Morgunblaðið - 06.02.1920, Side 1

7. 76 tbl.
Föstndag 6. f°brúar 1920
Isafoldarprentsmiðja
GAMLA BIO
Glaðvær
ekkja
(Den glade Enke)
Gamanl. í 5 þátt. Aðalh'.v. Ieikur
Henny Porten.
Myndin er framúrskarandi
skemtil. og snildarvel leikin.
Sýning í kvöld kl. 9.
Hér með tilkynnist vinum og vandamönnnm að móðir min, María
Matthíasdóttir, andaðist að heimtli dóttur sinnar, á Akureyri, að kvöldi
hins 4. þ. m. Reykjavik 5. febr. 1920.
Mattb. E narsson.
Fyrirliggjandí í heiidsölu til
kaupmanna og kaupf élaga:
VIKING skilvindur og strokkar
(sænsk vinna) og tilheyrandi
varahlutar.
VIKING skilvindur, 40, 65, 120 og
200 litra.
VIKING strokkar, ýmsar stærðir.
Sænsk vinna.
Ennfremur tilheyrandi vara-
hlutar.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
Þingseining.
Þingfundum frestað um óákveðinn
tíma.
Klukkan eitt í gær gengu þing-
tnenn til kirkju, eins og siður er á
undan þíngsetningn. Síra Friðrik
Rafnar frá Útskálum prédikaði og
lagði út af orðum Páls postula í
hréfinu til Korinthumaima: „Eng-
inn getur lagt annan grundvöll en
þann sem lagður er, sem er Jesús
Kristur“. Að lokinni ræðu gengu
þiúgmenn til Alþingishússins. Jón
Magnússon forsætisráðherra ias
upp þingkvaðningarboðskap kon-
ungs, og lýsti því síðan yfir, að þar
sem svo margir þingmenn væri enn
ókomnir, en væntanlegir með Ster-
ling, væri þingfundum írestað um
‘óákveðinn tíma. Var svo þeirri at-
höfn lokið.
Þetta er í fyrsta skifti, síðan vér
fengum innlenda stjórn, að ráð-
herra er ekki þkigmaður. Tuttugu
'Og f jórir þingmenn voru viðstaddir
þingsetningu, en þessa vantaði:
þingménn Sunmnýlinga, Þorleif
Jónsson, þingmenn Norðmýlinga,
Einar á Eyrarlandi, þingmenn Hún
vetninga, Magnús Pétursson, Sig-
nrð Stefánsson, Jón Auðunn Jóns-
son, Ólaf Proppé, Hákon Kristófers
son, Halldór Steinsson og Karl Ein-
Ærsson.
Ræðismenn Dana, Norðmanna og
Frakka voru viðstaddir þingsetn-
inguna.
H. I. S.
Notið:
Steinolínna Óöinn,
Hráolinna Alta
Benzin og Smurningsolíur
frá
Hinu íslenzka Steinolínhlatafélagi.
Sími 214.
Rolinders MÚTORAR.
Mikil verðhækkun er væntanleg innan skámms vegna sihækkandi
vinnolauna í vélasmiðjum Svíþjóðar.
Þeir sem hafa í hyggju, að kaupa Bolinders’mótor eru þvl beðnir
að tala við mig nú þegar, því ennþá mun hægt að útvega^nokkrajmót-
ora með gömlu verði.
G. Eii-íkss,
Einkasali á Isiandi fyrir
Bolinders mótorverksmiðjurnar i Stockholm og Kallhilll.
Kolavandræðin.
Landið nær kolalaust og engin kol
væntanleg á næstunni
Stórvandrœði fyrirsjáanleg
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að nær alstaðar á landinu er
moes fram fyrir önnur skip í röð-
ina, þar sem skipið væri í áætlunar-
kolaekla. Hér í hænum eru engin ferð, en því leyfi fylgdi og að skip-
Biðjið kaupmenn yðarumSEROS
aápu.
kol fáanleg og víða á Norður- og
Vesturlandi algerlega kolalaust.
Hefir slíkt ástand aldrei ríkt hér
áður og er útlitið alvarlegra en
orðum verði að komið.
V ér fórum í gær á fund hr. Emil
Nielsens framkvæmdastjóra og
spurðum hann um horfurnar. Viss-
um vér að 'honum mundi þetta mál
kunnugast allra, ]tví hann hefir
unnið mikið að ]>ví að bæta úr
kolaskortinuiu, 'þó það hingað til,
því miður, hafi engan árangur borið
Ástæðan er sú, að nú er algert
bann é frjálsu útflutningi kola frá
Bretlandi. Borg hefir legið í Leith
í heilan mánuð og Villemoes hefir
einnig verið þar lengi og beðilð
eftir kolum, en Bretar hafa neitað
báðum skipunum um farm. I Leith
liggur fjöldi skipa í sömu erindum
og voru þau flokkuð jafnóðum og
þau komu, fengu sitt númer, og
eftir þeim átti að afgreiða þau í röð'
Var Borg nr. 2, en Villemoes nr.
13 í röðinni. Var nú búist við því
að skipin mundu fá farm sinn eftir
dálitla bið, en reyndin hefir orðið
önnur. Eftir miklar skeytasending-
ar tókst oss loks að korna Ville-
ið gæti ekki fengið nema 300 smá-
lestir kola og að Borg mundi ekkert
fá „fyrst um sinn“.
Ástæðan til útflutningsbannsins
á kolum mun vera sú, að á meðan
ófriðiirinn stóð yfir var kolaskömt-
un Breta sjálfra mjög af skornum
skamti. Síðan ófriðurinn endaði hef
ir skamturinn ekki verið ankinn,
svo fólk er í kolavandræðum í
sjálfu Bretlandi. Koláframleiðslan
hefir þó aukist, en útflutningurinn
emnig. Og svo fyrir nokkru kröfð-
ust verkamenn þess að útflutning-
ur yrði bannaður eða mjög tak-
markaður, svo meira yrði til handa
Bretum sjálfum. En námueigend-
nr hafa fengið um 3 sterlingspund
meira fyrir hverja smálest, sem
seld var út úr landinu, og þess
vegna var mikið flutt út. Stjórnin
varð vegna hótana námumanna um
að gera verkfall, áð banna all-
an útflutning, og við ]iað stendur
nú.
Hr. Nielsen sýnir oss afrit af
íjölda símskeyta, þar sem hann
hiður umbrtðsmenn Eimskipafélags-
in í Leith og' sjélfa kolanefndina
biezku að gera alt sem í þeirra
\aldi stendur til þess að hjálpa ís-
iendingum um kol. Er tekið fram í
skeytunum að bæririn sé kolalaus,
spítalarnir hafi aðeins kol tii nokk-
urra daga, skipasamgöngur verði
að stöðvast, fólk út um land sé kola-
laust, hér sé harðuí vetur og að
hrezkir botnvörpungar sem hingað
lcomi geti engin kol fengið. Epn-
fremur það, að botiívörpungiirinn
Seomber, sem strandaði, liggi hér
kolalaus og að björgunarskipið, sem
haldi honum á floti, sé nú kola-
laust. Borg eigi að fara með kol
til Norður- og Vesturlandsins, sem
vanti kol, en maður eigi á hættu
að ís komi að landi og hindri sigl-
ingar þangað.
Allar þessar ástæður voru símað-
ar og tilkyntar brezku yfirvöldun-
um, en samt neita þau fslandi um
kol. Og skeyti þessi eru send í sam
ráði við landstjórnina.
Hr. Nielsen segir að aldrei hafi
sér fúndist horfurnar eins illar og
nú. Komi engin kol hljóti allar
samgongur að stöðvast innan 2—4
vikna.
Landsverzlunin á dálítið af kol-
um á Seyðisfirði. Það er búist við
því að Sterling og Lagarfoss, þeg-
ar hann kemur frá Ameríku, muni
með sparnaði komast þangað og
taka þar kol nægileg til Danmerk-
urferðar. Þar eru líka kolavand-
ræði, en þó ekki alveg óhugsanlegt
að eitthvað sé hægt að fá handa
skipunum sjálfum. E11 um kolafarm
þaðan getur ekki verið að rteða.
Samkvæmt símskeyti frá Leith
fá Borg og Villemoes skipakol nægi
leg til þess að komast á burt ef
ekkert raknar úr vancfræðunum.
Landsverzlunin hefir keypt 9000
smálestir af kolum í Bretlandi, sem
hingað áttu að koma í febrúar og
marz og skipakostur var fenginn
fyrir 5000 smálestum þegar bannið
skall á. En það eru engin líkindi
til þess að þessi kol komi vegna
útf lutningsbannsins..
Övo sem séð verður hefir verið
gert alt sem nnt er til þess að fá
Breta til þess að leyfa kolaflutn-
ing hingað. En allar tilraunir hafa
verið árangurslausar. Þeir þver-
neita að lijálpa íslendingum um hið
allra nauðsynlegasta, því um meira
er eigi beðið. Stjómin hefir látið
síma til Bretlands að „situation is
serious“ (ástandið ískyggilegt),
jafnvel sp'ítalana vanti kol — en
Bretayfirvöldin svara nei, bláköldu
nei. —
NÝ]A BÍÓ
Alþýðuvinur
Sjónl. i s þittum
eftir
Ole Olsen og
Sophus Mlehaells.
Myndin er tekin nndir eftirliti
Holger-Madsens og sjálfur leik-
ur hann eitt aðalhlutverkið.
Önnnr stærstu hlutverkin leika
þan
Gunnar Tolnæs,
Lilly Jacobsson og
Fr. Jacobsen.
Til marks nm ágæti mynd-
ar þessarar er það, að lýðvalds-
stjórnin i Þýzkalandi fyrirskip-
aði að sýna hana i öllum kvik-
myndahúsum landsins.
Sýning kl. 81/*
Pantaðir aðg.miðar afhentir
í Nýja Bíó kl. 7—8, eftir þann
tlma seldir öðrnm.
Það er því miður útlit til þess
að mörgum verði kalt hér á landi
á næstunni, en tilraunum til þess
að sýna Bretnm fram á hve afskap-
iega alvarlegt ástandið er, mun þó
áreiðanlega verða haldið áfram. Til
þess treystum vér landstjórninni
og- hinum ötula framkvæmdastjóra
Eimskipafélagsins.
Fyrirlggjandi hér á staðnum:
Varahlutar allskonar fyrir
BOLINDERS mótora
Ennfremur lampabrexmarar fyrir
sömu vélar.
G. EIRÍKSS, Reykjavík.
Einkasali a tslandi.
+
Séra Lárus Benediktsson
fyrrum prestur iað Selárdal ‘lézt
hér í bænum á mánudagskvöldið.
Síra Lárus var merkur maður
og vel látinn af öllum er honum
kyntust. Fyrir allmörgum árum
hætti hann prestskap og fluttist
þá hingað til bæjarins.
Meðal barna hans em á lífi ólaf-
I
ur prófessor, ungfrú Inga Lára og
frú Ólafía kona Björns bónda Magn
ússonar í Engey.
Síra Lárus var fæddur 29. maí
1841 og tók embættispróf í guð-
fræði árið 1866.
Erl. símfregnir.
(Fri.fréttariiara Morgunblaðsins).
Hafið þér reynt SEROS sápu?
Khöfn 4. febr.
Hjálp Bandaríkjanna.
Frá London er símað að hjálp
Bandaríkjanna (við Evrópuþjóð-
irnar) hafi verið færð úr 30 miljón-
um niður í 10 miljónir Sterlings-
pimda.
Bolzhevikkar
hafa tekið Nikolajeosk. Odessa í
hættu.