Morgunblaðið - 13.03.1924, Blaðsíða 2

’M ,,, $
- iiuutk
f
Höfutn nú fyrirligyjsinsðá:
Kaffi,
Exportkaffi,
Cocoa,
Súkku]a6i,
Hveiti, 4 teg.,
Haframjöl,
Hrísmjöl,
Kartöflumjöl,
Baujúr,
Maismjöl,
Mais, hðill,
Matarkex.
Strausykur,
Kaatdís,
Fiórsykur,
Rúsínur,
Sveskjur,
Gráfíkjur,
Döölur.
Epli, þurkuð,
Apricosur, þurk.,
Sultutau,
Krydd,
Kanel, heill.
3 ódýrar tegundir af^góðri dósamjólk.
Umbúðapappir,
Seplgarn,
Pappirspoka,
Skógarn.
inn. pá er fyrst að athuga, • að' laust, að láta útlenda þjóð taka
öll seðlafúlgan hefir ekki hrokk- af okkur einhvern hinn beata. vís-
ið til þess að byggja hið nýja' indamann og þann, sem mest adti
hankahús, sem mnn hafa kostað
yfir 800000 kr. Er því aðeins hægt
að telja meiri hlutann af þessum
2 miljónum til eigin veltufjár.
í eðli sínu er því e!gi hægt að
líta á Landsbankann öðruvísi en
sem stóran sparisjóð, aðaliega
Heykjavíkur og nágrennis, þó
hann » beri bankanafn, og sem
þurfi að haga vjðskiftum sínum
líkt og sparisjóð'r ciga að gera.
pað er því augljóst, að Lands-
bankinn getur ekki * 1 * tekið við
neins'konar seðlaútgáfu, nema gull-
króna sje lögð á móti hverri
krónu í seðlum, neraa hann skilji
sig að öllu leyti við spari sjóð-
inn. En þann kost mundi hann
alls ekki taka, því það vrði stór-
tap fyr'r bankann.“
Áfengisbannið.
Tr. pórhallsson, Pj. Ottesen og
Magn. Jónsson flytja í Nd. frv.
um ýmsar breytingar á bannlög-
lommustokkar, lásar, kveikingaáhöld, brauðhnífar, broder- og vasa-
skæri, rakvjelar og blöð, smeilur, titupijónar svaitir, úrfeatar o. fl.
fvrirliggjandi.
I. Biiarssn s
• ■>
Límboðsmenn:
I. Brynjólfsson & Kvaran.
m- embættismaðiir persónulega
ætti að liafa í laun. Hitlinga-óorð
þ'ngsins væri nóg án þess Stefnu
þessa máls yrði að athuga í sam-
bandi við þá stefnu í fjármálum
þjóðarinnar, sem nú væri nauð-
synlegt að halda fram — sparn-
aði, eins og unt væri, til að bæta
fjárhaginn og Ijetta af fólki of
þungri skattabyrði, og einnig í
sanngjörnu samræmi við afstöðu
annara manna, sem líkt stæði* á
f.yrir og S. N. Með þessu væri
ekki ver'ð að veitast að embatt-
inu sjálfu og ekki að S. N.; hvort-
tveggja gæti staðið óhreift, held-
nr væri verið að mótmæla st.'fnu,
sem ga'ti ver'ð varhugaverð; og
þó S. N. vildi heldur fara en
j vera, mundi hann líka þar geta
Katnjpið
ítök í allri alþýðu manna og va-r'
besti starfskraftnr háskóla-ns. pó
væri till. ekki fram borin vegna
háskólans 'fyrst og fremst, h'eldur
vegna íslenskrar menningar yfír-
leit't. Sagð!, að ef S. N . færi nú,
mundi starf hans verða að leggj-
ast niður, því aðrir væru ekki
þess verðir eða færir að skipa það
emb., en annars ætti það að vera
eitthvert v'rðulegasta' embætti
landsins. Að vísu gæti S- N. gert
þjóð sinni allmjikið gagn með
starfi við erl. háskola, en þó me ra ! orðið ísl. fræðum þarfur maðvn
í svipaðan stren-g tókvi einnig
með því að vera heima. í svipað-
an streng tóku einnig Sig. Egg-
evz og Tr. 'pórhallsson. Sagði hinn
síðar!, að það miuadi nú sem fyr
reynast satt um ísland, að fleiru
slátruðu þeir en baulnm einam,
ef þeir feldu nú þessa till. Ann-
Björn Líndal og HaJldór Stefáns-
son. II. 'St. sagði, að með steími
þessa frv. vær. rudd braut öllimi,
opinberum starfsmönnum um pað
ao hafa í- hótunum, ef þeim lík-
uðu ekki kjörin, án þess þó að
s £3
S3 cD
GúO ©
co ME ©
c3
V0RU MEBKt co
(sD 41 " PÖ ©
6 Is3 (? nDEMféuir 63
[FÆfiMdM
ESseta
fægi-
efnið
IaBQlfsl.‘fcítiBSkiö.
launalækkun, og það í stórum stíl,
unum. Er það samið af nefud stór-.fins og seinna mundi fram koma.
stúkunnar til þess að bæta úr | Bn þó væri nauðsynlegt að vera
ýmsum göllum, sem hún telur að ineð launahækkun til S. N. Annars
ars kvaðst hann mundi fylgja. þetta væri meint til S. N. sjer-
ekki síður en aðrir sparnaðar-! staklega. Og þó S. N. vildi fara
menn, n'ðurlagning embætta og hjeðan, mundi áreiðanlega geta
framivæmd laganna hafi leitt í
í Ijós.
Tr. p. og P. Ottesen flýtja einn-
Ig frv. um það, að banna allar
áfeng.'sauglýsingar, bæði í blöð-
um, tímaritum og á götum og
svo framvegis.
SigurÖur Nordal
Eins og fyr er frá sagt, flyt.ja
‘i þm. í Nd. till. um það, að
Btjórnin skuli leita samninga við
S. Nordal um það, að hann sjekyr
hjer, en fari ekki til Kristianiu,
ieins og honum hef'r verið boðið.
ÍFylgdi það till., að S. N. hefði
þegaj' lofað að verða við þessu, ef
liann hefði jafngóða fjárhagslega
■aðstöðu hjer og þar. Málið hefir
oft staðið á dagskrá, en ekki kom-
ist að, fyr en 12. mars. Frsm. var
JJakob Möller. Lýsti hann fræða-
fctarfi S. N. og því áliti, sem hann
|væri í, bæði imianlands og utan,
|ap: því og tjóni, sem háskólan-
tim va'ri að því að missa hann.
Væri því sjálfsagt að reyna að
halda í hann, úr því hanu gæfi
kost á því. þó það kostaði nokk-
urt fje, — enda hefði vegur okkar
ávalt mestur verið af andlegri
-starfsemi og söguiðkunum og
mættum við ekki við því að missa
bestu kraftana. f sömu átt taiaði
jpinnig hinn flm., Ásgeir Ásgeirs-
®on. Kvað hann það ekki vansa-
yirtist honum og S. E. umr.
noltkuð persónulegar um S. N. og
meðferð málsins að ýmsu leyti
óhepp!lég, og kendi það mest flro.
Einn'g talaði Bernbarð Stefánsson
með till.
Ýmsir aðrir tóku þó nokkuð
í annan streng. Fyrst Árni Jons-
son frá Múla. Sagði hann,
rauud
komið maður manns í stað. B. L.
sagðist ávalt hafa metið S. N.
mikils af ritum hans, og því leiðst
umtalið um þetta uppboðshald á
•'era j honum, því það mundi m!nka stór-
um álit manna á honum, ef hann
væri sjálfur við riðinn þcssa
hreifingu, sem nú hefði verið sett
á stað í kringum hann. Sagði að
það lýsti ekki mikið þe'rri þjóð-
rækni og föðurlandsást, sem alíaf
væri verið að klifa
á, ef menn
að ;nál! stykkju úr land: frá störfum sín-
þetta yrði að skoðast í •eðliiegn i-um nndireins og dálítið meira f je
samhengi við önnur þau mál, sem 1 kvðist annarsstaðar. pað ætti þó
það snerta, eða þær afleið iigar, i.®kki að láta það sannast, sem
sem það gæti haft. Stefnan ’æri j einhvemtíma hefði ver ð sagt, að
nú sú, að reyna að spara á ("ölinnp'ð mundum fáanlegir til að selja
sviðum, og hefði sú hreifing , kki skyldleika okkar við Snorra
síst þótt koma hart við háskólann.
pað væri því að vera ósanng.jarn-
lega ósamkvæmur sjálfum sjer,
að ætla, þegar svo staiði á, að
taka einn einstakan mann út úr
og hækka laun hans, mcðan aðrir
kennarar væru ýmist látnir standa
í st.að eða alveg kipt undan þeim
fótunum, og ættu þeir þó all r
nokkurnveg'nn jafna launastöðu,
og S. N. ekki verri en aðtir fje-
lagar hans. Og þó S. N. væri
mikilhæfur maður, þá væru þó
líka við háskólann starfand: ýmsir
aðrir góðir menn, og mundu sjálf-
sagt, verða áhö’ld um það, hver
mest væri metinn, ef þjóðin ætti
vSjálf úr að skera. Bað væri líka
vakhugaverð leið, að láta þingið
fara að vasast í því, í hverju ein-
skyldleika okkar við
Sturlnson, ef við fengjum hæfi-
legt fje fvr’r. S.jálfsagt mætti
ýmislegt meira gera fvrir háskól-
ann en gert er, ef vel ætti að vera,
en þó væri einna sæmilegast gert
víð háskólakennarana af öllum
embættismönnum, og hefðu þerj
því einna síst ástæðu til kvörtun-i
ar. Annars væri málið að ýmsu.
, i
leyti vandræðamál og hefði ekki j
átt inn í þ’ngið að koma á þann j
hátt, sem orðið væri.
Jón Kjartansson spurði, því,
ekki hefði verið leitað umsagnar,
háskólaráðsins, og hvort ekki.
mundi kleift að Sáttmálasjóður
i
!
legði frarn það fje, sem nanðs.yn
legt
M. Jónsson vildi láta •
væri.
setja málið í nefnd. Eftir nokk-
urt karp varð það ofaná, að mál-
stöku tilfelli, hvað hver einstak- :nu var vísað til fjárhagsnefndar.
pað er bjart vfir svip Ingólfs
laudnámsmanns, þar sem hann bcr
við loft á Arnarhólstúninu óg
bvcssir s.jónir á liaf út. Vjer
Re.ykvíkingar megum vera þakk-
látir listamanninum Einari Jóns- i
syni fyrir það, að liann hefir gcf-,
ið oss Ingólf þannig, sem vjer get- ]
um hugsað os.s hann mestan og
Iiestan. Ojg v.jer mcgum líka vera
þakklátir Iðnaðarmannafjelaginu:
fyrir það, að það hefir nú, þrátt j
fyrir ót.al örðugleika komið því {
verki í framkvæmd að reisa líkn-
cslvið þarna* og aflienda landinu j
!.jafn dýrmæta gjöf eins og það eir.'|
I En citt verða allir að vera sam-j
taka' um, ef Ingó-lfslíkneskið á að {
fá að njóta sín, þar sem það nú!
er. Og það er að prýða og varð-
veita þann reit, sem.er umhverfis
líkneskið. Arnarhólstúnið á að
verða bæjarprýði Reykjavíkur.
pað er tilvalinn staður t.il þess,
og Iðnaðarmannaf jelagið inun
hafa í hyggju að láta reisa stein-
bekki í útjöðrunum á blettinum
kringum líkneskið, og gera stað-
inn sem prýðilegastan.
Nú kvað liggja erindi fyrir bæj-
arstjórn, þar sem sótt er um leyfi
til að byggja pjóðleikhús í ,uið-
vesturhorninu á Arnarhólstúninu.
Gegnir furðu að nokkrum skuli
detta annað eins í hug nú, þvi
öllu óhentugri stað fyrir pjóðieik-
hús er varla hægt að finna i ba-n-
um. Ef stórhýsi verður reist á
Íiorni Hverfisgötu og Kalkofns-
vegar er um leið spilt hinni fögru
húsaröð ofan Lækjargötu, þar sem
þetta hús mundi standa neðar en
hin húsin. Lækjargata er einhver
fegursta og tilkomnmesta gatan í
bænum, og yrði hún framlengd
niður að höfn, með húsaröð .jafn-
laugt frá götu og nú er, yrði hún
stórkostleg bæjarprýði, með út-
sýni yfir tjörnina og fjöllin á
Reýkjan'esf jallgayði í suðri, en
höfnina og Esjuna í norðri. Yrði
nu liygt stórhýsi neðar en í húsa
i’öð á fyrnefndum Stað, yrði þess-
uiu möguleika t.ii fcgurðaraulta
gerspilt. Yerði aftur á móti : tór-
hýsi bygt neðan lugólfslíkneskis
svo ofarlcga að það stanai í
beinni línu við Stjórnarráðið, er
gersamlega tekið fyrir alt útsýni
frá Tngólfslíkneskinu, og jafn-
framt „bygt fyrir“ það, sjeð frá
miðbænum. Er þá úti um það, að
bænum geti orðið sú prýði að lík-
iiesxinu. sem nú er, og ætíð mun
vcrða, nu'ðan ckki cr býgt í kring
iiíii það á Aruarhólstúni. pjóðleik-
liús á hvergi betur lieima en suð-
ui við t.jörn. og A Arnarhólstúni
má alis ckki byggja, því heppi-
legri staður fvrir smá skemtireit
S
(Park) handa baijarbúum, er eliki
til.
Málið mun líka liafa mætt all-
mikilli mót'spyrnu í bæjarstjórn,
sem vísaði því til bæjarskipulags-
nefndar, þar sem húsameistari
ríkisins á m'eSal annara sæti. Mega
Re.ykvíkingar vafalaust treysta
því. að livorki þessi nefnd, bygg-
ingarnefnd nje bæjarstjórn, verði
til að mæla með. jafnaugljósum
fegurðarspilii eins og þeim, ef
bygt á þessum stað.
Iðnaðarmaður.
Erí. slmfregm'r
Kliöfn 11. marts.’ FB:
Hveititollurinn í Bandaríkjunum.
Bimað er fi*á Ncw York, að inn-
flutningstollur á hveiti, til Banda-
ríkjanna hafi verið hækkaður um
40^'c. K1' því búist við, að hveiti-
mjöl L'á Canada verði frainvegis
flut.t. til Evrópu eingöngu, en ekki
tn Bandaríkjanna.
Olíuhneykslið.
S’ítnað er frá Washington: —
Rannsóknarnefnd n í olíulineyxlis-
málinu sakar Eall innanríkisráð-
herra, Daugherty dóinsmálaráð-
herra og olíukotiungana Binelair
og Dohcny, um að þeir hafi kom ð
A stað síðustu uppreisninni í Mexi-
eo. Olíukonungamir ljetu Huerta
hafa fje til nppreisnarhers'ns og
dómsmálaráðherrann beitti stöðu
sinni til þcss að fækka varðmönn-
uro á landaniærum Randaríkjanna
og Mexico, svo að hægt væri að
smygla vqpnum suður yfir landa-
mærin.
Fjármála-samband.
Frá París er símað: Blaðið New
York Herald segir, að þýsk-amerí-
ktinsk bankafyrirtælvi liafi fyrir
löngu gert ákveSna áætlun um,
hvernig hægast væri að spilla
gengi franskrar myntar fyrir
kosningarnar næstu í Frakklandi,
til þess að vckja ótta með þjóð-
inni og neyða Frakka til þess að
láta undan í viðskiftum símim