Morgunblaðið - 17.08.1922, Page 2

MORGU NBLAIII
KjöttDllurinn narski.
Aðalræðismaður Norðmanna hj?r
hefir sent Morgunblaðinu eftir-
farandi skeyti, frá norska utan-
ríkisráðimeytinu, og er þaS dag-
sett í Kristjaníu 11. ágúst, og
efni þess viðvíkjandi tollhækkun
Norðmanna á innfluttu kjöti:
„þVumvarpið um hækkun á kjöt-
tollinum er ekki borið. fram af
norsku stjórninni. Það kom frá
meiri hluta tollmálanefndarinnar
í Stórþinginu og ástæðan til þess
að þaö kom fram, var sterk krafa
frá fylgismönnum landbúnaðarins
um meiri tollyernd á ýmsum land-
búnaðarafurðum. Prumvarp þetta
og hækkun sú á eggjatollinum,
sem samþykt var um leið, mun
að því er virðist vera talin sem
nokkurs konar uppbót fyrir toll-
hækkanir þær á fáeinum iðnvör-
um, sem lagt var til að tollur
yrði hækkaður á“.
Er þetta algerlega í samræmi
við það, sem áður hefir 'verið
sagt um þetta mál hjer í blaðinu.
3.—10. september.
Weser Gilde í Bremen hefir
heðið Morgunblaðið að birta til-
kynningu þá, sem hjer fer á eft-
ir um „lágþýska viku“ dagana
3. til 10. næsta mánaðar:
í fyrsta skifti eftir ófriðinn er
sjáífstjórnar- og Hansa§taðurinn
Bremen að búa sig undir fyrir-
taki, sem vekja mun athygli víös-
vegar um Þýskaland. Lágþýska
vikan sem borgarstjórnin hefir
tekið að sjer verndun á, með ráð-
herra og aðalforseta lagþýskti
lrndanna sem heiðurs-framkvæmda
stjórnar mun draga að sjer at-
hygli allra þeirra, sem áhuga hafa
fyrir viðreisn Þýskalands, eru af
lagþýsku bergi brottiir og vilja
vinna að heill landsins í framtíð
inni.
Dagskrá lágþýsku vikunnar
verður aðallega þrenns konar:
menningarmál, viðskiftamál og í-
])^óttir. Auk þess verða farnar
ferðir um borgina, höfnin skoðuð
og ýms fyrirtæki.
Hinir kunnu lágþýsku rithöf-
undar Albreeht Schaeffer, G'eorg
Droste, Rudolf Kinau, Karl Wag-
enfeldt, Otto Ernst, Hans Frank.
Berend de Vries, August Hin-
richs og ágætir ræðumenn hafa
heitið aðstoð sinni.
Sem fulltrúi allra þýskra skálda
ætlar Gerhard Hauptmann að
lesa upp eitthvað af verkum sín-
um á hátíð, sem haldin verður í
vikunni. Leikhúsin Stadttheater
og Schauspielhaus ætla, auk þess
að. þau hafa fyrstu sýningar á
ýmsum leikum, að bjóða almenn-
ingi ágæta aðfengna leikkrafta.
Ennfremur verður haldið lágþýskt
söngkvöld, ,,Heimatabend“, lag-
þýskt skáldakvöld og Herman
Löns-kvöld.
Atvinnumálaþáttur vikunnar
verður, auk daglegra funda í ýms-
um framleiðslu- og hagfræðifjelög
um, lágþýsk vörusýning í líkingu
við kaupstefnurnar miklu, og verð
ur einkum sýndur margs konar
listiðnaður. í sambandi við þetta
verða listasýningar og aðrar lág-
þýskar sýningar, og mun þetta
taka fram öllu þ-ví sem áður hefir
sjest í NorðurÞýskalandi.
IþróttÚsýningamar verða ein-
göngu fyrsta flokks, þannig verða
háðir kapþleikir milli blaðamanna
Norður-Þýskalands og Vestur-
Þýskalands og kappakstur á bif-
reiðum til ýmsra bæja í Norður-
Þýskalandi.
Ym.s meiri háttar fjelög og fja-
lagasambönd ætla að halda sam-
komur og fundi í Bremen þessa
viku. Sjerstaklega má nefna hinn
fyrsta „samgöngudag“, sem hald-
inn verður í Þýskalandi; kom
þangað fulltriiar frá öllu ríkinu.
Aðrar germanskar þjóðir, svo sem
Norðurlönd og Holland hafa sýnt
mikinn áhuga fyrir lágþýsku vik-
unni“.-----
Frá Danmörku.
Erl. símfretaiir
frá frjettaritara Morgunblaðsins.
16. ágúst.
I. C. Christensen og Kaupmannahöfn.
„Nationaltidende“ hafa lagt þá
spumingu fyrir I- C. Christensen,
hvort hann óskaði þess, í tilefni
af burtför sinni úr ráðherrasessi,
að senda Kaupmannahafnarbúum
kveðju sína. Svarið var þannig:
„Að vissu leyti hefi jeg óskað
þessa og segi þá í stuttu máli:
Jeg hefi frá fyrstu elskað Kaup-
mannahafnarbúa, en hefi alt af
verið vonbiðill. Þessi fáu orð segja
eiginlega alt“. Blaðamaðurinn
spurði þá Christensen, hvort hann
áliti þetta rjettlátan dóm. „Já því
miður. Jeg hefi ávalt unnið að
nánu sambandi milli sveita og
borga, en finst ekki skilningur-
inn á þýðingu þessa sambands
hafa komist inn í stjórnmálameð-
vitund Kaupmannahafnarbúa“.
Burtför I. C. Christensen.
Hans hátign konungurinn gaf I.
C. Christensen, er hann kváddi
ráðherradóminn, mynd af sjer með
innilegri tileinkun, að skilnaði.
Loftskeytastöð í Austur-Grænlandi.
Eftir birtingu hinnar opinberu
tilkynnin ga r löggjafarnefndarinn-
ar um störf hennar á nýliðnum
fundum, hafa „Berlingske Tid-
fnde“ spurt veðurathugunarstö*
veðurstofunnar dönsku um þýj-
irgu stofnunar loftskeytastöðvar
á Austur-Grænlandi. Svarið var
þetta: „Sennilega mun stöð þessi
geta haft allmikla þýðingu fyrir
ísland, sjerstaklega Reykjavik og
vesturlandið, því margra ofviðra
þar um slóðir verður fyrst vart í
Austur-Grænlandi. En fyrir Dan-
mörku hefir stöðin miklu minni
þýðingu.
Útfluttar landbúnaðarafurðir.
Vikun^ sem lauk 11. ágúst
fluttu Danir út af landbúnaðar-
afurðum 2 milj. kg. smjör, 360
miljón egg og 2.4 miljón kg. af
fieski.
Atvinnuleysið.
Síðustu viku hefir atvinnuleys-
irgjum fækkað um 671 niður í
34.911. Um sama leyti í fyrra voru
55.500 atvinnulausir.
Khöfn. 16. ág.
Lloyd George
og Lundúnaráðstefnu-rofið.
Lúndúnafregn segir, að íhalds-
blöðin haldi því fram, að Lloyd
Geörge hafi ekki ensku þjóðina
að baki sjer í því, að rjúfa Lun-
dúnaráðstefnuna. Times krefst
þess, að aðrir menn taki við
stjórnartaumunum.
Þýsku blöðin telja rof ráð-
stefnunnar mesta vandræðavið-
burð, sem gerst hafi frá undir-
skrift. vopnahljessamninganna.
Skaðahótamálið.
Þýska stjórnin hefir fengið til-
kynningu um það frá viðreisnar-
nefndinni, að ekki sje hægt að
gefa eftir f járgreiðslumar. En
þýska ráðuneytið er einhuga um
það, að þýska ríkið geti alls ekki
borgað.
Veggirnir eru víða óskemdir en'
þakið vantar á f lest herbergi. Yfir f or
garðinum var auðvitað ekkert þak !
og þegar rigndi hefir vatnið safn-
ast ítjarnstæöið.Gólfinerulögðsmá I
steinflísum, einskonar mosaik, og
á veggina eru málaðar mjög fagr-
ar myndir og má glögt sjá að bú-
staðir gömlu Rómverja hafa verið
mjög skrautlegir. í sumum húsun-!
um er aririað opið svæði innar í
byggingunni (peristyium) og svo
herbergi kringum það. Flest hafa
húsin haft aðeins eina hæð. Auð-
vitað er búið að taka burtu alla
rnuni og mikið af veggjamálverk-
■
1 E. & T. Pink Ltd.
(V cjci.
8 m þi - c
| III $
1 mi L.m y 'yý-'ii ■

1 tsÁaÁTfll - ií-raS
11 'tS
unum og flytja á söfnin í Neapel
Þórður Sveinsson & Co.
■i'll'MIIII—B—.. ■
Fór fylgdarmaður minn nú að
. hægja á sjer og drógst aftur úr
og Róm, en þó er eitt lítið safn j og s4 jeg ,ekki betur eu að hann
þarna í gamla bænum með mörg- væri farinn að skjálfa á bainun-
um fögrum og merknm munum — j llnlj j>4 hinn sagði að hann sky](li
skrautgripir, lampar, stólar og j engu fyrir týna en lífinu.Jeg benti
önnur áhöld, veggjamyndir og líkn 1 honum og skipaði a« halda áfram
eski, alt grafið upp úr öskunni. j 0g kæra Slg kollóttan, en þáð
Nokkrir mannabúkar liggja þar á ■ hreif ekki, hann stansaði og þorði
borðum, líkin hafa auðsjáanlega ■ ekk[ ag fara lengra. Jeg vildi ekki
ekki verið lögð til, því að stelling-1 gera >j(Jónanum“ sem elti okkur
arnar eru óeðlilegar ,og ófagrar og ; það tll eftirlætis að nota
Suðurganga.
Eftir I. G.
Einkennilegt efni neðanmáls.
Blað eitt í Kansas hefir tekið upp
a því, að birta biblíuna neðanmáls í
dálkum sínum í stað „reyfara“. —
Þykir þetta ósæmileg meðferð og
hefir sætt miklu ámæli. En nafn
blaðsins hefir komist á margra varir
og útbreiðslan aukist og margfaldast,
og með því er tilganginum auðvitað
náð.
Morgunin eftir varð jeg að yf-
irgefa Capri þótt jeg sæi eftir því,
þar er svo fagurt og veðrið var
svo ákjósanlegt, sólskin og blíS-
viðrij en líklega er ‘ allheitt þar
,á. sumrin. Jeg fór af skipinu í
fyrstu liöfn, — þorpi sem heitir
Yikko, þaðan með sporvagni til
„Castella Mare“ og þaðan í hest-
vagni til Pompai, var ca. fjóra
klukkutíma á öllu þessu ferðalagi.
1 Pompai, sem er suðvestan viS
V esuo standa hilsin strjált, en
borgarstæðið er stórt, sljett og
fagurt. Gamli upþgrafni bæjar-
parturinn er umgirtur og liggur
r.æst að skoða hann sem stórt
fomgripasafn. gestum þar heim-
ill aðgangur kl. 10 f. m. til kl. 3
e m. gegn fjögra eða fimm líra
gjaldi. Af því að jeg hafði lagt
snemma af stað frá Capri um
morgunin þá var jeg komin á
hepplegum tíma til Pompai, keypti
jeg mjer strax aðgöngumiða og
var nú kominn inn í þetta ríki
forn-ítala. Þröngar götur lagðar
stóram steinflísum, háar gang-
stjettir, Stórar hellur yfir ræsum.
Þegar jeg var að ganga þarna,
flaug hugurinn heim að mvndar-
bæ einum á íslandi, þar sem bónd-
inn hafði bygt háa stjett meðfram
bæjarþilunum og notað til þess
stórar hellur, er hann hafði fund-
it uppi í fjalli og ekið heim smátt
og smátt. Göturnar og húsarað-
irnar til beggja handa hafa verið
bygðar reglulega eins og eftir
ákveðnu sniði — tómir ferhyrning-
ai eins og í Kristjanss. í Noregi.
Flest húsin eru þaklaus, stein-
veggirnir standa þarna og segja
frá því hvernig húsbyggingin var
á Krists dögum, leiðsögumenn og
verðir segja manni til hvers hvert
herbergi var notað, einkum eru
það stærstu og fegurstu húsin -
höfðingjasetrin — sem þeir leggja
sig fram með að útskýra: Að
framanverðu er múrveggur, sem
gengið er í gegn um breiðar dyr,
þar fyrir innan opiðsvæði(atrium)
það er ferhymt og í því miðju
lítið tjarnstæði líka ferhymt. Af
svæði þessu eða forgarði er svo
líka aftur gengið inn 1 hin ýmsu
herbergi: skrifstofu, baðstofu, við-
tafnarsal og svefnherbergi o.s. frv.
er sem skelfingin sjáist á svipn-
um. Skrokkarnir eru harðir sem
steinn; hvort þetta eru steinrunn-
vagn
hans, fór því til fylgdarmanns
míns, tók undir handlegg honum
og dreif hann þannig af stað; ljet
ir ítalir frá Krists dogum eða hann nú ag stjórn! gn hinn gnaut_
gibssteypa af holunum þar sem aði bllrtu. N4ðum við ieatinni og
líkin lágu skal jeg ekki um dæma. ætlaði jeg að gefa fylgdarmanni
Aðaltorgið í borginni „forum mínum 10-líra seðil, en hann neit-
— er fyrhyrnt svæði allstórt, í ílði að taka móti peningum hvera
kringum þaö hafa verið opinber- ig s,em jeg fór aS og kom mjer
ar byggingar, hof, leikhús, bæjar- það mjogt á óvart. býgt við að
ráðshöll etc. Einkennilegt finst' harlu hafi ekki þorað það £yrir
manni að vera þaraa innan sömu, hinumj sem hann líklega hefir
veggja og ganga á sömu stein-: þekt; vona jeg að þeir hafi sæst
flísum og Ágústus keisari þegar, heilum sáttum, en hvað sem því
hfinn var að ljetta sjer upp og llður fðr jeg mina lei« með lest-
heimsækja vini • og vandamenn inni til Neapel og ]iaðan um kvöld
þarna í þessari stóru og blómlegu ið til uif')m og bar ekkert söguiegt
borg, þar sem útsýn var fegurri ti] tiðilldaj kom jeg um morgun-
og veðrátta hlýrri en í Rotn. jn]) eftir heim í herbergi mitt í
Öskuflóðið eyðilagðj Pompeji „Albergo Abruzzi“ eftir viku
seint í ágúst 79 e.K. ÖskulagiS var hurtveru og þóttust fjelagar mín-
4—5 inetrar á þykt, svo aðeins ir hafa heimt mig úr helju.
það efsta af húsunum stóð upp Daginn eftir skoðuðum við merki
úr og 2000 manns fórust, en tala hga bvggingu, sem heitir Castel
íbúanna var nálægt, því sein nú S. Angelo, sem á íslensku mundi
er í Reykjavík, svo margir hafa þýða engilskastali, á hús þetta
sioppíði Ekki var grafið neitt að nijög langa og margbreytilega
ráði fyr en tvær seinustu aldirn- sögu. Fyrst ljet Hadrian keisari
ar, en nú er það komiS vel á veg, byrja að byggja þarna grafhveic-
þótt allmikið sje óunnið enn. Loks ir gu 135' e. K.; skyldu hinar jarð-
var jeg orðinn þreyttur af að nesku leifar hans og Sabinu konu
skoða þessa undirheima og fór út hans geymast þar. En ekki var
í heimsskarkalann og reikaði á, verkinu lokið þegar hann dó þrem
leið til aðaljámbrautarstöðvarinn- ur árum síðar og tók þá fóstur-
ar. Jeg hafði lestarskrá (Togliste) sonur hans og eftirmaður. Antoní-
og sá þar að lest átti að fara inn-|us Pius við, stækkaðj og fullkomu
an klukkutíma fi'á Pompepi til ; aði bygginguna og ákvað að þar
Neapel. Á járnbrautarstöðinni er skyldi verða lagstaður allrar keis-
mjer sagt að lest þessi farj frá araættarinnar. Septimus Severus
ar.nari stöð og að jeg verði að (d. 211) var síðasti keisarinn, sem
hraða mjer ef jeg ætli að ná í þarna var grafinn, Seinna var
lestina, vingjarnlegur yfirmaður bygging þessi, sem altaf var verið
þarna á stöðinni skipaði fátæk- ^ að hreyta) notuð sem vígi, síðar
lega búnum manni, sem stóð þarna sem páfabústaður og eftir það sem
aðgerðalaus, að fylpcje m.ler á hermannaskýli og fangelsi. Fanga
hiná stöðina því jeg mundi okki klefarnir hafa verið ægilegir, eng-
rata. Fórum við nú af stað og ^ in birta og slæmt hefir loftið ver-
gengum rösklega, en þá ræðst að jg. þvi hrúgur af mannabeinum
okkur ökumaður og skipar mjer hafa fundist undir klefunum og
upp í vagn sinn, en skammar eru þau til sýnis, lítur út fyrir að
fylgdarmann minn blóðugum ' ekki hafi þótt taka því að hreinsa
skömmunum fyrir atvinnuspell, j til þótt einhver hrykki upp af.
hvað hann sje a« labba með ferða- Einn af fangaklefunum er kendur
manni — ferðamennirnir sjeujvið gullsmiðinn og mvndhöggvar-
þeirra (vagnmannanna) eign Ineð ' ann fræga, Benvenuto Cellini frá
húð og hári, og svona ljet hann Firenze (lifði 1500—1572). Er
dæluna ganga þótt við skiftumjsagt að hann hafi eitt sinn verið
okkur lítið af honum, jeg ljetst lokaður þarna inni, en komist í
ekki sjá hann nje heyra, en fylgd-jburtu á flótta og þótti það rösk-
armaður minn var eitthvað að af- j lega gert,. 1 Firenze er stór mynd
saka sig með því að sjer hefði — líknéski — af honum, sem stend
verið skipað að fylgja þessum ó-
kunna manni. Altaf urðu skamm-
ur á Ponte Vecehio.
Síðan um síðustu aldamót hefir
irnar svæsnari og svæsnari hjá Engilskastali verið lagaður til og
ökumanninum, sem elti okkur og geymdur sem fomgripur og eru
varð ljó ,ari og Ijótari á svipinn. þar margvísleg söfn til sýnis. Nafn