Morgunblaðið - 30.03.1922, Qupperneq 3

MORGUNBLAHB
2) að raeð því œtti að fylgja
'iiiegilegt starfsfje, og
3) að nú beri að skoða það og
nota sem bjargráð, til þess aö vinna
og spara.
Maðnrinn, sem nú gegnir embætt-
inu er mikilhæfur raaður og starf-
inu fullkomlega vaxinn. Viljum vjer
jþess vegna mótmæla því hans vegna,
•og samkvæmt því, sera að framan er
sagt, að hann sje kallaður ómagi
þjóðarinnar og starf hans gagns-
laust.
Viröingarfylst.
Stjórn Iðnfræðaf jelags Islands.
Steingr. Jónsson. Gísli GuSmundss.
O. B. Arnar. Gísli .). Ólafsson.
-------1-------
iriuiirilililttii
til Jónasar „samferðamanns".
VI. Nl.
í stað þess nú, eins og jeg og aðrir
hiifðu búist við, að ganga enn vís-
indalegar t.il verks, kæri „samferða-
maðnr“. og skrifa svo lítinn pistil
um afa minn, og þá frekar föðuraf-
ann, því hann hefir legið lengur í
gi'öfinni, snúið þjer vSur beint aS
launakjörum mínum í IV. kafla
greinar yðar, og það á þami hátt,
sem óhætt er að fullyrða, að vakiS
hefir eftirtekt. Komist þjer þar að
Jæirri niSurstöSu, eftir aS hafa marg
prófaS hana meS yðar alþektu skarp
skvgni og reibníngs-glöggleik, að
jeg hafi kr. 148.444 í árslaun.
Laun þessi sundurliSið þjer þann-
I. TTtanríkismálin: 1. Kaup eftir
eigin játning kr. 3000.00. 2. Húsa-
leiga fyrir þj af stjórnarraðinu (á-
■cetlunarupphæð) kr. 5500.00. 3. Hiti
ljós og ræsting á þessum hluta húss7
ins (áætlunarupph.) kr. 5500.00. 4.
Kostnaöur af hestahaldi sem leiöir
af „repræsentation“ út á við þar
með innifaliS vextir af allri Arnar-
hólslóðinni (áætlunarupphæð) kr.
100000.00. Samtals kr. 114000.00.
II. Bæjarfógetaembættið : 1. Kaup
eftir eigin játning kr. 8544.00. 2.
Hálf húsal. ljós og hiti samkv. f járl.
1922 kr. 3000.00. 3. Tekjur af upp-
hoðum og innh. áætl. hluti Lárusar
kr. 12000.00. Samtals kr. 23544.00.
II. Þjónusta hjá kaupin.: 1. Kaup
f áætlunarupþh.)kr. 9000.00. 2. Húsa
leiga fyrir alla ski-ifst. verslunar-
ráðsins kr. 3900.00 3. Ljós hiti etc.
kr. 3000.00. Samtals kr. 15900.00.
Alt áætlaðarupphæSir nema I. 1. og
II. 1.!!
Þjer getiS ímyndaö yöur, kæri
lærifaðir, hvort mjer hafi ekki orðiS
viö líkt og mjer væri gefinn rækileg-
Ur kinnhestur þegar jeg las þetta í
Tímanum daginn eftir að jeg sendi
skattaframtal mitt til skattstofunn-
ar. Jeg hafði sem sje hugsaö mjer
að draga undan skatti um 146 þíis-
tmd krónur (byrjaSi að starfa 1.
júlí, og legg rjett saman!) áriS 1921.
Jeg athugaði ekki aö sá á ekki að
stela, sem ekki kann aS fela, og að
jeg átti í höggi við jafnsniðugan
hppfyndingamann og þjer eruS. Bót
í máli þó að þjer hafiö lagt skakt
saman upphœSirnar um 4000 krónur
hijer til hags við tekjuframtah
En athugum nú þetta örlítiö nán-
ar. Jeg reikna fyrst — eins og þjer
— að jeg vinni 360 daga á ári og 24
irina í sólarhring.Tímakaupmittyrði
riá ekki nema um 18 krónur, og ef
V|ri segjum að jeg vinni ekki nema
’inui á sólarhring verSur tíma-
kaupig rúmar 42 krónur. Jeg hef
því, þiátt fyrir þessi laun, ekki cins
hátt tímakaup og þjer fyrir skóla-
stjórnina, því tímakaup yöar við
Samvimiuskólann var 57 krónur jiriS
1921.
En úr því að þjer eruð einn sinni
búinn að koma upp um laun mín, og
jeg því orðinn uppvís að tilraun til
stórkostlegra skattsvika, sje jeg ekki
aS þaö skaöi mig neitt verulega þótt
jeg gefi yöur nokkrar viöbotar-
upplýsingar.
Jeg hefi nefnilega meS liöndum
að nokkru leyti, prófun opinberrai
mála hjer í bæ, og vinn þá í bæjar- ■
þingstofunni í hegningarhúsinu.
Skil jeg ekkert í að yður skuli liafa'
skotist yfir að telja mjer sem launa-
auka húsaleigu, ljós og hita þar,
sem eftir öörum útreikningum yöar
myndi ekki oftaliö kr. 50000.00. i
SömuleiSis framkvæmi jeg annaS'
slagið víxil afsagnir í báSum bönk- i
unum hjer og verður varla hægt að I
reikna mjer sem launaauka þar í!
húsaleigu, ljósi og hita rnirma en kr.:
200000.00. verður þá niðurstaSan sú,!
aö jeg hefi um hálfa miljón í árs-j
laun og meö því móti gæti jeg, ef jeg
vildi, haft um mig heilan lífvörS af
Hrifhi-Jónösnm, þótt launafrekir'
sjeu.
VII.
V. kafli greinar ySar er að sumu
leyti merkilegur, en hann er um
legátastarfsemi yðar fyrir Samband
ið og ferðakostnaðinn.
Berið þjer ferðakostnað vöar þar
saman viö kostnað viö Sambands-
laganefndina 1919 og utanför ráð-
lierra árið 1920.
Aö sjálfsögðu gerir þjer engan
greinarmun á ársþóknun Sambands-
laganefndarinnar kr. 2000.00 til
hvers meðlims og ferSakostnaSinum,
og er slíkt eliki furSa.. Það skiftir
heldur ekki máli fyrir yöur þótt t.
d. faðir minn hafi umrætt ár greitt
manni 1100 krónur fyrir aö gegna
embættinu fyrir sig meðan hann var
á nefndarfundum. — Það að ferö
nefndarinnar stóS yfir í 45 daga i
staðinn fyrir 1 mánuð eins og þjer
segið, er líka aukaatriði.
Sama er aS segja um utanfarar-1
kostnað ráSherra, en þar segið þjer
aS J. M. hafi brúkað rúml. 12000 kr.
til ferðar í Danmörku einni áriö
1920. — pað skiftir ekki miklu máli
þótt kostnaður sá er landsreikning-!
urinn sýnir (kr. 12497.29) hafi geng1
ið til ferða J. M. og M. G. þannig
að ferð M. G. til Kaupmannahafnar
þá um haustið kostaSi kr. 3000.00 af
þessari upphæð. — ÞaS skiftir líka
tiltölulega litlri máli þótt ferö J. M.
hafi staðið nœr 3. mánuðum en 2.
eins og þjer reikniö og að hann í
þeirri ferð fór einnig til London og (
Noregs í samb. við kolaverkfalliS,
sem þá átti sjer staö í Englandi. j
Hitt skiftir meira máli, aS þjer
skuliö sýna það lítillæti aS bera
ferðir yðar saman við ferðir þessara
manna, og þá sjerstaklega ferSir!
forsætisráðherrans. — Það þarf ekki!
að taka þaö fram, aö þjer getið vel i
búiö á hóteli þar sem herbergið J
kostar 4—5 krónur á sólarhring, þeg
ar forsætisráðherra, sem verður aö
koma sómasamlega fram er nevddur
til aS búa á hóteli þar sem húsna'ðiS
eitt kostar 50—100 kr. á sólax-
hring o. s. frv. Nei, Jónas stell!1
Áður en þjer beríö yður og|
ferSakostnað yöar næst saman j
viö aðra menn og ferðakostnað j
þeirra, skulið þjer athuga, að beiti- j
skip vekja meira athygli en kafbátar
og verða aS haga sjer eftir því.
VIII,
tJt í VI. kafla greinar yðar, sem
er sumpart alment rugl, sumpart
endurteknar staðhæfingar, sein þeg-
ar hafa fengið rothögg, sje jeg ekki
ástœöu til að fara. — Aðeins skal
.jeg biöja yöur að upplýsa hversu
hátt kaup þjer hafið fengiS á ári í
þessi 4 ár, sem þjer eruð að reikna
út „meðalkaup“ yðar. — Pyr en
þeirri spurningu er svaraS hafa
lesendur Tímans ekki fengið full
gögn í launamáli vSar.
IX.
Um. VII. og síðasta kaflann get
jeg veriö stuttorður.
Hann er aS mestu leyti afsökun á
því, að þjer hafið í stað þess að
halda yður viS máleíniö, yfirgefiö
það svo að segja bardagalaust og
ySur til verulegrar hneisu, og snú-
ist aS óviðkomandi mönnum: föður
mínum og Jósef móðurbróður mín-
um. — ÁstæSuna segið þjer þá, að
jeg hafi verið of nærgöngull við
konu yöar. En ástæðan er ekki sú,
og geta lesendur greina minna best
um það dæmt. Þetta er aðeins bai*-
dagaaðferð, sem er yður lagin og
oft hefir komiS fram áSur af yðar
hálfu t. d. í saltfisksölumálinu, sátta
boöunum við Morgunblaðið o. s. frv.
og síðar mun að vikið í æfisögu vð-
ar. — Jeg skal aðeins geta þess nú
í þessu sambandi, aö jeg þekki ekk-
ert sjóðþurðarmál Jósefs móðurbróð
ur míns, þar sem jeg var í útlöndum
er þaS kom fram. — En hafi eitt-
hvað verið gert óforsvaranlegt í því
máli, þá á hvorki J. M. eða Jóh. Jóh.
sök á því. — Yður er fullkunnugt
um, að það var Pjetur lieitinn Jóns-
son atvinnumálaráðherra, sem hafði
meS þaS mál aS gera og að því var
ráðið til l.ykta á Akureyri af Pjetri
sjálfum með aSstoð BöSvars Bjark-
an, lögfræðings. — Það er því Pjet-
ur sál. Jónsson, sem lá á líkbörunum,
er kaflinn um það mál kom út, sem
á hnúturnar, sem þjer eruö að kasta
að J. M. og Jóh. Jóh. petta nag yðar
í lík Pjeturs heitins er ekkert eins-
dæmi í opinberri framkomu og yöur
einum sæmilegt.
Jeg hefi nú gengið í gegnum grein
Jónasar „samferðamanns“ og sje jeg
ekki betur en aö mjer hafi tekist að
sanna, það sem til var œtlast, nefni-
lega:
að hann hafi áriS 1921 haft 17.000
kr. laun fyrir skólastjóm Samvinnn-
skólans.
aö hann hafi tvívegis (árin 1920
og ’21) fengiö 3000 króna ferða-
styrk frá Sambandinu.
að hann hafi á.rið 1920 liaft 2000
króna „ankaþóknun“ fyrir ritstjóm
Tímaritsins, en þessi þóknun hefir
sennilega veriS feld niður árið 1921
vegna útkomu fyrstu greinar minn-
ar, og
að Jónas liefir árið 1921 fengiS
•'00 króna borgun frá Sambandinu
fvrir „aukavinnu“, og er því allra
manna ófærastur til að víta „feröa-
mensku* ‘ og móttöku „tvöfaldra
launa' ‘.
Lárus Jóhannesson.
Uppl^smgaskrifstDfa
stúdEntaráösins.
Þegar stúdentaráðið var stofnaö
hjer viS Háskólann, með samþykki
stúdenta og háskólaráðs, var þaö eitt
af þeim störfum, sem ráðinu var ætl-
aö, að gefa innlendum og erlendum
stúdentum ýmsar upplýsingar um
nám og námskostnaö við liáskóla
bæöi Iijer og í útlöndum, og stuðla
að stúdentaskiftum. Þó þessi starf-
semi sje enn í byrjun aö mestu leyti,
er hún þó oröin það umfangsmikil,
að komið hefir verið á fót sjerstakri
skrifstofu, til aS annast þessi mál.
Hún er þó í sambandi við stúdenta-
ráðið og undir stjórn þess, en sjer-
stakur maöur veitir lienni forstöðu
og er það nú kand. Magnús Joehums
son póstmálaritari. Hann hefir áöur
fengist viö samskonar starfsemi er-
lendis og er málum þessum því kunn
ugur og hefir að háskólanámi lagt
stund á frönsku og ensku. Þar að
auki mun magister í þýsknm fræð-
um, Eina.r Jónsson, aöstoða skrif-
stofuna, að því er til þýskra mála
kemur. Skrifstofan er í Mensa aea-
demica og opin á þriöjudögum og
laugardögum frá kl. 4—5 e. h.
pessi skrifstofa hefir samband við
samskonar skrifstofur, háskóla og
stúdentastofnanir um NorSurlönd,
Þýskaland, Bretland, Bandaríkin,
Frakkland og Ítalíu og tekur aö
sjer aö veita upplýsinga.r um náms-
möguleiká, dvalarkostnaö, húsnæði,
styrki, kenslufyrirkomulag o. fl. við
flesta æðri skóla. í þessum löndum,
jafnframt því sem hún veitir erl.
stúdentum upplýsingar um íslensk
mál.
Til þess að fleiri en stúdentar ein-
ir geti haft not af skrifstofvmni hef-
ir stúdentaráSið ákveSið, aS ekki
einungis stúdentar megi leita til
liennar, heldur muni hún líka reyna
aS veita samskonar upplýsingar t. d.
listamönnum, rithöfundum, kennur-
um o. fl. — bæSi konum og körlum
— er óska þess að leita til útlanda
til náms eða annars fróðleiks, eða
þurfa á öðrum upplýsingum aö
halda um erlend skólamál.
Ennfremur mun skrifstofan leit-
ast viö að gefa mönnum upplýsing-
ar um skólamál hjer innanlands, og
ætti það að geta komið sjer vel. t.
d. fyrir fólk úti um land, sem þarf
aS fá vitneskju um skóla, dvalar-
kostnað og annað þess háttar hjer
(í Reykjavík. Skrifstofan mun reyna
að vera í stööugn sambandi viö sem
flesta skóla hjerlendis, og er þess
vænst, að skólarnir sjálfir hlaupi
þar undir bagga eftir mætti, t. d.
með því, aö senda skrifstofunni
skýrslur sínar reglulega, og aðrar
upplýsingar. Þessi upplýsingar-
starfsemi á með tímanum — eins og
hin fyrri — ekki einungis aS ná til
stúdenta, heldur alls námsfólks yfir
leitt og allra skóla.
Til þess aö spara skrifstofúnni
nokknrn kostnað — en hann er óhjá-
kvæmilega allmikill af þessu, þótt
stúdentarnir sjáfir taki ekki borgun
fyrir störf sín — hefir veriö ákveðið
að æskja þess, aS fyrirspyrjendur,
sem senda skrifstofunni erindi, sendi
um leið borgun (t. d. frímerki) fyr-
ir burðargjald svarsins, og er þetta
einnig siSur erlendis við slíkar skrif-
stofur. Annars eru allar upplýsing-
av látnar í tje ókeypis.
I þessu sambandi má líka minn«
4 stúdentaskift.in, sem studentaraöiö
hefir með höndum, og geta menn
einnig fengið upplýsingar um þau
hjá skrifstofunni, eða hjá for-
manni Skúla V. GuSjónssyni eða
öðrnm úr stúdentaráðinu. En nú
sem stendur eru einmitt í undirbún-
ingi stúdentaskifti að sumrin til,
einkum viö Noreg, og ef til vill Eng-
land.
Skrifstofan hefir þe.gar eignast
allnrikiö safn af ritum — bókurn og
blöSum og bæklingum — með ýmis-
legum upplýsingum um erlend skóla-
og mentamál, og fær stöðugt ný rit
um þetta og nýjar upplýsingaiv meíf
brjefaskriftum o. s. frv. Mörgum
spurningum mim hún þó geta svar-
aö, svo aö segja undireins, en annars
leit.ar lmn til viðkomandi skrifstofn
eða skóla, sem hún stendur í sam-
handi við, spyrjandanum að kostn-
arlausu, og svarar siöan viö fj’rstu
hentugleika.
Að sjálfsögðu getur einhver mis-
brestur orðið á starfinu fyrst fram-
an af, meSan fólk er óvant þessu, og
skrifstofan er aS festast í sessi, en
þó er nú þegar fengin svo mikil
revnsla fyrir þessu, að vafalaust
getur það oröið mönnum að miklu
liði, og ættu þeir, sem þess þurfa,
að færa sjer það í nyt.
Því til þess er ætlast, að í framtíð-
inni get.i þessi skrifstofa stúdenta-
ráösins orðið nokkurs konar miö-
stöð allrar upplýsingastarfsemi og
sem víStækasts fróöleiks um innlend
og erlend skólamál fyrir íslend-
inga. Stúdentarnir hafa fullan hug
á því, aö þetta megi takast sem far-
sællegast, en auðvitað veltur þar
mest á þáttöku þeirra, sem skrif-
stofan er einknm ætluð.
. Vþg.
Frá Danmörku.
Pjárlögin dönsku.
Fólksþingið hefir nú lokiö þriðju
umræSu fjárlaganna og sent þau
landsþinginn. Tekjurnar eru áætl-
aðar 329 miljónir króna, en útgjöld-
in 358 milj. kr., og verður tekjnhall-
inn því 29 milj. kr. En verði nýu
skattalögin samþvkt, hafa þau í för
með sjer 124 miljón króna tekju-
auka, og ætti því í stað tekjúhall-
ans. að veröa 95 miljón króna tekju-
afgangur á fjárlögunum. Sje hall-
inn á eigna- og tapsreikningi dreg-
inn frá, verður tekjuafgangurinn
alls 45,75 miljón krónur.
Stóra norræna ritsímafjelagið.
Stóra norræna ritsímafjelagiS í
Kaupmannahöfn hefir nú opnað á
ný beint símasamband til Peking
um Göteborg, Petrograd og Irkutsk.
Símagjaldið er það sama eins og tek-
iö er fyrir skeyti, sem send eru til
Kína um Indland.
Prentarar og verkbannið.
Aðvörun vinnuveitenda um þaö,
aö prenturum, er vinna að setningu
dagblaöa, skuli eftir 31. mars verða
greitt kaup í samræmi við uppá-
stungu sáttasemjaranna. í febrúar,
hefir verið dæmd ógild af fasta gerö-
ardómnum. Hafa vinnuveitendur
svarað þessu meS því, að senda blaða
1 prenturmn Kaupmannahafnar fvrstu
* verkbannsaðvörun.
Atvinnuleysisstyrkimir.
Fólksþingið ræddi 27. og 28. þ.
m. fyrirspurn, sem jafnaSarmenn
böföu komiö fram með til innan-
ríkisráöherrans, viðvíkjandi meöferð
inni 4 atvinnuleysisstyrknum. Ráð-
herrann varSi stefnu sína, sem hefði
verið sú, aS veita ekki þeim atvinnu-
leysissjóðum, er viS vinnudeilurnar
jvoru riSnir, styrk úr ríkissjóði, til
i þess a.S greiða méS auka.Iega at-
j vinnuleysisstvrki. Vantrausts-yfir-
J lýsing frá jafnaðarmönnum var
■ feld, en síðan samþykt trausts-yfir-
lýsing frá vinstrimÖnnum, meS 78
atkvæSum gegn 55.
Atvinnuleysið.
Tala skrásettra atvinnuleysingja í
Danmörku lækkaði úr 95.160 niS-
ur í 90.754 vikuna sem leið.
Östasiatisk Kompagni.
Hinn 27. þ. m. hjelt Östasiatisk
Kompagui hátíðlegt 25 ára afmæli