Morgunblaðið - 01.07.1921, Blaðsíða 1

8. árg., 200. ibl.
Föstudaginn I. júli 1921.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
r
□ E=3£> Gamla Bíó <ir=lP
Burtför H. H. konugsins og drotning
arinnar frá SChöfn 17. júni.
n
stúíkan
Skáldsaga frá Indlandi í 2 köflum, 8 þáttum.
Sýnd öll í einu lagi.
Aðalhlutverkið leikur:
Marf PI©f©r,d
Indvereka stúlkan er bæði skemtileg mynd og falleg.
L
Sýning i day kL 7 og 9
gr==s H !==■-■■■ ■■■■' "■
1E
J
Konungskoman.
athygli. Smiður gaus all hátt strax
eftir h.ngaðkomuna og aftur eftir
borðhaldið. Fata gaus dálitið líka.
Var gengið til hvílu kl. 11 um kveldið.
Við Geysi i gær.
Feiðin frá Þingvöllum til Geysis
i gær tókst ágætlega. Veðrið var hið
íkjósanlegasta alla leið og lét ferða-
fólkið i ljós almenna aðdlun yfir
náttúrufeguiðinni. Var gott sýni inn
í óbygðir og til jökla og Hekla blasti
við í austri um kveldið.
Klukkan io mín. yfir sjö var kom-
jð að Geysi og voru þá sumir orðn-
lr Þreyttir. Konungur nam staðar við
túngarðana á bæjunum við veginn
°8 heilsaði fólki þvi, sem safnast
^afði saman þar, með handabandi,
k^ði börnum og fullorðnum. A leið-
skoðaði hann sérstaklega Laug-
J^lshelli og Laugarvatn og skýrði
•^atthias fornmenjavörður þessa staði
yrir konungi, sem veitti öllu sér-
ehnilegu og ramislensku mikla at-
hýgli.
Kotmngur reið Stóra Grána ein-
esta alla leið austur og kvaðst ó-
, reýttur að kveldi. Virtist hann
^gður með ferðalagið og var glað-
r i viðræðum.
Vejt rotningio og konungssynirnir
vjrt.u öllu hina mestu athygli og
augSt tnar8t nýstárlegt bera fyrir
v * Lírotningin ók oftast í létti-
y- .l en reið stundnm eða gekk.
rtlst hún ekki mikið þreytt þegar
kon.
hy ^tlr b°rðhaldið 1 gærkveldi voru
erirnir skoðaðir með hinni mestn
-0-
Khöfn 29. júni.
Dönskn blöðin fylgja með mesta
áhuga ferðalagi konungs til Islands
og flytja heila dálka af simfréttum
frá förinni og hinum hátíðlegu við-
tökum.
í viðtali við »Nationaltidende«
fyllir próf. Finnur Jónsson í eyð-
urnar og segir frá ýmsu viðvíkjandi
landferðinni, og telnr það ekki vafa-
mál, að konungsfjölskyldnnni verði
hvarvetna tekið með hinni mestn
gleði og hiifningu. Prófessorinn seg-
ir ennfremur, að síðan sambandslög-
in gengu í gildi séu engin deilnmál
til framar milli Islendinga og Dana,
og að á íslandi sé almenn ánægja
yfir núgildandi stjórnmálaskipnn og
yfir endnrsameiningu Snður-Jótlands.
Prófessorinn minnist á lántökumálið
og óskar þess, að það komist í fram-
kvæmd, sumpart vegna þess að það
muni tryggja hið góða samkomulag
milli landanna, og sumpart vegna
þess, að Islendingum sé hagfeldara
að fá lánið í Danmörku en nokkru
öðru landi. Finnur prófessor fer að
lokum mjög hrósandi orðum um
Dansk-íslenska félagið og starf þess
til tryggingar og eflingar sambúðinni;
aðalatriðið sé, að binar tvær þjóðir
kynnist hvor annari, þá komi hitt af
sjálfu sér. í því sambandi minnist
hann á för Aage Meyer Benedictsen
til íslands, sem meðal annars hafi
þann tilgang að efla hina persónu-
legu viðkynning, sem hafi hina mestu
þýðingu, en sem einnig sé til þess
gerð, að útvega Dðnum dvalarstaði
á tslandi og gagnkvæmt. Einnig varði
miklu fyrir hina persónulegn við-
kynning samfundir konungsfjölskyld-
unnar við islensku þjóðina.
í viðtali við sama blað segir Gunn-
ar Gunnarsson frá bókmentum Is-
lendinga og segir að á þvi sviði hafi
sambandið alurei verið eins innilegt
og nú. »Það var höfðinglegt af Dön-
um að gefa okkur frelsið aftur, og
eg vona að þeir sýni nú það skör-
unglyndi, að skiija fögnnð vorn yfir
frelsinu, sem alls ekki er af hroka
sprottin heldur fram komin af þakk-
lætistilfinningc. Eftir að hafa sýnt
fram á mismun þann i þjóðalund-
inni, sem orðið hafi til þess, að ís-
land hafi fengið frelsi með gagn-
kvæmum samningi, segir Gunnar, að
heimsókn konungshjónanna .og per-
sónuleg viðkynning íslendinga við
þau, muni verða til hins mesta gagns
i framtíðinni.
Erl. símfregnir
frá fréttaritara Uorgunblaðsins.
Khöfn, 29. júni.
Bliðskapur með Bolshe-
vikum og Kemalistum.
Frá Konstantínopel er símað, að
rússnesk sendinefnd sé komin til
Angora til þess að fullvissa stjórn
Mustafa Kemals um órjúfanlegt
bræðralag Sovjetstjórnarinnar við
Kemalista.
Stefna Angorastjórnarinnar verðnr
æ fjandsamlegri Bretum með hverj-
um degi. Hefir stjórnin hnept marga
Breta í varðhald.
Frá Aþenn er símað, að herskip
frá Kemalistum og Bolshevikum
skjóti á ströndina milli Aþenu og
Sinope. Framvarðalið stórrar Kemal-
istaherdeildar á nú að eins fáar míl-
ur ófarnar til Konstantinopel. Tyrkja-
soldán er að búa sig nndir að flýja
land. Mustafa Kemal Pasha hefir í
hyggju að láta lýsa yfir alræðisvaldi
sínu yfir Tyrkjaveldi.
Verkamanna viðsjár
í Sviþjóð.
Frá Stokkhólmi er simað, að ver-
ið sé að mynda þjóðhjálparlið nm
álla Sviþjóð til þess að vera við
ölln búinn ef verkmannaóeirðir beri
að höndum.
Stjórnarskifti i Italiu.
Frá Róm er símað, að ráðuneyt-
inu hafi verið steypt af stóli. Ástæð-
an til falls stjórnarinnar er talin að
vera stefna Sfoiza greifa í rikismál-
um.
Kolaverkfallinu lokið.
Frá Londou er simað, að stjórn-
in hafi veitt þær 10 miljónir sterl-
ingspunda, sem hún hafði áður lof-
að til þess að bæta upp kauplækk-
un námamanna. Hefir nú verið
opinberlega tilkynt, að verkfallinu
sé lokið.
Heimskautsför.
Ernst Shzckleton leggur á stað i
nýjan landkönnnðar-leiðangur til
Suðurheimsskautsins í lok ágúst-
mánaðar.
Frá írlandi.
Foringi Úistermanna, Craig, hefir
þegið boð Lloyd George um að
koma á írlandsráðstefnu i London,
en du Valera svarað þvi, að hann
vildi fyrst ráðfæra sig við ýmsa ráð-
andi menn Sinn Feina. Hann segist
af alhug óska friðar, en frá sinu
sjónarmiði sé enginn vegur til þess
að fá frið, nema Lloyd George við-
urkenni eining írlauds og sjálfsá-
kvörðunarrétt. Hann kveðst munu
gefa skýrari svör er hann hafi talað
við foringja minnihlutans i írlands-
málum.
Valera hefir stuugið upp á, að
C<-aig og 4 aðrir foringjar sambands-
manna haldi fnnd með sér í Dublin
4. júlí. Hann notaði þegar í gær
farargrið sín til þess, að heimsækja
ýmsa Sinn-Feina sem sitja ítangelsi
i Dublin, þar á meðal varaforsetann
Griffith.
❖
Eimskipafélagið.
Aðalfundur þess var haldinn á
langardaginn var i Báruhúsinu og
hófst kl. 1 siðdegis. Varaformáður,
Pétur Ólafsson konsúll, setti fund-
inn og stakk npp á Jóhannesi bæj-
arfógeta Jóhannessyni til fundarstjóra.
Fnndarskrifari var Lárus Jóhannes-
son cand. jur.
Að fundinum hðfðu verið afhent-
ir aðgöngnmiðar fyrir 704.325 kr.
eða 41 °/0 af hlutafénu, þar af lands-
sjóðshlntir 100 þús. kr. og hlutir
Vestur-íslendinga 104.100. Alls
höfðn verið afhentir seðlar fyrir
25.664 atkvæðnm.
Varaformaður félagsins mintist,
áðnr en gengið var til dagskrár, hins
fráfarna formanns félagsins, Sveins
Björnssonar sendiherra og hins ágæta
starfs hans sem formanns frá stofn-
un Eimskipafélagsins. Vottnðu fund-
armenn honum þakkir með þvi að
standa upp.
Þá var byrjað á dagskránni og
gaf stjórnin þá fyrst ársyfirlit. Vara-
formaður lagði fram prentaða skýrsln
stjórnarinnar og fór um hana nokkr-
nm orðum. Stjórnin hafli kosið i
stjórnina á árinu H. Benediktsson,
vegna þess að mjög fáir úr stjóm-
inni voru þá heima. Hallgrimur
Kristinsson var endnrskipaður full-
mhh Nýja Bíó mmmm
FÍSlINrnii
Sjónleikur í 5 þáttum.
Aðalhlutverkin leika:
Lars Hanson, Karin
Molander og Egili
Eíde.
Sýning kl. 9.
trúi stjórnarinnar fyrir næsta ár. Á
fundinum mættu Magnús Guðmunds-
son fjármálaráðherra fyrir hönd
stjórnarinnar, en af hálfu vestur-ís-
ledinga Arni Eggertsson og As-
mnndur Jóhannsson.
A árinu hafði Gullfoss farið 10
ferðir til útlanda en Lagarfoss tvær
ferðir til Danmerknr og eina til
Leith en þaðan til Ameríku. Var
hann í viðgerð 5 mánuði af árinu,
og kostaði viðgerðin 835 þús. kr.
Nýja skipið hefir tafist mikið frá
því sem fyrst var áætlað, en er nú
komið svo langt, að búist er við að
skipið geti Jagt á stað frá Kaup-
mannahöfn 18. ágúst.
Húsið er nú nær fullgert, neðsta
hæðin og efsta að öllu leyti en hin-
ar verða tilbúnar innan skamms.
Byggingarkostnaðurinn er nú orðinn
900 þús. kr. og búist við að húsið
kosti eina miljón fullgert, en leigan
af þvi er áætluð 75 þús. kr. á ári.
Húsið er að öllu leyti hið vandaðasta
og hefir ekkert verið til þess sparað.
Eigendaskifti að hlutum félagsins
hafa alls orðið 168 og upphæðin,
sem skift hefir nm eigendur nemnr
23.825 kr. Eftirlaunasjóður félagsins
var við siðustu áramót 188.889 kr-
Eignir félagsins nmfram skuldir eru
taldar 1.371.527 kr. og svarar það
til 81% af nafnverði hlntanna.
Farmgjöld hafa verið lækkuð tvis-
var á umliðnu ári, 1. jan. um 20%
og 1. júuí um 10% frá Kaupmanna-
höfn og 20% frá Leith. Hins vegar
hafa fargjöldin til Leith og Kaup-
mannahafnar verið hækkuð upp i 200
kr. á fyrsta og 135 kr. á öðru far-
rými.
Gjaldkeri félagsins E. Claessen
bankastjóri skýrði því næst frá hag
félagsins og heflr áður verið birtur
útdráttur úr reikningnum hér í blað-
inu. Reikningurinn var samþyktur
eftir nokkrar umræður.
Næsti liður dagskrárinnar var skift-
ing arðsins. Jón Þorláksson hóf máls
og mælti með þeirri tillögu stjórn-
arinnar að hluthöfum væri greidd
xo°/o af hlntafénu. Var sú tillaga
samþykt, en feld tillaga frá Jóni
Björnssyni kaupmanni nm, að greiða
aðeins 7°/0. Tillögnr stjórnarinnar
nm arðskiftingnna voru samþyktar
allar með þeirri breytingn einni, að
samkvæmt tillögu séra Magoúsar
Björnssonar var samþykt að gefa í
guðsþakkaskyni :o þús. kr. til vænt-
anlegs berklahælis á Norðurlandi.
Miklar umræðnr urðu i sambandi
við annan lið dagskrárinnar og sam-
kvæmt gamalli venju voru það eink-