Morgunblaðið - 09.05.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLAIII
MORGUNBLAÐIÐ.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Ötgefandi: Pjelag i Bey'fjavik.
Ritstjörar: Jön Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjðri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti B.
Siraar. Bitstjórn nr. 498.
Afgr. og bdkhald nr. 500.
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heimnsimar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Askrfftagjald innanbæjar og I ná-
grenni kr. 2,00 á mánuCi,
innanlands fjær kr. 2,50.
f lausasölu 10 aura elnt.
Innflutningshöftin.
Samkvæmt reglugjörð frá at-
vinnumálaráðherra. er birtist í
Lögbirtingablaðinu 8. þ. m., er
bannað að flytja til landsins eft-
irtaldar vörur:
a. Fiskmeti, nýtt, saltað, hert,
reykt eða niðursoðið. Kjötmeti og
pylsur, nýtt, saltað. þurkað, reykt
eða niðursoðið. Niðursoðnir, sylt-
að'r og sykraðir ávextir. Ávaxta-
mauk, hnetur, makrónudeig. —
Kaffibrauð allskouar og kex, ann-
; að en matarkex. Lakkris. síróp,
gjaldeyrisuErslun. hunang, brjóstsykur, karamellur,
— . . konfekt, marsípan. Limonaði, sóda-
ÖEngisskráning dq
nema þurkuð epli, sveskjur, apri-
kósur og ferskjur, bláber og kirsu
ber. 01, ölkelduvatn, ávaxtasafi
(saft). Siikkulaði. Efni til brjóst-
sykurs- og_ konfektgerðar. Kerti.
Vagnáburður, skóáburður, gólfá-
burður, leðuráburður og fæg'efni
hverskonar. Sápa, sápuspænir,
sápndnft. Sjónaukar, ljósmyuda-
vjelar og hlutar í þær. Bífreiðar,
hifhjól, reiðhjól og varaWutar í
þau tæki. Hurðir, gluggar og húsa-
listar. AÍIar vefnaðarvörur, sem
verðtollur er lagður á og ekki
eru áður nefndar og tilbtiinn fatn-
aður, sem ekki er áður talinn.
Speglar og glervörur, aðrar en
rúðugler og vatnsglös. Postulíns-
vörur allskonar. Brjefspjöld.
Nú telur einhver vera vafa á
því, hvort vara sú, er hann vill
Fyr:r nokkni var farið hjer vatn, óáfeng vín. nmvötn, hár-
nokkrum orðum um frumvarp það vötu, harsmyrsl. Baðlyf. Lifandi
eem kom fram í þinginu um geng- jurtir og blom, t lbnin blom, jola-
isskráningu. Eins og við var að trje og jólatrjesskraut. Tilbúin
búast kom það ekki til greina í .stofugögn og hlutar lír þeim. Loð-
þ\1 formi sem það var í fyrstu. jskinn og fatnaður úr þeim, skinn-
En ,s4 tróði viiji sem lýsti sjer treyjur og skinnvesti, sTkihattar, flytja t.il landsins, falli undir á-
í frnmvarpi þessu á því að gera floshattar,, lianskar, reiðtýgi, tösk- kvæði 1. gr. og getur hann þá
eitthvað sem gagn væri að í þessu ur> wski og aðrar vörur úr skinni,
máli, hann var svo sterkur í þing- tokkskor, silkiskór, flosskór, sól-
inu að lög voru samin eins 0g j Hlífar, kniplingar, silki og silki-
menn vita um þetta efni. j varningur. Fiður, dúnn, skraut-
Er þar breytt frá því hinu' t.iaðrir. Veggmyndir, myndabæk-
fyrsta áformi að Verslunarráðið ur> myndarammar, rammalistar,
og Sambandið hafi atkvæði nm glysvarningur og leikföng allskon-
skráningu gengis, kanpendur ar> fbigcldar og flugeldaefni.
ákveði verð vörunnar. Eftir lög- Hljóðfæri allskouar' og grammó-
tmum er það einn maður úr hvor- fónplötur. Úr, klukkur, gullsm:ð-
um banka og einn sem fjármála- j isvörur, silfursmíðisvörur, plett,-
ráðherra skipar er sæti eiga í
igjaldeyiúsnefndinni.
Auk þess sem nefnd þessi á að
ihafa á hendi gengisskráningu, .þá
á hún og að gera tillögur til
landsstjórnarinnar er stefna að>
hækkun gengisins.
Til þess að geta gert ráðstaf-
anir sínar og haft yfirlit yfir
gjaldeyrisverslunina þá getnr
nefndin kraf:st þess að einstakir
menn og fjelög láti henni í tje
iipplýsingar nm hve mikið þeir
eiga af erlendum gjaldeyri.
kunna að telja ákvæði
þetta serig strangt, og geta spurt
hvort ástajða. sje til að hafa laga-
bókstaf fyrir stíku.
En ákvæði þetta er ekki annað
cn varnagli sem hægt er að grípa
•ef ástæða þykir til þess, því bank-
am r líta svo á, að ennþá hafi
menu ekki farið út á þær v;ni-
götur að geyma sjer andvirði
seldra afurða erlendis í stað þess
að taka það heim og þannig orðið
þess valdandi að eftirspurn
eftir íslensknm krónum minkaði
óeðlilega mikið.
Pegar fjárhagur rýmkar og
sknldum Ijettir af framleiðslufyr-
irtækjum og útflytjendum þá er
mögulegt að á þessu fari að bera.
Fn með lögum þessum eða um-
getinni he:mild er það fyrirbygt
að einstaklingar skaði þjóðfjelag-
ið og þá sjálfa sig nm leið með
því að draga ekki erlenda gjald-
eyr'nn sem til felst í búið hjer
heima fyrir.
Með þessu fyrrrkomulagi er og
trygt að nauðsynleg samvinna
baldist milli hankanna í þessu
máli. IIún hef: r verið góð.
Breytingin á fyrirkomulaginu
frá því sem nú er, er ekki stór-
vægileg. Nauðsynlegt yfirlit ætti
a® fást ba'tra, samvinna millli
uilra aðila ætti að verða trygg-
'ari> og betur hægt að hafa anga
á.því, sem orðið gæti til þess að
bækka gengið.
En að því viljum vjer og þurf-
uui nú að stefna.
vörur, gimsteinar og hverskonar
skrautgripir, eirvörnr, nýsilfurs-
i'örur, n'kkelvörur. Legsteinar.
b. Smjör, smjörlíki og allskon-
ar feitmeti, nema til iðnaðar. Ost-
ui’ allskonar. Egg, ný og niður-
soðin, eggjáduft. Niðursoðið græn-
meti. Nýir og þnrkaðir ávextir,
leitað úrskurðar atvinnu- og sam-
göngumálaráðuneytisins nm það,
og er það fullnaðarúrskurður sem
og aðrir úrsknrðir þess út, af 'á-
gre:ningi um skilning á ákvæðum
reglugjörðar þessarar.
Nú telur einhver sjer nauðsýn-
legt að flytja til landsihs eiif-!
hverja af vörutegundum þeim, er
greindar eru í 1. gr. og getur
hann þá leitað til þess leyfis at-1
v’nnu- og samgöngumálaráðuneyt-
isins. Innflutningsleyfi á vörnm
þeim, sem taldar eru í 1. gr. staf-
lið a., verður þó ekki veitt, nema.
ómissandi þyki, og á vörum þeim,
sem taldar eru í staflið h, ékki
nema, sjerstakar ástæðnr sjeu fvr-
ir hendi.
PÍ
og sjóðstofnunin.
Einars Jónssonar ekki fengið fyr
en þau hafa verið steypt í málm.
Og til þess á að verja þesum sjóði.
' Með því að stofna ha.nn og verja
Frá því var sagt hjer í blaðinu íi] >essa> borgar >j6ðin
7. þ. m„ að í minningu nm 50 ára Einari -ióUssyni gjöfma að uokkru
afmæli frægasta listamanns ísl. “ eða s>'nir mmsta kostl að hún
þjóðarinnar, Einars Jónssonar >akkar liana °" kann að meta
myndhöggvara, hefði verið ákveð- bana.
ið að stofna sjóð, er varið skyldi Vafalairst vill hver einasti ís-
til þess að varðveita verk hans frá ienóingur leggja í þennan sjóð
eyðileggingu. í bráðabirgðafram- “ 1111 strax síðar meir' Aðal'
kvæmdanefnd hafa verið kosm atriðið er ekki >að> að menn leg?:i
samlégast þóknast að sæma borg-
arstjóra í Reykjavík, K. Zimsen
r’ddara Fálkaorðunnar, riddara-
krossi Dannebrogsorðunnar.
Eftir að sáttatillögur sáttasemj-
arans, er bruggarafjelagið danska
hafði gengið að, hafði verið felt
af sambandi starfsfólks v'ð hrugg-
húsin með 2800 atkvæðum gegn
1600, hófst á mánudaginn var
verkfall við öll fyrirtæki þan,
sem hrugghúsaeigendur starf-
rækja. Undantekin verkfallinu
eru hrugghús'n „Stjemen“ og
,,Hafnia“ ásamt hrugghúsnnum í
Husum og Vanlöse og ennfremnr
fjrrirtæki þau, sem f jelag gos-
drykkjagerðarmanna starfrækir.
Nær verkfallið til 4600 a.f 5500
| strarfsmanna brugghúsanna.
Við þýsku kosningarnar hefir
listi Danmerkur-Slesvig-f jelagsins
fengið 7639 atkvæði, en fjekk
4814 atkvæði við kosningamar
árið 1921.
MálmtryggingarhlutfaU pjóð-
bankans var 47,5% hinn 3. þ. m.
Heildsölu-vís'tala „Finanstifl-
ende‘ ‘ 'hefir fallið um 3 stig ■ og
er nú 225 miðað við 1914 eða 10%
hærri en 1923. Kol, jám, ýms
hráefni, kaffi og smjörlíki hafa
fallið í verði, en hinsvegar hafa,
ýmsar afnrðir landbúnaðarins, er
flytjast út, hækkað.
Sigríður var tápkoua hin mesta,
fáskT'tin, eu föst í skoðunum og
prýðilega greind. Sópaði allmjög
að henni, er hún vildi það við-
hafa, og talaði hún þá enga tæpi-
tungu, ef því var að skifta, enda
til lítils að malda í móinn. Lýsti
sjer hinn mesti gevðarskapur S
orðum hennar og verknm.
Stefán bóndi, sem er hinn mesti
mannprýðismaður, er nú háaídrað-
nr orðinn, kominn hátt á níræðis-
aldnr (f.1837); hefir þó verið vel
ern >til skamms tíma, en er nia
allmjög farinn að heilsu, og hefir
sjóndepra mest amað honum hín
síðari árin. Synir þeirra Stefáns
i og Sigríðar eru þeir Jón skó-
smíðameistari og kaupmaður ag
Elías Lyngdal kaupm., báðir bú-
settir hjer í bæ, alkuunir atorkn-
menn. Dóttir þeirra, Valgerður að
nafni, er dáin fyrir mörgnm ár-
um. P.
niríkissöningin breska.
•I
5igriður Bárðardóttir.
Björn Kristjánsson alþingismaðnr,
Samúel Ólafsson söðlasmiður, hr.
Helgi porkelsson, lir. Jón Árna-
son, frú Kristín B. Símonarson,
frú Aðalbjörg Sigurðardóttir og
nngfrú Hólmfríðnr Ámadóttir.
Tæplega þarf um þa'ð að efast,
að sjóðstofnun þessi muni fá góð-
ar undirtektir og almenna þátt-
töku. Alt, styður að því, að svo
vcrði. Einar Jónsson gaf þjóð:nni
öll sín listaverk árið 1909. páð
var stórfengieg gjöf og dýrmæt,
mikinn skerf bver, heldur hitt,
að sem flestir, að allir sameinist
í þessn varðveislustarfi. pað á
ekki að vera verk fárra manna.
pjóðiu á öll að leggja þar hönd
að. Með því vinst það fjótast og
ljettast og méð því sýnir þjóðin
ling sinn best til gefandans.
Áskriftalistar hafa nú þegar
ver’ð settir út hjer nm bæinn.
Einn þeirra liggnr frammi á skrif-
stofn „Morgunbl.“ Á föstudag-
inn verður rannsakað, bvað mikið
hef'r safnast. Skenítilegt væri að
svo að varla hefir nokkur þjóð
lilotið fegurri gjöf af syni sínnm. geta latið listamanninn, sem nú
En nú kemur til þjóðarinnar kasta dvelnr erlendis vita það, 11. þ. m„
að geyma svo þessa jýru gjöf,: a 5t)' ara afm®ll„hans> að vel ^
að full sæmd sje að bæði þjóð ^öggsamlega
og listamanni.
pví hefir verið fleygt, að sjóð-
stofnun þessi sje óþörf. pað sje
hefði verið tekíð
und'r þessa sjóðstofnnn, sem varð-
veita á gjöf hans frá eyðileggingu.
Með því sæi hann, að við kynnum
þegar sjeð Svo fyrir listaverkum!ekkl aðeins að >iggja góða &ót
E’nars Jónssonar, að þan sjeu.°g dý™æta' Við ^™11 llka að
tryggilegá geymd og varðveitt í meta hana'
húsi því, er reist hefir verið yfir
mjmdasafnið. En þetta er mis-
skTningur. Flest verkin eru enn
aðeins í gipsi, örfá hafa verið
steypt í varanleg efni. En gipsið
er eyðileggingunni, undirorpið.
FRÁ DANMÖRKU.
Rvík 7. maí. FB.
Hinn 17. f. m. befir H. H.
konungurinn, samkvæmt tillögum
Örugga varðveislu hafa listaverk. forsætisráðherrans þar um, náðar-
Látin er hjer í hænnm í gær-
dag (8. maí) merkiskonan Sigríð-
tir Bárðardóttir, komin fast að
hálfníræðu, fædd í Hemru í Skaft-
ártungu 13. dag ágústmánaðar
1840. Voru foreldrar hennar Bárð-
nr bóndi Jónsson í Hemru ogkona
hans Guðrún Sæmundsdóttir,
prests að Útskálum, Einarssonar.
í Hemru ólst Sigríður upp til full-
tíðaaldurs, en fluttist síðan að
pykkvabæjarklaustri í Álftaveri,
til Sigurðar Nikulássonar bróður
síns, sammæðra; var hún þar fá
ár, áður hiin giftist (1865) eftir-
lifandi manni sínum, Stefáni E:n-
arssyni, porsteinssonar, bónda í
Kerlingardal í Mýrdal og reistu
þau bú „að sljettri foldu“ á svo
kölluðum Tánga í Mýrnaland:, og
hafði þar ekki verið hygð áður.
Bjuggu þau þar í 4 ár, en flutt-
ust þaðan að pykkvabæjarklaustri
og bjuggu þar í 6 ár, því næst
að Hraungerði í sömu sveit og
vorn þar 8 ár, þá að Geirlandi á
Síðu, en voru þar aðeins 2 ár.
Paðan fluttnst þau loks að Efr -
Fljótum (Króki) í Meðallandi og
bjuggu þar mestalla búskapartíð
sína, eða 22 ár. Brugðu svo Lúi
árið 1907 og fluttust til Víkur í
Mýrdal, en voru þar aðeins 1 ár;
komu svo hjer til bæjarins næsta
ár (1908) og háfa verið h.jer síð-
an, t:l húsa hjá sonnm sínum. Er
þetta langur búskaþarferill, 42
ár, og hjúskaparárin um 60. Mætti
þar minnast margs frá rausnar-
heimili þeirra, er ýmsum gæti
orð ð til eftirhrevtni nú á dösnim.
Stóð bú þeirra jafnan með hinum
mesta blóma, osr í Króki höfðu
þau reist vandað timburhús, eftir
því sem þar gerðist í þá daga.
Árið 1913 kom fyrst fram tíl-
laga um, að halda sjerstaka sýn~
ingu fyrir Bretland og öll lýðríki
þess og nýlendur. Var það Strat-
hcona lávarðnr, sem bara hans
fram og voru undirtektTmar hin-
ar bestu. Svo kom ófriðurinn og
málið lagðist í þagnargildi nro
tíma. En 1919 var það tekið ti'J
umræðu á ný og nefnd sk'puð tö
að gera endanlegar tillögur. Og
árið eftir ákváðu rjettir aðilar,
innanríkisráðuenytið bretska og
stjórnir lýðríkjanna, að halda
sýn'ngnna, og var hún opnuð al-
menningi um miðjan .síðasta
mánuð.
SýUing þessi, sem haldin er i
Wemhley Park í London, er
stærsta sýningin, sem nokknrn-
tíma hefir veæ'ð haldin. Sýningar-
svæðið er ekki sjerlega stórt, una
1 km. á hvem veg. En þar hefir
verið bygð npp heil borg, feikna-
miklar sýningarhall'r, íþróttavöll-
ur, listasöfn og smærri hús fyrir
sýningar nýlendanna, hljómleika-
skálar, samkomusalir og veit:nga-
liús. Flest af húsum þessum eru
bygð úr steini og verða því ekkí
rifin aftur, eins og tíðast er nn
sjTiingarskála. Hef'r undirbúning-
nrinn undir sýningnna kostað yf-
ir 10 miljónir sterlings punda og
mnn aldrei hafa ver'ð varið jafn-
miklu fje til einnar sýningar. En
þó gera menn ráð fyrir, að sýn-
ingin muni borga s:g, hæði bein-
línis og óbeinlínis. peir, sem var-
legast hafa áætlað gestafjöldann
á sýningu þessari, telja, að' nm 25
m’ljónir manna muni sækja hana.
Og af þeim niikla fjölda veiða
vitanlega fjöldamargir útlending-
ar, sem skilja mikla peninga eftir
í land'nu.
pegar komið er inn á sýniug-
una og farið um aðalinngangmn
verður fyrst fyrir skrautlegnr
blómgarður, en þá taka við tveir
stærstu sýn’nsrarskálarnir, vjela-
sýningin á vinstri hönd, en iðn-
svningin á hæeri. Fyrir hamlan
‘ðnsvningnna, í útiaðri sýningar-
svæðisins, er listasýningin. og bar
nálægt sýninsarskálar Nvja Síá-
lands og Malaia. f beinn áfrarn-
haldi af iðnaðar- og vielasýn'n"'ar
skálunum koma hvggingar Ástra-
lín o<r Oanada, háðar stórnr og
íhnrðarmiklar, en þá tekur við
íbróttavölluriun. Er hann talinn
vandaðri cn nokkur íþróttavöllnr