eitt-
hvert þeirra greiðir atkvæði á rnóti
alteherj a rbanninu, þá fer þannig,
að lög'in detta úr sögunni.
Fari svo, að ríki þessi verði and-
víg banninu, er ekki ólíklegt talið,
að þingið muni ekki telja það heppi-
legt, að lögbjóða algert bann, held-
ur reyna á annan hátt að útiloka
hina iohófiegu áfengisnautn. Til-
ganginum með lögunum er nú þeg-
ar náð, þar sem Saloonunum hefir
verið lokað, en það var það, sem
eingöngu va'kti fyrir bannmönnum
og þeim,sem fylgdu þeim að málum.
Hæstiréttur í ríkjunum Ohio og
Main lítur svo á, >að löggjafarvald
ríkisms sé í 'þrennu lagi. Það er
öldungaráðið, þjóðþingið og þjóð-
aratkvæðagreið'sla. Hann lítur því
svo á, að þótt lög verði samþykt af
báðnm deildum þmgsins, þá uái þau
ekki gildi nema því að eins að þjóð-
aratkvæði fari fram um þau, að
minsta kosti í þeimríkjum,sem hafa
s'kilyrðisbundið bann, Það verður
hæstiréttur í Washington, sem fær
að fella úrslitaúrskurð í þessu efni-