Morgunblaðið - 29.06.1922, Page 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblað Lðgrjetta.
Ritstjóri: Þorst. Gíslasoöo
8. ápg., 194 tbl.
Fimtudaginn 29. júni 1922.
ísafoldarprpBtsmifija h.f.
Öamanleikur í 5 þáttum.
^alhlutverkiu leika hinir
Sóðkuunu, þýeku leikarar:
Henny Popten og
Etrtil Jannings.
^ókamynd:
Yellowstone Park.
^tllfalleg landslagdmynd af
þeasari jarðnesku paradís.
Sýning kl. 9.
fmnMi
heldur
8uðmundup Kamban
* -Nýja Bio, laugardag 1. júlí
ðj ^l. 7*/* BÍðdegis, stundvíslega.
Aðgöngumiðar seldir í dag
> °S á morgun í bókaveralun-
‘ um ísafoldar og Sigf. Ey-
Daundssonar og kosta kr. 2 00
og 3.00. í
*
^amsóknarflakkurinn
DQ sjáuarútuegurinn.
Tíminn reynir fyrir munn Jón-
frá Hriflu, að láta það líta
Sv° Út, sem Framsóknarflokkn-
1101 sje sjerlega ant um sjávarút-
vs?inn og hefir þar með gefiS
tilefni til þess að farið verði
j*®1 Það nokkrum orðum hvernig
elrri umhyggjusemi er varið.
f>að mun enginu maöur með
s*)xnilegri góðri greind neita því,
fiskframleiðslan — framleiðsla
^kerðarmanna og fiskimanna —
8je grundvöllurinn undir efnalegri
afkomu manna í sjávarþorpunum
'ý kaupstöðum þessa lands, jafn-
teint því að hún er grundvöll-
^inn undir tekjum ríkissjóösins.
erslun og siglingar eru háðar
^'kiframleiðslunni engu síður en
aýnað. Hvernig mundi Reykjavík
lta út, ef hjer væru engar fiski-
Veiðar? Hvaða siglingar mundu
" verða hingað og hvaða kaup-
^On mundu þá vera hjer til þess
. greiða þau gjöld til bæjar-
tarfa eða í ríkissjóðinn, sem
U evn nauðsynleg ?
111 þessháttar hluti er óþarft
. t8eða. Allir vita að fiskfram-
AlliPj sem cement þupfa að nota œttu að tala wið
okkup áðup en þeip festa kaup annarsstaðap.
Okkar ágæta cement frá
ep tpygging fypip að betra cecnent getið þið ekki
fengið og vepðið op hvepgi sanngjapnapa.
H. Beneöiktsson & Co.
Simi 8 (tvap linup).
Trópenól
þakp appinn sem þolip
sdt. Fæsf stltaf hjá
A. Einarsson & Funk,
Rr'ykjavík.

SElskinn ag tambaskinn
keypt hæðsta verði.
Carl Höepfner
Selskinn og
Lambaskinn
keypt haxsta verði.
Tilboð óakast.
Hf. Capl Hðepfnep.

Kærar þakkir fyrir auðsýnda hluttekningu, við fráfall og
jarðarför dóttur okkar Dagbjartar.
Dagbjört Brandsdóttir, Quðmundur Einarsson.
Btag an er skilyrðislaust undir-
^ aa undir tilveru og framþró-
sjávarþorpanna og kaupstað-
a °g sú liudrn sem fje ríkis-
SÍDs reunur mest úr Ibæði
^ °8 óbeint.
^ jaldþoi útgerðarmanua og
^Upmanna úefir á uudanfömum
Veriö rýrt að miklum mun
W ^V' taka af þeim nokkuð af
atrittnn og fá hana í hend-
awJndSVerslun> sem veri®
rjúla. Hún hefir eelt vörur
Jarðarför Sigfúsar Pjeturssonar í Grænuborg fer fram laugar-
daginn 1. júlí kl. 2 frá Fríkirkjunni.
Fyrir hönd aðstandenda.
Einar Helgason.
fyrir um 68 miljonir krona fra
því hún tók til starfa. Ef hún
hefði verið látin greiða skatta
og skyldur, sem aðrir kaupmenn
hjer í Reykjavík hefðu þeir num-
i5 nálægt 5 miljónum kr. sam-
kvæmt upplýsingum er gefnar
voru á síðasta þingi. Skattþol
(kaupmanna og útgrðartmanna
hefir því verið rýrt beinlínis, sem
svarar þeirri npphæð. Gjaldþol
almennings í kaupstöðunum hefir
einnig að mínu áliti verið rýrt
að miklum mun fyrir það, hvað
I,andsevrslun hefir selt nauðsynj-
avörur við háu verði. Þetta er
auðvelt að rökstyðja á mraga
vegu og verður gert ef rengt er.
Framsóknarflokkurinn hefir veriö
öflugasti stuðningsaðili Lands-
verslunar og á þann hatt átt mest-
an þátt í því að rýra gjaldþol
kaupstaðanna.
Fyrir harðfylgi Framsóknar-
flokksins voru hin illræmdu lög
um samvinnufjelög lögleidd, er
gera það að verkum að Sam-
bsndiö er nú að heita má skatt-
frjálst. Það er verslnnarfyrirtæki
með nm 8000 meðlimum, sem hef-
ir margar miljónir í verslunarum-
setningu árlega, en greiðir nú
sennilega undir 10 þúsund kr.
til ríkisþarfa. Til samanbnrðar
má nefna að einn fátækur útgerð-
armaður é Norðurlandi varð árið
1921 að greiða í ríkissjóðinn á
annað hundrað þúsnnd krónnr,
aðeins með útflutningsgjaldi af
fiski og síld og aöflutningsgjaldi
á kolum og salti. Sambandið
greiddi 1921 rúm 46 þúsund kr.
til ríkisþarfa af rúmlega 9 milj.
kr. verslunarumsetningu, en Fram
sóknarflokknum þótti það altof
mikið og ljetti af því sköttunum
til ríkissjóðsins, og útgerðarmað-
ur sá, er að ofan getur, varð
neyddur til þess aö taka sinn
hluta af þeirri byrði.
Framsóknarflokkurinn studdi
eindregjið hækkun sáldartollsins
og studdi það af alefli að kola-
og salttollurinn var lögleiddur.
Þegar gjaldeyrisskorturinn var
mestur og menn sem 6 útlendum
gjaldeyri þurftn að halda til þess
að fullnægja skilyrðum viðskifta-
nefndar fyrir innflntningsleyf-
um á vöruxh, er þeir vildu fá frá
útlöndum og útgerðarmenn gátu
selt gjaldeyri sinn í útlöndum
hærra verði en bankamir vildu
greiða eða gátu greitt fyrir hann
Íog á þann hátt fengið hærra verð
miðað við íslenskar krónnr fyrir
Alaborgan-
cement
verður selt í dag og næstu daga
mjög ódýi’t á hafnarbakkanum.
O. Benjamínsson (sími 166).
Sumarbústaður
óskast til leigu um 6 vikna tíma.
Gpplýsingar leggist inn á afgr.
Morgunblaðsins sem fyrst.
Nýjtt Bló
Gulleyjan
(Treasure Islaad).
Sjónleikur í 6 þittum, leik-
inn af Famous Players
Lasky Corp. New York,
eftir hinni samnefndu frægu
sjórseningjasögu, Robept
Louis Steevensons.
Saga þessi birtist í Lög-
bergi fyrir nokkrum árura,
og þótti með bestu neðan-
málssögum sem birst hafa.
Aðalhlutverkin leika.:
Shipley Mason og
Chaples Ogie.
Aukamynd:
Kína II. kafli.
Börn innan 16 ára fá ekki
aðgang.
Sýning kl. 8 */»•
Aðgöngurniðar seldir frá kl. 7
framleiöslu sína en ella, notuðu
biöð Framsóknarflokksins það til
árása á útgerðarmenn, er þeir
nefndu „gjaldeyrisbraskara“ og
ýmsum öðrum óvirðulegum nöfn-
um og reyndu að koma því inn
hjá lesendum sínum, að þeir væru
hættulegir meim efnalegu sjálf-
stæði landsins.
Þegar olíuskorturinn varð í
fyrra á Norðurlandi, sendu útgerð
armeim ósk um það til Landsversl
xmar, að hún annaðist það, að olía
kæmi sem allra fyrst; • var þá
Borg, sem var stödd í Engaldi,
látin taka dálítinn slatta af olíu,
sem átti að vera til að bæta úr
brýnustu þörfunum. Þegar það
frjettist að Borg væri komin til
Austurlandsins með olíuna, var
þess getið í einu af blöðum Fram-
sóknarflokksins, er komst meðal
annars svo aö orði og feitletraði.
„Nú verða sumir þeir sem lastaS
(hafa Landsverslun og fundið
henni margt til foráttu einu sinni
enn að kingja digurmælum sín-
um. Nú mæna þeir eftir björg
úr þeirri átt. Er þeim mönnum
vel unnandi þess, að reka nefið
í sína eigin spýju að öllum ésjá-
andi“. Þannig hljóða hin prúð-
mannlegu orð. Ætli margir verði
hrifnir af velvildinni til mótor-
bátaútvegsins, sem bak við þessi
orð Framsóknarblaðsins liggur.
Þegar svo hin margþráða olía
Landsverslunar kom — olían sem
kölluti hefir verið „náðarbrauðs-
olían“ — var hún seld mönnum
en ekki gefin. Yerðið á henni var
114 kr. tunnan miðað við 150
*kg. Rúmum hálfum mánuði áður
lá fyrir tilboð um jafngóða olíu
Vorull
np. I og II, keypt.
TllboA óskast.
Hf. Carl Höepfner,
eða betri frá Ameríku fyrir 18
cent fyrir gallonið. komið á Akur-
eyrarhöfn; því tilboði varð að
hnfna, sökum neitunar á yfir-
færslu gjaldeyris. Landsversluii
var þakkað fyrir störf hennar í
þarfir mótorbátaútvegsins, með
steinolíusöluna í fyrra, af blöðum
Framsóknarfloksins. Það þakk-
læti hefir verið endurtekið marg-
sinnis í Tímanum og mjög miklu
lofi hlaðið á framkvæmdastjór-
anu en illyrðum og brigslum dæmt
yfir þá, sem fundið hafa að gerð-
um Landsverslunar í olíusölunni.
Við umræður um Landsverslun
á síðasta þingi kom það í ljós, að
meðal þeirra sem skulduðu Lands
verslun, var ein útlend selstöðu-
verslun meö 240 þús- kr. skuld
við áramótin síðustu. Engin efast
nú um að sú skuld sje vel trygg
og á bak við skuldina standi nægi-
legar eignir.En óneitanlega erþað
dálítið einkennilegt, að é sama
tíma og kvartað er yfir fjár-
hagsörðugleikum ríkissjóðSins og
skorti á rekstursfje til margskon-
ai atvinnufyrirtækja hjer í lar.d-
iuu, þá skuli ríkið fyrir aðgerðir
Landsverslunar vera að lána er-
lendri selstöðuverslun svo hundr-
uö þúsnndum kr. skiftir í vörum,
sem keyptar eru fyrir almanuafje.
Með ö: o. vera að lána útlendri
verslun rekstursfje. Ef, í sam-
bandi við þetta, athuguð er fram-
koma Framsóknarflokksblaðanna
við íslenska kaupmannasjett;
sjerstaklega alt það níð, sem Jón-
ar frá Hrifln hefir nm hana skrif-
að, þá er ekki að andra þótt