Morgunblaðið - 03.03.1923, Qupperneq 2

MUKU U N BLAÐIÐ

ICarlmanns*
ullarsokkai*
faat rajög ódýrir í
vsr>siun
iiourlöns Pje!
Ilann snýr sjer þá til skattstof-
nnnar til að sjá hvernig þes.su er
variö, og fær þú leyfi til að sjá
framtal sitt, eins og skattstofunni
hefir þóknast aö leiSrjetta það.
Þannig kemst hann að iaiin um, að
ba’ði framtal hans og' síðan gefnar
upplýsingar, hafa að engu hafðar
I—*•- - • verið, sem aöeins getur hafa verið
Hafnarstræli 18. því aö konna. að skáttstofan hefir
unk-.'t-rúXíf«litið hvorttveggja skilríkin ófull-
nægjandi, en í þeim tilfellum heim-
fyrirskipi slíka tilkynningu beinlín- jja lögin einmitt skattanefnclum að
is, þá verður varla annað taliö rjett skapa skattgreiöandanum tekjur og
-og sanngjarnt gagnvart þeim, er eign eftir bestu vitund — seni í
fyrir slíkri meðferð veröur, en að rauninni verður í flestuin tilfellum
skattanefndir tilkynni, að framtal- sama sem að þær verði ákveðnar af
iö álítist ófullnægjandi, og verði handahófi.
þar af leiðandi ekki fylgt. Önnur Enda þótt skattgreiðandinn liafi
aðferð en sú lýsir altof iniklu ein- nú sjeð fraintal sitt, er hann eigin-
ra-ði í þessu- efni. lega engu nær enn, yfir hverju kæra
Setjum nú svo t. d. að einhver skuli, með því að þær upplýsingar
skattgreiðandi þessa bæjar, sem skil aílar, sem hann hefir gefið, eru að
að hefir framtali sínu í tæka tíð, lians áljti eins fullkomnar og liann
útfyltu eftir bestu vitund, fái til- yfir höfuð er fær um að gefa, enda
kynningu frá skattstofunni um, að hefir ekkert verið að þeim fundið
framtal lians verði ekki talið full- eða út á þær sett. Hið eina, sem
nægjandi, og þess vegna sje skorað hann getur gert, er, í kæru sinni
á hann að mæta, til að gefa ýmsar að krefjast þess, að framtal hans,
frekari upplýsingar, sem skattstof- ásamt síðari upplýsingum, verði
an kann að óska. Maðurinn mætir tekið til greina og því fyllilega
auðvitað og fær að vita hvað vanta fylgt, er tekju- og eignaskattur hans
þykir, og kemur þá fram, að vönt- er ákveðinn.
unin er þess eðlis, að gefa verður Þessa kæru sína sendir hann svo
•óskaðar upplýsingar skriflegar. til skattstofunnar, sem munnlega til j
Hann fer heim, leitar upp það, sem kynnir honum, að kæra hans sje of
krafist er, og sendir beint til skatt- ónákvæm, og þess vegna óskist hann
stofunnar. Eftir það heyrist ekk- til viðtals. Hann kemur auðvitað á
ert úr þeirri átt. tilsettum tíma og útlistar kæru sína
Næsta lífsmerki þaðan er auglýs- rvo sem honum er auðið. En hvort
ing nm það, að nú sje lögð fram sem umræðurnar milli hans og skatt,
skrá yfir skatt þann, er skattgreið- stjórans verði lengri eða skemri, þá
'endum Revkjavíkur b,eri að greiða er hann engu nær um það, er hann
og mönnum veitist kostur á að at- fer, hváða Örlög bíða hans í hjer
huga skattskrána, þann tíma, er hún nmræddu falli, þ. e. a. s. hvort kæra
liggur frammi til sýnis, og sjá, hvað hans verði tekin til greina eða ei.
hverjum einum beri að inna af j Nokkru seinna fær hann svo, því
hendi. imiður tilkynningu frá skattstof-
Nú telur fyrnefndur skattgreið- unni, uin það. að kæra lians sje ekki j
andi fullvíst hver hans skattur muni tekin til greina. Ástæður til þessar-
vera. Ilann hefir talið tekjur sínar ar synjunar fylgja engar.
og eignir samviskusamlega ■ fram til Næsta úrræði hans og um hið síð-
skatts á tilskyldum tíma, og veitt asta. er, að kæra til yfirskattanefnd
ennfremur allar frekari upplýsing- ar. En vesalings maðurinn veit enn 1
ar, sem óskað kann að hafa verið, ekki, hvers vegna framtal hans og
og þykist sannfærður um, að eftir aðrar upplýsingar liafa verið að
þær upplýsingar hafi framtal sitt engu liafðar, því skattstofan hefir
verið lagt til grundvallar. er ákveð- ekki skýrt frá neinum ástæðum fyr-1
inn var skattur hans, þar eð liann ii úrskurði sínum, hvað þá h.eldur
ekkert frekara hafði um málið að vitnað hafi verið í nokkurn stað
heyrt. Hann veit nú hvert skatt- í lögunum sjálfum eða reglugjörð-,
gjaldið er, bæði af tekjum og eign- inni, or úrskurðurinn bygðist á.
um, og er fvrir löngu búinn aðj Hann krefst þess því enn á ný
reikna út, hver skattur honum beri., til yfirskattanefndar, að framtal
Hess vegna álítur hann alls óþarft, lians og önnur send gögn, verði tek-
að líta á skrá þá, sem fram er lögð, in til greina, og jafnframt — verði
til þess þar að sjá, hvað hann eigi sl:kt ekki gjört — þá af hvaða or-
að greia. Hann veit það. ; sökum og með hvaða heimild. Því
En viti menn! Mönnum verður hann þykist eiga fulla lieimtingu á
tíðrætt um skattskrána, og einhver því. að skýrslu þeirri, sem hann gef
knnningja hans segir lionnm einn ur eftir liestu vitund að viðlögðum
góðan veðurdag, hvað honum sje nú drengskap sínum — sem liann telur
gcrt að greiða. Sjer hann þá þegar sjer lieilagan —, sje sýndur meiri
f stað, að hinn þar ákveðni skattur, sómi en sá, að vera svo að segja orða
er alls ekki reiknaður eftir hans laust fleygt í ruslakistuna, og það
framtalsskýrslu. Nú eru góð ráð án þess að nokkrar minstu ástæður
dýr. 14 daga kærufresturinn er senn ' sjeu færðar fjrrir þeirri meðferð.
á enda. Ilann þarf að kæra, en veití í þetta skifti er nú ekki einusinni
eigiiílega ekkert yfir hverju kæra haft svo mikið við, að hann sje
skal, nema að þessu leitinu, að skatt * kvaddur til viðtals, heldur fær hann
stofan hefir ekki tekið framtal hans aðeins nokkru seinna þegjandi og
til greina, heldur hefir leyft sjer að (hljóðalaust tdkynningu frá háttv.
hreyta því, án þess hann hefði yfirskattanefnd um, að kæra hans
minstu hugmynd um. Eða þá að um'|Verði ekki tekin til greina, og að
skakkan útroikning sje að ræða frá skattur sá, sem í upphafi var ákveð
hennar hendi. Hugsast gæti það. En inn, skuli óbreyttur standa.
hvað um það, hann verður að kæra, ( í þessari viðureign hefir hann
því sje það ekki gert innan lítils því algerlega beðið lægra hlut, sem
tíma, þá er fokið í öll skjól, og hann.sá vanmáttugri. Um áfrýjun frá
verður að greiða þá upphæð, sem yfirskattanefnd er ekki að ræða, þar
við nafn hans- er hnýtt á skatta- sem hún hefir úrskurðarvaldið í
skránni. þessu efni. Dómstólanna verður í
iþcssu tilfelli ekki leitað, og borgi
jliann eklci góðíusle.ga, verður skatt-
urinn tekinn fjárnámi.
pi ðg liiieaa.
Hverju Tyrkir höfnuðu.
Til fróðleiks um afstöðu banda-
manna til Vestur-Asíumálanna og
um það sem bandamenn vildu
sameiginLega í Lausanne gera að
ítrustu sáttamálum sínum við
Tyrki, fara hjer á eftir aðalatrið-
ii úr tilboði því, er Lord Curzon
utanrílcisráðherra Breta og for-
maður ráðstefnunnar, gerði Tyrkj
um sem úrslitaboð og afhent var
fulltrúum þeirra í Lausanne 31.
janúar. Tyrkir höfnuðu þessu
boði sunnudaginn 4. febrúar og
Var ráðstefnunni þar með slitið.
Hjer skulu rakin tilboðin að því
er snertir öll helstu mál, er sátta-
gerðar þurftu með milli Tyrkja
.og bandamanna og Grikkja. Eru
þau þessi: Landamæraskipun
Tyrklands, Siglingaleiðin milli
Svartahafs og Miðjarðarliafs, trú-
arbragðafrelsi í Tyrklandi, vernd-
un útlendinga, skuldir Tyrklands
hins forna og herskuldir Tyrkja.
Landamærin. Áin Maritza skal
ráða landamærum milli Tyrklands
og Grikklands (samkvæmt því fá
Tyrkir aftur alla Austur-Þrakíu).
— Deilan um Mosul á landamær-
um Tyrklands og Irak (Mesopo-
tamíu) sje útkljáð af alþjóðasam-
bandinu. Grikkir fái yfirráð yfir
evjunum í Miðjarðarhafsbotni, þ.
e Lemnos, Samoþrakíu, Mytilene,
Chios, Samos og Mikaria, en und-
an sjeu skildar eyjarnar Imbros
og Tenedos. Yfirráð Grikkja við-
urkennast þó með fyrirvara. Grikk
ir mega hvorki liafa flotastöðvar
eða byggja virki á eyjunum Myti-
lene, Samos eða Nikaria. — Eyj-
arnar Imbros og Tenedos, sem
eru við innsiglinguna í sundin,
verða sjálfstjórnarlönd undir
a'ðstu vfirráðum Tyrkja. Tyrkja-
veldi sleppir öllu tilkalli til yfir-
ráða yfir Egyptalandi og Sudan
og viðurkennir fullveldi Eg-vpta
yfir Egyptalancli, yfirráð Breta
yfir eynni Cyprus og verndarrjett
Frakka yfir Marokko og Tunis.
— Kalífastjórnin sleppir öllu til-
kalli til löggjafar- eða stjórn-
málaafskifta í hjeruðum þeim,
sem frálimuð erri Tyrklandi. —
Á svæðinu milli Ægeahafs og
Svartahafs skulu öll virki jöfnuð
með jörðu, sem eru innan 10 kíló-
metra fjarlægðar frá sjó. Eru það
Grikkir, Bulgarar og Tyrkir, sem
eiga lönd á þessu svæði.
Sundin. Það er siglingaleiðin
mllli Ægeahafs eða Grikklands-
hafs og Svartahafs, sem fengið
hafa þetta náfn sjerstaklega. Þau
eru nú oftast nefnd allra sunda
í veröldinni. Lciðin fra -Ægeahafi
til Svartahafs liggur fyrst um
Dardanellasund, sem er þröngt og
takmarkast af Gallipoliskaga að
vestanverðu og Bigha-fylki í Litlu
Asíu að austanverðu. Þessu sundi
ætluðu bandamenn sjer að ná yf-
irráðum yfir 1916, er þeir gerðu
út herförina til Gallipoli, sem enn,
er í minnum höfð. Samkvæmt
skilmálum bandamanna eiga virki
cll við þetta sund að ónýtast, og
kemur það niður á Grikkjum að (
því er vesturströndina snertir og.
Tyrkjum að austanverðu. Þá
breikkar siglingaleiðin og heitir
Andl@g;ar afur*ðii*.
Tileinkað hr. próf. Swbj. Sveinhjörnsson.
í kvöld kl. 7V2 er ídjómleikur pró-
fcssors Svbj. Sveinbjörnssonar og
langar mig til að hripa í því tilefni
stutta hugleiðingu fyrir lesendur
Morgunblaðsins.
Land vort er oft, alt of oft, talið
eitt hið fátækasta í Norðurálfunni
og þó víðar væri leitað á.hnettinum
og daglega. talið snýst oftast um af-
urðabasl og fjárskort þegar .ekkert,
selst. Þetta kann vel að vera rjett
atlnigað og mikill fótur fyrir því að
minsta kosti, þegar átt er við bless-
aðan þorskinn og sauðkindina, sem
gefa af sjer 'einatt nokkrar kringl-
óttar. En það eru til aðrar afurðir
sem framleiddar eru af þessari fá-
tæku og fámennu þjóö og sem ekki
eru þýðingarminni en hinar áður-
nefndu þó.tt þær gefi lítið af sjer
í aðra hönd. Það eru afurðirnar á
listasviðinu, sem meðal allra menn-
ingarþjóða eru taldar þýðingar-
meiri, og bera betri ávöxt í menniag
aráttina en hinar. Afurðirnar á
listasviðinu meðal vor eru margs-
konar, o.g furðanlega miklar hjá
ekki stærri þjóð. En vilja inenn nú
alment líta við þeimýijer? Nei, jeg
held nú ekki. Þeir eru því ver og
miður teljandi, sem nokkurn veru-
legan áhuga liafa fyrir því hvað er
framl^itt á listasviði voru, þv’, sem
r.ær yfir hljóm- og sönglist.
Hvað er framleitt á því sviði?
Flestum hjer mun verða erfitt um
svar, því venjulega hafa menn ein-
livern ímugust, nokkurskonar liálf-
gerða fyrirlitningu á því sem inn-
lent er á musik-sviðinu. Menn vilia
heldur líta við því útlencla á þessu
sviði eins og á hinum sviðunum.
Margt er ágætt af erlendri musik,
en menn ættu að varast, að láta þa
staðreynd blinda sig «vo, að ekki
vilji þeir líta við hinu innlenda.
Þó mönnum finnist ekkihiðinnlenda
í musikinni jafn glæsilegt og snot-
urt eins og hið erlenda, þá ætti þó
að vera sá snefill af þjóðlegri rækt-
arsemi lijá mönnum að þeir reyndrt
til að kynna sjer gæði þessara ís-
lensku listaafurða, hvenær sem tæki-
færi býðst.
í lcvöld verður eitt af þessum
tækifa’rum; þá heldur Nestor ís-
■ lenskrar tónlistar, prófessor Svein-
(björn Sveinbjörnsson hljómstefnu
hehlur þar undir skírn, ef svo ma 'ti
in'eð löndum sínum í Nýja Bio,
:að oröi komast, fjölmörgum tón-
smíðum sínum og setur það hámark
j á hinn innlenda musik.sviði, sem
j aðrir munu keppast um að ná, en
það skulu þeir góðir hálsar vita, að
þegar þeir eru þangað komnir, í fót-
spor gamla — nei unga Sveinbjörns-
sons, þá er hann þotinn langt fram
úr þoim svo þeir verða að sækja í
sig nýtt kapp og lierða sig betur.
Eins og kunnugt er, er Svein-
björnsson elstur allra þeirra íslend-
inga, sem. gefið hafa si,g við tónlist,
og afurðir hans á því sviði flestar,
mestar og bestar. tónsmíðar hans eru
;hreimfagrar, eðlilegar og lausar við
tilgerð og smekkleysor. og óhætt
imun vora að segja hínum vandlátu,
að ekki brýtur hann nein af boðorð-
um 111111101- helgu listar. tónlistarinn-
hir, eins og sumum af okkur hinum,
jsem í þessu liafa ,.fúskað“, er
gjarnt.
Sveinbjörnsson hefir lagt, og er
enn að leggja, grundvöllinn undir al
innlenda musik: hve langt er komið
með grundvöllinn geta menn sann-
fa-rt sig um í kvöld og glatt sig vfir
árangrinum; — undirstaðan sem
Sveinbjörnsson héfir lagt mun reyn-
ast ábyggileg fyrir þær íslénskar
kvnslóðir sem óbornar eru, o.g sem
síðai' leggja fram andlega krafta
sína á tónasviðinu til þess að 'full-
gera verkið. En verður það þá nokk-
urntíma fullgert? Nei. — því tón-
listin er ódauðleg og brautin óend-
anleg.
Á. Th.
Marmarahaf en þaðan. og að
Svartahafi koma ný þrengsli:
Hellusund. f skilmálunum er þess
krafist að þessi leið sje frjáls
siglingaleið, öllum verslunarskip-
um og friðsamlegum flugvjelum,
en hafi sjerstök nefnd framkvæmd
á, að þessu sje hlýtt.. Þetta gildir
á friðartímum og ófriðartímum,
ef Tyrkland er hlutlaust af þeim
ófriði. Ef ófriður er háður og
Tyrkir eiga hlut í, hafa aðeins
hlutlaus skip siglingafrelsi en þó
hafa Tyrkir rjett til að rann-
saka hvort þau flytji eigi bann-
vöru. Herskip og herflugvjelar
hafa á friðartímum rjett til að
fara um sundin, en þó með þeirri
takmörkun, að magn þeirra sje
eigi meira en flot.a þess, sem
hefir bækistöð sína í Svartahafi.
Bandamenn hafa rjett til leiðis
um swndin fyiir alt að þremur
herskipum, aida sje ekkert þeirra
stærra en 10 þúsund smálestir.
Komi ófriður og Tyrkland sje
hlutlaust gilda sömu reglur, án
þess þó að viðurkend sjeu rjett-
indi bandamanna til að heyja
ófrið í Svartahafi. Sje Tyrkland
hemaðaraðili hafa hlutlaus skip
full rjettindi samkvæmt ofan-
skráðum atriðum. Kafbátar ríkja
þeirra, sem hafa frið viS Tyrk-