Morgunblaðið - 14.02.1923, Blaðsíða 1

Stofnandi: Vilh. Finsen. LANDSBLAÐ LÖGRJETTA. Ritstjóri: Þorst. Gíslason,
10. ái*g. 87. iölubl.
Míðvikudaginn 14. febrúai* 1923.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Gamla Bíó i
Sjönleikur í 5 þáttum frá
U F. A Berlin.
Sagan gjörist í Ilollandi;
myr.din erfalleg og spenn-
andi, efnið er hrífandi.
Aðalhlutvorkið leikur:
Loite Neumann og
Alfons Fryland.
Erl. símfregtiir
Khöfn J2. febr.
Herskipin i Smyrna.
Yfiifoiingi tyrkneska setuliðs
ins í Smyrna og foringjar her
skipa þeiira frá bandamönnum.
er liggja þar á höfninni, hafa
komið Bjer saman um, að aðhaf
ast-ekkert viðvíkjandi því hvort
skipin skuli mega dvelja þar
framvegis eða ekki, fyr en stjórn-
málasamningar hafa farið fram
um málið milli rjettra hlutað-
eigenda.
Enska Parlamentið
kemur saman á morgun til þess
að ákveða, hvaða stefna skuli
tekin i utanrikismálunum. (Vegna
fjarveru Curzons utanríkisráð-
herra, hefir stjórnin ekki tekið
ákvörðun um, hvernig Bretar
eigi að snúa sjer, hvort heldur
er í skaðabótamálinu og innrás
Frakka í Ruhr-hjeraðið eða gagn-
vart Tyrkjum og ófriðarmálunum
í Litlu-Asíu og Balkan. Curzon
er nú komin heim frá Lausanne,
og má því bráðlega vænta fregna
um hvað Bretar ætlist fyrir).
Dýrtiðin i ÞýskaSandi.
Síðasta visitala í Þýskalandi,
fyrir febrúarmánuð er 5967
Röntgen látlnn.
Hinn heimsfrægi iæknavísinda
maður Röntgen er látinn — Wil-
helm Kourad Röntgen fæddist ár-
ið 1845, Lennep í Rínarlöndum og
mentaðist í læknisfræði í Zurich.
Þrítugur varð hann prófessor í
Hohenheim og síðan við ýmsa
aðra háskóla. I nóvember 1895
birti hann uppgötvun þá, sem
hann síðar varð frægur fyrír um
allan heim, geisla þá sem við
hann eru kendir, en víða voru
kallaðir X-geislar framan af.
Ganga þeir í gegnum ógagnsæja
hluti og með notkun þeirra varð
fært að skygnast inn á ný svið,
sem áður voru hulin Hefir upp-
götvun þessi haft ómetanlega
Þýðingu fyrir læknavísindin og
er nú notuð um allan heim. Eftir
þetta gaf Röntgen sig mest að
eðlisfraiðilegum vísindum og varð
Auglýsingar
i Morgunbladið þurfa
að koma fyrir kl. 3
daginn fyrir útkomud.
prófessor í tilrauna-eðlisfræði í
Munchen 1899.
Verðlaun Nobels fjekk hann
árið 1901.
Þvingunarráðstafanir
Frakka.
Fregnir frá Dysseldorff stað-
festa þá fregn, að Frakkar ætli
að neyða Þjóðverja til þess að
kaupa frönsk hráefni, og hafa
jafnframt bannað allan útflutniug
frá herteknu hjeruðunum til
Þýskalands.
Bannið Finnlandi.
Símað er frá Helsingfors, að
ríkisþingið hafi felt frumvarp um,
að láta þjóðaratkvæði fara fram
um bannið i Finrtlandi.
Frakkar viðurkenna
Sovjetstjórnina.
Simað frá París, að nefnd
franskra fjármálamanna sje að
leggja af stað til Rússlands. Eri
búist við, að það eigi ekki langt
í la.nd, að Frakkar viðurkenni
ráðstjórnina.
iu- os UÚÍ
í
Um fyrri helgi gerði aftaka
norðanbyl á Norðurlandi, með
mikilli snjókomu og veðurhæð.
Varð veðríð mest á mánudaginn
og gerði þá ýms spell á bátum
og bryggjum.
A Dalvik við Eyjafjörð gerði
feiknabrim, og braut það tvær af
bryggium þeim, sem þar eru, og
munu þær hafa gereyðilagst.
Ennfremur sökk þar á legunni
mótorbátur. Heflr það að vísu
komið fyrir áður, að bátar hafa
sokkið þar, en þeir hafa jafnan
náðst upp aftur, og eru því lik-
in^i til, að eins verði um þenna.
Á Sauðárkróki urðu og mildar
skemdir á bryggju. Gerði þar
þvílíkt brim, að slíkt heflr ekki
kornið þar í fjöldamörg ár. Braut
það upp ísinn á Hjeraðsvötnun-
um að vestanverðu. En hann
rak vestur með söndunum og
lenti hver jaklnn öðrum meiri á
bryggjunni og braut hana stór-
kostlega.
Um aðrar skeradir hefir ekki
frjetst að norðan. En búast má
við, að eitthvað hafi orðið að ann-
arsstaðar,, því veðrið var hið af-
skaplegasta.
Frá Danmörku.
10. febr.
Það er opinberlega tilkynt, að
verslunarmálaráðherrann muni
leggja fyrir þingið frv. til laga
um, að ríkið veiti aðstoð sína til
þess, að innlánseigendur hjá 7
bönkum dönskum, utan Kaup-
mannahafnar, verði trygð endur-
greiðsla á 85% af því fje,
sem þeir hafa tapað. Ætla3t er
til að styrkur rikisins skiftist á
fimm ára tímabil, frá janúar 1925
að telja, og verði skift þannig á
bankana, að þeir verði færir um
að greiða inneigendum 85%. Þeg‘
ar lagt er við það sem þeir sjálfir
geta int af hendi
Skýrslur hagstofunnar dönsktf
um utanríkisverslun Dana 1922
sýna að inn hafa verið fluttar
vörur fyrir 1448 milj. kr. en út
fyrir 1173 milj. kr. Árið 1921
voru þessar töiur 1544 og 1383
miljónir krónur. Vör'umergðin,
bæði innflutt og útflutt hefir auk-
ist mikið síðasta ár, og vöruverð
jafnframt lækkað að mun.
Formaður heildsalaráðsins,
Ernst Meyer stórkaupmaður með-
eigandi firmans Becket & Meyer,
sera óskaði þess í september'síð-
astliðnunTað fá lausn frá banka-
stjórastöðu í Landmandsbanken,
hefir nú tilkynt bankaráðinu að
hann vilji draga sig í hlje undir
eins og eftirmaður hans sje skip-
aður, en sje fús til að setja í
bankaráðinu áfram.
Heilsa mín er síðan stórum
betri en áður og þakka jeg það
heilsuhælislækni og öllum er
veittu mjer aðhlynningu á með-
an jeg var þar.
Ber jeg mjög hlýjan hug til
allra þeirra og tekur sárt ef þeir
þegja er hafa að eins gott um
fólkið að segja — því það er
rangt vegna árásanna hvernig
sem á þeim stendur.
Sannleikans vegna bið jeg Lög-
rjettu að ljá þessum fáu ofanrit-
uðu línum rúm.
Vatnskarðshólum í Mýrdal
um jólin 1922.
Ouðrún Ólafadóttir.

Blöðin tala mikið um Vífilstaða-
hælið á þessum tímum. Og mjer
finst það ekki altaf góðgirni. Að
minsta kosti get jeg ekki sagt
söguna á sama hátt og þeir, sem
hafa aðeins ilt um hælið að segja.
Jeg var þar til lækninga á sjö-
unda mánuð 1920, líklega 1. eða
2. hjeðan úr Vesturskaftafells-
sýslu er hefir notið hæiisvistar
þar.
Jeg fiuttist þangað 2. maí 1920
eftir þriggja mánaða sjúkradvöl
annarsstaðar. Var inögur og lít-
ilfjörleg mjög er jeg kom þangað.
16. júní fór jeg að hafa fótavist
1 kl.st. á dag, eftir læknisráði,
fór svo smá batnandi þar til jeg
fór að liggja í leguskála og hafa
útivist. Sigurður Magnússon lækn-
ir reyndist mér ágætlega og sömu-
leiðis öll hjúkrun á hælinu. 0g
reynslan er ólýgnust ura matar-
hæfið þar; þegar jeg fór var jeg
vel feiFwðin og braggleg til út-
lits.
Hitt og þetta.
Herioginn af York, næst-
elsti sonur Englakonungs, opin-
beraði trúlofun sina um miðjan
siðasta mánuð. Heitir konuefnið
Elísabeth Angela Marguerite Bo-
wes-Lyon og er dóttir Strahtmore
lávarðar, jarls af Strahtmore og
Kinghorne. Er það æfa gömul
aðalsætt. Hertoginn af York er
fæddur 14. desember 1895 og
þannig rúmlega 27 ára gamall.
Fimmburar fæddust eigi alls
fyrir löngu austur í Indlandi og
lifðu öll börnin eftir fæðinguna.
Er þetta eins dæmi i heiminum.
Setulid Amrikumanna
wið Rin, eða síðustu leifar þess,
1000 manns undir stjórn Allen
hershöfðingja, var kvatt heim,
skömmu eftir að Frakkar rjeð
■ust inn. í Ruhr-hjeraðið og telja
margir þetta vott um andúð
Ameríkumanna gegn Frökkum.
Herliðið fór frá Koblenz 21. f.m.
Victor Sjöström kvik-
myndaleikari er nýlega farinn til
Ameríku. Hafa honum þar boð-
ist girnileg boð hjá Goldwyn-
fjelaginu, sem vill ráða hann til
þriggja ára til að stjórna töku á
fjórum myndum á ári. Verður
þess því ef til vill langt að bíða,
að sænskar myndir komi frá
meistarahendi hans.
Dagbóh.
Alþýöublaöiö
flutti svohlj. ávarp til lesenda sinna
10. þ.m.: »Alþýðumenn, sem hafið
gerst eigin böðlar með því að vanrœkja
að kaupa ykkar eigið blað, hrindið af
ykkur þeirri skömm strax í dag«.
Þeýta var rjeot eftir að skýrt hafði
verið frá því fyrir húsfylli á flokks-
fundi að Aíþ/ðubl. hefði ekki nema
um 500 kaupendur hjer í bæuum
og lelðtogarnir höfðu með gífuryrðum
skammað flokksmenn sína fyrir það,
að þeir keyptu ekki blaðið, Frásögn-
Nýja Bió
II. partur
Samsons kraffiar
sýndur í kvöld kl. 9.
na um þetta hafði Morgunbl. eftir
heyrnarvotti á fundinum, og það veit,
að mörgum manninum, sem þar var
staddur, datt- í hug eitthvað í þessa
átt: Þið eigið sjálfir sök á því, ieið-
togar góðir, að við viljum ekki kaupa
Alþ.bl. — okkur þyklr það ósannsög-
ult, leiðinlegt, illyrt og heimskt; þess
vegna kaupum við heldur önnur blöð.
Skammið þið sjálfa ykkur, en ekki
okkur fyrir það, ef ekki er hægt að
halda blaðinu úti, því þið eigið skamm-
imar skilið, en ekki við. —
Og hvernig lýst nú flokksmönnum
blaðsins, sem á fundlnum voru, þar
sem skýrt var frá því að blaðið hefði
aðeins 500 kaupendur í bænum, á
það, að nú lýsir blaðið það ly-gi að
um þetta hafi verið taiað á fundinum
enda þótt hlustað hafi verið á það
af fullu húsi manna.
Kjartan Olafsson
heitir ungur maður, sem nýkomlnn
er frá Noregi í verslunarerindum og
verður hjer um tíma, sonur Ólafs
Felixsonar ritstjóra, sem roargir kann-
ast hjer við. Hr. Kjartan Ólafsson er
uppalinn í Noregi, en hefir á síðarl
árum farið víða um Norðurálfuna sem
verslunarerindreki.
Goöafoss
var á ísaflrð) í gær.
Þýskur togari
kom hjer inn í gær með annan
eftirdragi, þýskan. Hafði gufuketil -
inn bilað á honum, og ætlar hann
fá aðgerð á því hjer.
Villemoes
fór hjeðan kl. 2 í gær til Vesdur
landsins.
Togararnir
Skúli fógeti og Gulltoppur kom
veiðum í gær og föru samdægurs með
afiann til Englauds.
Ellíheimiiið
biður vini sína að afsaka hvað lengi
dregst að birta gjafa þeirra liðna mán-
uði; en ekki veitir því af styrk áfram
því að iág meðgjöf vistarmanna nægir
ekki fyrlr reksturskostnaði.
Guöþjónustur
Föstuguðsþjcmusta í dómkirkjunni
í kvöld kl. C sjera Friðrik Friðriksson
Prófræður
sínar flytja guðfræðiskandidatar þeir,
sem nú eru að ljúka pröfi, i dómkirkji
unni í dag kl. 2.
Jón Dalmann
verður 50 ára í dag,
Kórfj. PAIs Isólfssonar
samæfing í kvöld kl 9V2 stund-
víslega. D.