Morgunblaðið - 01.06.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLASIB
MORGUNBLAÐIB.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Ötgefandi: FJeiag 1 Keykjavik.
Ritítjörar: Jön KJartansaon,
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjöri: E. Hafberg.
Skrlfstofa Austurstræti 6.
Btmar. Ritstjórn nr. 498.
Afgr. og bökhald nr. 600.
Auglýsingaskrlfst. nr. 700.
Helmaslmar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
B. Hafb. nr. 770.
Askrlftagjald innanbæjar og I ná-
grenni kr. 2,00 á mánuOi,
innanlands fjær kr. ^,50.
1 lausasölu 10 aura elnt.
Erl. stmfregnir
Khöfn 30. maí FB
pýskir þjóðeamissinnar sáttfúsir-
Símað er frá Berlín: pingmað-
nriim Wallraf úr flokki þýskra
þjóðernissinna hefir verið kjörinn
forseti ríkisþingsins. Eru þjóð-
ernissinar fúsir til, að taka tillög-
nm þeim í skaðabótamálinu, sem
sj erfræðinganefnd skaðabótanefnd-
arinnar hefir ge'rt.
pingrof veg-na 100 sterlingspunda.
Símað er frá London: íhalds-
menn í þinginu höfðu borið fram
tillögu um, að lækka laun verka-
málaráðherrans um 100 sterlings-
pund á ári. Færðu þeir sem á-
istæðu til þessa frumvarps það,
að verkefni mörg, sem ráðherr-
ann hcfði átt að ráða fram' úr,
væru enn óleyst. Tillaga þessi
var feld með 300 atkvæðum gegn
225, eftir að MacDonald forsætis-
ráðherra hafði hótað að rjúfa
þingið ef hún vrði samþykt.
Kommúnistar á ráðstefnu.
Símað or frá Moskva: 1 gær
var sett í Kreml þrettánda alrúss-
neska ráðstefna kommúnista. í
ráðstefnu þessari taka þátt 640
manns, þaraf 338 með umboði og
atkvæðisrjetti um málin.
HúsmæSrafundur í Heisingfors.
Símað er frá Helsingfors, að
þar sje kominn saman húsmæðra-
fundur og eru þátttakendur 1600
og frá öllnm þjóðum. Sömuleiðis
stendur þar yfir skandinavískur
prestafundur.
Frakkar herða eftirlit með
pjóðverjum.
Að því er símað er frá París
hef'r sendiherraráðið í einu hljóði
samþykt að taka upp hermálaeft-
irlit með pjóðverjum á ný.
Khöfn 31. maí FB
Frá pjóðverjum.
Símað er frá Berlín, að Marx
rikiskanslara hafi mistekist allar
tilraunir t:l þess, að mynda ráðu-
neyti með aðstoð þjóðemissinna,
Er helst húist við því, að Ebert
ríkisforseti fari þess á leit við
Marx, að hann myndi stjóm á ný
með stuðningi sömu flokkanna, er
studdn fráfarandi stjórn.
Sprenging.
— 1 nánd við Búkarest hefir
orð'ð gífnrleg sprenging, sem
valdið hefir miklum skemdum í
borginni á ýmsnm byggingum þar,
þar á meðal konungshöllinni. Er
ihaldið að uppreisnarmenn úr
flokki kommúnista hafi valdið
sprengingunni.
Fra Frökkum.
Símað er frá París, að jafn-
aðarmenn og gerbótamenn í hinu
nýkjörna franska þingi hafi neit-
að að taka á móti tilmælum urn
að mynda stjórn, ef að þan til-
mæli eigi að koma frá núverandi
forseta. franska ’lýðveldisins,
Millerand. Krefjast þessir flokkar
þess, að hann leggi niður völdin
þegar í stað.
FRÁ DANMÖRKU.
Rvík 30. maí FB
í blaðinu „Köbenhavn“ hirtist
löng grein eftir dr. Kort Kortsen,
og gerir 'hann þar grein fyrir af-
stöðu íslensku stjórnmálaflokk-
anna innbyrðis. Jafnframt segir
hann frá helstn æfiatriðum ráð-
herranna í stjórn Jóns Magnús-
sonar. —
— Utanríkisráðherrann danski,
Moltke greifi ætlar að halda
Sveini Björnssyni sendiherra ár-
degisveisln í höll sinni ,Ohristians-
holm‘ og á miðvikudaginn held-
ur Stauning forsætisráðherra hon-
um skilnaðarveislu á Skydehanen.
Ýmsir danskir íslandsvinir hafa
boðið sendiherrahjónunum til sam-
kvæmis á laugardag.
Málmforði pjóðbankans var 24.
maí 52,3% af upphæð seðla í
umferð.
Bílöælan nyja.

' •'«'■”■ • ■ • : • Y:> '. ' - — »

'■ :■ ' '
. V : ’
U*t-, ,. "fi'h-.:
- .............................................................■: - '-.:■
' ' ■'■'■' ’ ' ■'" ' " '
>'1.

Mynd þessi er af bíldælunni
ný.ju sem bæjarstjórnin hefir
keypt, og reynd var í fyrsta sinni
í Pósthússtræti í gær. Kost.aði hún
hingað komin með öllum útbfinaði;
37,000 íslenskar krónur. Hiin gef-
ur 1000 lítra (tonn) af vatni á
mímitu, eða hjer um hil jafnmikið
og tvær dælurnar til samans, sem
til eru hjer fyrir. Er hægt að
flytja á Ihenni níu menn og 600
metra af slöngum á vettvang. En
það nægir til að setja hana í
samhand við 3 brunahana. Hve
langt hún dregur sást í gær, því
frá Pósthússtræti var vatni ans-
inn meir en hálfur Austurvöllur
— og Thorvaldsen, og stóð vatns-
strokan hæglega yfir turn'nn á
Nathan og Ólsens húsi, sem er 25
metrar á hæð frá götu. Lengi
hefir staðið til, að kaupa slíka
dælu sem þessa, en eigi þótt að-
gengilegt tilhoð fyrri. pegar sam-
ið var um vátryggingar fyrir
Reykjavíkúrbæ í vetur sem leið,
var það gert að skilyrði, að dæh»
sem þessi yrði keypt. En við þapl*
sparaðist 121/,% af iggjöldmn fyr-
ir innanstokksmuni og vörur, ar
gert ráð fyrir að sparnaður sá semt
af þessu leiðir fyrir bæjarmenn,
verði kring um 25—30 þús. á ári.
Á myndinni er slökkviliðsstjóri
Pjetur Ing!mundarson við stýrið
og auk hans sitja á bílnum vara-
slökkviliðsstjóri og varðmennirnir
allir. — Borgarstjórann þekkjs
allir til hægri á myndinni.
Besti þjóðræknisvotturinn nú á rannsókn á ísaldarmenjum. Hann
dögum er, að kaupa innlendar | hef:r rnjög víða ferðast, t. d. f
vörur í staðfnn fyrir erlendar, | Mexicó, Kína, Spitzbergen, og
þegar því verður við komið, segja hingað kom hann fyrst sem nng-
Norðmenn. Verslunarmannafjelcg, í ur doktor, fyrir 41 ári. Ritgerðir
iðm-ekendur og blaðamenn, höfðuiÞær' sem 1131111 samdi um rann-
fund mikinn* í síðastl. mánuði. þar sóknir sínar bjer, bafa Ihaft ekki
sem rætt var nm, hvað gera mætti,'lltla þýðingu fyrir síðari rann-
til þess að verslunin ykist með sóknir á landi voru. Prófessor
innlenda varninginn, svo sá út-1 Keilliaek er einn af þeind. mönn-
lendi yrði að rýma fyrir honum, lim sem iuifa unuið íslandi gagn,
bar sem innlend framleiðsla getur °g er líklegur til að gera það
’ komið í staðinn. Á fundi þessum enn, því að þrátt fyrir aldurinn,
var ákveðið að setja þriggja er hann ennþá vel fallinn til að
manna nefndir í hverri grein, og vekja skilning á því, hvað þýsknr
í þeim væri einn framleíðandi, a.nn- dugnaður er.
!>
inn sem hann skrifaði síðast fjöl-
skyldu sinni hjer í bænum, var
hann beðinn að syngja. þá nm
kvöldið í „Grosses Volksoper“
(pjóðsöngleikhúsinu) Mntverkið
Frístan (eftir Wagner), og er það
eitt af erfiðustu hlutverkum fyrir
karlmenn, sem til eru.
; Er það sannarlega gleðilegt, hve
þessnm vinsæla landa vorum geng-
ur á listamannabrautinni.
ar verslunarmaður og þriðji kanp
andi eða neytandi vörunnar. —
Nefndimar yrðu fyrir hverja inn-
lenda iðngrein og tækju þær málið
rækilega til athugunar hver fyrir
sig.
í Danruörku hafa samskonar
menn nýlega komið sjer saman
nm, að taka sig til, allir þeir, sem
^afa einhverja innlenda vöru á
boðstólum jafnframt erlendum,
að bjóða viðskiftamönnum sínum
aðeins innlendar vörur einn á-
kveðinn dag vikunnar. Á föstu-
dögum er síðan tranað fram öllu
því sem danskt er, — þá daga
versla þeir þjóðræknu.
Nú, þegar svo margt listamanna
gistir bæinn, bafa margir spurt
oss að, hvort Pjetur kæmi hingað
í suma.r. — Eu hann kemur ekki
hingað í sumar. Hann hefir, eins
og menn vita, sungið síðustu 2
ár Við „Deutsches Opernhaus“ í
Berlín, og yerður hann edn
í Berlín fram eftir sumri. En þess
ut.an syngur hann sem gestur við
fjölda söngleikhúsa annarsstað-
ar, og hefir t. d. í vetur sungið
oft í Danzig, Königsberg, Breslau,
Basel í Sviss o. s. frv., og nú ný-
lega. í Bremen. Væri of langt hjer
upp að telja alt það lof, sem leik-
Mjög merkur maður er hingað' dómarar ha,fa skrifað um hann,
kominn, þar sem er próf. dr. K.' rn þeir eru allir á sama veg: hinni
Helgi Pjeturss.
Pjetur Jónsson
operusöngvari.
Orðurnar i Danmörku.
Keilhack, geheimer Bergrat, og
lengi kennari við einn af merk-
pgtu skólum í námufræðum. Próf.
i Keilhack er einn af skönmgum
ljómandi hljómfögru og miklu
rödd hans og leik er hælt á hvert
íreipi.Strax eftir að haunhafði sung
ið í Bremen, hauð leikhússtjórnin
j ---- v—.p —M i ----7
iþýskrar nábtúrufræ&i 4 vornm honum stöðu þar með ágætum
dögum, og má víða sjá hann kjömm, og er það afráðið nú, að
nefndan meðal brautryðjenda í hann syngi þar næsta, vetur. Dag-
pegar formaður gerhótarmánna,
Ove Rode, lýsti afstöðu flokksins
á dögunUm til jafnaðarmanna-
stjórnarinnar, ljet hann þess með-
al annars getið, að þeir æsktu
eft:r, flokksmenn hans, að jafnað-
armenn kæmu með ákveðnar til-
lögur um orðumar fyrir haustið,
og að tillögumar yrðu í stuttu
máli þær, að farið yrði að dæmi
Bandaríkjamanna og Svisslend-
inga, að afnema þær með öllu.
Stefánssyni, sem lengst af hefir
verið í London, Stefáni lækni á
Jótlandi, Stefáni G. fulltrúa S
f jármálaráðnneytinu danska eða
Óla Steinback tannlækni á Isa-
firði.
Oamli Stefán hefir það til að
grípa pennann við og við. Hefb
hann gefið út nokkra smábækl-
inga. Og Morgnnblaðið hefirhann
beðið fyrir eftirfarandi erindi:
f
Til Oarl Proppé
á 48. fæðingardag hans.
Piðprýði ’ og Kpurð er kanpmannsiníi
kaU,
það knnna svo fáir að vcra;
síglaðnr, laus þó við sællffi og Bvall*
það sýnast fáir hafa til að bcra. —■
■i
HeiJl sje þjer, Proppé! jþú prúðmenn-
ið meet,
prýddu svo bæ vorn, uns dagnr þinn
seet.
St. Daníelsson.
Stefán Dan elsson.
Hingað kom með „Islandi“ síð-
ast Stefán „gamli“ Daníelsson.
pað er ekkert ofmælt að kalla
hann gamlan, því nú er hann tæp-
lega níræðnr maður, en það skyldi
þó engan gruna, sem sjer hann.
Hann er ljettur og frár á fæti
eins og unglingur, gengur allra
manna mest og er á sífeldum
ferðalögum innan lands og utan.
Segir hann að ellin læðist að sjer,
ef hann sitji kyr og verði hann
því að hlaupa hana af sjer. —
Hann dvelur hjá sonnm sínnm
tíma og tíma, ýmist hjá dr. Jóni
I styttingit
Tíminn byrjar að skammast sín.
í síðasta tbl. Tímans teknr rit-
stjórinn það fram, að hann beri ekk-
ert Danahatur til Kaabers banka-
stjóra, Emil Nielsen framkv.stj. og
annara Dana., sem unnið hafa þjóð
vorri mikið gagn.
Benda hefði mátt Tímagarmi S
það, að óviðkunnanlegt væri ofstæki
hans og glamnr gagnvart Dönum,
meðan hann hefir t. d. Iþessa tvo
menn fyrir augnm.
En það þótti eigi tilhlýðilegt að
blanda nöfnum þeirra inn í svo fá-
nýtt mál sem þessa „skítkasts“-deila
Tímans, og nú er hann farinn að
skammast sin, svo þess er engia
þörf.
TTægt fer hann þó að vonum.
pað er íhaldslund Stór-Dana, sem
hann nú þykist berjast gegn — ogr
\