Morgunblaðið - 04.01.1920, Page 2

farið var fram á, og að kaup
»hlaupavinnumanna * hækki upp
i kr. 18.00 á dag.
Viðvíkjandi samningstímabilinu
er prentarar vildu láta gilda til
1. júli þ. á. kröfðust prentsmiðju-
eígendur að samið yrði til eins
árs, eins og áður heflr tíðkast.
Svo sem séð verður hafa prent-
8miðjueigendur gengið svo að
segja að öllum kröfum prentar-
anna. Það sem nú aðallega ber
á milli er stytting vinnutímans.
En hún er óframkvæmanleg eins
og nú standa sakir, og má það
undarlegt heita að prentarar skuli
hefja verkfall vegna þess atriðis,
sem líkur eru þó til að samkomu
lag mundi verða um þegar á
næsta ári.
Viðvikjandi kröfunni um fult
kaup fyrir alt að 12 veikinda-
daga á ári, heflr það hingað tll
tíðkast, að prentarar fengu það
fyrir jafnvel hluta úr degi. En
nú vilja prentsmiðjueigendur því
aðeins greiða kaupið, að verka-
maðurinn sé veikur samfleitt 12
daga eða lengur.
Prentarar hafa alla jafna feng-
ið kaup sitt goldið í vinnutíman-
um, en prentsmiðjueigendum finst
eigi viðeigandi að slíkt standi í
samningum, enda mun það hvergi
véra venja.
PrentBmiðjueigendur krefjast
þess að hvor aðili selji tryggingu
fyrir því sektarfé, sem samningur
tiltaki fyrir broti á samningnum,
Til fróðleiks skal hér tekið fram
að kaop prentara hér i bae var í
ófriðarbyrjnn 20 krónur á viku.
Siðan hafa þeir fengið kaup sitt bætt
sem hér segir:
1. april 1916 —- 25 °/o
I. apríl 1917 — 55 »/„
1. jan. 1918 — 6 74%
1. jan. 1919 — 35 %
r. sept. 19x9 — 30%
Og nú hefir verið samþykt 40%
haekkun á kaupinn. Lágmarkskaupið,
sem þó mjög fáir prentarar hafa,
(flestir fá 3—5 kr. á viku framyfii)
er þvi komið upp i 99 krónur á
viku úr 20 krónum í stríðsbyrjun.
Og siðan i janúar 1919 nemnrhækk-
unin 45 krónum á viku fyrir hvern
prentara.
Sem stendur verður ekkert sagt
um það hve lengi verkfall þetta muni
standa. En það er vonandi að sam-
komulag komist á hið bráðasta, því
mjög er verkfall þetta bagalegt öll-
um almenningi,
öengi erkadrar myntar
Sænskar krónur (ioo) 112,25
Norskar — (ioo) 106,25
Mörk (ioo) 10,50
Sterlings pund 19,75
Frankar (ioo) 48,00
Dollar S»27

Veðrið í g»r.
Keykjavík. Á. gola, hiti 4-6,6.
ísafjörður: Logn, hiti -5-4,3.
Akureyri: S. andvari hiti 6,2
Seyðisfjörður: N. kaldl, hiti 5,0.
Grfmsstaðir: Logn, þoka, hiti 5,0
Þórsh., Færeyjar: Logn, hlti 1,0
»Gullfoss« fór héðan á þriðjudag
síðd^gis áleiðis til útlanda. Farþegar
voru: Kristján Torfason kaupmaður,
Jón Loftsson fulltrúi, A. Andersen lýf-
So 1 i f'rá Stykkishólmi með fjölskyldu,
írú Margrét Zoega, frú Sigríður Jae-
obsen, Jón Björnsson kaupmaður, Jak-
cb Möller ritstjóri, ungfrú Hulda Stef-
á:isdóttir frá Akureyri, Theódóra
Daðadóttir, Jón Esphólín vélfræðing-
ur, Sigurjón .Tónsson verzlm., Jensen
ritari í fjármálaráðuneytinu danska,
A. Bentsen kaupmaður, Gunnfr. Þór-
láksdóttir, Sig. Sigurz kaupmaður, Jón
Búason cand. polit., O. Arnar, J. Feng-
er stórkaupm., Geir Thorsteinsson,
Chr. Havstein, Þórólfúr Sigurðsson
ritstjóri, Magnús Thorberg útgerðar-
maður, Sveinn Einarsson kaupmaður
0. fl.
Mjölnir kom hingað í gær að norí-
an.
Þýzkt saltskip kom hingað í gær.
Brezknr botnvörpnngnr kom hing-
að í gær tll þess að sækja þrjá menn,
sem hann sklldl eftir veika fyrir nokkru.
—**»----------------
Nýárssundið fór ekki fram á ný-
ársdag eins og venja heflr verið að
undanförnu. Hefir þvf verið frestað
um óákveðlnn tfraa.
Látnir landar vestanhafs. Davfð
Valdemarsson frá Engidal í Suður-
Þingjarsýslu lózt að heimlll sínu Big
Polnt hjá Manitobavatni. í sama mán-
uði lézt Guðbjörg Guðmundsson kona
Elnars Guðmundssonar frá Gimli. Hún
var ættuð úr ísafjarðarsýslu.
Orðabókarstarfið. Samkv. ályktun
síðasta þings, áttu orðabókarhöfund-
arnir af skifta með sér verkum. Hóldu
þeir því fund 28. des. og skipuðu sér
f nefnd til'þess að koma samræmi og
festu f starfið. Síra Jóh. L. L. Jóhanns-
son er form. nefndarinnar.
Báti bjargað. Undir kvöld á gaml-
ársdag var símað frá Lágafelli til
Hafnarskrifstofunnar og hún beðin að
senda mótorbát til hjálpar manni, sem
var á leið út f Þerney á litlum báti,
en lenti í lagís og hrakti fyrír stranmi
og stormi. Var þá brugðlð við og
sent inn eftir og tókst greiðlega að
bjarga bátnum og mannlnum áoamt
barni, sem hann hafði með sér.
Póstmenn hafa neltað að taka við
launum sínum að þessu sinnl. Þykj-
ast elga að fá hærra kaup, en þelm
áttl að borga og bera það fyrir slg,
að kaupið eigi eamkveemt lögum að
fara hækkaði eftlr því sem þeir gegna
starfinu lengur.
Kuldar mlklir hafa verið um alt
land undanfarna daga og stórhrfðar
fyrir norðan.
Austnrrísku börnin. Búlst er við
>ví að fyrsta sendingln, 50 börn, komi
hingað með Gullfossi og selnni helm*
ingurinn, önnur 50 börn, komi hingað
um mánaðamót. Hefir e«n eigi verið
gefið loforð um að taka fleirí börn,
enda þótt nefndlnni hafi borist tllboð
um töku fleiri barna. Innan fárra
daga tekur nefndin ákrörðun um það,
í hvaða staði fyrstu börnin eiga að
fara. — Tilboð eru enn að berast
nefDdlnni utan af landi vÍBvegar um
töku barna, en ekki víst að hún sjái
fært að senda þau langan veg um
hávetur. Þó er kúist við því, að fleiri
en 100 börn verði tekin.
Nýrskveðja kom hingað frá ritstj.
Yísis og öðrum farþegum á Gullfossi
á nýjársdag. Það var sent á gamlárs-
kvöid og var skiplð þá í hafi milli ís-
iands og Færeyja.
Trúlofuð eru ungfrú Guðrún Sig-
urðardóttir (Hafliðasonar) á Sandi og
Elías Hólm, forstöðum. »Hótel Island.«
Fundur í „Stjörnufélaginu“ sunnu-
daginn 4. jan., kl. 3Vá síðdegis.
Þórður Þorsteinsson snikkari hef-
i: nýlega gefið Heilsuhælisfélagsdeild
líeykjavíkur 110 krónur.
Aflvél er verið að setja í þilskipið
Seagull, eign Duus-verzluiiar. Tekur
i'riðrik Olafsison, sem áður var skip-
stjóri á „Ásu“, er strandaði í vet-
uv, við skipinu með næstu vertíð.
Júlíus Havsteen yfirdómslögmaður
er skipaður settur sýslumaður í Eyja-
fjarðarsýslu og bæjarfógeti á Akur-
e\ri frá 1. janúar að telja.
Hæstiréttur getur að líkindum ekki
tekið til starfa fyr en í febrúar. Er
húsnæði það, sem honum hefir verið
æí iað á efri hæð hegningarhússins, ekki
tiibúið enn. Er verið að gjörbreyta allrí
hæðinni og eiga þar að vera 4 her-
’u'i'gi fyrir hæstarétt en tvö handa
i.æjar.þingi.
„Ayo“, skonnortan sem lá lengst í
lamasessi hér í haust kom til Storno-
way á sunnudaginn var, mjög liiluð.
Það á ekki úr að aka fyrir henni með
óhöppin.
Frá bæjarstj.fundi
3. þ. m.
Fasteignamál.
11 því máii var rætt um samþykt þá
er fasteignanefnd hafði gert, nm er-
indi Fr. Olsen að fá að breyta tún-
bletti um byggingarlóð, hafði nefnd-
ia fallist á að synja um beiðnina,
vegua þess að, »ekki sé hægt að
breyta i byggingarlóð einstakri spildn
sem liggur svo langt irá öllum göt-
um.« fón Þorláksson taidi illa far-
ið, að ekki væri hægt að verða við
svona beiðnum, þvl bænum yrði
það mikíll gróði að geta breytt tún-
um í byggingarlóðir. Spurði hann
hvort ekki væri von á einhverjum
tillögum i þá átt frá /asteignanefnd
að bænum væri leyft að brevta tún-
spildum á þennan hátt. Og hvað
þessa umræddu spildu snerti, þá var
ákveðin götugerð á þessu svæði.
Borgarstjóri svaraði á þá leið, að
það væri tilætlun fasteignanefndar
að kcma því svo fyrir, þegar þess-
ar túnspildur væru gerðar að lóðum
að þær bygðust þá œeðfram götum
Annars þyifti að leggja gðtu langan
veg heim, að einstakri lóð og yrði
það altof dýrt. Voru samþyktar
tiliögur í milinn, til þess að flýta
undirbúningi þessa máls.
Hafnarmál.
í því máli var rælt um erindi frá
veikstjórafélagi Reykjavikur. þar sem
farið er fram á aðstoð til þess að
að ko i a upp skýli á hentugum stað
niður við höfnina til afnota fyrir
verkamenn þá, er þar vinna. Hafn-
arnefnd kvaðst máli þessu hlynt,
en þóttist ekki sjá tök á að koma
þvi í íramkvæmd öðrnv si en i sam-
bandi við. stærri byggingu. Jón
Þorláksson kvað nndarlegt að hafn-
arnefnd liti þannig á málið. Taldi
hann sfarnauðsynlegt að korra cpp
skýli fyrir verkamenn. Væri það
báðum aðiljum ti.l hins betra, vinnu-
veitendum og verkamönnum. Taldi
hann jafnnauðsynlegt og eðlilegt að
taka lóðir nndir svona byggingu
og undir skúra sem bygíir værn í
þarfir einhvers atvinnureksturs. Hafn-
arnefnd ætti ekki að gerast »Lóða
spekúlant« ef sú væri ástæðaD, að
húa sæi eftir lóðarskika undir svo
þarfa byggíngn og þessa. Höfnin
mundi eigi svo illa stödd fjárhags-
lega, að hún þyrfti að skera lóðir
sínar svo við neglm sér. Benti hann
á að minsta kosti væii það ekki of-
mikið gert fyrir veikamenn þó hafn-
arnefnd leigði i ví húsi, sem hún nú
hefði við höfnin ’. Og ge ði að lok-
um þá fyiirspurn hvort hafnarnefnd
hefði hugsað fytir lóð undir sjó-
mannabæli, sem hún yrði að láta
af höndum i nánustu framtíð. Borg-
afstjóri gaf þær upplýsingar, að hafn-
arnefnd teldi nauðsynlegt, að skýlið
yrði reist, en vildi fyrst ráðfæra sig
við verkstjórafélagið, áður en ákvarð-
anir væri teknar. Og helzt kysi hafn-
arnefnd að koma upp myndarlegu
skýli þar tem væri greiðasala. Gat
þess jafnframt, að langt væri siðan
hugsað hefði verið um lóð undir
sjómannahæli, þótt enn væri hún
ekki ákveðin.
Jillaga var samþ. um það að verk-
mannaskýli skyldi reist.
ísafoldar rentsnliðja