Morgunblaðið - 23.06.1922, Síða 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblað Lögrjetta
Ritstjóri: Þorst. Gíslason,
9. árg.| 189 tbl.
Föstudaginn 23. júni 1922.
íaafoldarprefttsmiBja h.f.
Alsherjarmót I. S. I.
Ki. 8 í kvöld: reiptog, kappganga 5000 metra, 400 metra hlaup
og langstökk.
Framkvæmdanefndín.
(„Hvorfor bytter Manden Hustru?“)
Gamanleikur i 6 þáttum eftir Cecie B. de Milie. — Aðalhlut-
verkin leika hinir góðkunnu amerísku leikarar:
Gloria Swanson. Thomas Meighan. Bebe Damels
,Mynd þessi er einnig ein af helstu myndum sem Famous
Players hefir búið til. — Efnið er fagurt, spennandi og
skemtilegt og hlutverkin li3tavel leikin.
Sýning kl. 9 Börn fá ekki aðgáng.
i
3-4 herbergja íbúö
4skast til leigu nú þegar. — Kaup á; húsi geta
^omið til mála. — Tilboð sendist fyrir 25. júní.
Scheiring Thorsteinsson.
Revkjavíkur Apotek.
Jaiðarför systur okkar Sigríðar Eiríksdóttir fer fram laugar-
^aginn 24. júní kl. 2 frá Landakotsspítala.
Reykjavik 23. júní.
Katrín Eiriksdóttir.
Jón Eiríksson.
Hjermeð tilkynnist vandamönn-
’Jöt 0g vinum, að konan mín
^ðriður Einarsdóttir andaðist í
22. þ. m. kl. 6 e. m. að
eÍQoili sinu Þórsgötu 25.
Eyjólfur Bjarnason,
frá Keflavík.
Timaspilling.
Eftir Garðar Gíslason.
Tileinkuð „J. J.‘ ‘.
^ú,ftða Eth’ er skemtilegust. —
spratt af því að jeg benti
s. '10 > ólduróti því, sem heims-
^din-hefir vakið, dafni sund
þar,~ stjettarígur eins og
°g þari, og að nýjum lífs-
ang
Kí U,Vl1113 ákyti upp, sem næðu
, etri rótum sem þjóðimar
®must ? . . , ..
r 1 meiri ogongur.
ti) atna J- J- fundist vera
Shl ^alag, 0g neitar því af
tjálgleik, að öldurót sje
Kr fyrir vöxt þangs og
krgj’ Einnig mótmælir hann því
(jkjr nSlega, ag það hafi gróðrar-
á fij5 ' i úthöfnm — hvorki ofan
nje niðri 4 botni. Að vísu
gaf jeg aðeins í skyn, að þang og
þar) hefði tilveruskilyrði í öldu-
róti, eins og vitanlegt er, án þess
jeg nefndi að öldurót eða sjávar-
dýpi væri nauðsynlegt þeim plönt
um. En það lítur út fyrir að J. J.
sje áhugiamál að sýna þjóðinni
sjerþekkingu sína í þessum efn-
um og tilhneigingu til að skríða
á mararbotni, þegar honum ber
sem manni að mæta rökföstum
skoðunum, er kasta ljósi 4 myrkra-
verk hans. Mun vinum hians
Þykja það illa farið, að hetjan!
noti sitt dýrmæta púður á þöng-
ulhausa á mararbotni, þegar til
frægðar er að vinna á yfirborðinu.
Ilonum hefir ekkert þótt athuga-
vert, að jeg sagði meðal annars:
,.Einstaklings- og eignarrjetturinn
er fyrir borð borinn, en ábyrgðar-
lausum orðhákum hossað í önd-
vegi“ .... „er þessi hringmynd-
un (c: sambandið) til mikils tjóns
fyrir hana (c: verslunarstjettina')
og alt þjóðfjelagið“ .... „Bygg-
ing samvinnuverslunarinnar er
meingölluð að ýmsu leyti“ ....
....„Engin þjóð er efnalega
sjálfstæð án eigin verslunarstjett-
ar“ .... o. fl. sem jeg hjelt að
kæmi í bága við hans margþvældu
samvinnukenningar.
Ef höf. skýtur aftur upp, vona
jeg að hann fáist til iað rökræða
við mig um verslunarástandið og
Heildverslun
Garðars Gíslasonar
Talsímar: 281, 481 og 881.
Fyrirliggjandi:
HVEITI 3 teg
Rúgmjöl. Hrisgrjón.
Sagogrjón. Hafragrjón.
Haframjöl. Kartöflumjöl.
Strausykur. Púðr.rsykur.
fyrirkomulag þess, en láti þang
og þara hlutlaust á meðan.
Þá álítur J. J. að nýju lífsskoð-
lanirnar, sem fram hafa komið í
seinni tíð, muni vera skrltnar, úr
því þær þrífist þegar þjóðimar
komast í sem mestar ógöngur.
Máske er hann hneigður að kenn-
it'gum Bolsjevíka, vegna þess hve
skrítnar þær eru?
Fimtu athS gerir hann eftir að
hafa rangfært það sem jeg sagði.
Hann vill láta mig hafa sagt, að
ríkin knýji menn nú með valdj til
að vinna og spara, og út af því
spinnur hann:
„Höf segir að hjá mentaðri
og sjálfstæðari þjóðum knýi
ríkisvaldið menn nú til að vinna
og spara, eins og það hafi fyr
knúið menn til landvama með-
an stríðið stóð“
Og því finst honum rjettmætt að
lokiað yrði hjá 3—400 kaupm. í
Reykjavík! (svo margir munu
ekki vera til) ef þingi og stjóm
sýndist svo.
En jeg sagði í grein mimni „að
hjá mentaðri og sjálfstæðari þjóð-
um væm allir hestu kraftar lað-
laðir og leiddir fram til þess að
bæta brotin og verjast sameigin-
legum óvini“.
Jeg ásaka ekki J. J. fyrir rang-
færsluna, því hver verður að þjóna
sínn eðli, enda er þessi ein af
mörgum, sem benda mætti á í
grein bans. En þjóðin sjer hver
rnunur er á að „knýja með valdi“
eða „leiða og \aða“, þótt J. J.
sem stjórnmálamaður geri engan
mnn á því.
Sjöttu ath. gerir höf. við' það,
>að jeg gat þess, að aukin verslun-
arsamkepni hefði meðal annars
orsakað eignaverðfall, og spyr
hann því í einfeldni sinni, hvort
jeg hafi þá loks komist að þeirri
niðurstöðu, iað hin frjálsa sam-
kepni geti orðið að þjóðarhöli.
Til þess að vera stuttorður, skal
jeg svara þessari spumingu með
annari, sem er hliðstæð: Er regnið
ætíð þjóðarböl, þótt þeir blotni
sem úti standa?
Sjöunda ath. er jafn gáfuleg
spurning, sprottin af því, að jeg
sagði viðskiftalífið vera fjöregg
þjóðanna.
Þessu neitar ekki J. J. en spyr,
hvort sjúk viðskifti, eins og meg-
inið af verslun ísl1. kaupmanna
síðustu tvö árin sjeu líka úr„fjör-
eggshænunni1 ‘.
Jeg efast nm að höf. álíti sig
vera son móður sinnar þegar hann
verðnr lasinn, og vær' því vafa-
laust vel giL't að eyða nokkrum
tima til að átta hann á spnrsmál-
inu.
Áttundu ath. gerir J. J. við það
að jeg gat þess, að í viðreisnar-
baráttunni fái erlend ríki sína
færustu menn til stjórnarstarfa,
og efli atvinnurekstur og verslun
með fjárstyrk, aukinni mentun
og fleira.
Athugasemdin hljóðar þannig:
„Með þessn grunnmúrar höf.
enn meir þá skoðun sína, að versl-
unarstjettin ' þurfi hjálpar og að-
------Nýjjja Bíó —----
Hvíti maðurinn
og
Inðiána konan.
Sjónleikur í 6 þáttum, eftir
skáldsögu Rex Beach, The
Squaw Man, tekin eftir
fyrirsögn Cecil B. de
M i 11 e, sem gengur næst
Griffith í kvikmyndalist. —
Aðalhlutverkin leika:
Elliot Dexter,
Ann Little,
Katherina Mc Donald,
| Theodore Roberts.
Mynd þessi er mjög efnis-
rík, og vel leikin, enda
leikarar allir ágætir.
stoðar með frá ríkisvaldinu. Le-
gátar eru sendir út til að hjálpa
kaupmönnnm, m. a. tilkynna um
ríkjandi verslunarstefnur. Látið
ósagt hvort átt er við þær stefn-
ur, sem vaxa við ólán þjóðanna,
eins og þangið í hylgjum úthaf-
anna. Þá lofar höf. mjög þær
þjóðir, sem stofna verslunarskóla.
Hefði átt að minnast hlýlega þess,
að Samband ísl. samvinnufjelaga
hefir fyrst sjeð þessa nauðsyn.
Það hefir hentugastar og hest
gerðar kenslnstofur sem til eru
hjer á landi, fyrir hina nngu
starfsmenn samvinnuf jelaganna' ‘.
Hjer finst J. J. það höfuðsök,
að verslunarstjettin njóti aðstoð-
ar stjómarvalda. Hún má bera
þungar byrðar þjóðfjelagsins, en
á að vera heft og hömluð svo að
einstaklingar hennar eigi sem erf-
iðast uppdráttar ogl stjettin sje
sem máttminst í erlendri sam-
kepni. Þetta er sannarleg Tíma-
stefna, sem jeg verð að lathuga
nánar.
Það blandast víst fæstum rjett-
sýnum mönnum hugur um það,
að verslunarstjett er hverr) þjóð
nauðsynieg, og því nauðsynlegri
sem þjóðin er lafskektari og býr
við erfiðari framleiðslu- og nátt-
úrukjör.
Jeg ætlast ekki til að stjórnar-
völd hlynni að verslunarstjettinni
vegna sjálfrar stjettarinnar eða
einstaklinga hennar, heldur vegna
þjóðfjelagsheildarinnar. Því betur
sem innlend verslunarstjett leysir
starf sitt af hendi, því hagstæðari
verður framleiðsla og verslun í
landinu og stjettin hæfari til að
btra þungar skattabyrðar til al-
mennra þarfa. Sje verslunarstjett-
in ,^jiik“ eða í ólagi, er þörfin
því meiri á aðgerðum hins opin-
hera í þessu efni. í fyrri grein
minni benti jeg á, hvernig aðrar
þjóðir litu á þetta mál, og sje
jeg enga minkun fyrir íslensku
verslnnarstjettina, þótt stjórnar-
völdin sýndu heuni nokkra rækt.
En hjer er J. J. aftur og enn í
Sýning kl. 8*/,.
Aðgöngum. seldir frá kl. 7.
Trópenól
þakpappinn sem þoiin
salt. Fæst altaí hjá
A. Einarsson & Funk,
Reykjavík.
þanginu og reyinir með krabba-
bleki sínn lað dylja sannleikann.
Þá átelur J. J. að jeg skuli ekki
minnast þess hlýlega, að Samband
ið hafi best gerðar kenslustofur
fyrir nnga starfsmenn þess. Jeg
efast ekki um iað þeir, sem horga
fyrir kenslustofumar, þakki þær
að verðleikum, en hins vil jeg
geta, fyrst tilefni gafst, að jeg
mundi meta þennan skóla meira,
ef jeg vissi að skólastjórinn væri
eins hreinn og vel upplýstur eins
og stofurnar. — Jeg hefi lesið
hrafl úr neðanmálsgrein, sem lengi
hefir hirtst í Tímanum og heitir
„Komandi ár“, sem sagt er að sje
eftir skólastjórann, Jónas Jónsson
frá Hriflu. — Þar hefir margt
verið sagt nm verslnn, en fæst af
sanngirni, skilningi eða viti, þótt
raunalegt sje til þess að vita. Og
hneykslanlegt er það að prýða
með almanna fje þær skolastofur,
sem þennan skólastjóra nota.
------o------
Frá Danmörku.
Rvík 22. júní.
Fiskveiðar íslendinga og Dana.
Stjómarhlaðið „Köbenhavn“
flytur 20. þ. m. langa grein í til-
efni af nmræðum þeim, sem orð-
ig hafa í neðri málstofu bretska