Morgunblaðið - 23.07.1924, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLABIB.
atofnandt: Vllh. Finaen.
Útgefandl: FJelag I ReykJovIIt.
Rltatjörar: Jön KJartanaaon,
Valtýr Stefánaaon.
AUKlýelngaetJörl: E. Hafberg.
Bkrlfstofa Austurstreeti S-
Stmar. Rltstjörn nr. 498.
Afgr. og bökhald nr. B00.
Auglýslngaskrlfst. nr. 700.
Helmastmar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Askrlftagjald lnnanbæjar og I n*-
grennl kr. 2,00 & mánuCl,
innanlands fjær kr. 2.B0.
t íausasöltt 10 aura elnt.
1
raeiri þjóðþrifa má verja 50 milj- Holmboe verslunarmálaráðherra, landinu, í nálægS Hudson-árinnar er besta innflytjendur höfSu áSur
ónu á ári, en aS halda uppi her sem mest hefir fengist viS samn-
manns, sem staSist getur land- inginn fyrir hönd NorSmanna,
vamir nokkur dægur, ef á landiS hrakti árasir á samninginn mjög
er ráSist.
Hermál Dana.
Er óveSri ófriSarins slotaSi,
gengu margar tröllasögur um þaS
í Danmörku, hve vel pjóSverjar
hefSu veriS viS því búnir, aS
taka Danmörku herskildi. Menn
þóttust hafa komist aS því, aS
þeir hefSu taliS þaS mjög lítiS
verk í ófriSarbyrjun.
'En er þaS kom til orSa, aS koma
Erí. símfregnir
Khöfn 21. júlí. FB.
Lundúnafundurinn.
Álit eru þegar farin aS koma
frá nefndum þeim, sem skipaSar
j'hafa veriS á fundinum í London
| til aS athuga hin ýmsu atriSi
skaS ab ótamálsins.
MeSal annars hefir nefnd sú, er
átti aS íhuga vanrækslur á upp-
fyllingu skilmála þeirra, er Dawes-
nefndin áskilur í tillögum sínum,
skilaS áliti sínu. Fulltrúar Frakka
í þessari nefnd hafa sætt sig viS,
aS BandaríkjamaSur sje skipaSur
umsjónarmaSur skaSabótagreiSsln-
_ , , , , annna og aS fulltrúi frá lánveit-
þessu „handarviki 1 tramkvæmd, „ „ „ ■ , , „ . <
”, . , , ’ endum þeim 1 Bandaríkjunum, er
hólSu þeir ekki tima til þess, ,, .
_ . ».,... , Ijeggja fram fjeS til þýska lansms,
fyrir nauSsynlegri onnum, þann * „ , ,
. - „ , ,... sje að spurður, aður en banda-
svipmn. Og svo for, að þeim þotti , , * , *
° y ; mennurskurða, hvort vítaverðar
betra aS láta það viðvik ógert, , ’ . x
-j- . vanrækslur hafi att sier stað af
f-* PjoSverja halfu, að þvi er snertir
Margar kviksogur hafa tanð __. , ’ , f . -
_ , , - * uppfyllmg skaðabotamalsms i
manna a milli um vigbunað Dana, „
* , ,, , , - - , , framtiðmm.
eða ollu heldur skort a vigbunaði „ , ,,,. *
„ ... „ .... Prið.ja nefnd, su sem átti ao
1914; en alt er þetta mjog a reiki, , *
, gera tillogur um skifting skaSa-
og omogulegt að henda reiður a .
i. * " „ , , botafiarsms milli bandamanna,
nvaS satt er í þvi. u „. . . , ., * ~
hefir emnig skilað aliti smu. En
En svo mikið er víst’ a ^ær í annari nefnd ,þeirri sem átti að
raddir hafa gerst sifelt haværan ræga yfirr4ðin yfir Ruhr-hjeraði,
og ákveðnari i Danmorku, að víg- hefir ekkert samkomulag orgið
búnaður Dana væn hmn ljeleg- , „
asti, ef til kæmi, og vafasamt, í : m
. . , , , , „ ’ A morgun verður haldmn sam-
hvort betra væn, að halda þeim • • , „ „ „ „ ,
, , „ *. K eigmlegur fundur allra fulltru-
lerbfa.5, v.8 Mm „„ vit-' &danle itvSr5un um m41.
„nleg. yr5l aS htl„ B«i, ellegar - , b!5ur þessB „„
, Jf* "r ,,n"“ lierkostnaði og (unda ríSstefimnnar. Er byr-
vigbunaði — því þá -kæmi þjóðin junin talin góð og gefa vonir um
til dyranna eins og hún
Llædd
djarflega. og leiddi rök að því,
að íslendingum væri ómögulegt
að veita Norðmönnum sjerstakar
ívilnanir vegna bestukjara-samn-
inga við önnur ríki.
Innlendar frjettir.
ísafirði 21. júlí. FB.
SíldveiSi er byrjuð hjer. Hafa
3000 tunnur fiskast á Hesteyri, en
á ísafirði eru aðeins tveir bátar
komnir úr fyrstu ferð. Hafa þeir
fengið 400—500 tunnur hvor.
Siglufirði 21. júlí. FB.
Síldarskipin komu flest inn í
gærkvöldi og höfðu yfirleitt góðan
og víðar á svæði því, sem nú heit- sent. jpeir vildu, að strangt eftir-
lit yrSi haft með innflutningi
fólks, að það yrði yfirheyrt eða
prófað, helst áSur en þaS færi úr
heimalöndum sínum, að vinsað
yrði úr. Takmörkunarlög voru
samin, sem voru brot á gömlum,
amerískum stefnum um þessi máh
Wilson forseti neitaði að skrifa
undir þau. En er Harding forseti
tók við völdum 1921, voru samin
bráðabirgðalög um takmörk-
un fólksflutnings til Bandaríkj-
anna. pau voru fyrsta (eða rjett-
ara sagt fyrra sporið, því seinna
ir New-York ríki. írar, Skotar,
pjóðverjar og Norðurlandamenn
sigldu í kjölfarið. pessar þjóðir
eru því stofninn, sem hin núver-
andi ameríska þjóð er af sprott-
in að miklu leyti. Indíánum, hin-
um upprunalegu AmeríkumÖnn-
um, var útrýmt aS mestu.
Sómamenn voru þessir innflytj-
endur yfirleitt, þó að auðvitað
slæddust með „misjafnir sauðir í
mörgu fje‘ ‘.
En svo breyttist þetta á þann
veg, að innflytjendum fjölgaði æ,
sjerstaklega eftir aldamótin síð- - sporið, er síðar verður á minst, á
ustu, frá þessum löndum: ítalíu,'að vera til frambúðar), til þess að
Rússlandi, Balkanskagalöndum,' stemma flóðið.
Armeníu, Litlu-Asíu, Póllandi,} Pað voru hin svo kölluðu „3%
Spáni o. fl. Og ekki má gleyma 'lög“. Með öðrum orðum 3% af
öllum Oyðingamúgnum, sem þyrpt innflytjendatölu hvers Evrópurík-
ist þangað, svo að segja frá öll- is, samkvæmt manntalinu 1910,
um löndum Evrópu, þar sem Gyð- gátu fengið landgönguleyfi. Alls
afla. Mest hafði í gær skipið ingar dvelja
Stjórnarskifti í Grikklandi.
værl sæmilegan árangur
og blóðsúthellingar vrðu
minni en ella ef til ófriðar kæmi.!
B fZZS að líkindum'lætur hafa Símað er frá Aþenuborg: pingið
það helst verið jafnaðarmenn, sem , „• „ „ , .„•,-• , •,
Wí, verið ’ , b'eflr íelt traustsyfirlysmg til
búnaW vrði * IT Srísku stjórnarinnar. Afleiðing sú,
búnaður yrði minkaður; kom eng-
um það á óvart, er forsætiráðherr-
ann Stauning, gat um það í ræðu
nii nýlega, að áform stjórnarinnar,
væri, að leggja frumvarp fyrir
pingið í haust, um þetta efni.
Áform þeirra jafnaðarmannanna
«r, að færa árlegan herkostnað
að stjórnin hefir beiðst lausnar.
Heitir sá Kaphandaris, sem mynd-
ar nýja ráðuneytið.
Khöfn 22. júlí. FB
Bresk-rússnesku sanmingaxnir.
Frá London er símað:Nýr versl-
. unarsamningur milli Breta. 'og
^nður ur 60 miljonum i 9 miljomr.1 „ Q ,. , .
hjt * _ „ ,,• * J Kussa er emasti arangunnn af
Með þvi moti verður hætt að v ,, ,-• •
, ,. .* , . , ,hmum afarlongu samnmgum milli
nuklu leyti við herbúnað, en1 i , ,
, .. , , . ensku stjornarmnar og russnesku
^trandvornum haldið og nkislög- ,. TT „
, T,, _ , _ , . . „ ^ sendimannanna. Haía samnmgar
reglu.. Liklega skoða þeir jafnað-
. pessir staðið yíir nu í 3 manuði.
^mennirnir nkislogregluna ekki ,
„ , . , , .. iiioðin í Englandi telja verslunar-
“ Þ'SS 85 ''ber)a “ samniug >ennau hanaSnj;tan fyrir
Breta. Rr Russum með honum
gefið leyfi til þess að taka 10
miljonir sterlingspunda úr ensk-
um bönkum, en þá upphæð átti
keisarastjórnin gamla þar inni.
við því, að „radi-
um.“
^úast má
^a,lir verði frumvarpi þessu fylg-
jandi, og hað kunöi að f4
meiri-
hlutann með sjer j þjóðþinginu,
er þá er eftir að vita, hvernig
málinu reiðir af í landsþinginu. ..
Fari svo, að Danir taki upp þá
Norski samninguriim.
„ Frá Kristjaníu er símað: Fyrir-
sfefnu, að afnema hermn að mestu spurn hefi]r komið frarn í þinginu
eytl’ £erast Þeir forgöngumenn frá. bfendaflokknum út af norsk
f . merkilegn ma i, því aðfarir, íslenska samningnum og stjórnin
eirra^ yrðu einsdæmi meðal Ev- heðin að gefa nánari skýringar
opuþjóða, sem hafa haft hervald,. 4 ýmsum samningsatriðum vúð
°g hklegt er, að margir agnúar lsland> en >œr sem fram hafa
verði á leiðinni, áður en þeir geta komið
-hrist af sjer hemaðarokið“, eins Eru' útgerðarmenn og hændur
mjög óánægðir yfir samningnum,
útgerðarmenn telja ívilnanirnar
En hvort sem þetta á lengri engar eða einskis virði, en bændur
j a shemri aðdraganda, eða hve kvarta undan því, að samkepnin
ramkvæmanlegar sem þessar til-'við íslenska saltkjötið sje þeim
Henningsver, um 600 mál, en í dag
hafa komið inn Egill með 500 mál
og Hákon með 900. Síldin er mjög
nærri landi, eins og marka má af
því, að í fyrrinótt og í gær fór
báturinn Kjartan Ólafssón fimm
sinnum lít á 20 tímum. Afli hans
var alls í þessum fimm ferðum
400—500 mál.
Kútter Iho sigldi hjer á bæjar-
bryggjuna í gær og braut hana
talsvert, en skipið sakaði lítið.
Litlar horfur eru á því, að alt
það fólk sem hingað er komið
geti fengið atvinnu, síst að stað-
aldri. Margt af fólkinu er enn í
mestu vandræðum með hiisnæði,
og virðast litlar horfur á, að úr
því geti orðið bætt.
Siglufirði 22. júlí. FB
Afar mikil síld síðasta sólar-
hring, svo mikið berst að að stöð-
varnar Jhafa ekki við að salta;
sumir t. d. Ásgeir Pjetursson hef-
ir látið sumt af sínum skipum
salta síldina í lestina og sent þau
út til að fylla sig og fara svo til
Krossaness. Goosverksmiðjan enn
í smíðum, getur ekki tekið til
starfa fyr en í haust. Henriksen
hefir hjer stórt geymsluskip, sem
tekur bræðslusíld og flytur til
Hesteyrar. Mótorbáturinn Hösk-
uldur hefir aflað 500 tunnur, m.b.
Bruni 500 tn. Mörg litlu minna,
tiltölulega lítið saltað, því síldin
er svo slæm og átumikil, og hafi
skipin mikla síld, má búast við
að % eða meira verði óhæft til
söltunar. Síldin er tekin hjer rjett
við fjarðarmynnið. Diana væntan-
leg kl. 2 í dag.
Seyðisfirði 22. júlí. FB
Auk Mikkelsen voru þessir máls-
metandi menn á „Grönland,“ sem
hingað kom á dögunum á leið til
nýju nýlendunnar á Austurströnd
Grænlands, Bjerring Petersen jarð-
fræðingur, sem ferðast hefir hjer
um land tvö undanfarin sumur,
Hagerup grasafræðingur, Aage
Nielsen stjörnufræðingur. Annar
stýrimaður var Ingwersen sem var
foringi fararinnar á „Shanghai“
frá Kína til Danmerkur.
um 355.000 manna á ári.
Innflytjendurnir komu frá þess- ®n hau oáðu alls ekki tilgangi
um löndum í hundrað-þúsundatali. sulum- voru óvinsæl vestra og
í New-York borg einni eru nú aunarsstaðar, og orsökuðu þján-
fleiri ítalir en í nokkurri annari ingar margra innflytjenda, þareð
borg í heiminum, að Rómaborg öimskipafjelögin liugsuðu aðeins
einni undanskilinni. Gyðingar eru um gróðann og fluttu inn fleiri
þar á áðra miljón 0. s. frv. eu leJfile^f var- PeSar sv« tölu
pessar þjóðir, þó margt gott einhvers Evrópuríkis var náð, var
sje um flestar þeirra, hafa ekki oft fólk hundruðum saman á inn-
borið eins mikla virðingu fyrir fl.ytjendastöðvunum, sem varð a?L.
lögum og landsrjetti vestra og
senda heim aftur; fjölskyldum var
aðrar. Pær hafa ekki „bræðst“ tvistrað °' s- frv- >an náðl1
eins vel saman við amerísku þjóð- heldur ekki >einl &***& að
ina og hinar. Pær hafa haldið bet- stemma stlSu ^rir innflutnin& frá
ur siðum sínum og varðveitt tungu Þeim >Joðum> sem Ameríkumenn
sína betur en aðrar þjóðir. Ber Vlldu síður fá inn 1 landlð en aðr‘
það ekki að lasta, frá sjónarmiði ar'
Evrópumanna; en þeir hafa sýnt Arið 1910 var nfl. straumurmn
lítinn dugnað yfirleitt í því að mestur fra Suður-Evrópu, Pól-
læra mál Bandaríkjamanna, ensk- landi> Litlu-Asíu o. s. frv.
una, og það er auðvitað hverjum En nu eru ný 15« samin °g SenR
borgara nauðsynlegt. peir hafa in 1 oildi> hln svo hölluðu „2%
því orðið aftur úr hinum í menn- lö-“' °« >au grundvallast á inn-
ingarlegu tilliti. Hinir hafa reynst Lytjendaskýrslunum frá árinu
betri, nýtari borgarar. Suður-Ev- 189°' en >á voru ámllýtjendur
rópumenn -hafa ekki skilið eins eiliná flestir frá Norður-Evrópu.
vel þær hugsjónir, sem á döfinni Mismununnn á leyfðum inn-
eru. peir hafa yfirleitt náð skamt, flyíjendafjölda, grundvölluðum á
haldið áfram að vera vinnuþrælar, innfl' skýrslum »10 og grundv.
á meðan hinir voru að vinna sig á mnfl' skýrslum 1895, sjest á
upp í stöður, þar sem vinna þurfti eftirfarandi t51událkum. Fyrri
með heilanum, eigi síður en hönd- toludalkurmn sýnir leyfðan inn-
unum. petta er hið almenna álit, flutnin” samhvæmt innflytjenda-
vitað hafi fjöldamargir mætir
ur frá Norður-Evrópu. Ýmsar
raddír hafa þó nýlega heyrst
stra, sem mótmæla þvi, sem þeir
kalla ofuráliti á Norðurálfuþjóð-
um. Kunna þeir því illa, að Bret-
ar, pjóðverjar og Norðurlanda-
menn, sjeu settir skör hærra en
aðrir.
komist er að orði í Socia’
D
cinokraten.
lö
reynast, er eitt víst, að til hin erfiðasta.
nflju mnflytjendalögin
í Bandaríkjunum.
Framh.
Og innflvtjendum fjölgaði. Hol-
lendingar margir settust að
um, að nýir innflytjendur tækjn
brauðið úr munni sjer. Vinnuveit-
endur einir vildu, að haldið væri
í sama horfi, svo kaupgjald hjeld
ist lágt, svo margir væru fáan-
legir til hvers starfs, er byðist
Og enn aðrar raddir heyrðust.
Raddir þeirra, sem ólu önn fyrir
framtíð Ameríku, amerísku þjóð-
arinnar, sem enn er hálfmótuð,
og vildu ala upp göfuga, lög-
hlýðna borgara, er bæru virðingu
fyrir lögum og landsrjetti og
lærðu til hlítar það mál, enskuna,
sem orðið er ríkjandi mál í land-
inu.
peir heimtuðu, að þær þjóðir
fengju sjerrjettindi eða ívilnanir,
samkvæmt innflytjendaskýrslum 1890:
Stóra-Bretland og
írland 77.342 62.558
pfskaland 67.607 50229
Danmörk 5.619 2.882
! Noregur 12.205 6.553
Svíþjóð .. .. . 20.042 9.661
Finnland .. .. 3.921 245
í Rússland .. .. 24.405 1.892
' Pólland 30.979 8.972
; Cheeo-Slovakia .. 14.357 1.973
Rúmenía 7.419 731
Ítalía 42.057 3.989
Grikkland 3.063 135
ísland 75 136
Síðari dálkurinn grundvallast því á gildandi lögum.
Sjest af þessu, að Norðurlanda-
þjóðirnar eru settar skör hærra en
hinar; því þó tölur þeirra lækki
og, er það aðeins lítið eitt; en
tölur hinnar hafa hrapað stór-
kostlega.
Alls verður nú leyfður innflutn-
ingur á um 166 þús. manna á ári. .
Verður í næsta kafla rætt ítar-
legar um orsakirnar fyrir því,
hves vegna Norður-Evrópu þjóð-
unum var gert svo hátt undir
höfði o. fl.