Morgunblaðið - 12.03.1922, Blaðsíða 3

MOBGUNBLAÐIÐ
Það er svo sem ekki ySar sjálfs
A'cg'na, kaTÍ „samferðamaður“, að
>jer farið að skýra almenningi frá
launakjörum yðar og misreikningum
mínum, eftir því sem þjer segið sjálf
ur frá!
Það er svo sem ekki yðar sjálfs
vegna að þjer hafið grátbaent hr.
H. Kr. um, að gefa út yfirlýsingu
um launakjör yðar, sem hann að
sjálfsögðu hefði óskað að aldrei
liefði birst. Nei, það er síður en svo.
Ekki vantar að þjer standið jafn-
teinrjettur fyrir því, þótt sannað
sje að þjer sjeuð „specialist.i“ í
um heldur en forstöðumenn Kennara-
og Stýrimannaskólans.
2. Ritstjórn Tímaritsins og alla
vinnu við það, fyrir ekki neitt. Ennfrem
ur uuniö að 2 bókum, viðkomandi sam-
vinnustefuumii, sem báðar koma út þetta
ár, án þess að fá eins eyris sjerborgun
frá Sainbandinu eða öðrum“.
Til hvers er hún þá? Það vita útflytjendum 18 ísl. krónur fyrir
víst fæstir til hvers gagns hún hvert sterlingspund þeirrar vöru,
er. Hitt ktann annað að vera, að sem framledd er með 27—30 kr.
hún sje þægileg, til þess að veita gengi pundsins. Eins hægt væri og
einstöku mönnum atvinnu, hetur brotaminna, að finna upp „per-
launaða, en annars væri kostur.1 peetum mobile“.
Hver kærir sig um Landsverslun! Allsstaðar annarsstaðar en
úr þessu? Ekki eru það „samvinnu-: hjer, er eitt og sama verð á er-
menn”. Samband ísl. samvinnu- lendum peningum, það er það verð
jeg nú lið fyrir lið bera þau fjeia„a annast sjálft kaup á að- sem kaupandi og seljandi verða á-
saman við það, sem fram hefir kom-; f]_uttUm vörum og hefir til þess sáttir um, það er gangverð, sem
ið í viðskiftum okkar hr. II. Ki. t eigin erindreka erlendis og hjer. kallað er gengi.
1. liður: Það er játað af Jónasi, | jjkki eru það kaupmenn, því að | Hjer á aftur á móti að skapa
að hann hafi árið 1921 haft, auk,þejr treysta sjer vel til að annast gengi peninganna með lögum, enda
ókeypis íbúðar, ljóss og hita, 9000 vörukaupin alveg eins hagstætt * þótt það brjóti í bága við allar
i < .., i____________________+ y>i i .. ___ . . . ; ...
v iöurkendar verðreglur
Svo mörg eru þau frómu orð, og
beim glæp“ sem þier álasið við- kr‘ árslaun’ sem skólastjóri, og tel | annaPS st,aðar. Ekki eru það Al-! riðurkendar verðreglur heimsins.
vamnuuM fvrir að -'iöra sig seka í ‘ 3e5 >að fullsannað, þar sem su játn- þýSum,enu, því að foringi þeirra Telja málsvarar ófrjálsar verslun-
h y , 8 „ ing kemur heim við yfirlýsingu hr. - " - - - ’ - -
Hugsunin er su sama og kemur irara
H. Kr.
Auk þess er það upplýst, að Jón-
og þingmaður hefir gefið Lands-: av sig munu skapa blómaöld, a
í máltækinu: „Sá á ekki að stela,
sem ekki kann að fela“. — Reikn- „AAA i „ . .......
. ,, . . as liafði arið 19-0 i000 kr. arslaun vl§ hana skiftandi
mgar Sambandsms nggja ekki ems ... ... OAAA
& K sem skolastjon og að auki kr. 2000
á glámbekk og landsreikningarmr.
Þeir koma sennilega ekki fyrir sjón- '
ir óviðkomandi, fyr en bama-barna- „S!UUU'W- . , ,. . TT!ha& shm hækka S^ngi Pem
Hma spurninguna hefir hr. II. inga sinna með innflutnmgshöft-
versluninni þann vitnisburð „að .Mandi með þessu, sem reynslan
hún væri svo dýrseld, að eigi væri hefir sýnt öðrum þjóðum, að til
: ills eins er og niðiurdreps.
börn okkar lesa þá í Fornbrjefa-
safninu. En samt sem áður aðgætt-
uð þjer ekki, að til var aírit af
skólareikningnum í stjórnarráðinu,
—- opinbert skjal, seni allir hafa að-
gang að. —
Nei, þessi hluti greinar yðar um
launakjör yðar er ekki „sjálfsvörn“,
heldur einn hluti af fræðslustarf-
2. Innflutningsbann og höft.;
yrir ritstjórn Tímaritsins, samtals • Margar þjóðir hafa ætiað að bætaj
kr. 9000.00.
| uag aiuu ucuxvuiu
rninaruna hefir hr. II.! 4_____________ ...„-x :„„cn„+„;„.™0i>;vP+-
Þóroddur.
um, eða banni, en allar hafa þær j
horfið af þeirri braut, því að
„gengið” fer ekkert eftir!
, . * - , . , .,ímeð song gegnum heiðloftm blá,
henni, og að eyðslnsemi þjoðanna. , . ,
og manmn a vorfugl, sem ljóðar sitt
ÞEÍr uilja ófrElsi.
sem
sögunni'
lífi hans sjálfs, eins og í skuggsjá
Svo haldið þjer áfrarn:
2. Að lögtaka verslunarhöft.
3 Að svifta framleiðendur runráða
rjetti útflutningsvöru.
Er einfeldni þeirra svo mikil, að I jafnt selt ísl. peninga erlendis. ef
þveri- að engu við höftin, nema
síður sje.
Innflutningshöft auka dýrtíð.
Framleiðslan verður kostnaðarsam
ari, leiðir af sjer hnignun atvinnu-
/eganna, eykur vinnuleysi og
dregur úr iitflutningi.
Ef ekla verður á einhverri vöru,
sem fólk vill kaupa, þá hækkar
hún í verði, svo að kaupandi skað-
ast, eða hann kaupir aðra vöru
í staðinn, sem er honum óhag-
kvæmari. Ef varan þrýtur, er inn-
flutningsleyfi veitt af handahófi,
en sá er hlýtur, auðgast á kostnað
fjöldans. Hámarksverð er vita-
gagnslaust, eins og reynslan hefir
sýnt oss sem öðrum, enda ófram-
kvæmanlegt að mestu.
3. Ný aðflutningsnefnd. Eitt af
aðalatriðunum á stefnuskrá þeirra
manna, sem ekki vilja frjálsa
verslun, er að svifta framleiðend-
ur útflutningsvörunni til þess, að
fá ódýrt fje til skuldagreiðslu er-
lendis. Vit sitt sækja þeir til
þeirra glópa, sem ekki hafa viljað
viðurkenna gengismun á íslenskri
krónu og danskri. Segjast þeir með
þessu ætla að afstýra öllu braski
með erlendan gjaldeyri.
Ef um brask hefir verið að
ræða á erlendum gjaldeyri, er það
bönkunum að kenna. Hvers vegna
þarf ekki svona ráðstafana við er-
lendis? Það er af þeirri ástæðu,
að seljendur erlendra peninga hafa
enga hvöt til þess að ganga fraan
hjá bönkunum þar, af því að þeir
bjóða jafnhátt verð fyrir pening-
ana sem aðrir. En hvað sem þessu
líður, eru engar hömlur lagðar á
verslun með erlendan gjaldeyri
með þessum áformuðu ráðstöfuu-
um, því iað hver og einn gæti
Kr. ekki svarað mjer upp á, og hefi
jeg þó tvisvar beint henni til hans.
ílvað olli því, að ritstjórnarþóknun-j reynsian sýndí þeim enga lækning
in var feld niður árið 1921, sama j j þeSsu. Jafnvel vjer sjálfir höfum
árið og laun starfsmanna ríkisins! horfig frá þessari villu. Samt sem
hækkuðu, vegna hækkandi dýrtíðar-; áður á nú enn að fitja upp á hinu
uppbótar, úr 120% upp í 139%.! sama.
Hvort heldur var þóknunin feld nið-j i>að er nh hvervetna sýnt og
. ur eftir beiðni skólastjórans eða af j sannag; að bannstefnan er með I
semi vðar. — Allur er kai mn rit- ;Wrum orsökum, og þá sjerstaklega | önu Ragnsiaus því að hvorttveggja 1
aður af óeigmgjarnri föðurlandsast: spurningunni um það; hvort það var j er að
fyi'ir yðar kæru nemendur. En nem- g0ri; fyrir eða eftir að lofgrein mín
endurnir eru þjóðin, sem er yður um skólastjórann kom ut.
svo hjart.fólgin og þjer oruð a« ; Jpg hef. 8lpgið þyí f3stu og s!æ
bisast við að lyfta upp á bærra s.ð- þyí enn f8gtU) aS grein mín tiiskóla.
ferðis- og menningarstig. Og þa«, stjórans hafi verið beint tilefni til
sem hún á að fá að vita, er það, þeag> ag þóknun þessi fjeu niður.
liversu dæmalaust óe.gmgjarnan og Meg þegsu býst jeg við að nægi.
óspiltan framtíðarforingja hún á í lega sje sannað. að skólastjórmn hafi
■v'inr' a. m. k. árið 1920 gert sig sekan í
Eins og kunnugt er, reiknabist | þeirri ))ósvinnu< <; að kvitta j tvemm
mjer til, að þjer hefðuð árið 1921 iagi fyrir kaupi sínu, þótt hann væri
haft minst 22 þúsund króna laim. þá farinn að Vlta aðra fyrir það—
Þar af kr. 9000.00 í skólastjóralaun, aðra menn, sem ekki eru svo sam-
auk 8 þús. kr„ sem greitt var með j vimmþýðir, að þeir vilji telja hann
frírri húsáleigu, l.jósi og liita. kr- í söfnuði sínum. — Hina lætur hann
3000.00 sem „ferðastyrk og kr. auðvitað liggja milli hluta.
2000.00 fyrir ritstjórn Tímaritsins. jeg hefi ekki reiknað skólastjór-
Nú skal jeg gefa þeim mönnum, anum kaup fyrir skriffinsku hans.
sem ekki sjá „Tímann“, kost á að En jeg hefi bent á það, og bendi enn
sjá, hvernig þjer skírið frá að jeg á þáð, hversu ótrúlegt það er, að
liafi reiknað launakjör ybar. og gef ekki sje einhvérju laumað að hon-
jeg svo „folaldinu lians B.jarna“ I um fyrir starf hans þar, sem að
orðið: | flatarmáli er að minsta kosti helm-
| *ngi meira en starf ritstjórans, sem
1. . Sjerstakt kaup er reiknað fyrir hefir 9500 kr. laun.
ritst.jóm tímaritsins, svo skiftir þús-j Framh.
iinclam, s.ierstök ritlaun vi'ð það. hæstu ,
embættislaun, sem ritlaun við annað;
samvinnnblaðið. — petta eru alt tóm ! ~0---------
staðlaus ósannindi“.
2. „Reiknar mjer íbúð þá, er fylgir
starfi mínu við skólann; reiknar húsið
alt með fölsku verði, tugum þúsunda
of hátt. Reiknai’ að síðustu óbygða lóð,
sem rúmar hús fyrir 800—1000 manns . , , ,
og sem geymd er fyrir framtíðarfyrir- Eftir að ísland var rja st og
tæki ísl. samvinnu, í verði sandiands- fnllvalda ríki, eru þeir menn tekn-
hússins, og leikur sjer þar að veita mjer jr ag færast í aukana, sem ekki
þannig mörg þúsund króna „tekjubót“,i vilja að íslendingar sjeu frjálsir.
varla mun eiga sinn líka áður í;Hafa þ ir kki j annan tíma bitið
3. „Reiknar mjer ýmsa smápósta, en | í skjaldarrendur en nu, eða
tilfærir ekki tölur.. pó að þar sje líka látið stjórn ríkisins meira til sín
hvert orð ósatt hjá Lárusi, mun samt, taka. Eru þeir uppivöðslusamir
minst á þá liði síðar, af því að sá hluti; á Alþingi. Þetta er stefnuskrá
af grein hans sýnir skrítna þætti í sálar- þeirra . f Ag magua Landsverslun
Þagnarljóð.
(E. A. Karlfeldt).
Sú stund líktist árroða árla vors,
meðan ennþá er jörðin hljóð,
en víðáttan öll er sem ómur af söng,
— sem óvakið, dreymandi Ijóð.
; Þann dag minti sólin á svan, er fer
lag.
um ljósið og dulda þrá.
Yið mættumst, jeg horfði’ á þinn
. bylgjandi barm,
er bærðist sem tónasær.
Og þögn þinna vara og augnanna yl
fann jeg óma’ um mig nær og nær.
Sem hljóðlátur söngur var eðli þitt
alt,
og átti sjer hald og traust
í þeim allsherjar ljóðsæ. er Ivkur um
jörð,
þegar lífið er ungt og hraust.
Við sátum við eitt og hið sama borð,
og sáurn og heyrðum þar flest.
Og alt, sem við fundum, var orð-
laust sagt,
og orðalaust fegurst og hest.
Mín ósk var sem rós, er í runni grær
og roðar þar fagrahvels glóð ;
og svar þitt sem fjóla, er bærist í
blæ
og blómgast og ilmar hljóð.
Við hittumst og skildum og hittumst
á ný
við hátíð þess þagnarljóðs,
og skildum þó fylst þegar fundunum
sleit
þann fögnuð, sem bað sjer þar
hljóðs.
í æskunni snemma við áttum þá
stund
'— þenna óð, sem að stígur svo ljett
og á að syngjast, en ekkert mál
á orð til að tákna rjett,
S. F.
þeir telja sig munu geta í einni ■ bankamir neituðu um ávísanir á
svipan gerbreytt ástandinu hjer útlönd.
Samþyktir
fiskiþinganna.
„Niðurstaðaner þá sú, að í stað þeirra
mörgn og stóru upphæða, sem piltur-
inn vill gefa mjer, hef jeg árið 1921
fengið sömu-kjör og aðrir skólastjórarti- hins besta með þessum ráðum
1 þjonustu landsms, með sambænlegar, f Landsversiuu Því starfi er áfornv þessara manna sje að hækka' leyti verið haldin fjórðungsþing
teknhngmTþó:*1111111’ eim "u an" nú með öllu lokið, sem Lands- gengi íslenskrar krónu. Þeir ætla' fiskideildanna, og hjer í Reykjavík
1 Fimm hundruö króna lægri laua- versluninni var ætlað að vinna. iað búa það til. Það er: greiða1 er nýlega lokið aðalfiskiþinginu.
Hefir Morgunblaðið flutt lvelstvv sam
þyktir þess. Nýlega var fimta fjórð-
vmgsþing fiskideildanna haldið í
Austfirðingafjórðungi, og verða birt,
ar hjer sumar samþyktir þess, svo
hægt sje að sjá sem víðast að vilja
sjávarútvegsmanna í þeim málum,
sem snerta þann atvinnuveg, og
iiuKið er raút unv.
t spánartollsnválinu var þessi til-
laga samþj’kt:
„Fjórðungsþingið skorar á Al-
þiugi og ríkisstjórn að láta einskis
ófreistað til að ná lvagkv. samn-
inguvn við Spánverja ávv þess að
raskað verði lögum um aðflutning-
bann á áfer.gi“.
í tollmálum var svofeld tillaga
sanvþykt:
„Fjórðungsþingið telur þá stefnu,
senv beitt hefir verið á undanförnum
árum og beitt er í f jármálum lands-
ins, óheillavænlega og leyfir sjer að
mótmæla henni. Það lítur svo á, að
fiskimannastjettinni og þeim, sem að
fiskframleiðslu vinna, sje ofboðið
með tollum og sköttum svo mjög,
að þeir fái ekki undir risið. Það nvót-
mælir ennfremur því, að reynsla
seinni ára hafi leitt í ljós, að fram-
leiðsla til lands og sjávar hafi þolað
að varpað væri á hana öllunv þunga
dýrtíðarinnar og afleiðingum henn-
ar, en öðrum stjettum borgið frá
því að finna til hennar. — Fjórð-
ungsþingið skorar því á Fiskiþing
Islands að beita sjer eindregið fyrir
því: að fækkað verði embættum að
miklunv mvvn, að dýrtíðaruppbót em-
bættismanna og starfsmanna verði
afnunvin með öllu, að til landsins
verði aðeins fluttar nauðsynjavör-
ur fyrst unv sinn, skerpt eftirlit á
aðflutningi á óþarfa og sparað á
ölluvn sviðum eins og unt er, að af-
numinn verði með öllu tollur á þeim
vörutegundunv, sem nauðsynlegar
eru til framleiðslunnar.
I sambandi við nmræður um fiski-
nvat, var þessi tillaga samþykt -.
Þar sem augljóst er, að fiskiverk-
un er enn ábótavant í ýmsum atvið-
vun, vill fjórðungsþingið skora á
yfirfiskimatsmenn að ferðast uvvv og
leiðbeina mönnum í því efni. Þar eð
ný skattalög eru gengin í gildi, lít-
ur fjórðungsþingið svo á, að nauð-
synlegt sje að leiðbeina nvatsmönn-
um, svo að þeim verði fyllilega ljóst,
hvernig þeir eiga að meta og meira
samræmi komist á í matið en verið
lvefir. Skorar fjórðungsþingið því á
stjórn Fiskifjelags íslands að hlut*
ast til um, að yfirfÍBkimatsmaður I
Reykjavík ferðist um, og leiðbeini
matsmönnum út um land. Fjórð-
ungsþingið er því mótfallið, að
nokkuð verði linað á gildandi mats-
lögum.
I strandvarnarmálinu var þessi
tillaga samþybt:
„Þar sem fjórðungsþmginvv er
kvvnnugt um. að togarar valda mikl-
um veiðispjöllum hjer eystra innan
landhelgis, sjerstaklega á mánvvðun-
unv sept., okt. og nóvember, skorar
það á Fiskiþing íslands að beita
áhrifunv sínum í þá átt. að strand-
gæsla verði aukin að mun. — í þessu
sambandi leyfir fjórðungsþingið
sjer að benda á, að heppilegt muni
vera til hjálpar við strandgæsluna.
að notaðir yrðu vjelbátar.
Það væri rangt að segja að' Allvíða á landinu hafa um þetta