Morgunblaðið - 21.07.1920, Blaðsíða 1

gamla bio
Læknirinn.
^hi'ifamikill og fallegur sjón-
leikur i 5 þattum,
eftir skáldið Frilz Magnusson.
Aðalklutv leika
Clara Wieth
Olaf Fönss
Cajus Bruun
Róbert Smidt
0 m-fl. ágætir danskir ieikarar
I
Dýrtíðin
og
kaupkröfur.
munu nú bafa orðið þess
að því meira sem krafist er
Wit vinnu, því meira hækkar verð
öUu því, er þarf til lífsins viður-
4‘fls. Hve lengi kapphlaupið held-
1 r&m, er e'kki unt að segja enn-
J'1 en lengi getur það vart staðið,
^ lr ollum sólarmerkjum að dæma.
okkar er nú svo statt, að
þess falla í verði um leið og
'a varan stígur, og þegar svo

L-
a^K°mið hjá því, virðist svo, sem
hrun geti komið iþegar minst
arh.
. ^ndinn í sveituinum geldur nu
^fluönnum 3—400 krónnr 4 mán-
s auk fæðis skæða og þjónustu.
Vel má reikna á 80 krónur á
a,1nði. Qg kvenfólki greiðir hann
^ "-160 krónur, auk fæðis og
^ðu. Hann sér fram á, 'að þettá
S(_1 engri átt, en hann verður hvað
j^jjflÞáð kostar að sarga upp eins
af heyjum og unt er, til þess
>T eÚthvað 'sé til handa búpeningi.
^ d'nnað er ekki að ræða, jarða-
Ur verða eiga sig, því hverjum
^ll er varið til að fá fóður handa
^fl^hoiuin í hlöðuna. Bændur taka
^ 'att fólk og auðið er og mann-
Sl'S ,Verfl,lr vart svo, að alt verði
■hv^’ 'fleyin verða lítil og þá stend-
á{,^rir dyrum að fækfca skepnum.
föj.^lngar af þessu öllu er aftur-
Ujg 1 flúskap. Það er gengið svo
1 flamdum, að þessir viimuveit-
Vierða að leggja árar í bát.
}>til.Paiu'aður, sem ber úr býtum
Aejj lllauuðinn máske 450 krónur,
(iji(^ 11111 1100 krónur yfir sláttinn
þ0o ía9ði). Eru handaverk hans
ilj.j. fleótia virði fyrir bóndann?
A«m afkastað svo miklu, að
- »íð' aQS bóndanum hagur, því
<, ‘ tíkki flóndi á vinnu kaupa-

flefjj, ^ns j'afnt og kaupamaðurinn
V, | ak áf veru sinni hjá bóndan-
5 ^ ex' hann á leið niður á við
™ vill skamt eftir að vera
>lð v &. . andi, og hver tekur svo
yj^1®1 luaður með háum kröfum
Sflsij, a. Uð ^ví> að leggja jarðir
■ ^hpið^ 1 e^Ói, þá er vel að verið.
^ ekkieVákveðið’ en vinnubrögð-
^innuveitandi á að láta
Sigfús Blðndahl & Co,
Heildsala — Lækjargötu 6 B.
Emaleraóar-vörur:
Postulins-könnur
Vatnsfötur
Ilmvötn — Hárvötn
Sími 720. Sími 720.
.^HGDIKT^w
\ ReyKjavik |
f hefir fyrirliggjandi: 1
Cement Þakjárn
af hendi umsamið verð fyrir vinnu,
en stendur réttlaus gagnvart vinnu
þeirri, sem honum er látin í té af
hinu dýra fólki. Er það jöfnuður?
Útgerðarmaðnrinn er líkt stadd-
ur. Hann verður að gjalda verka-
mönnum sínum umsamið kanp
löngu áður en hann hefir nokkra
hugmynd um hvað hann fær fyrir
afla sinn. Eru það ónýtir menn í
mannfélaginu, sem með fyrirhyggju
og dirfsku taka rnenn í þjónustu
sína, greiða þeim það, isem þeim ber
og taka skellinn á sínar herðar þeg-
ar halli 'hefir orðið. Eru það slíkir
menn, sem útrýmast eiga úr þjóð-
arhúskapnum? Fjöldi þeirra, er sjó
stunda, eru ungir, einhlyepir menn,
hafa fyrir engum að sjá, en eru þó
að öllu jöfnu engu betur staddir
en þeir, sem hafa fyrir öðmm að
vinna. Hvað verður af þeirra fé?
Skyldj það ek'ki fara til þess að
kaupa fyrir ýmislegt glys, bíóferð-
ir og bíla, eða með öðrum orðum á
leið út úr landinu, því til Reykja-
víkur liggur straumurinn, og nú
þegar er orðið of mikið af innflutn-
inni manna hingað, hér er tækifærið
til að fá það, sem hjartað girnist og
hér má koma krónunum út.
Eftir því sem Morgunhlaðið hef-
ir eftir Alþýðublaðinu, að það skori
á verkamenn að vakna og kref jast
launahækkunar, þá má búast við,
að enn verði farið á stað og hækk-
unar krafist, en verði það ofan á,
þá meiga verkamenn búast við enn
meiri verðhækkun á vörum en er,
og verða að athuga það vel, að sú
hækkun nær einnig til þeirra, sem
ekki geta orðið vinnu aðnjótandi
sakir vanheilsu, eða til ekkjunnar,
sem berst áfram með bamahópinn
sinn, því verðið á nauðsynjum er
hið sama hjá öllnm, og hér er
f jöldi úr hóp verkamanna, svo aðr-
ir séu ekki tilnefndir, sem ekki hafa
10, jafnvel ekki 5 'krónnr á dag.
Jiafnaðarmenskuhuigmyndin er
talsvert farin að gera vart við sig
hér, og sé hún á nokkrum grund-
velli bygð, þá á vinnuveitandi sömu
ikröfu til dyggilegrar vinnn og
vinnuþyggjandinn til umsamins
kaups, og þegar einhleypnr maðnr,
sem aðeins hefir fyrir sínum skrokk
að sjá, vinnur isömu vinnu í sama
hóp og fjöfekyldumaðurinn, og fær
sama kaup, þá á hann aðeins að
taka það af kaupi sínu, sem hann
uanðsynlega þarf að hrúka, og gefa
fjölsky'ldumanninum afganginn,
svo að hann komist af, eða þá að
á hann er lagt svo mikið útsvar,
að hann græði ekki meira en sá,
sem vinnur að því, að koma upp
krökkum sínum og manna þá, og
það útsvar gengi til þess að bæta
hag fjölskyldumanna. Þá er jöfn-
uður.
Þegar blað alþýðumanna skorar
á þá að vakna og krefjast hærra
kaupgjialds, ætti það einnig að
hvetja menn til þess, að vinna þau
verk, sem þeim eru greiddir pen-
ingar fyrir, með áhuga elju og trú-
mensku, því fái verkalýður hér það
orð á sig, að hann vinni illa á
móts við það, sem honum er greitt,
þá getur slí'kur orðrómur haft hin-
ar verstu afleiðingar fyrir verka-
menn. Ein® og Reykjavíkurbúar
hafa másfce heyrt þá hafa Þjóð-
verjar komið hingað til að leita sér
atvinnn, freistaðir af velborgaðri
vinnu hér. Eigi að spenna bogann
of hátt hér, þá getur enginn bann-
að vinnuveitendum að bjóða hing-
að atvinnulausiun útlendingum, og
imii ,,, ...... NYJA BIO
Sigrún á Sunnuhvoli
Sjónleikur í 7 þáttum, eftir hinni frægu skáldsögu
Björnstjerne Björnsson
Aðalhlutverkin, Þorbjörn í Grenihlíð og Sigrúnn á Sunnu-
■hvoli, leika hinir ágætu sainsku leikendur:
Lirs Hanson og Karin Molander
Sýnlngar byrja stundvíslega kl. Sl/s
Aðgm. seldir i Nýja Bló í dag kl. n—i og 4—6. Tekið móti
pöntunum á sama tlma. Miðar sem af ganga, seldir við innganginn.
Híisið opnað kl. 8.
Barnasýning í kvöld kl. 6
Aðgöngum. seldir við innganginn. Húsið opnað kl. 51/*.
sagt við þá: Þetta >er kaupið, en
fyrir það verðið þið að vinna sem
menn, því við erum orðnir þreytt-
ir á því, að því meira sem við
greiðum í vinnnlaun, því minna fá-
um við unnið. Til þess að minka
dýrtíðina eru kaupkröfur á kröfur
ofan ekki vegurinnn. Vegurinn er
sá, að þjóðin læri að spara. Það
verður að athuga hverjir mest líði
við þetta kapphlaup. Æsingar og
ofstopi er nú orðinn þýðingarlaus
og á illa við. — Bankar lána ekki
rekstursfé eins og áður, við bað
tapast vinna. — Landið kaupir út-
lendar vörur ránverði en afurðir
þess lækka í verði og vinuuveit
endum er gert það örðugt fyrir.
að þeir verða. að hætta við ýms
fyrirtæ'ki, sem að öðrum iosti
mundu hafa veitt mörgum vinnu.
Þegar vinnuveitendur leggja árar
í bát, þá munu augu vinnulþiggj-
anda opnast. og sjá, að þeir voru
ekki eins óþarfir menn og þeim
var kent að þeir væru, nema því
að eins að þeir sem spana verka-
lýð upp byrji sjálfir á einhverju
arðvænlegu fyrirtæki, sem veitj
fjöldanum föt og fæði.
Alþýðublaðið ætti að brýna fyr-
ir verkamönnum að vinna \el, svo
að menn úr öðrum héruðum lands-
ins tækju ekkki frá þeim vinnu á
vetrum, er þeir bjóða sig fram hér
í höfuðstaðnum, eins og kom fyr-
ir síðastliðinn vetur, þegar blöðin
fóru að skifta sér af því, — það
ætti einnig að hrýna fyrir rnönn-
um hvað í veði er, skyldu kböfur
verða of háar, að vinna hætti, og
ekki eggja stóran hóp manna,
sem alt á undir stöðugri vihnu,
út í neitt, fyr en nákvæmlega er
athugað hve hátt má spenna bog-
ann, svo ekkert hresti í ótíma.
Skrif út í loftið um eins alvarlegt
málefni og hér um ræðir, á þeim
tímum, sem nú ern, er sá ábyrgð-
arhluti, sóm vandlega verður að
athuga. Hvernig sem öllu er velt
og umturnað, þá verður þó nið-
urstaðan sú, að við einstaka menn
loða peningar, en við allan fjöld-
ann ekki. — Þegar þeir menn,
sem kunna að græða, verja fé sínu
til ýmsra fyrirtækja, sem tryggir
öðrum atvixmn, þá virðist svo,
sem þeir séu máttarstoðir þjóðfé-
laigsins. Flestir okkar geta unnið
eitthvað, en fæstir okkar eru efni
í framkvæmdamenn og þeir pen-
ingamenn, sem verja aurunnm til
ýmsra fyrirtækja, eru af forsjón-
inni settir sem fjárhaldsmenn
fjöldans. Svoleiðis hefir það ver-
ið og þannig verður það. Ofund
bannar þeim að auðgast, heilhrigð
skynsemi gleðst af því, að hagnr
þeirra blómgist, svo fleiri verði
vinnn aðnjótandi hjá þeim — og
bezta stoð þjóðfélagsins verður
það, að þessum tveim aðiljum
komi sem bezt saman og skilji
hvor annan.
X. —
Konungskoman.
Fregninum að ferð komingshjón-
anna hingað sé frestað nm óákveð-
inn tíma vegna meiðsla konungs í
fæti, kom enganveginn á óvart.
Maður gat lesið það milli línanna
af fyrri fregninni, að meiðslin væru
í raun og veru meiri en orð var
á gert. Viðbætirinn um að það eigi
að Röntgen-mynda fótinn, virðist
benda til þess, að beinið muni hafa
brá'kast eitthvað, og getur þá kon-
nngur átt all-lengi í því.
Vitanlega er að svo stöddu engin
ástæða til þess að ætla, að ekkert
verði úr ferðinni hingað á þessu
sumri. Meðan ekki kemur ákveðin
tilkynning um að konungur komi
ekki, verður að sjálfsögðu að halda
áfram öllum undirbúningi undir
móttökuna, að minsta kosti nokkra
daga enn. Enda þarf eigi mikið að
fara forgörðum af því, sem bygt er
og gert við. Mikið af því þurfti
hvort sem er að gerast, og getur þá
ef é þarf að halda, komið að full-
nm notum næsta sumar. En eigi
verður hjá þvi komist að eitthvað
kosti undrbúningurinn, sem þegar
hefir verið gerður, landssjóð, þó
ekkert verði úr komunni að þessn
sinni. A8 sjólfsögðu verðnr lands-
stjómin þá að bæta t. d. fólki því,