Morgunblaðið - 01.03.1922, Blaðsíða 4

MOBGtíNBLAÐIÐ
matnar eftir „málum’'’ og- er hvert.
rnál tæpur þriðjungur a.f túnadag-
■sláttu. Aliur fjöldinn af jörðum
er ekki stærri en það, að ræktaða
huidið er 5—50 mál eða hjer um
bil 1 Yz til 16 dagsláttu. Btærð ó-
ræktaða landsins er mjög misjöfn
eu yfirleitt eru slægjur á órækt-
uðu landi líilfjörlegar nema þar,
sem góðar fjallaslægjur eru. Skóg-
ur eru helstu gæðin og flestir eiga
nægilegt skógarítak til heimilis-
þarfa en söluvið aðeins sumir. Yfir
100 mál af ræktuðu landi ern að-
eins 7—8 jarðir af hundraði. Það
liggur í augurn uppi að slíkar jarð
ir eru örlitlar, þó tekið sje tillit
til þess að loftslagið er miklu
betra en hjer, og jörðin tví og
þríslegin. Fyrrum voru jarðirnar
miklu stærri eins og sjá má af
því, að 1825 var tala sveitajarða
tæp 100.000, 1855, 128.000, 1900,
245.000 og 1907, 260.000. Menn
hafa skift jörðunum, selt þjóð-
eignir o. þvíl. og telja Noiðmenn
þetta hafa verið hina mestu fram-
för. Br þetta áreiðanlega umhugs-
unarefni fyrir oss, því ekki eru
eru alls staðiar góðir landkostir í
Noregi eða auðvelt að rækta jörð-
ina. Jafn fram því, sem .jörðun-
um hefir fjölgað hefir tala sjálfs-
eignarbænda aukist svo, að nú eru
það langflestir bændur, sem eiga
jarðir sínar (um 90%).
---------0---------
Vafurfloffai*.
Bftir Sigurð Þórólfsson.
I.
Victor du Bled heí'ir sagt, að í
sálardjúpi hvers manns sje rúm,
sem þurfi-að fyllast með einhverju
ójarðrænu. En það gildi einu fyr-
ir flestum, hvort það sje sannar
eða falskar hugmyndir sem fylli
það. Eitthvað er til í þessu. Tómt
getur þetta dulræna trúarfylgsni
sálarinnar ekki verið lengi. Binis-
konar trúarhnngur kemur mörg-
um til þess að elta vafurloga og
gleypa hvert Fróðárundrið eftir
annað. Margt Evueplið, gimilegt
til fróðleiks hið ytra, en ormstung-
ið hið innra, er eftirsótt.
Gamla miðaldaþokan færist nú
aftur óðum yfir löndin. Gamlir
draumórar og hillingar frá bemsku
árum þjóðanna eru nú sett á bekk
með sannleikanum. í þessari and-
legu miðaldaþoku sjá menn drauga
og álfa og illvætti í gömlrnn stíl,
dansa kringum mannanna börn.
„Varúlfar11, afturgöngur guðspek-
innar og meistarar í nýjum stíl
prýða hópinn. Hjátrúin syngur
þessari makt myrkranna hósianna.
Áður var það helst alþýðan sem
skemti sjer við kynjaverur, Fróð-
árundur og Furðustrandaofsjónir.
En nú eru það emkum þeir „upp-
lýstu“ og „mentuðu“. Af röngum
forsendum draga þeir bamaleg-
ustu heilaspunaályktanir. Þetta og
'því um líkt fyllir sálarfylgsni
mentaðra manna á vorum dögum.
Það er blátt áfram að verða móð-
ins og talið fínt að trúa heila-
spuna-undram, og vera eiginlega
frá sjer nnminn og „Klepptæ'kur“.
Þessi fáu orð komu mjer í hug
út af tali nafna míns í síðustu
grein hans um „tilvist meistar-
anna“ o. fl„ sem er framsett einu
sinni enn. 1 fáum orðum ætla jeg
] að segja frá tilorðning og lalmætti
þessara herra.
]
II.
Á einum stað segir Besant, að
enginn sem gangi í fjelag guðsp.
þurfi að trúa á tilveru „meistar-
anna“. En á öðrum stað segir hún,
að ef meistararnir sjeu efcki til,
þá sje guðspekin að eins hugar-
burðarstefna. Vitanlega er hún
það.
Ekki að undra þótt nafna mín-
um þyki slæmt, að nokkur efist
um „tilvist“ þeirra. Jeg byggi
mínar efasemdir á eftirfaraudi at-
hugasemdum.
Þegar Blavatsky var ung dikt-
aði hún ýmsan heilaspuna á blað,
og sagði að framliðin frænka sín
hefði sagt sjer þetta. Þessi frænka
hennar var erlendis. En nokkrum
árum síðar frjettist af henni og
var hún þá á lífi. Frá þessu hefir
systir Blavatsky sagt. — Þetta
var fyrsti meistarinn.
Þegar hún varð spíritisti talaði
einhver fi’amliðinn Jolin Kings
inmra í henni. Lengi fylgdi hann
henni og fræddi liana. — Þetta
var annar meistarinn.
Meðan hún var að hnoða saman
guðspekina úr allra þjóða goða-
sögnum, munnmælum, dultrú, hjé-
trú og nokkrum sannleiksmolum,
kom annað hljóð í strokkinn. Þá
yfirgaf Kings hania og gaf hún
honum ósannsöglisvöttorð. Þá var
henni orðið illa við andatrú og
miðla. En nú komn 3—4 náungar
og sátu til skiftis á kvöldin hjá
henni og í henni. Þeir innbljesu
Blavatsky mest alt efnið í „Isis“,
undirstöðurit guðspekinnar. Frá
þessu hefir Olcott fjelagi henmar
sagt, og hún sjálf á sína vísu.
Þctta var nú þriðja meistaraút-
gáfan. Ekki vissi þó Blavatsky enn
hverjir 'þeir voru eða hvaðan þeir
komu.
Þegar hún kom til Indlamds,
urðu þessir fræðarar hennar að
guðmennismeisturum (adepts). Þaö
var fjórða myndbreyting þeirra.
Með þeim nak hún aðalsmiðshögg-
ið á sköpunarverk sitt. Þeir eru
nú reginnaglarnir, sem halda því
best saman. Þá bættist guðspek-
irni sálnaflakkstrúin o. fl. Þessu
höfðu meistaramir gleymt að segja
henni frá, meðan hún var í Ame-
ríku. Nú mundi hún það líka, að
þeir höfðu útvalið hana, þegar hún
lá í vöggu, mönnunum til andlegs
hjálpræðis. — Adam (guð Mor-
móna) og Mardon engill útvöldu
Jósef Smitlh til hins sama.
Framli.
--------0-------
S v a p.
Undir gervinafninu Símfer ritar
einliver vandlætari hnjóðsgrein til
mín í Vísi 25. þ. m„ út af rang-
færslu um laun símakvenna, sem
hann kvartar um að komið hafi fram
lijá mjer í þingræðu.
Hnjóðsyrðin hjá höfundi þessum
eru harla ástæðulítil, en umkvört-
unin er að nokkru leyti eðlileg, ef
miðað er við frásögn Morgunblaðs-
ins 22. þ. m„ um þingræðuna. Þar
hefir slæðst inn athugaverð afbök-
un viö stytting ræðunnar, sem jeg
að vísu tók eigi eftir samdægurs, og
vanrækti því að liðrjetta; en afbok-
un þessa Iiefir hr. símfer notað til
þess að koma að því dæminu, sem
fjarst lá mjer, en best hentaöi hon-
um.
Dæmið, sem jeg dróg fram, var
alls eigi um símakonur við bæjar-
síinann, eins og hann gefur í skyn,
heldur um símakonur við langlínu-
afgreiðslur, sem eftir launalögunum
hafa 12 til 18 hundruð kr. árslaun
tost, eftir þjónustualdri og meö
verðstuðuls uppbót síðastá árs
höfðu hátt á 4. þúsund krónur, ef
starfað höfðu 4 ár, en yfir 4 þúsund
kr„ ef starfað höfðu 6 ár.
Samanburðurinn á launakjörum
þessara símakvenna við laun vinmi-
kvenna í sveit, hefði eigi átt að
hneyksla hr. Símfr, ef rjett hefði
verið samanboi'iö. Framangreind
laun liafa símakonur tekið fyrir 6
stunda vinnu á dag, en viunutími
hinna mun oftast vera 12 stundir
á dag eða jafnvel meira, þegar ann-
ríki er mest. Verður því um tvent
að ræða, viö samanburðinn, að tvö-
falda kaupgjalds-upphæð síma-
kvenna eða helminga kaupgjald
hinna. Hvorttveggja ber að sama
brunni.
Kaup vinnukonu í sveit mun nær
hæfi að meta 800 kr. aö fæði með-
töldu, en það samsvarar sem næst
18 aura tímakaupi, þegar hún vinn-
ur 12 stundii' daglega, eða 4380
stundir á árinu. Hinsvegar vinnur
símakonan eftir fyrnefndu dæmi 6
stundir daglega eða 2190 stundir úr
ári, og fær að laiinum — segjum
4000 kr. eða rösklega kr. 1.80 um
klukkustund hverja, og’ er tímakaup-
ið þá tífalt við vinnukonuna.
Jeg vona, að hr. Símfer sjái, að
hjer er eigi um eins ferlega fjar-
stæðu að ræða, eins og honum hefir
virst. En jeg þykist líka vita, að
liann hefði annan veg á litið, ef hon-
um liefðu borist orð mín óbjöguð,
og verð jeg þó að segja, að margt er
í opinberri starfrækslu og launakjör-
um eigi síður athugavert en það,
sem hjer hefir rætt verið. Hann verð
ur aö afsaka það, að jeg takmarka
mig í þessu svari við litla leiðrjett-
ingu þess, sem afbakast hefir, og
og velti ekki upp fleiri hliðum þessa
máls. Jeg hefi engan tíma til að elt-
ast við smávægilegan misskilning,
sem komið getur fram í þingfrjett-
um eða blaðagreinum.
27. febr. 1922. j
Sv. Ólafsson. j
-------o--------
-= BA6BÖE. =-
Næturlæknir: Ólafur Jónsson Von-
arstr. 12. Sími 959. Vörður í Reykja-
víkur Apóteki.
Föstuguðsþjónustur. 'í dómkirkjunni
í kvöld kl. 6, síra Bjarni Jónsson.
í fríkirkjunni í Reykjavík kl. 6%
sr Ól. Ólafsson.
Nefnd hefir Kaupmannafjelagið kos
ið til þess starf'a að athuga, hvort
ekki sje unt að spara eitthvað af
þeim útgjöldum, sem áætluð eru á
fjárlagafrumvarpi stjórnarinnar fýrir
1923. í nefndinni eiga isæti B. H.
Bjarnason, (formaður) Magnús Th.
S. Blöndahl, Þórður Sveinsson kaup-
maður, en til vara P. Stefánsson.
Njáll fór hjeðan í gærmorgun til
Þingeyrar á Dýrafirði. Hefir liann
verið seldur þangað.
' — ------1 — ----—— • ———
HHúrapafjelay HeykjawikiipB
Lágmarkskaup fjelagsinanna er kr. 1,85 á kistund frá 1. mars.
Stjórnin.
Agjætt þelband af ýmsum litum
fæst núna í
Alafess-útsölunniy Kolasundi.
Undanrenna
fæst á Mjólkursölustöðum okkar framvegis á 35 aura pr. líter.
Virðingarfylst.
Mjólkurfjelag Reykjavikur.
Sjóuátryggið hjá:
Skandinama — Ealtica — national
íslands-dEÍldinjii.
Aðeins ábyggileg félög veita yður fulla tryggingu.
IvuIIe S RuthE h.f.
Rusturstræti 17. lalsími 235.
Stúdentafjelagið ætlar að halda
fundi um mentamálin, sennilega tvo,
amian um mentaskólann og æðri skól-
ann, himi um önnur mentamál lands-
ins yfirleitt. Fyrri fundurinn verður
haldinn annað kvöld, (fimtudag) í
Mensa acaklemica og talar þar Ásgeir
Asgeirsson cand. theol. kennari, eink-
nm um bámafræðsluna og ýms atriði
í sambandi við hana. Alþingismönnum
og ýmsum kennurum mun verða boðið
annars er fundurinn auðvitað aðeins
fyrir stiidenta.
Gjafir til Samverjans. Bodda 10 kr.,
Áheit' frá sjúkling 20 kr., K. L. G.
10 fcr., Helga og Gyða 10 kr., 8 kaffi-
gestir 10 kr., G. B. 50 kr., S. B. 5
ki\, J. 5 kr., Eva 10 kr., Ónefnd 10
kr., fyrir myndir, gefnar af E. J. 73
kr., tveir bræður 10 kr., Liverpool
50 kg. baunir 10 bg. ost, Bjarni Ein-
arsson 20 kg. saltfisk, Ónefndur 8
Itr. mjólk, Sláturfjelag Suðurlands 1
tn. saltkjöt, T. 10 kg. tólg, Hallgr.
Benediktsson 2 sk. haframjöl, Ónefnd
10 kg. rófur, Copelanld 120 kg. saltfisk
L. Andersen 260 kg. saltfisk, Jóna-
tan Þorsteinsson 1 ks. sveskjur, 1 ks.
rúsinur, 1 ks. mjólk, 2 fcs. hveiti, T.
20 ltr. mjólk, Ó. 22 Itr. mjólk, frá
bökurum bæjarins 720 bollur.
Kærar þakkir.
Reykjavík 28. febrúar 1922.
Har. Sigurðsson.
„Verkamaðurinn”, hlað jafnaðar-
manna á Akureyri hætti að koma út
eftir nýárið, en er nú nýlega farinn
að lcoma út aftur.
Activ kom hingað í gær frá Akur-
evri.
Korneinkasalan. Bæjarstjóm Vest-
mannaeyja hefir nýlega haft til um-
ræðu eins og aðrar bæjarstjórnir,
korneinkasölufrumvarp stjórnarinnar.
Hefir V erslunarráðinu hjer borist
símskeyti um það nýlega, að bæjar-
stjórnin 'hafi 23. þ. m. 'samþykt með
10 samhljóða atkvæðum yfirlýsingu
um, að hún væri á móti frumvarp-
inu.
--------o--------
Loftskeytastöðvar á Grænlandi-
Bygging nokkurra loftskeyta-
stöðva á Grænlandi er nú mikið
rædd meða)! þeirra manna í Dan-
mörku, sem álmga hafa á því efni.
Er búist við að bráðum komi fram
tillögur í málinu, strax og nauð-
synlegar rannsóknir og undirbún-
ingur hefir farið fram.
Fypirliggjandi s
Exportkaffi,
Cacao,
Flórsykur,
Sagógrjón,
Majsmjöl,
Mjólk, Columbus,
Rúsínur,
Smjörlíki, Oma,
Maccaroni,
Kex, Snowflake.
H.f. Carl Höepfner.
Æfing
verður í dansskóla Lillu Eiríks-
dóttur og Páls Andrjessonar £
kvöld kl. 9.
Blegsódi, Knsíalsddi
í verslun
Gunnars Gunnarssonar.
Leikfimisskór fundnir.
Vitjist á afgr. Morgunbl.
Norsk smjörlíkisverksmiðja
óskar eftir áreiðanlegum og dug-
legum umboðsmanni fyrir Reykja-
vík með öllu Suður- og Vestur-
landi. Tilboð i lokuðu brjefi merkt:
»Smjörlíki<, sendist afgr. Mrgbl.
fyrir 5. mars. þ. á.
H r e i n a r ljereftstusfcur keyptar
hán verði. fsafoldarprentsmiðj a h.f.
Norðmenn kaupa skip. Snemm í
janúar keypti norskt fjelag — For-
enede Rederier -— éllefu sfcip af
sænsku útgerðarfjelgi, „Brodins A.
B.” Skip þessi eru öll nýleg og bera
samtals 35.000 þús. smálestir.