Morgunblaðið - 20.09.1922, Page 1

1
OBGtWBUBIB
Stofnandi: Viih. Finsen.
Landsblisð Logr jetta
Ritstjóri: Þorst. Gíslasojj.
9. Ai*0., 264 tbl.
Miðvikudaginn 20. september 1922.
ísa.i'oldatprcntsmiðja h f.
Gamla Bió
Humoresque.
Framúrskarandi fallegt og efnisrikt kvikmyndalistaverk í 6 þátt-
m — Myndina hefir útbúið Famous Players Lasky Corp.
Aðalhlutv erkin leika:
Vera G-ordon, Gaston Glass, Alma Rubens.
allir góðkunnir fyrsta flokks íeikarar.
Humoresque e- frásögn um móðurást eða lofsöngur til hennar,
svo fögur og átakanleg að það má einsdæmi heitá.
Sýning kl. 9. Aðgöngumiða má panta í síma 475 til kl. 6.
Látið ekki hjá liða að koma á
= útsöluna =
i dag. Munið að þar fáið þjer meðal annarss
Karlmanna- og unglinga fatnaði fyrirj að
cins kr. 29,00. — Karlm. og ungl. frakka
með gjafverði. — Mikið af hlýjum og góðum
Kven-vetrarsjölum, fyrir óheyrilega lágt
verð. — Lambskinsvsilinga fyrir kr. 4,50.
Barnaprjónakjóla. — Kvenprjónatreyjur. —
Manchettuhnappa á 65 au. parið og margt
s : : margt fleira sem þejr þarfnist. : : :
Ef þið þunfjið
að láta veggfóðra, þá finnið mig
Ó. Ólafsson. Grettisg. 50.
Hin slettirekan.

Nýja Bió
æaæEsifflMSBæiææiís

SkóuErslun
StEfáns Bunnavssunar
Husturstræti 3.
Nýlega komnar nokkrar tegundir af
kven chevreaáix stigvjelum
— lakk chevreaux sköm,
— inniskör úr leðri og taui.
Karla- og kven- skóhlifarnar marg eftir spurðu.
Ennfremur er störkostleg
Verðlækkun
á ýmsum eldri tegundum af skóm ogstígvjel-
um, einnig ungl. klossum og gummí
verkamanna skóm. — Gjörið svo vel
og litið inn. Það marg borgar sig.
fflæsHsssssBraraa
r f ^ ^ ;r ^ ^ ,r ^ ;r; t Vfr^ r ^ ,r ^
Dansleik
halda í sameiningu knattspyrnufjelögin Fram, R. K. og Víkingur,
laugardaginn 23. þ. m. kl. 9 e. h. á Hótel Island.
Fj lagar mega taka með sjer gesti.
Aðgöngumiðar kosta kr. 5.00 fyrir parið, og fást hjá undir-
rituðum formönnum fjelaganna
Axel Andersen. Gunnar Schram.
Tryggvi Magnússon.
Jeg gat þess í svari mínu til
fcringjans frá Hriflu, að jeg ætti
ósvarað ritstjóra Tímans út af
grein hans í aukablaðinu, sem
laumað var út um land, samhliða
riti mínu „Verslunarólagið“. Mjer
er sagt af kunningjum ritstjór-
ans, að liann sje þó engin ótukt
að eðlisfari og sárvorltenna þeir
honum að það skuli hafa orðið
hans hlntskifti að lenda í fje-
lagsskap við sjer verri menn, og
að hafa notið mentunar sinnar
síðari árin á Samvinnuskólanum,
hjá Jónasi. Það er því ekki furða
þó honum verði á, eins og læri-
föðurnum,' að skrökva í viðlögum.
Hann virðist því, ef dæma á eft-
ir grein hans í aukablaðínu, hafa
mist alla trú á, að ráðvendni í
rithætti og sannsögli sje haldbest.
Hann byrjar með því að segja
að jeg hafi tekið mig síðnstu
ár aldarinnar sem leið, einn úr
hóp með „herferð gegn samvinnu-
fjelögunum“. Þetta eru lielber
ósannindi. Kaupfjelag Þingeyinga
var þá aðalkaupfjelagið lijer, og
þá alveg háð útlendum umhoðs-
manni, sem gat einokah á kanp-
kaupf jelögunum, af því þau höfðu
'ekkert veltufje. Þau urðu því :að
sitja og standa ■ eins og einok-
unarkaupmaðurinn vildi, alveg
eins og þan nú, vegna veltufjár
loysisins, verða að sitja og standa
eins' og nýja einokunarverslunin,
Sambandiö, vill. Mjer gramdist að
sjá þessa meðferö umboðsmanns-
i
ins á bændum, og að selstöðu-
verslunin, sem þá var mestu ráð
andi, borgaði innlendu vörnrnar
hærra verði en þær voru verðar
og útilokaði því peninga frá við
skiftunum, og hyrjaði því á að
panta vörur fyrir fáein kaupfje-
lög. Þessu reiddist einvaldshafinn
og gerði mjer eins örðugt fyrir
eins og hann gat. Jeg lenti því
í blaðadeilum við hann. En í stað-
inn fyrir að kaupfjelögin styddu
mig í viðureigninni við þennan
einveldishafa, þá rjeðust þau á
mig til að hjálpa honum, verja
hann.
Svo mjög voru þau fjárhags-
lega háð þessum manni. Og auð-
vitað varð jeg að svara fyrir
mig. — Frá minni liálfu var
því vöm gegn árásum þessara
krupfjelaga, en ekki aras að fyrra
bragði. Þeir sem nú lesa þessa
grein ritstjórans og þessar upp-
lýsingar munn sjá, að ritstjór-
inn umhverfir hjer .sannleikan-
um alveg. Það er skreitni hans
nr. 1.
Önnur skreitnin er, að jeg á
stríðsárunum hafi gefið út blaðið
„LandiíS“ ; það hlað-fyrirtæki var
hlutafjelag og átti jeg engan blut
í því sjálfur, en það studdi minn
Grænlandsmyndin mikla.
Kvikmynd í 5 þáttum, tekin af Snedler-Sörensen með
aSstoð Knud Rassmussen heimskantafara og Peter Freuehen.
Mynd þessi lýsir á frábæran hátt hinni mikilfenglegn
grænlensku náttúrufegurð, lifnaðarháttum Eskimóa og at-
vinnnvegnm, bjarndýra-, sel-, hvala- og rostnngaveiðnm og
ennfremur móttökum Eskimóa, er konungshjónin komu til
Grænlands, fimta leiðangrinum til Norður-Grænlands o. fl.
Hjer er um óvenjulega mynd að ræða, sem hvorki lýsir
ástaræfintýrum eða stórhorgarlífi. Hún er tekin í skauti
þeirrar náttúru, sem fæstir þekkja, og segir satt frá dag-
legu lífi þjóðar, sem býr á fornum slóðum íslenskra land-
námsmanna.
Myndin hefir hlotið einróma lof víðsvegar um heim,
og hvarvetna verið afarvel tekið. Þetta er fyrsta grænlenska
kvikmyndin í heiminum.
Sýning kl. Sl/2.
Jarðarför elsku litlu dóttur okkar Sigríðar Ernu fer frarm
fimtudaginn 25. þ. m. kl. 1 eftir hád. frá heimili okkar Siglfirð
ingahúsi Hafnarfirði.
Sigríður Einarsdóttir Eyjólfur Eyjólfsson.
málsstað, og jeg skrifaði í það
nokkrar greinar um verslunar- og
fjármál, >en ekkert um kíiupfje-
lögin sjerstáklega. Þriðja skreitn-
in er að það blað hafi nokkurn
tíma ráðist á kaupfjelögin. TJm
samábyrgð í stórum stíl var jeg
sömu skoðunar og nú, og rit-
stjórannm mun væntanlega lær-
ast aö sjá það, þegar hann vitkast
meira, og fer að fá einhverja
nasasjón af því hverja þýðingu
slík samábyrgð hefir, sem hann
getur lært af ritlingi mínum og
öðram, þegar hann finnur sjálf-
an sig aftur og hann' er losn-
aðnr við handleiðslu Jónasar og
annara fjelaga hans.
Fjórðu ósannindin eru, að jeg
hafi skrifað rit mitt fyrir kaup-
menn. Jeg hefi skrifað það af
þeim hvötum, sem tekin eru fi-am
í niðurlagi ritlingsins og ekki
öðrum. Mjer er vitanlega alveg
ssma hvort kanpmenn eða kaup-
fjelög fara með verslunina, ef
þekkingar- og fjárhagsskilyrði eru
jöfn.
Eftir að hafa skrökvað öllu
þessu, án þess að finna að nokkr-
rm hlut í riti mínu, eða að gera
t:lraun til að rökstyðja að nokk
uS sje þar skakt eða órökstutt,
þá eggjar hann kaupfelagsmenn
lögeggjan að slá „fastan hrin^
(með feitu letri) um foringjann
og Samhandið. Annað hvort er,
að það sem jeg hefi sagt í riti
mínu, er með öllu skakt, eða að
þessi lögeggjan er gerð í æsingi
og blindni með alt annað fyrir
augum en hag almennings. Fyrst
er að hrekja með rökum lið fyrir
líð það sem í riti mínu stendur,
og þegar það er gert, þá fyrst
ei ástæða til og tími til kom'nn
að heita þessarii lögeggjan.
Annars er mjög eftirtektarvert
hvemig „foringinn“ og ritstjó»-
inn mæla menningu bænda. Þeir
mæla liann á ekki stærri kvarðfc
en þann, að halda að ritsmíðar
þeirra í ankablaði Tímans slái
niður öll áhrif rits míns. Þeir
trúa því og treysta, að bændut
skoði svæsnustu skammir rök gegm
efni hókar, sem aldrei er nefnt
á nafn í skömmunum. Þeir trúm
því, að menning þeirra sje ekM
meiri en það, að það megi sk-rökv*
svo miklu í þá sem vera v:ii,
þó ósannmdin sjeu augljós hverj-
um meðal greindum alþýðumanni-
Jeg þekki bændur ekki svo menm-
ingar- eða mentunarsnauða. Þvert
á móti eru þeir yfirleitt skír'j'
menn, og margir stórgáfaðir.Verk-
in sýna líka merkin. Þeir eru fyr-
ir löngu farnir að sjá blekking-
arvef Tímans og kveður svo ramt
að þessu, að heilar hrúgur ai
Tímanum kváðu nú liggja á af-
greiðslustöðvunum, án þess að
þeir, sem við eiga að taka, vilji
hirða blöðin, jafnvel þó þeim sjte
útbýtt gefins. Þetta er árangur-
inn af því, að geta ekki verið
einlægnr eða sagt satt. 1 -
Jeg trúi að það sje ætlun Tím»-
mannanna að taka eina og einm
setningu og einstök orð úr riti mínu
út úr sambandi svona til málar-
mvnda, og legga lit af þeim í mörg-
um smágreinum. Það á að ganga 1
„heimskingjana“ í sveitinni. Verðí
þeim að gó5u.
Að öðru leyti ætla jeg ekkx
eð svara gífuryrðum ritstjóraniL
Það er eðlilegt að, hann vilji halda
ntan um þetta nýja „brauð“, sem
hann hefir fengið og sem ekki
hefir getað skapast með öðru en
samáhyrgðarflækju mikils fjöld*.
af bændum þessa lands. Þeir
verSa .nauðvigir viljugir, að borga
persónulega níðið um einstaka